Читать книгу Օգուտ Բժշկութեան - იაკობ ცურტაველი - Страница 18

Գիտացի՛ր, որ արարիչն Աստուած զաչքն այնոր համար է ի փոս տեղ ստեղծեր, որ ամէն վնասէ ի զատ կենայ, եւ ինքն ի մեծ եւ պատուական զօդվածոցն է։ Եւ զճակտին ոսկորն քան զերեսինն անոր համար ի դուրս արաւ, որ ի պահապան լինի աչացն եւ անվնաս, եւ ահոկն ի վերէն իջնելու է աչացն՝ նա դարձուցանէ։ Եւ այլ զունքն պահապան արար աչացն, եւ յորժամ մարդն զաչքն խփէ՝ նա արտեւանունքն պահապան լինի աչացն, որ վնաս եւ փոշի եւ մուխ ի յինքն չի հասնի։

Այլ գիտացի՛ր, որ տէր Աստուած զաչքն Է տապաղայ է ստեղծեր եւ Գ գիճութիւն, եւ ամէն տապաղայ եւ ամէն գիճութիւն ցեղ մն է։ Եւ առաջի տապաղին ասեն մութահիմայ. եւ ինքն երեւելի է եւ զաչացն ամէն եզերքն բռնել է, եւ ինքն նօսր է եւ խիստ իսպիտակ է։ Եւ Բ տապաղին զարնիէ ասեն. այնոր համար է, որ այս տապաղան պինտ է, որպէս եղջուրի նման է եւ գունն սպիտակ է։ Եւ Գ տապաղին ասեն յանապի, այնոր համար, որ այս տապաղաս նման է խաղողի հատին, եւ ինքն քիչ մն ի դուրս է եկել եւ ի ներս չէ եկել եւ գունն ի սպիտակութիւն կու զարնէ։ Եւ Դ տապաղային ասեն անքապութի, այնոր համար, որ ինքն նման է սարթուստին եւ նօսր է եւ նա ցանցառ, եւ գունն խիստ իսպիտակ եւ պայծառ է։ Եւ Ե տապաղին ասեն շապաքայ, այն է որ նման է ինքն տղին երեսին քողին, եւ ինքն խիստ նօսր է եւ բարակ է։ Եւ Զ տապաղին ասեն սուլպիէ, եւ ինքն ամուր է քան զամէն տապաղային որ յիշած է։ Եւ Է տապաղին ասեն մաշիմայ։ Եւ ամէն մէկին զօրութիւն կայ աստուծով. ամէն։

Եւ զօրութիւն առաջի տապաղին այն է, որ զաչիչն եզերքն պատել է. բոլոր ի տեղն կենայ եւ չի ելնէ, եւ ի ժիր զաչքն պահէ աղէկ։

Եւ զօրութիւն Բ տապաղային այն է, որ զռուտուպաթի ճալիտին ի զարկուցն եւ ի վնասէ պահէ. եւ ինքն որպէս զծածկոց է։

Եւ զօրութիւն Գ տապաղային այն է, որ Բ-ում տապաղային կերակուր տայ. եւ զիր ամրութիւն ըռուտուպաթի ճալիտէն պահէ եւ ի ժիր զաչացն լոյսն պահէ, եւ յորժամ որ մարդն պայծառ եւ պսպղուն իրք տեսնէ՝ նա աչացն լոյսն չի ցրվի եւ ի ժիր ի տեղն կենայ։

Եւ զօրութիւն Դ տապաղային այն է, որ զերեք տապաղան կերակրէ եւ ըռուտուպաթի ճալիտին ի պնդութենէն եւ ի խոշորութենէն պահէ։

Եւ զօրութիւն Ե տապաղային այն է, որ զտեսութեան հոգուն ի ժիր պահապան լինի ի ըռուպաթի ճալիտուն եւ կերակրէ զռուպաթի զուզաճին իրմով։

Եւ զօրութիւն Զ տապաղային այն է, որ զռուտուպաթի ճալիտին ի շիրիեանին տաքութեան որ ի տապաղայի շապաքան է՝ նա պահէ եւ չի կալէ, որ իրենն շարժումն չայնէ։

