Читать книгу Samouczek języka angielskiego w zdaniach do tłumaczenia. Poziom średnio zaawansowany - Karolina Jekiełek - Страница 8

W tym rozdziale przypomnimy sobie jak ogólnie budujemy pytanie. Ponieważ w j. angielskim występują różne czasy i czasowniki, które poprzez inwersję (zamianę miejsca czasownika z podmiotem) tworzą pytanie np. ‘be’, ‘have got’, ‘can’ należy się dobrze przyjrzeć temu zagadnieniu. Rozdział ten bazuje również na znajomości informacji z części podstawowej. Jeżeli nie pamiętasz czasu, przejrzyj najpier rozdziały dotyczące past simple, past continuous oraz czasów przyszłych.

W języku angielskim pojawia się pewien schemat budowy pytania:

Na pierwszym miejscu występuje zawsze słowo pytające:

Bardzo często pojawia się jednak fraza pytająca, zamiast samego słowa pytającego, np.

Jakiej muzyki – what music

Jakiej narodowości – what nationality

W następnej kolejności pojawia się operator właściwy dla dango czasu, np.

Dla czasu present simple – ‘do’ lub ‘does’

Dla czasu present continuous – ‘am’, ‘is’, lub ‘are’

Dla czasu past simple – ‘did’

Dla czasownika modalnego ‘can’ – ‘can’

(czasowniki modalne są zawsze dla siebie operatorami)

W tym miejscu następuje najtrudniejsza część tworzenia pytania, ponieważ trzeba umieć odróżnić operatory i sposób tworzenia pytania w danym czasie.

Na trzecim miejscu pojawia się podmiot pytania, który może być pojedynczy, np.

Zaimki osobowe – I, you, he (…)

Rzeczowniki – cat, dog, house (…)

Rzeczowniki określone przymiotnikami – a big cat, a small house (…)

Rzeczowniki w zdaniu przydawkowym – dziewczyna, która stoi obok mojego brata – the girl who is standing next to my brother.

Np. Czy ta dziewczyna, która stoi obok mojego brata jest ładna?

Na kolejnym miejscu pojawia się przymiotnik (jak powyżej), czasownik bądź rzeczownik, np.

Is she a student (rzeczownik)

Do you want to go? (czasownik)

Uwaga 1.

Jeżeli w pytaniu pojawia się czasownik złożony, np. ‘listen to’, ‘talk about’, to przyimek (‘to’, ‘about’) znajduje się na końcu, np.

What are you listening to?

What topic do you want to talk about?

Wzór pytania wygląda następująco:

Poćwiczmy!

Ćwiczenia

mean – znaczyć

funny – zabawny

nose – nos

monster – potwór

author – autor

foreign language – język obcy

be born – urodzić się

go abroad – jechać za granicę

spend X on – wydawać X na

rain – padać (deszcz)

lend – pożyczyć komuś

dress – sukienka

Co znaczy ‘elephant’?

Kto jest najzabawniejszą osobą?

Ile nosów ma potwór?

Kto jest autorem książki, którą czytasz?

Potrawisz mówić w języku obcym?

Gdzie się urodziłeś?

Czy Sara jedzie za granicę?

Na co wydajecie pieniądze?

Pada?

Czy Sara może pożyczyć mi sukienkę?

Odpowiedzi

What does ‘elephant’ mean?

‘Elephant’ – ‘słoń’ jest naszym rzeczownikiem i jednocześnie podmiotem w zdaniu. Ponieważ słoń to 3 os.l.poj. musimy użyć operatora dla tego zaimka. Pytanie zadane jest w czasie present simple, ponieważ pytamy się o słowo, a znaczenia słów nie zmieniają się z dnia na dzień, są one ‘stałe’. Nie pojawi się means, ponieważ końcówkę ‘s’ dodajemy do operatora, jest on ważniejszy, a końcówka ta, pojawić może się tylko raz, przy jednym czasowniku – tutaj pomocniczym (operator ‘do’).

