Читать книгу Ettie Bierman Keur 11 - Ettie Bierman - Страница 7

Theo se gesig lyk soos ’n donderwolk en Janie is dadelik met ’n verskoning reg oor hoekom sy nie tuis was toe hy gekom het nie, maar dan hoor sy weer Katinka se raad: jy moenie toelaat dat Theo jou boelie nie, Janie. Staan jou man en baklei net so kliphard terug, anders sal jy ondergaan. Of spring hom voor en klim in voor hý kan begin rusie maak, soos jy vanaand gemaak het.

Sy onderdruk die verskoning en haar ken lig uitdagend.

“Jy is vroeër terug as wat ek jou verwag het. Ek het gedink ek sal die hele dag alleen hier in die kamp moet sit.”

“Ja, dis voor die hand liggend dat jy my nie so gou terug verwag het nie, my vrou,” sê Theo koel en kyk insinuerend na Walt. “In die vervolg sal ek die toeter blaas sodra ek by die kamphek indraai, sodat jy betyds gewaarsku is jou man is by die huis.”

Theo draai om en stap die rondawel binne, dog in die deur steek hy vas.

“En ek glo nie jy behoort te kla dat jy die hele dag alleen by die kamp moet sit nie. Ek sien jy het sommer die eerste dag reeds vir jou afleiding gaan soek.”

“Janie en ek het mekaar toevallig by die rivier ontmoet …” begin Walt, maar hy bly stil toe hy sien dat Theo nie luister nie en reeds na binne gestap het.

“Jammer, aster,” sê hy onderlangs. “Gaan verduidelik jy maar hoe dit gekom het en pak al die skuld op my. My skouers is breed …”

Hy glimlag vlugtig vir haar en maak hom dan uit die voete.

Janie gaan nie dadelik binnetoe nie. Sy het nie die moed nie. Voor haar is ’n tranewaas en sy let nie op dat Walt rivier toe stap om te gaan kyk of die versigtige koedoe weer sy opwagting gaan maak nie.

Iets wat Theo gesê het, gee haar egter hoop. In die vervolg sal ek die toeter blaas … Dus daar gaan darem ’n volgende keer wees. Sy word nie summier huis toe gestuur nie.

Janie haal ’n paar keer diep asem om haar senuwees te kalmeer en stap dan met kloppende hart die rondawel binne.

Theo sit op die riempiesbank, sy bene lank voor hom uitgestrek en ’n koppie koffie in die hand. Daar is geen glimlag van verwelkoming op sy gesig toe sy die woonkamer binnekom nie, maar hy staan darem hoflik op en dit gee haar effens moed.

“E … het jy ’n aangename dag gehad, T-Theo?” stamel sy.

“Redelik. Maar seker nie so aangenaam soos jóú dag was nie. Ek vertrou jy het my neef se geselskap na wense gevind?”

“Ons het … sommer net gesels en hy het ’n paar sketse van my gemaak en … en dis al.”

“Jou geskets? Ja, ek het gedink hy sal dit doen. Dis deel van sy tegniek – stap een.”

Janie antwoord nie en gaan sit op die puntjie van ’n stoel.

“Jammer, net soos jý verbeel ek my dat ek nog ongetroud is … ek vergeet my maniere en bied jou nie eers iets te drinke aan nie. Sal jy koffie drink?” vra Theo.

Janie ignoreer die eerste helfte wat Theo gesê het, maar die tweede deel aanvaar sy as ’n vredesgebaar. Hy bied haar darem koffie aan, en die minste wat sy kan doen, is om vriendelik te antwoord.

“Dankie, maar dis seker nie vir jou nodig om gasheer te speel nie. Ek is die huisvrou en om koffie te maak, is seker my verantwoordelikheid.”

“Vergewe my as ek gasheer speel en jou ontuis laat voel,” sê Theo formeel. “Maar ek het die indruk gekry jy is nie van plan om jou intrek permanent hier te neem of om jou pligte as huisvrou te aanvaar nie.”

Janie sien ’n gapende afgrond voor haar voete en dink naarstiglik aan iets wat sy kan sê om haar op veiliger grond te bring.

Voordat sy egter aan ’n neutrale antwoord kan dink, praat Theo verder.

“Ek sien jy het nog glad nie uitgepak nie, Janie, en in plaas van jou nuwe huis te leer ken en tuis te raak, flenter jy heeldag met Walt rond. Wanneer is jy van plan om terug te gaan Johannesburg toe?”

Janie skrik vir die koue stemtoon en die feit dat Theo so reguit praat. So, dan het hy seker ook heeldag met dieselfde gedagte in sy kop rondgeloop, gewonder hoe gou hy van sy onwelkome vrou ontslae kan raak.

Sy het hierdie man egter te lief om hom so gou al te laat gaan. Slegs twee dae van getroude lewe en die een rusie na die ander! Daar is te veel op die spel om dadelik op sy vraag te kan antwoord. Sy moet tyd probeer wen en hom op die een of ander manier in ’n meer toegeeflike luim kry sodat hulle die saak soos twee redelike mense kan bespreek.