Եւ զօրութիւն Է տապաղային այն է, որ ան վնասն եւ պնդութիւնն, որ աչիչն ի տանն ոսկորէն պինտ լինի՝ նա դարձուցանէ եւ զաչքն ի տեղն ամուր պահէ։

Եւ այլ գիտացի՛ր, որ այն Գ գիճութիւնն որ յիշեցի՝ յառաջի գիճութեան անունն պայիզէ ասեն, որ է ինքն իսպիտակ եւ գեճ որպէս հաւկիթի իսպիտակուց։ Եւ այլ Բ գիճութեան ասեն ճալիտէ, եւ ինքն յիստակ է որպէս պաղ։ Եւ Գ գիճութեան ասեն զուզաճի, եւ է ինքն յիստակ որպէս զապիկի հալած։ Եւ այս ըռտուպաթի ճալիտին աչացն ի մէջն է, որ է տեսութիւն աչացն, որպէս որ բոլորակին մէջն դնես կէտ մի, եւ ինքն յիստակ է եւ պայծառ եւ փայլուն, եւ զինչ որ տեսնու՝ շուտով իմանայ. եւ իր կերակուրն ի ըռուտապաթի զուզաճուն է, այնոր համար որ ինքն ճալիտուն յետեւն է, եւ ըռուտապաթի պայզին առջեւն է. եւ ճալիտուն ի ժիր ի կից լինին մէկ մէկի, եւ զօդին չորութիւնն ի յիրմէն ի զատ պահէ։ Եւ այլ գիտացի՛ր, որ այն Ե տապաղան որ ասացի՝ Գ տապաղան ի յառջեւն է, ի ըռուտուպաթի ճալիտուն եւ պայզուն, եւ աչացն սեւութիւն երեքին մէջն է. եւ այն ջեղն որ մէջն փուճ է որ ի յըղեղին առաջի փորոքէն է՝ ի յաչքն ի կից է մինչեւ ի ճալիտի գիճութիւն է եկել. եւ ի հուն աչացն պայծառութիւն եւ լոյսն. եւ այս ջղերս որ մէջն փուճ է, երբ մութն կու լինի՝ նա կու լաննայ, երբ լուս կու լինի՝ նա կու նեղնայ։

Եւ յորժամ որ այս ջղերս կու լաննայ՝ նա բնաւ ամենեւին աչքն չի տեսնուր. եւ շատ մարդիք կայ, որ աչքն լանցեր է եւ տափկցել է, իսկի չի տեսնար։ Եւ բժշկապետքն այս ցաւուս ինթիշար ասեն. եւ արարիչն Աստուած իսկի մարդուս զայս ցաւս չի տայ։

Եւ գլխուն կերպն եւ ըղեղան կերպն եւ իր ծածկոցնին եւ զայն երկու ջեղն, որ մէջն փուճ է, որ տաճիկն յասապի մուճավալ ասէ, եւ զլուսն այն լնելուն զճանապարհն որ ի յաչքն կու մտէ, եւ զգործն փարտանուն եւ գիճութեներուն – եւ զայս ամէնն հաւասար ի կերպ պիտի բերեմ եւ ցուցանեմ, որ կարդացողին եւ ուսանողին հեշտ լինի։ Եւ զիս զանպիտան եւ զանարժան ծառայս յիշեցէ՛ք ի տէր, եւ Աստուած յիշէ զձեզ ի միւս անգամ գալուստն. ամէն։

ՀԱՐՑ։ Զի՞նչ է որ տղայն զմերձն աղէկ տեսնու եւ ծերն զհեռին։

ՊԱՏԱՍԽԱՆԻ։ Երկու լուսոյ երակն որ ասացաք ի յըղեղէն գայ ի յաչքն դատարկ եւ անարիւն. այս Բ երակս թէ տաք է եւ չոր՝ նա մարդն ի մօտն աղէկ տեսնու եւ ի հեռուն վատ, որպէս տղայն։ Եւ թէ այս երակս գէճ է եւ հով՝ ի հեռուն աղէկ տեսնու եւ ի մօտն վատ, որպէս ծերն։ Եւ թէ այս Բ երակս կալուի՝ մարդն կուրանայ։