Who is the funniest person?

Ponieważ w pytaniu pojawia się czasownik ‘to be’ – ‘być’, zastosujemy inwersję. Czasownik ‘być’ jest sam w sobie operatorem, nie mówimy ‘does he is’ ani ‘does he be’. ‘Person’ – osoba, jest 3 os. l. poj. dlatego pojawia się ‘is’. ‘Najzabawniejszą’ jest stopniem najwyższym. Ponieważ słowo jest krótkie, dusylabowe, dodatkowe zakończone na ‘y’, więc stopniujemy przez końcówki –er – dla stopnia wyższego oraz the ….. – est dla stopnia najwyższego.

How many noses does a/the monster have?/How many noses has a/the monster got?

Nosy możemy policzyć, jest to rzeczownik policzalny z którym użyjemy ‘how many’, ‘how much’ natomiast jest używane do rzeczowników niepoliczalnych. W pytaniu pojawia się czasownik mieć ‘have’, który w połączeniu z ‘got’ sam dla siebie jest operatorem. Natomiast występujący samodzielnie należy do czasu present simple. Przedimek określony i  nieokreślony może pojawić się w zależności, czy będzie chodzić o jakiegoś konkretnego potwora, czy jakiegokolwiek.

Who is the author of the book you are reading?

W tym pytaniu najpierw pojawia się słowo pytające ‘who’, następnie mamy czasownik ‘to be’, który jest dla siebie operatorem. Następnie pojawia się podmiot, który jest złożony. ‘Of’ jest częścią dopełniacza, którego użyjemy ponieważ nie możemy użyć ‘s,’ np. mum’s dog – pies kogo? Mamy. Zarówno przed ‘author’ jak i ‘book’ pojawia się rzeczownik określony, ponieważ pytamy się o konkretną książkę, i autora tej książki. Dodatkowo mamy czas continuous, ponieważ książka ta jest czytana przez jakiś okres czasu, jest to więc czynność trwająca, a nie powtarzająca się (gdyby tak było, użylibyśmy czasu present simple). Możemy również napisać: Who is the author of the book which/that you are reading. W j. angielskim bardziej naturalnie brzmi zdanie, w którym ‘which’ oraz ‘that’ są pominięte.

Can you speak a foreign language?

Ponieważ w pytaniu pojawia się czasownik modalny ‘móc, potrafić’ – ‘can’, który sam dla siebie jest operatorem, pojawia się on na pierwszym miejscu. Ponieważ w j. polskim występuje końcówka fleksyjna ‘potrafisz’, wiemy, że chodzi o 2 os. l.poj. w j. angielskim jednak nie wiemy tego (jak napisano we wstępie), więc musimy pomyśleć o jaki zaimek chodzi. Pojawia się również przedimek nieokreślony przed ‘foreign language’, ponieważ chodzi o jakikolwiek język obcy.

Where were you born?

W powyższym pytaniu pojawia się forma przeszła czasownika ‘być’, formy w czasie przeszłym są dwie, ‘was’ dla 1 i 3 os. l.poj oraz ‘were’ dla pozostałych osób. W tym zdaniu odmienia się tylko czasownik ‘to be’, ponieważ sam dla siebie jest operatorem, pojawia się on przed osobą – ‘you’.

Is Sara going abroad?

Ponieważ chodzi o czynność która jest w trakcie (‘jedzie’) lub nastąpi w najbliższej przyszłości, musimy użyć czasu present continuous. Operatorem tego czasu jest czasownik ‘to be’, stąd pojawia się inwersja. Ponieważ Sara to ona – 3 os. l.poj. użyjemy formy ‘is’. Należy pamiętać również o dodaniu końcówki ‘ing’ do drugiego czasownika, pominięcie jej jest błędem.

What do you spend money on?

