Читать книгу Veldiep - Fanie Viljoen - Страница 9

DIE VIDEO

Amber Sterling kom skaars die huis binne toe haar selfoon biep. Oreo, haar Maltese poedel, draf vooruit kombuis toe. Terwyl Amber saamstap om vir die brakkie water te gee, aktiveer sy haar selfoonskerm.

Sy blitslees die nuwe boodskap. Dan skielik voel dit of sy val en val – in haarself.

En sy gaan breek wanneer sy die bodem tref. Nee, dalk breek sy alreeds terwyl sy neerstort.

Soos iemand wat gehipnotiseer is, tap sy vir Oreo water in, dan vat sy die selfoon weer. Met ’n kloppende hart staar sy na die skerm. Die aaklige woorde wat Craig vir haar gestuur het, swem voor haar nat oë:

Ek kan dit nie glo nie. Jy het vir my gelieg. Jy het iemand anders se pic op die dating app gebruik, nè? Ek het jou regte pic op jou WhatsApp gesien. Ek het nie tyd vir speletjies nie, so let’s get real: Jy is flippen lelik. Vergeet liewer my nommer. Totsiens.

Haar hele lyf voel koud en ’n naar kol karring aan haar maag. Craig is reg. Sy was bang niemand stel in haar belang as sy haar eie foto op die dating app sou sit nie. Toe het sy ’n ander meisie s’n gebruik. ’n Model s’n. Daar was baie belangstelling. Craig het uitgestaan. Hulle het van die begin af gekliek en baie deur die app se boodskapdiens gesels. Uiteindelik het dit gevoel of sy hom kan vertrou.

Vroeër vanmiddag het sy haar selfoonnommer vir hom gestuur. Sy moes dit nooit gedoen het nie. Nou weet hy hoe sy regtig lyk.

Lelik. Die woord staan uit soos ’n pitsweer. Lelik.

“Amber!” roep haar ma.

Gou vee sy die trane af. Sy byt haar lip vas en probeer haar regruk. Sy wil die boodskap uitvee, maar sy wil ook nie. Dis ’n stukkie van Craig. Dalk het hy dit nie so bedoel nie. Sy verstaan dit dalk net verkeerd. Miskien wou hy nog ’n glimlag-gesiggie agterna gesit het … asof hy ’n grap maak.

Weer lees sy die boodskap en probeer kyk of daar iewers ’n greintjie weggesteekte humor of woordspeling is wat sy miskyk, maar daar is niks snaaks aan “jy het vir my gelieg” en “jy is flippen lelik” nie.

“Honey, we’re going to watch Modern Family,” roep haar ma van die TV-kamer af.

Amber laat val haar hare oor haar gesig, ingeval haar ma haar kom soek. Haar ma moenie haar rooigehuilde oë sien nie.

Haar ma is ’n kunstenaar, haar pa ’n argitek. Modern Family is een van hulle gunstelingprogramme. ’n Mens moet ’n bietjie gemors-TV kyk om na werk af te skakel, glo haar pa.

Amber is nie nou lus vir dié TV-familie se stuitighede nie.

“Amber!” roep haar ma weer.

“Ek kom,” antwoord sy in Engels. As sy nie gaan kyk nie, sal haar ma-hulle weet daar is fout. Met Oreo om haar voete, stap sy kamer toe. Sy gooi haar selfoon op die bed neer, dan gaan sy badkamer toe om haar gesig te was.

Haar oë bly afgeslaan om die beeld in die spieël mis te kyk.

In die TV-kamer begin die program.

Aarselend stap Amber soontoe en val neer op die bank waar sy altyd lê. Sy moet maak asof niks verkeerd is nie, al breek sy aan die binnekant, al voel dit asof sy op haar bed inmekaar wil krimp en van alles vergeet.

Haar pa-hulle lag lekker vir die program, maar nie Amber nie. Sy staar na die skerm asof sy nie in haar eie lyf is nie. Dan, voordat sy besef wat sy doen, weeg sy al die karakters in die storie op: Gloria – mooi. Jay – lelik. Claire – mooi. Haley – lelik. Cameron – lelik. Manny – lelik …

Sy het nog altyd ’n kompleks of ’n ding oor skoonheid gehad, geglo dat sy nie so mooi is soos die vroue in tydskrifte, in flieks en op TV nie. Dis hoekom sy ’n model se foto op die app gebruik het.