“E … jy het netnou van koffie gepraat,” sê sy met ’n gedwonge glimlaggie. “Gee jy om as ek eers vir my koffie gaan maak? Dan kan ons rustig oor die saak praat.”

“Jy is baie wys, my vrou,” sê Theo sarkasties. “Dis blykbaar wanneer ons moeilikhede begin – wanneer jy dors is. Gaan maak gerus vir jou koffie.”

Janie wil aanbied om vir hom ook nog ’n koppie koffie te gaan maak, maar sy is bang hy gee haar ’n dwars antwoord. Wanneer ’n mens twyfel, moet jy seker maar stilbly.

Sy het nie die vaagste benul waar Theo die koppies en pierings en koffiepoeier en melk en suiker bêre nie en kyk hulpeloos deur die kombuis rond. Pleks dat sy verlede keer meer vir Riana met die kosmaak gehelp het, maar toe sit sy mos soos ’n verliefde skooldogter buite by Theo!

Janie maak die kasdeure versigtig oop en toe, bang Theo hoor haar en dink sy krap in sy goed, of kom kyk dalk wat sy maak.

Haar soektog lewer egter niks op nie – sy soek seker in die verkeerde kaste. Sy wil Theo egter nie te lank alleen met sy gedagtes laat nie. Uit ondervinding weet sy dat hy impulsief kan wees en sy is bang hierdie keer se oorhaastige besluit is dalk die verkeerde een. Hy besluit dalk dat hierdie huwelik die grootste fout van sy lewe was.

Uit desperaatheid spoel Janie ’n emaljebekertjie uit wat in die wasbak staan en maak dit vol water. Theo sal seker nie oplet dat sy water sit en drink in plaas van koffie nie. Sy wens daar was ’n spieël in die kombuis en dat sy haar handsak byderhand gehad het. ’n Lipstiffie en reukwater help oneindig baie om ’n meisie selfvertroue te gee en dis iets wat sy binnekort baie nodig gaan hê. Hoe kry ’n meisie ’n man weer goed wanneer hy baie kwaad vir haar is? Veral as sy weet dit sal nie verwelkom word as sy haar arms om hom sit en hom ’n soentjie gee nie? Watter ander wapens is daar wat sy kan gebruik?

“Jy verbaas my telkens, Janie,” merk Theo op toe sy weer op die puntjie van die stoel gaan sit. “Ek het nie geweet jy is só handig in ’n kombuis nie. Twee minute weg en jy is terug met die koffie …”

“E … ja,” antwoord Janie verleë en neem ’n groot sluk water. Dalk help dit om haar senuwees te kalmeer. Sy kan die uitdrukking op sy gesig nie peil nie en dit maak haar senuweeagtig.

“Wil jy nie gou vir my ook koffie gaan haal nie?” Theo hou sy koppie uit en Janie het geen keuse anders as om dit te neem nie.

In die kombuis kyk sy weer desperaat rond en maak dieselfde kasdeure van netnou oop, maar met dieselfde resultaat. Dis blikkieskos en ’n stapel ou briewe en skroewedraaiers en hamers en ’n botteltjie spykers en dinge, alles behalwe koffie, melk en suiker, en tipies die kombuis van ’n alleenlopende man. Waar sou hy die koffie wegsteek?

“Probeer die koskas regs van die yskas. Dis al deur wat jy nog nie oopgemaak het nie,” merk Theo koel vanaf die kombuisdeur op.

Janie vlieg verbouereerd om en sien dat hy die rooi emaljebekertjie in sy hand het.

“Probeer so iets ooit weer, my vrou …” sê hy afgemete. Hy is met drie tree by die wasbak en gooi die water uit. “Het jy gedink om weer vir die hele wêreld te gaan vertel ek verwaarloos jou? Ek sorg nie vir jou nie? Ek gee jou niks te ete of te drinke nie?”

“Ek … ek het nie so iets vir die hele wêreld vertel nie …”

“Al mense met wie jy gepraat het, was Katinka en Walt, en na húlle toe het jy baie vinnig met jou martelaarstorie gehardloop. Hoe dink jy moes ek voel toe tannie Labuschagne my in Messina bydam en uitvreet en daarvan beskuldig dat ek wreed en ongevoelig is? Toe sy aanbied om kos oor te stuur as my voorrade uitgeput is, wou ek slange vang! Gaan sit in die sitkamer, dan bring ek vir jou koffie. En gaan basuin dít ook asseblief uit aan die hele wêreld, veral aan Walt de Witt, want hy skinder baie graag. Skinder beter as wat hy skilder …”

Janie bly egter in die kombuis staan. Sy wil vra wie by daardie tannie Labuschagne stories aangedra het en sy wil ook sien waar Theo sy voorrade bêre sodat sy haar weg in die kombuis kan vind.

“Ek kan sien jy het blitsvinnig aan ’n verskoning gedink en ek wil dit nie hoor nie.” Theo draai haar hardhandig om en stoot haar deur toe.

As Janie nie so omgekrap en bekommerd was nie, sou sy die situasie geniet het. Die ou tannie wat Theo voor stok kry omdat hy sy vrou uithonger … Sy kan glo dat hy boos was, want hy is seker nie gewoond dat iemand hom die leviete voorlees nie.