Pytamy się o zwyczaj, więc użyjemy czasu present simple, ponieważ money jest rzeczownikiem niepoliczalnym, nie potrzebujemy przedimków. Ponadto, pojawia nam się na samym końcu przyimek – zgodnie z uwagą, znajdują się one zawsze na końcu pytania, nie na jego początku jak w j. polskim.

Is it raining?/Is it rainy?

Wracając do wcześniejszych uwag, jak i do wstępu, musimy zdać sobie sprawę, że język polski jest językiem fleksyjnym, z pełną odmianą i bogactwem końcówek gramatycznych. W j. angielskim takich końcówek jest niewiele, więc musimy mieć każdy element zdania na swoim miejscu. Pytanie zapewne dotyczy aktualnej pogody, dlatego musimy użyć czasu present continuous. Ponieważ czas ten nie może wystąpić bez podmiotu (jak i żaden inny czas), użyjemy ‘it’, który dla liczby pojedynczej jest podmiotem pustym, tzn. ma znaczenie gramatyczne, ale nie leksykalne (nie przetłumaczymy ‘it’ jako ‘to’ bądź ‘ono’).

Can Sara lend me a/the dress?

Operatorem jest czasownik modalny, który pojawia się na pierwszym miejscu. Ponieważ Sara pożycza komuś, potrzebujemy również zaimka w dopełniaczu ‘me’. Możemy mówić o konkretnej sukience, lub jakiejkolwiek, dlatego możemy postawić ‘a’ lub ‘the’ przed ‘dress.’

II Zestaw

choice – wybór

popular – popularny

go shopping – chodzić na zakupy

surprised – zaskoczony

shoes – buty

accomodation – zakwaterowanie

earn – zarabiać

get married – wychodzić za mąż/żenić się

climb – wspinać się

snore – chrapać

1. Mamy wybór?

2. Kto jest najpopularniejszą osobą na świecie?

3. Kiedy zazwyczaj chodzisz na zakupy?

4. Kiedy po raz ostatni byłeś zaskoczony?

5. Jakie buty lubisz nosić?

6. Będziesz szukał zakwaterowania?

7. Zarobiłeś jakieś pieniądze w tamtym roku?

8. Kiedy wychodzisz za mąż?

9. Potrafisz chodzić po drzewie?

10. Czy ona będzie chrapać?

Odpowiedzi:

1. Do we have (a) choice?

Z czasownikiem ‘have,’ którego znaczenie oznacza ‘mieć’ nie możemy użyć czasu continuous, stąd czas ‘present simple’. Dodatkowo przed ‘choice’ pojawia się przedimek nieokreślony ‘a’, ponieważ chodzi o jakikolwiek wybór, ponadto, rzeczownik ‘choice’ jest policzalny – przy niepoliczalnych rzeczownikach, przedimek możemy pominąć. Moglibyśmy również powiedzieć: ‘Have we got (a) choice?’.

2. Who is the most popular person in the world?

Najpopularniejsza osoba jest naszym podmiotem, dlatego pojawi się ona po operatorze. Tutaj operatorem jest czasownik ‘to be’, który tworzy pytania, poprzez zamianę miejscami podmiotu i odmienionej formy czasownika. ‘Popular’ jest trzysylabowym przymiotnikiem, więc stopniujemy go poprzez dodanie, do stopnia wyższego ‘more’, a przy stopniu najwyższym ‘the most’. Na świecie to nie: on the world, ale zawsze ‘in the world.’