Craig het maar net vanaand sy vinger op die seerplek kom druk. Sy kan hom nie kwalik neem nie. Dis alles haar fout. Dis sy wat lelik is. Of is sy dalk nie?

Terwyl sy die vraag in haar kop omwoel, onthou sy van iets wat sy in Sarie gelees het.

Haar ma koop elke maand vir haar die tydskrif om haar met Afrikaans te help. Sy het al ’n hele pak uitgawes. Die artikel gaan oor iets wat meisies op YouTube doen. Dis seker absurd, maar dalk moet sy dit probeer …

Toe Modern family klaar is, verskoon Amber haar. “Ek het nog huiswerk, Mams en Paps. Lekker slaap.” Sy soen hulle gou en hoop hulle sien nie daar is iets verkeerd nie.

In haar kamer maak Amber die deur toe. Sy stap na die bedkassie waar sy al haar tydskrifte hou. Sy vat die hele pak net so en plak dit op die vloer neer. Vinnig blaai sy hulle deur op soek na daardie artikel. Die een oor YouTube.

Binne-in haar sit sy weer met die alleenheid. Sy het gehoop dit sou verander toe sy en Craig so lekker met mekaar oor die weg gekom het.

Lelik. Die woord spook steeds by haar.

Alleen. Dis die ander woord. Soms voel dit vir haar of haar alleenheid ’n swart poppie is wat hier in haar borskas bly. So ’n weggooiding waarvoor mense sal skrik as hulle haar sien, die bêreplek vir alles wat seermaak.

Dié alleenheid – dis mos nie hoe dit veronderstel is om te wees nie.

Sy wil ook so gelukkig wees soos die ander meisies by die skool, wens Amber, toe sy die soveelste tydskrif eenkant toe smyt. Maar wanneer sy sien hoe die meisies aan hulle ouens hang, of wanneer hulle mekaar soen of selfoonboodskappe stuur, wil Amber sommer naar word.

Nou is die nuwe teleurstelling in haar kop en dit wil net nie weggaan nie.

Sy wil nie met haar ma daaroor praat nie. Dié werk aan skilderye vir ’n uitstalling en is omtrent heeldag voor die esel. Haar ma is baie oopkop oor goed, maar daardie kop is doer bo in die wolke wanneer sy so skilder.

Dis deel van haar kunstenaarstemperament, sê Amber se argitek-pa.

Met hom kan sy ook nie praat nie. Net soos hy mooi geboue uitdink, dink hy ’n wonderlike toekoms vir haar oop. Hy sal so teleurgesteld wees as hy uitvind wat sy aangevang het.

Wat van vriendinne?

Sy gooi nog ’n Sarie op die hoop. Daar is twee meisies by die skool met wie sy soms gesels. Hulle is soort van vriendinne. Met soort-van-vriendinne praat ’n mens nie oor hartsgoed nie. Jy praat oor oppervlakkige nonsens soos huiswerk of klere of fliek. Daar is kinderswembaddens wat dieper is as dié twee meisies.

Sê nou net hulle lag vir haar as sy dit sou waag om hulle te vertel? Daar is net een ding erger as om sonder ’n ou deur hoërskool te ploeg, en dis om nog ’n bespotting ook te wees.

Amber haal diep asem.

Uiteindelik kry sy die artikel waarna sy soek. Sy vluglees dit. Dit handel oor die ontstaan van sosiale media en die invloed op vroue.

Haar oë gly af na die pienk YouTube-kassie onderaan die bladsy. “YouTube is geïnspireer deur die webblad HOT or NOT en het ontstaan as ’n video-afspraakwebblad.”

Die brokkie inligting wat ’n paar reëls verder volg, lees Amber met ingehoue asem; dis waarna sy gesoek het: “ ’n Nuwe neiging is video’s van meisies wat kykers vra of hulle mooi is of nie. Meer as vyfhonderdduisend meisies het al Is-ek-mooi?-video’s gemaak.”

Sy sit ’n ruk met die tydskrif teen haar bors. Haar oë skuif na haar skootrekenaar toe.

Doen dit, sê ’n binnestem.

Nee, moenie, antwoord ’n ander een.

Doen dit.

’n Ruk lank sit sy en dink. Dan: Ek gaan dit waag.