“So ja …” gee Theo ’n kort rukkie later vir haar ’n koppie koffie aan, en ’n bordjie met ’n groot skyf sjokoladekoek. “Sien, ek het selfs in Messina vir my vrou koek gekoop; gehoop dit sal dien as ’n soenoffer … maar dit was vóór Katinka se ma my bygedam het.” Theo neem ’n slukkie koffie. “Terloops, ek het vergeet om jou te sê: Ockert Smuts het geskakel. Oom Gawie Labuschagne by die ingangshek het die oproep ontvang en die boodskap per radio hiernatoe deurgestuur.”

Daar gaan skielik vir Janie lig op. Nou weet sy waarom Theo opnuut so erg omgekrap is. Sy weet mos hoe jaloers hy op haar en Okkie se vriendskap was. Die dekselse Okkie; as hy net kon weet watter troebel waters hy geskep het.

“Wat wou Okkie hê?” vra Janie en onmiddellik weet sy dat dit die verkeerde ding was om te vra. Sy gee nie werklik om om te weet waarom Okkie geskakel het nie en sy weet nie waarom sy dit gevra het nie.

“Hy wou seker sê dat hy jou nog steeds liefhet en jou smeek om na hom terug te kom,” antwoord Theo sarkasties. “Of dalk wou hy vasstel op watter trein jy sal wees. Sê vir hom daar is elke aand net die een trein van Rhodesië af en dit kom op platform nege in, maar jy sal nie daarop wees nie.”

“Ek is nie van plan om Okkie terug te skakel nie,” sê sy kalm. Sy wonder wat Theo bedoel het toe hy gesê het sy sal nie op daardie trein wees nie. Hy is tog sekerlik nie van plan om al die moeite te doen om haar per motor terug te neem nie. Weet hy van iemand wat môre daardie kant toe ry en haar sal oplaai, of is daar miskien ’n lugdiens wat tussen Messina en die Rand vlieg?

“Nee, natuurlik gaan jy nie vir Okkie terugskakel nie, want daar is nie ’n telefoon op Njelele nie,” sê Theo onaangenaam. “Maar jy gaan seker onmiddellik ’n telegram stuur, of hoe?”

“Nee, ek gaan nie.” Janie weet die tyd het aangebreek dat sy en Theo moet gesels. Hulle moes eintlik gisteraand al gepraat het, maar toe was Katinka hier. Hoe onaangenaam dit ook al gaan wees, sy durf nie langer uitstel nie.

Sy moet mooi met Theo praat en hom op ’n manier so ver kry om na haar te luister. Sy het nie opsetlik sy bevele verontagsaam en uit die motor geklim net om hom te tempteer nie. Sy het nie gisteraand doelbewus probeer om hom kwaad te maak nie, en vanoggend het sy nie uitgepak nie omdat sy nie geweet het wat hý wil hê sy moet doen nie. Sy was vandag eensaam en hartseer en verveeld, daarom het sy ’n entjie gaan stap en die ontmoeting met Walt was bloot toevallig. Sy het nie bedoel om so lank by hom te kuier nie en sy wou graag tuis wees toe haar man kom, maar hy het vroeër gekom as wat sy gedink het. En tussen haar en Okkie is daar niks meer as ’n platoniese vriendskap nie. Sy is vies dat hy geskakel het en sy is nie van plan om hom weer te kontak nie, want hy beteken vir haar niks meer nie. Haar eie man is vir haar die belangrikste en dis vir hom wat sy liefhet!

Janie weet haar gedagtes is baie deurmekaar en sy kan maar net hoop haar sinne is meer ordelik en minder onsamehangend wanneer sy begin praat. Sy moet haar nie aan Theo steur as hy haar ’n dwars antwoord gee nie. Sy moet bly pleit en mooipraat. Hy moet haar ’n tweede kans gee om te toon hoe lief sy hom het en dat sy ’n goeie vrou vir hom sal wees. Sy moet hom daaraan herinner dat hy haar eenmaal liefgehad het – of, indien daar nie liefde was nie, dat hy graag met haar wou trou. Hy skuld dit aan homself om hierdie huwelik ’n kans te gee, háár ’n kans te gee. Sy het hom so lief en hy kan maar met haar rusie maak en raas, maar hy moet haar nie wegstuur nie. Sy het hom te lief …

Janie plaas haar koppie op die mooi stinkhouttafel neer en klem haar hande styf inmekaar op haar skoot.

“Theo …” begin sy pleitend.

Theo se gesig verhard. “Ek kan sien jy maak gereed om te bieg en te sê jy is jammer, jy het ’n fout gemaak. Jy het jou misgis. Jy is nog jonk en jy het verliefdheid vir ware liefde aangesien. Ek moet jou asseblief vergewe en nie vir jou kwaad wees nie, en kan ons asseblief nog steeds vriende bly. Jy is jammer jy het my hele lewe opgemors, maar jy wil graag jou vryheid hê. Spaar my egter die melodrama en die seepkis-toesprake wat jy in goedkoop liefdesverhale gelees het, en spaar ook jou asem. Die antwoord is nee. Nee, ek gaan jou nie jou vryheid teruggee nie en nee, ek sal jou ook nie laat teruggaan Johannesburg toe nie. En beslis néé – jy sal nie op daardie trein wees sodat Ockert Smuts jou kan afhaal en troos en sy ewige liefde aanbied nie.”