3. When do you usually go shopping?

Skoro mówimy o zwyczajach i używamy przysłówka częstotliwości, to musimy użyć czasu present simple. Przysłówek częstotliwości pojawia się zawsze pomiędzy osobą a czasownikiem np. ‘you usually go’, chyba że jest to czasownik ‘to be’, wtedy przysłówek pojawia się na trzecim miejscu, ‘I am usually late’. Ponieważ ‘go shopping’ znaczy ‘chodzić na zakupy’, nie musimy dodawać już żadnych przyimków, nie powiemy: ‘go on shopping’

4. When is the last time you were surprised?

Jeżeli zamiast powyższej odpowiedzi, napisałeś:

When is the last time were you surprised? To przypominam, że w zdaniu angielskim, pojawia się tylko jedno pytanie. W jednym pytaniu nie możemy mieć dwóch form pytania. Szyk pytania pojawia się tylko na początku, tutaj jest to inwersja czasownika ‘to be’. Moglibyśmy również napisać: When were you surprised for the last time? Musimy jednak pamiętać, że w zdaniu należy użyć czasu przeszłego dla czasownika ‘to be’, jest to ‘were’, nie ‘was’. Czasownik ‘to be’ w każdym czasie, teraźniejszym, przeszłym i przyszłym, zawsze tworzy pytanie przez inwersję, dlatego w powyższym zdaniu znajduje się ta forma przed osobą.

5. What shoes do you like wearing?

Na samym początku pojawia nam się fraza pytająca ‘jakie buty’, dopiero później mamy operator, odpowiedni dla czasu – mówimy o preferencjach, stąd czasownik ‘like’ może pojawić się tylko w czasie present simple. Uwaga! Po czasownikach wyrażających upodobanie, tj. ‘like’, ‘love’, ‘hate’, do czasownika, który po nich następuje musimy dodać przyrostek ‘ing’.

6. Will you look for accommodation?

W powyższym zdaniu musimy użyć czasu przyszłego, jednakże czy będzie to future simple czy be going to, zależy to od sytuacji. Jeżeli w tym miejscu, zdecydowałeś się na: are you going to look for accomodation, zdanie jest poprawne. Możliwe, że sytuacja jest ogólna nt. przyszłości, lub jest to spontaniczna rozmowa, więc ‘will’ jest odpowiedniejsze. Jednakże, jeżeli opowiadamy o planach, intencjach, czymś co ktoś już zaplanował lub planuje ‘going to’ jest właściwsze.

7. Did you earn any money last year?

W zdaniu pojawia się czas przeszły, ponieważ chodzi o okres, który się już zakończył (zeszły rok), stąd użyjemy czasu past simple. Past continuous sugeruje zawsze ciągłość, nie wiemy czy dana rzecz została wykonana czy nie (w takim przypadku tłumaczone zdanie powinno brzmieć: czy zarabiałeś?). Rzeczownik ‘money’ jest rzeczownikiem niepoliczalnym, więc musimy użyć ‘any’ – używane zawsze w pytaniach i przeczeniach z rzeczownikami niepoliczalnymi i rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej. Zawsze mówimy last/this/next year, nie pojawia nam się w tym wyrażeniu przyimek ‘in’.

8. When are you getting married?

Możemy wnioskować, że ślub jest już zaplanowany, wszystko jest gotowe i chodzi o datę, określoną planem. Wtedy użyjemy czasu present simple, ‘when do you get married?’ W powyższej odpowiedzi możemy jednak pytać o plany, przygotowania (coś, co jest w trakcie), czyli do końca nie jest zorganizowane, lub ma miejsce niedługo, np. jutro, za kilka dni.

9. Can you climb a tree?

Czasowniki modalne, w tym ‘can’ są same dla siebie operatorami i tworzą pytanie poprzez inwersję, zamianę miejsca czasownika z podmiotem. W drugiej części pojawia się ‘a tree’, ponieważ nie chodzi o żadne konkretne drzewo, a jakiekolwiek.

10. Is she going to snore?

Powyższa odpowiedź również będzie zależeć od kontekstu, możliwe, że mamy pewne informacje na podstawie których możemy wnioskować, że dana osoba będzie chrapać, np. jest strasznie zmęczona lub leży na plecach. W takich sytuacjach, kiedy mamy dowody, podejrzenia, że coś się wydarzy, używamy struktury ‘be going to’.