Sy sal die video net ’n dag of twee op die internet los en kyk wat die mense sê. Wat het sy om te verloor?

Voor die spieël trek sy haar klere reg en wonder of sy nie maar liewer ’n ander bloes moet aantrek nie. Die een wat sy nou aanhet, is so laas-seisoen en is boonop gekreukel van voor die TV lê.

Amber byt haar lip vas terwyl sy dink.

Jis, kan sy nie eens ’n besluit neem oor iets soos ’n flippen simpel bloes nie? betrap sy haarself al weer. Hoe dan nou as dit by ouens kom? Dis dalk wat hulle pla wanneer hulle na haar kyk: hulle sien so ’n onseker, simpel ou meisietjie.

Wie wil nou saam met so iemand wees?

Met ’n ander bloes aan, skuif Amber voor die rekenaar in. Haar hand bewe effens toe sy die webkamera oopmaak.

Haar eie beeld verskyn groot op die skerm. Iets binne-in haar deins weg daarvan.

Sy weet nie wat is erger nie – foto’s van jouself of ’n bewegende videobeeld wat jou van alle kante soos ’n skeefgetrapte skoen laat lyk nie.

Uiteindelik skraap sy moed bymekaar om weer na haarself te kyk. Haar lippe is te dik, rooi merke gloei op haar vel waar sy puisies uitgedruk het. Is haar neus te groot?

Nee, dalk is dit te krom. Wat ook al: dis te iets-wat-nie-reg-lyk-nie.

Net haar wange is seker orraait, as sy hulle bietjie insuig. Sy besluit om lipglans en ’n natuurlike oogskadu aan te sit. ’n Bietjie kleur op haar wange sal seker ook help om ’n beter indruk te skep.

Maar eintlik gaan hierdie video wat sy wil maak, nie oor vals indrukke nie. Dit gaan nie oor klere of grimering nie. Dit gaan oor háár – Amber. Nes die ander meisies maak sy hierdie video om by die waarheid uit te kom.

Dis hoog tyd.

Sy probeer glimlag sodat sy nie soos ’n hopelose, verlore siel lyk nie. Dan klik sy op die skerm se rooi opneemblokkie. In Engels begin sy vertel. “Hallo, my naam is … oeps, amper sê ek! Ek moet dit seker anoniem hou … julle weet hoe dit op die internet gaan. ’n Klomp siek mense loop los rond.”

Sy voel al klaar soos ’n vrolik babbelende idioot, en sy het skaars begin. Amber trek haar asem weer diep in voor sy aangaan.

“Ek gaan liewers ook nie sê waar ek bly nie, maar ek kan darem sê dat ek sestien jaar oud is en nog skoolgaan. Ek hou van perde en lees en … O ja, en van skryf. Niks ernstigs nie. Sommer maar net. In elk geval, my lewe is heel oukei.”

’n Rukkie bly sy stil asof haar aandag dwaal. Sy vroetel met haar hare en kyk dan terug na die kamera.

Haar stemtoon word laer, sagter, seerder. “Nee, nee, dit is nie. Eintlik … is dinge ’n bietjie moeilik. Iets het gebeur en ek kan nie regtig met iemand daaroor praat nie.”

Sy voel hoe die donker in haar toeneem toe sy dit waag om die woorde te sê. Van skaamte, maar ook van hartseer, kyk sy weg van die kamera af.

“Voel jy ook soms asof jy die enigste flippen siel is wat so swaarkry? Miskien gebeur dit net met ons meisies.

“Ouens? Um … ek weet nie.

“Voor ek jou vertel hoekom ek die video maak, moet jy net weet ek kom uit ’n werklik goeie gesin. Of … sê maar so … jy weet hoe dit gaan.

“Maar daar is iets verkeerd. Ek dink die fout lê by my … Ek het ’n paar vriende en ons gesels met mekaar en sulke goed, maar ons is nie regtig na aan mekaar nie. Beste vriende vir altyd, of wat ook al nie. Ek wens ek het iemand gehad met wie ek kon praat oor hierdie tjol … skies … oor hierdie goed.

“Dis die een ding … die ander … dis oor ouens.” Amber kyk weer direk na die kamera. Sy pers haar lippe saam asof dit te swaar raak om verder te vertel, maar dan skep sy weer moed.