Theo het so vinnig gepraat en sy stem was so onverbiddelik dat Janie nie alles ingeneem het wat hy gesê het nie. Maar die laaste paar sinne dring tot haar deur en sy staar hom ongelowig aan. Hy weier om haar haar vryheid te gee of te laat teruggaan Johannesburg toe. Hoekom?

“Hoekom, Theo?” vra sy gespanne. “Hoekom wil jy met hierdie huwelik voortgaan?”

“Ek gee toe dat dit onder die omstandighede seker vreemd klink dat ek jou hier wil hou en met die klug van ’n huwelik wil voortgaan, maar ek het my redes. Dit klink seker kleinlik of onseker van my, maar ek erken nie graag in die oë van die wêreld dat ek my met ’n meisie misgis het nie – veral nie met die een wat ek uitgesoek het om my vrou te wees nie. Ek weet die mense sal agteraf lag en spot met Theo Vermaak, wat nog gedink het hy sit met ’n vrou, toe steel ’n ander man haar en nou sit hy droëmond, soos ’n aap op ’n klip. Nee, Janie, ek is ’n trotse en selfsugtige man en ek gaan nie toelaat dat jy van my ’n gek maak nie.

“Of dalk sal sommige mense my jammer kry en sê: ‘Foei tog, arme ou Theo. Die stadsjapie sit toe vir hom ’n paar ore aan … Hy moet lesse neem oor hoe om ’n vrou gelukkig te maak. Skaars twee dae by hom, en Janie skud Pafuri se stof van haar voete af en hardloop weg. Ons moet die arme man vir ete oornooi en met hom gesels oor die weer en die veldbrand en allerhande ander dinge, maar net nie oor die vrou wat hy verloor het nie. Dit moet soos dood in die huis wees. Die stomme man …’ Ek háát bejammering, Janie. Daarvoor is ek te trots. Niemand kry my jammer nie en niemand lag ook in sy mou omdat ek vir die gek gehou is nie.”

Terwyl hy praat, gryp Theo sy pyp en steek dit op, maar toe die derde vuurhoutjie óók breek, gooi hy die pyp vererg eenkant en soek sy sigarette.

“Op die kas,” sê Janie meganies, maar dit lyk nie of hy haar gehoor het nie. Hy stap soos ’n vasgekeerde dier op en af en wanneer hy by die venster kom, vlieg hy om en kom staan reg voor haar. Hy is bleek en sy mond is in ’n onverbiddelike lyn getrek.

“En dan is daar nog twee redes,” sê hy afgemete. “Ek gaan Walt nie die bevrediging gee om te sien dat ek nóg ’n nooi verloor het nie. Hy het alreeds lekker genoeg gekry oor daardie … ander een. Hierdie keer gaan ek hom wys ek is in staat om my vrou te behou. En dan is daar natuurlik vriend Ockert Smuts: het jy gedink ek gaan jou op ’n skinkbord vir hom aanbied? Nee, wat myne is, is myne. Ek deel dit met niemand nie en ek gee dit ook nie present weg nie. Nee, my vrou, hoe onaangenaam die vooruitsig ook al vir jou is, ons bly getroud, in die oë van die wêreld altans. Ek sal jou nie lastig val of myself aan jou opdring nie, maar ons bly man en vrou en moenie weer praat van teruggaan Johannesburg toe nie. Jy bly hier in Pafuri en gee voor dat ons huwelik ’n sukses is.”

“Maar …” begin Janie. Sy weet self nie wat sy wou gesê het nie, maar dit maak nie saak nie, want Theo val haar weer in die rede.

“Jy is mos ’n goeie toneelspeelster,” sê hy en dis nie omdat hy haar ’n kompliment wil maak nie. “Jy het voorgegee jy het my lief. Of dalk is ek onredelik. Dalk het jy my wel so ’n bietjie liefgehad, maar toe jy my beter leer ken het en gesien het onder watter omstandighede jy gaan woon, het daardie klein bietjie verliefdheid verdwyn en het jy besluit Ockert is ’n beter proposisie. Wel, ek het nuus vir jou, my vrou: huweliksbeloftes is nie iets wat jy na willekeur kan maak en breek nie. En jou man is ook nie soos ’n speelding wat jy kan verruil vir ’n ander een as jy besluit jy hou nie meer van hom nie. Jy het jou in hierdie huwelik begeef en jy moet nou maar die beste van die slegte saak maak, want ek gaan jou by jou beloftes hou. Is dit duidelik, Janie?”

