Читать книгу Киһи соҕотох сүрэхтээх… - - Страница 11

1885 сыллаахха Уильям Оскар эндокардит туһунан сиһилии үөрэтэн билиһиннэрбитэ уонна бу ыарыыны микроорганизмнар күөдьүтэллэр диэн суруйбута. Антибиотик айыллыан иннинэ инфекционнай эндокардитынан ыалдьыбыттар үгүстэрэ өлөллөрө.

Оччолорго сүрэх тэтимэ кэһиллиитин (аритмияны) сүрэх невроһа диэн ааттыыллара. Аритмияны күөртээччинэн арыгы, кофе, чэй уонна табах буолаллара биллэрэ. Маны тэҥэ сүрэх тэбиитин түргэтээһинэ (тахикардия) үксүгэр эдэр ыччакка, дьахталларга, неврозтаах дьоҥҥо, ону таһынан уойбут, киҥнээх, ыгым майгылаах дьоҥҥо уонна диспепсиянан ыарытыйааччыларга үөскүүр диэн ааҕыллара. Аритмия хайдах эмтэниллиэхтээҕин билбэккэлэр XIX үйэҕэ ыарыһахтарга быраастар эмп бөҕөнү аныыллара, холобур, спазмолитиктары, седативнай препараттары уонна стимулятордары (бренди, эфир, аммиак, опий, морфин, калий бромида, мускус, камфара, лаванда (Roberts F.T., 1882). Маны тэҥэ үгүс дойдуларга наперстянка препараттара туһаныллаллара. 1949 сыллаахха анестезиологтар аан маҥнай прокаинамиды туһаммыттара. Лидокаин 1960 сыллаахха сүрэх куртахтарын тэбиитэ түргэтиирин бохсорго туттуллар буолбута.

Сүрэх ыарыыларын эмтээһиҥҥэ саҥа соруктар муҥура суох элбэхтэр. Сүрэх уонна сүрэх систиэмэтин физиологията уонна патофизиологията сиһилии үөрэтиллэ илигинэ, сүрэх ыарыыларын эмтээһин кыаллыбата. XX үйэ саҕаланыыта кардиология терапияттан арахсан туһунан салаа буолбута. Оччолорго, сүнньүнэн, наперстянка, хинидин препараттарын уонна тымырга киллэриллэр ртутнай диуретиктары (мерсалил) тутталлара. Стенокардияны эмтииргэ амилнитрити (ингаляционнай ньыманан) эбэтэр нитроглицерины тыл анныгар уган туттуллар. Аан дойду иккис сэриитэ саҕаланыар диэри сүрэх-тымыр ыарыыларын быһаарарга сыралаах үлэ ыытыллан, ол ньымалар күн бүгүнүгэр диэри көдьүүстээхтик туһаныллаллар. XXI үйэ саҕаланыаҕыттан атеросклероһу эмтээһиҥҥэ саҥа ньымалар, ону тэҥэ сүрэх-тымыр ыарыыларын үөдүтэр метаболическай синдромнары чинчийиилэр элбээтилэр (дислипидемия, абдоминальнай уойуу, хааҥҥа глюкоза мунньуллуутун таһыма кэһиллиитэ уонна артериальнай гипертензия). Аныгы үйэҕэ метаболическай синдром тарҕаныыта, сахарнай диабеттыын ханыылаһан, ордук орто саастаах дьоҥҥо сүрэх-тымыр ыарыыларын үөскэтэр диэн быһаарылынна.