“Ek dink nie hulle hou regtig van my nie. Ouens … ek weet nie wat dit is nie … Partykeer dink ek hulle hou van my, en ander kere is hulle net soos in ‘wie is sy?’ Ek … ek moet dalk nie te veel detail gee nie, maar …”

’n Hele ruk kyk Amber net vir die kamera. ’n Hartseer trek pluk aan haar mondhoeke. “Verlede maand het ek hierdie ou ontmoet. Oukei, ons het nie regtig ontmoet nie. Ons het mekaar op ’n afspraak-app gekry en toe boodskappe begin stuur. Ons het dadelik gekliek. Maar ek het iets heeltemal simpel gedoen … Ek het iemand anders se foto vir die profiel gebruik.”

Weer is daar stilte.

“Ek gaan nie sy naam verklap nie, maar hy was hierdie supercool ou. Hy het die ongelooflikste blou oë. En hy het sulke mooi goed vir my gesê. Jis, niemand anders het al so iets vir my gesê nie. Hy was so anders as die ander ouens op skool. Hy het my verstaan. Of altans … die meisie wat hy gedink het ek is. Ek het nog ’n simpel ding gedoen: ek het oor ander goed ook gelieg sodat hy meer van my kan hou. Dit het gewerk. Hy het my so spesiaal laat voel.”

Amber vee ’n traan weg toe die emosie in haar begin oorvat. “Jammer, ek wou nie hier sit en tjank nie. Dit beduiwel die doel van die video.”

Sy sluk die trane weg en probeer haarself regruk.

“Ek het vanaand ’n boodskap van hom op my selfoon gekry. Ja, ek het uiteindelik my nommer vir hom gegee. In die boodskap noem hy my ’n leuenaar. Hy sê ek is … lelik. Ek het dit oor en oor gelees en gedink dis dalk ’n fout, ’n grap.

“Die boodskap was soos ’n skop in die gesig.”

Stilte. Dis asof Amber van die kamera vergeet het. Asof sy net in die binnekant van haar kop dwaal en verdwaal.

“Die leuens … ja, ek is skuldig. Dis darem iets wat ek kan verander. Maar om lelik te wees … Dis dalk hoe ander mense my ook sien. My sogenaamde vriende, ander ouens. Dalk is dit die rede hoekom ek soms so alleen is, hoekom ek voel dat ek nêrens behoort nie.” Sy kyk terug kamera toe.

“Dis hoekom ek die video maak. Dis hoekom ek by jou wil weet: Is ek mooi of is ek regtig lelik?”

Amber klik weer op die rooi knoppie om die opname te stop. Die rekenaar stoor dit outomaties.

Binne-in haar wel die emosies sterker op. Sy vee die trane weg. Dis asof sy nie helder kan dink nie. Sy is skielik tot op die been toe moeg. Vir ’n hele ruk sit sy net so vooroor totdat dit voel asof iets in haar wegdryf na ’n plek waar alles grys en sonder gevoelens is. Niks op hierdie plek is gelukkig nie, maar niks is ook pynlik nie. Niks is lig en niks is donker nie, niks is reg en niks is verkeerd nie, niks is mooi en niks is lelik nie. Dis die plek tussen-in alles.

In limbo.

Uiteindelik keer die gevoelens, die moegheid terug en sit sy weer op haar bed. Haar oog vang die tyd op die rekenaarskerm.

Dit word laat. Sy moet gaan slaap.

Môre is ’n skooldag. Môre is alles dalk beter.

Voor sy in die bed klim, laai Amber gou die video op YouTube.

* * *

Die gedagte roer net onder die oppervlak van salige slaap. Dit swel, dit wil net nie heeltemal oopvou nie. Maar toe Amber haar onwillige oë eindelik oopkry, lê dit klinkklaar voor haar.

Sy skiet orent in haar bed, haar hand oor haar mond gekrul.

Eenkeer het sy mos aan haar YouTube-verstellings gekarring toe sy ’n vlog wou begin. Die vlog het nooit gebeur nie, maar die verstellings het gebly!

In een sprong van ontsetting is sy by haar rekenaar. Haar hand skiet uit na die muis. Die aantekenskerm kry lewe, glim deur die donker. Sy sukkel om die sleutelwoord reg in te tik. Maar toe alreeds weet sy met dodelike sekerheid daardie skakel na die video het outomaties na haar Facebook-muur en Twitter-profiel gegaan.