Janie knik, stomgeslaan oor die tirade en nie in staat om te antwoord nie. Sy besef nóú eers hoe sleg sy Theo Vermaak geken het en hoe reg die mense was toe hulle gesê het sy is oorhaastig en sy moet eers mooi dink voordat sy met ’n amper wildvreemde man trou. Maar wat daardie mense en ook hierdie man voor haar nie weet nie, is dat sy hom ten spyte van alles nog liefhet. Die liefde is nie soos ’n kraan wat jy na willekeur kan oop- of toedraai nie. Maar hoe sê ’n vrou vir haar man sy het hom lief wanneer hy met so ’n onverbiddelike gesig voor haar staan en vra of dit vir haar duidelik is? Hy sal haar nie glo nie, of haar uitlag of beledig, of sê sy is weer besig om toneel te speel. Nee, sy sal moet wag totdat hy afgekoel het voordat sy van liefde praat. Sy begryp nie mooi waarom Theo vir haar so kwaad is nie. Was die dinge wat sy gedoen het genoegsame rede dat hy dink sy het hom nie lief nie, dat sy spyt is hulle het getrou en dat sy na Okkie wil teruggaan? Hoekom oordeel hy haar so uitermatig kras?

“Ja, T-Theo, dis vir my duidelik,” hakkel Janie.

“Gaaf, dan verstaan ons mekaar. Afdeling een is afgehandel.” Theo is baie saaklik. Hy stap kombuis toe om iets uit die yskas te haal en toe hy terugkom, kom hy in die stoel oorkant haar sit.

“Nou kom ons by afdeling twee: hoe om die rol van getroude vrou suksesvol te vertolk. Vir ’n bedrewe toneelspeler soos jy behoort dit nie moeilik te wees nie, maar ek wil nietemin ’n paar puntjies aanstip wat jy tot dusver uit die oog verloor het. Jy ontvang geen oproepe van Ockert Smuts of enige van jou vorige kêrels nie. Ook geen telegramme of briewe nie. Alle telefoonoproepe gaan deur oom Gawie Labuschagne se hande, asook telegramme en ander pos. In Pafuri moet jy nie verwag om jou privaatlewe vir jouself te hou nie.

“Punt nommer twee. Ockert kom nie kuier nie – nie eers as platoniese vriend wat in ’n wildreservaat vakansie wil kom hou nie. Hy kan Kruger-wildtuin toe gaan as hy ’n liefde vir die veld het, of Mala-Mala toe, of na enige ander wildtuin toe, behalwe Pafuri. Is dit duidelik?”

“Ja, maar … Theo, moet asseblief nie so formeel en saaklik klink nie. En … moenie elke keer vir my vra of dit duidelik is nie – veral nie met daardie uitdrukking op jou gesig nie.”

“Dit spyt my, maar ek kan onder die omstandighede nie ’n vroliker uitdrukking op my gesig dwing nie. En ek vra of dit vir jou duidelik is sodat daar geen misverstand kan kom nie en jy nie later vir my kan sê jy het nie geweet nie. Nou kom ons by Walt …” Theo soek eers weer sy pyp en stap ’n paar keer op en af voordat hy verder praat.

“Ek gee nie om wat jou gevoel vir Walt de Witt is nie. Daarmee het ek niks te maak nie. Jy kan dolverlief op hom wees vir al wat ek omgee. Maar jou houding en optrede teenoor hom wanneer jy in die openbaar is – dis wat my raak en dis wat baie saak maak.” Theo se selfbeheer glip effens en hy gaan verbitterd voort: “Dink jy dit was vir my lekker om te sien hoe jy netnou vir Walt met leepoë agterna gestaar het toe hy rivier se kant toe geloop het?”

Dis bitter onregverdig van hom en Janie sê verontwaardig: “Ek het nie met … leepoë vir hom gekyk nie. As jy die waarheid wil weet: my oë was vol trane en ek kon hom nie eers behoorlik sien nie.”

“Trane in jou oë? Dis nóg erger. Daardie man is nie jou trane werd nie.”

“Ek het nie oor Walt gehuil nie. Hoekom sal ek oor hóm huil? Theo, dit was … dit was oor jou wat ek gehuil het. Ek het geweet jy gaan baie kwaad wees en ek was bang.”

“O, so jy het darem geweet ek gaan kwaad wees? Jy het darem ’n skuldige gewete? Dis die eerste stukkie goeie nuus wat ek in ’n lang tyd gekry het. Kan jy dink hoe ek gevoel het toe ek by die rondawel kom en jou nêrens kry nie, en Katinka vir my die nuus gee dat jy by Walt in sy rondawel is? Dink jy ek hou daarvan dat my vrou alleen is in ’n rondawel saam met iemand met Walt se reputasie? Die ganse Pafuri weet watter tipe man hy is en weet wat in die verlede gebeur het. Hulle ken die hele storie en plaas seker alreeds weddenskappe oor watter een van ons twee hierdie keer die wedloop gaan wen – weer ’n keer hy, of vir ’n verandering dalk ek. Ek laat nie my vrou die onderwerp van ’n onsmaaklike geskinder word nie. Onthou in die vervolg dat jy ’n getroude vrou is en gedra jou daarvolgens. Bly weg van Walt af. As ons weer moeilikheid in hierdie verband het, jaag ek hom uit Pafuri weg, soos ek seker lankal moes gedoen het, maar nie die hart gehad het nie. Dit betaal nie om ordentlik te wees en vir hom jammer te voel nie. Ek moes hom lankal aangesê het om pad te gee, dan het ons nie nou ’n presiese herhaling van die geskiedenis gehad nie.”

