Читать книгу Susodźa - Ingrid Juršikowa - Страница 4

Nan běše na witkirězanju w cuzbje. Třěskata zyma zuby křipješe. Wětroń dźeń a bóle cychnowaše a hrubje přez hona wuješe, wšudźe wysoke sepje sněha nawěwaše. Chójny a šmrěki so zhibowachu a łamachu pod ćežkej sněhowinu. Hdyž sotře Marka a Hanka a ja po wječeri w słomjanym borle ležachmy, słyšachmy dźiwne howrjenje wichorec hólcow, změšane ze zerzawym brunčenjom chodojćich zwonow. Bojachmy so a chowachmy so pod poslešćom, ale njemóžachmy wusnyć.

Mać we jstwě butru dźěłaše. Dawno hižo so butra krupičkowaše, ale mać to njepytny, přesprócna při butrobasu drěmaše.

»Maći, što wonka tajke hrozne zwony zwonja?«

»Jejdyrko, to sym sej wusnyła! Dźěći, njebojće nož so, to su na chěžnym róžku te stare železne wobruče, kiž we wětřiku tam a sem bimbaja. Spinkajće w měrje!«

Mać dotołka butru, přińdźe k nam do łoža a slubi k snědanju twarohowe pomazki z butrowymi ćipkami. Skoku wusnychmy.

Hdyž rano z woknom hladachmy, widźachmy wulki sněhowy płuh nimo jěć a wjele mužow sněh sypać. Wětry zaso dale bóle štomy zhibowachu. Krótko do připołdnja nas štyrikróćny, hrimotawy wrjeskot k woknam ćěrješe. Wichor bě hoberske stare topoły při puću do knježeho dwora złamał a z nimi třěchu piwarnje cyle rozbił. Bojachmy so, zo hišće našu słomjanu třěchu wottorha.

Nawječor přichwata k nam něšto młodych susodźic žonow z kołwrótami na přazu. Při błukim, sapacym swětle łučwa, škrějaceho so na pjecaku, šćebotachu a šwórčachu koleska. Na sćěnje hrajkachu sej a rejwachu dźiwne sćinowe mužiki. Ja přikładowach łučwo a warjach za žony cichorijowy kofej.

Zo móhli předźerki nitku dosć wuslinić, mějachu pod jazykom dorničałku. Z koleskami šćebotachu žony sobu a předźechu pódla zdźinu přiwěrkow.

»Wěš, zo maja Młynkec zmija, Hana?«

»Hdźe da sy to zhoniła, Hańža?«

»Stara Mijanka je słyšała, zo sej zmij w jich kachlonku ryby wari. Za to Młynkej njesměrnje wjele złoteho nosy.«

»Tajke něšto tam cyle wěsće je«, wobkrući Milena, »hdźe da by hewak jich dźowka tajkeho wosobneho nawoženju dóstała!«

Tak to cyłu chwilu dźěše, doniž Hańža njerjekny: »Zaspěwajmy sej naše rjane spěwy!«

Jedna pěseń po druhej zaklinča a hdyž běchu so předźerki naspěwali, dźěše rozmołwa zaso dale. Rěčachu wo rozbitej piwarni. Bojachu so, zo za dołhi čas piwowe droždźe za plincypječenje wjace njedóstanu. Potom pak zajědźe šćebotanje do směšnišich kolijow.

Lejna powědaše wo serbskim originalu, wo starym Měšerju.

»Wy znajeće korčmarjec Handrija, toho wuropacha z tym přeco kusk mokrym nosom; hłupy je, zo móhł hłupych z nim łójić, naduty kaž swinjacy pucher. Tomu je wóndano stary Měšer domoj kadźił, zo rjeńšo być njemóže. – Handrij zasta z konjomaj před starcom: ›Nano Měšerjo, mi so zda, zo je waš nós tola chětro dołhi.‹ Na to starc: ›Luby Handrijo, w mojim času rozdźělachu nosy w Kamjencu. Hdyž tam ja přińdźech, běštej jenož dwaj wyše, jedyn dołhi a jedyn wózhriwy. Tón dołhi sej ja wzach. Kaž widźu, maš ty tón wózhriwy!‹ Zapyrity Handrij šwikny konjej a ćěrješe ze zahrabowacymaj brunakomaj bjeze słowa dale.«

To bě chichotanje pola žonow!

A Hańža powědaše: »Wo wótrym jazyku stareho Měšerja ja tež podawiznu wěm. Z města ducy domoj zetka wón staru Bětnarku z rjanym, róžowym kłobukom na hłowje. Wón zasta a hladaše přećelnje na nju kaž liška na huso. Wona: ›Što ha kawki předawaš?‹ Wón: ›Čłowjek njeby wěrił, zo na tajkim starym kerku tajkele rjane róže kćěja!‹ A wona so z wětřikom zminy.«

Předźerki běchu so nasmjeli a so na dompuć hotowachu. Nadobo wulki wrjeskot, wšě so stróžichu! Mać sej mysleše, zo je wichor třěchu wottorhnył a do dwora ćisnył. Při błukej swěcy wolijoweje latarnje spóznachmy wobradu: Wotłamany kónc cyrkwinskeje wěže tu ležeše. Kajke zbožo, zo nichtó wonka był njebě!