Читать книгу Fizjologia żywienia - Группа авторов - Страница 51

Budowa i występowanie

Cholesterol pod względem budowy chemicznej jest sterolem o 27 atomach węgla, złożonym z czterech pierścieni homocyklicznych (oznaczonych literami A, B, C, D): trzech sześcioczłonowych i jednego pięcioczłonowego. Przy trzecim atomie węgla w pierścieniu A znajduje się grupa hydroksylowa (–OH) nadająca cholesterolowi właściwości słabo hydrofilowe, przy C17 znajduje się ośmiowęglowy łańcuch alifatyczny, natomiast na styku pierścieni A i B oraz C i D, do węgli C10 i C13 przyłączone są grupy metylowe (–CH₃).

Jest to związek występujący wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Duże ilości cholesterolu zawierają: żółtko jaja (1200 mg/100 g), podroby (150–300 mg/100 g), masło (240 mg/100 g), pasztet, salceson (100–120 mg/100 g) i smalec (100 mg/100 g). Jego synteza zachodzi głównie w wątrobie, jelitach i skórze, ale możliwa jest praktycznie w każdej komórce organizmu, dlatego nie trzeba dostarczać cholesterolu wraz z pożywieniem, a jego endogenna produkcja jest w stanie pokryć całkowite zapotrzebowanie organizmu na ten sterol.

Funkcje cholesterolu

Chociaż nieprawidłowe stężenie cholesterolu we krwi stanowi ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, to nie można zapomnieć o pozytywnej roli, jaką odgrywa ten sterol w organizmie, a mianowicie buduje błony komórkowe oraz jest prekursorem witaminy D, hormonów płciowych, mineralokortykosteroidów i glikokortykosteroidów.

Cholesterol w błonie komórkowej oddziałuje z hydrofobowymi łańcuchami fosfolipidów, przyczyniając się do zmniejszenia jej płynności. Jednocześnie sprawia, że jest ona bardziej odporna na odkształcenia, trudniej ją uszkodzić czy przerwać jej ciągłość.

Cholesterol ostatecznie zostaje wydalony z organizmu w postaci kwasów żółciowych oraz wolnego lub estryfikowanego cholesterolu, zawartych w żółci. Chociaż jest to umowny ostateczny etap metabolizmu cholesterolu, to większość z kwasów żółciowych po spełnieniu swojej funkcji w jelicie cienkim (pomoc w trawieniu i wchłanianiu lipidów) zostaje ponownie wchłonięta do enterocytów.