“Watter … geskiedenis?” vra Janie aarselend en hou haar asem op. Gaan Theo haar van daardie ander meisie vertel?

“Dit sal geen doel dien om ou koeie uit die sloot te grawe nie. Wat verby is, is verby en behoort tot die verlede.” Theo sug swaar en daar is ’n peinsende uitdrukking op sy gesig toe hy sy pyp uiteindelik aan die brand kry.

Hy het daardie meisie nog steeds lief, flits dit deur Janie se kop. Hoekom anders sou hy so half weemoedig gelyk het toe hy van die verlede gepraat het? En hoekom wil hy háár nie daarvan vertel nie?

Theo betrap haar blik op hom, maar sy gesig versag nie.

“Aangesien jy nie jou pligte as huisvrou nakom nie, het ek solank die vleis uit die yskas gehaal en sal ek vanaand vir die kos sorg. Ons braai vleis.”

“Sal ek slaai en toebroodjies maak?” vra sy in ’n klein stemmetjie.

“Toe maar,” antwoord hy kortaf. “Dosyn het vir ons pap gemaak. Dit behoort genoeg te wees.” Hy stap buitetoe en laat Janie alleen met haar koppie halfgedrinkte en koue koffie.

Vandag glimlag sy nie eers oor die naam van Theo se veldwagter wat verlede keer vir haar en Riana so snaaks was nie. Dosyn het die naam gekry toe hy op jeugdige ouderdom oor die Mosambiek-grens kom werk soek het en toe hy gevra is hoe oud hy is, twee hande en nog twee vingers opgehou het. Al is hy vandag nader aan vyftig, het hy die naam behou en daar is ’n hegte band tussen hom en Theo. Theo sê hy werk eerder saam met Dosyn as saam met Flip Venter, want hy verkies iemand op wie hy kan vertrou.

Terwyl Janie sit en wik en weeg of sy dit buitetoe kan waag, hoor sy iemand met Theo praat en sy vlug slaapkamer toe. Sy sien nie kans om vreemde mense in die gesig te kyk nie en as Theo haar roep, sal sy sê sy het hoofpyn of iets.

Dis egter naderhand sesuur, en dan halfsewe, en steeds kom Theo haar nie soek nie. Janie het al haar gesig en hande gewas en hare gekam en grimering aangewend en ander klere aangetrek, en sy weet nie wat sy nog kan doen om die tyd om te kry nie. Uitpak? Nee, daarvoor is sy te moeg. Sy sal maar op die bed lê en probeer lees met die hoop dat dit haar aandag sal aflei. Nie dat enige held of heldin se lewe so frustrerend en ingewikkeld soos hare kan wees nie …

Om seweuur kom staan Theo in die kamerdeur.

“Gaan jy jou nie verwerdig om te kom eet nie?” vra hy koel. “Die kos is lankal reg en jy het nou-nou gaste wat kom koffie drink.”

“Ek … ek het gewag dat jy my roep.”

“Jammer, mý fout. In die toekoms sal ek ’n klokkie lui sodra ete gereed is. Sal dit jou goedkeuring wegdra?”

“Ek het gedink jy wil my nie buite by die vuur hê nie,” probeer sy verduidelik.

“Ek wil nie, maar jy kan tog nie heeldag in die rondawel lê en lees nie. Kom jy eet?”

Janie maak die boek toe en spring op. “Ek kom dadelik.”

Dis weer ’n hardekoolvuurtjie en die biefstuk en skaapwors is seker net so smaaklik soos verlede keer, maar vanaand smaak dit vir haar soos saagsels en om die vuur is daar ook geen romantiese atmosfeer nie.

“Johan Weideman en sy vrou Annatjie kom agtuur hierheen om jou in die reservaat welkom te heet,” sê Theo toe sy haar bord eenkant toe skuif. “Ek verwag dat jy vir ons almal koffie sal maak en die mense hoflik ontvang. En dit bring my by ’n verdere paar puntjies wat jy miskien nie verstaan nie en wat ek wil aanstip.”

Janie se moed sak in haar skoene. Sy het gehoop Theo het klaar rusie gemaak, en sy is ook nie lus vir kuiermense nie.

“Die mense van Pafuri is my kollegas en ’n paar van hulle is ook my vriende. Wat hulle betref, is hierdie huwelik normaal. Hulle is onder die indruk dat ons mekaar liefhet en ek wil daardie indruk behou. Wanneer ons kuiermense kry of iemand in die kamp of veld raakloop, verwag ek dat jy die skyn van ’n gelukkige huwelikslewe moet bewaar. Ek sê nie jy moet my om die nek val en ‘liefste’ en ‘skat’ noem nie – dié kon jy in elk geval nooit regkry nie en ek dink meer van jou omdat dit jou minder van ’n huigelaar maak – maar probeer darem vriendelik teenoor my wees. Of, as jy selfs dit nie kan regkry nie, bly dan net stil. Maar moenie my in die openbaar uittart nie en moenie my geduld té veel op die proef stel nie. Ek staan nie as ’n sagmoedige en verdraagsame man bekend nie en jy sal jou fout gou agterkom.”’

Theo bly ’n oomblik stil en Janie verwag dat hy weer gaan vra of dit duidelik is. Hy gooi egter nog ’n stomp hout op die vuur en wanneer hy weer praat, is sy stem gelykmatig.

“Ek sal my kant bring. Ek sal hoflik teenoor jou wees en jou behandel asof jy werklik my vrou is. Johan-hulle is goeie mense en dis vriendelik van hulle om met jou te kom kennis maak. Ek wil hulle nie skok of seermaak nie.”

“Ek sal nie ongasvry teenoor jou vriende wees nie,” antwoord Janie stil. “Is hulle deel van die personeel?”

“Johan is by ontvangs en Annatjie behartig die linnestoor – die beddegoed en handdoeke wat vir die toeriste se gebruik in die rondawels geplaas word. Annatjie is ouer as jy, maar dalk sal julle maats word en kan jy iets uit haar mooi geaardheid leer.”

Janie hoor dat Theo vertel van ’n enigste seuntjie wat twee jaar gelede aan bilharzia oorlede is en dat Annatjie so moedig was, maar sy luister net met ’n halwe oor. Daardie verwysing na Annatjie se mooi geaardheid waaruit sy iets kan leer, was ’n doelbewuste steek en het diep getref. Dink Theo dan dat sy so ’n lelike geaardheid het?

“Ek sal my uiterste bes doen om van jou onbaatsugtige vriendin te hou,” sê Janie koel.

Theo se blou oë flikker gevaarlik, maar hy sê niks meer nie, want hy sien die Weidemans aankom.

“Naandsê!” groet ’n joviale stem en toe hy in die vuur se lig kom, sien Janie ’n forsgeboude man van so tussen dertig en veertig jaar. Sy vrou is fyn gebou met ’n blonde bolla laag in haar nek gekam.

“Naand, mense,” groet Theo in ’n gesellige stemtoon. Janie kan nie glo dat iemand binne ’n minuut so ’n metamorfose kan ondergaan nie. Sy besef dat sy Theo Vermaak nog stééds nie ken nie en daardie feit maak haar bang.

Annatjie vertel vir Janie hoe bly sy is dat die geledere van die dames in Njelele-kamp aangevul is en bied haar hulp aan indien Janie probleme met die huishouding ondervind. Dis seker ’n geweldige aanpassing na die stadslewe: geen winkels naby nie, geen elektrisiteit, haarkapsters of vermaak nie, net bosse en wilde diere en grillerige insekte.

Al was Janie bevooroordeeld, hou sy van Annatjie Weideman en vind dit maklik om met haar en Johan te gesels. Sy hou egter ongemerk haar horlosie dop, sodat sy binne ’n halfuur kan aanbied om koffie te maak. Sy gaan Theo nie weer die geleentheid gee om te sê sy verwaarloos haar pligte as huisvrou nie.

“Johan, vertel vir Janie die storie van die man wat daar in jou kantoor ingestorm gekom het,” versoek Theo met ’n breë glimlag. “Sy sal dit geniet.”

Johan lag eers klaar en dan vertel hy: “Gistermiddag, net so skuins na twaalfuur, kom daar ’n toeris in my kantoor ingehardloop, bleek en windverwaaid. ‘Meneer, sê my gou, is daar renosters in die wildtuin?’ vra hy. Ek sê toe ja, hier is agt witrenosters wat ons van Hluhluwe aangekoop het. ‘Dankie tog …!’ sê die man toe. ‘Ek het gedink ek sal moet ophou drink! Hulle het vir my gesê hier is leeus en olifante en sulke goed, maar niemand het iets van renosters gesê nie. Ek het gedink ek kry die horries toe die yslike kolos hier reg langs my motor agter ’n bos uitkom. Die volgende wat ek verwag het, was ’n pienk olifant!’ ”

“Daardie toeris het natuurlik die reëls oortree,” merk Theo op, maar hy klink nie ergerlik nie. “Die pad na die renosterkamp het ’n duidelike ‘geen toegang’-bord.”

“En vir diegene wat nie kan lees nie, ’n ronde rooi teken met ’n wit streep in die middel,” las Janie by. “Koffie, mense?”

Sy loer onderlangs na Theo, maar as sy goedkeuring verwag het, is sy teleurgesteld. Al beloning wat sy kry, is dat hy darem nie kwaad lyk nie.

“Dit sal lekker smaak.” Annatjie staan dadelik op. “Ek sal jou kom help, Janie.”

“Nee,” keer sy vinnig. Sy is bang Annatjie sien hoe ontuis sy in haar eie kombuis is. “Dis nie nodig nie. Sit jy gerus en ontspan. Jy het seker ’n lang dag in die linnestoor gehad,” voeg Janie by sodat sy nie onbeleefd moet klink nie,

“As julle mense nie omgee om ’n oomblik lank alleen by die vuur te sit nie …?” vra Theo. “Ek sal gou vir jou die gasstoof kom opsteek, skat.” Hy plaas sy arm om Janie se middel toe hulle wegstap.

Janie het vir die liefdevolle benaming geskrik en toe Theo sy arm om haar sit, verstyf sy onwillekeurig. Dis so lank laas wat hy haar so genoem het en sy moet haarself keer om nie haar kop teen die breë skouer te lê nie. Dit sal so maklik wees om haar gesig op te lig en hom ’n soentjie te gee …

“Moenie jou so styf soos ’n besemstok hou nie,” waarsku Theo. “Ontspan. Ons sal net so loop tot by die kombuisdeur en ek doen dit slegs om Annatjie en Johan se onthalwe.”

Net binne die kombuis neem hy sy arm vinnig weg, asof dit besig was om te brand.

“Toe maar, dit was vir my ook nie aangenaam nie,” sê hy koel. “Ons sal probeer om so iets te beperk, maar fisieke kontak tussen ons sal soms nodig wees. Jy sal dit moet verdra, hoe onaangenaam dit ook al vir jou is.”

Dis nie onaangenaam nie, wil Janie sê. En dat dit is omdat sy te veel daarvan gehou het en vir haarself bang was, dat sy verstyf het. Maar sy pers haar lippe styf opmekaar, bang die woorde borrel uit. Theo sal so ’n antwoord beslis nie waardeer het nie.

Toe sy weer buite kom, is Katinka ook daar en sy gaan haal nog ’n koppie.

“Jou koffie is heerlik, my liefste,” glimlag Theo goedkeurend. “En tien uit tien vir ’n gasvrou wat reeds die tweede aand vir haar gaste sjokoladekoek kan aanbied!” Hy spring op om Janie se koppie te neem en sy hand streel vlugtig oor haar wang. “Minder moeg as gisteraand, my splinternuwe vroutjie? Of vang die veranderde lugdruk jou nog? Vaak?”

Janie weet nie waar sy die inspirasie vandaan kry om te glimlag en ontkennend te antwoord nie. Sy sien dat Katinka haar en Theo ondersoekend dophou en sy voel soos ’n huigelaar. Oordryf Theo dinge nie ’n bietjie nie? Of geniet hy hierdie toneelspelery?

Om tienuur maak Johan en Annatjie verskoning dat dit ou mense se slapenstyd geword het, hoewel Katinka nog by Theo en Janie se vuurtjie kuier.

Katinka frons onbegrypend, bly dat Theo nie weer ’n stomp hout op die vuur gegooi het nie en dat sy die twee ongemerk in die skemerdonker kan dophou, sonder dat hulle haar gesig kan sien. Hoe het sake tussen Janie en Theo so vinnig reggekom? Gisteraand nog het hulle bitterlik rusie gemaak en vanaand lyk hulle so verlief soos twee jonggetroudes behoort te wees. Sy het haar met klein Janie misgis. Die meisietjie is blykbaar minder naïef en onskuldig as wat sy haar voordoen. En baie slimmer, meer uitgeslape. Dis jammer dat Janie so mooi is, en dat sy so vars en aantreklik in daardie gestreepte terrasrok lyk …

Katinka neem haar oë van die slanke figuurtjie in die rooi en wit rok weg en hou vir Theo dop. Is hy besig om toneel te speel? Sy ken hom baie goed en iets – sy kan haar vinger nie daarop lê nie – iets is nie heeltemal pluis nie. Sy moes miskien nie so lank gewag het en eers vanaand weer kom kuier het nie. Dit was ’n fout. Maar sy was bang dit is te ooglopend as sy die Vermaaks se drumpel heel van die begin af deurtrap … Vir Theo Vermaak is sy effens versigtig en sy weet dit is Janie wat bearbei moet word. Sy sal moet sorg dat die vriendskap tussen hulle twee op ’n hegte grondslag geplaas word.

“Oormôre is Saterdag,” merk Katinka vriendelik op. “Het jy nie lus om dan saam met my Messina toe te ry nie, Janie? Daar is seker goed wat jy by die winkels nodig het en jy het mos gesê jy gaan ’n haarkapster mis. Jy kan jou hare laat tooi en dalk kan ons by daardie oulike motel net buite die dorp middagete geniet. Dit sal vergoed vir die duur restourante in Johannesburg wat jy moes prysgee.”

Janie het nie gesê sy gaan die haarkapsters mis nie, maar sy sou graag die uitnodiging wou aanvaar, dog Theo antwoord eerste.

“Ek neem Janie môre na die Luvuvhu-dam toe en as daar tyd is, gaan wys ek haar die Dzata-ruïnes. Byna ’n bekendstellingstoer, kan ’n mens dit noem. Verlede keer, toe sy en Riana hier was, het hulle nie buffels gekry nie en ons gaan daardie trop van tweeduisend op die Limpopo-pad soek. Ek wil graag vir hierdie stadsjapie gaan wys hoe die rivier lyk as hy in volle vloed is.”

“Word ek nie ook genooi om na die buffels en die vloed te gaan kyk nie?” vra Katinka liggies.

Theo glimlag. “Jy weet hoe buffels lyk en ’n mens sal jou nie meer met ’n rivier in volle vloed kan beïndruk nie. Jy is te blasé, Tinka.”

Katinka glimlag ook, maar dis gedwonge en die res van die aand het sy nie veel te sê nie.