Читать книгу Sekrety Mentalisty - Radosław Hoffman - Страница 9

W połowie XIX w. widzowie na całym świecie mogli doświadczyć kolejnego fascynującego mentalnego fenomenu, znanego powszechnie, jako Contact Mind Reading lub Muscle Reading.

Pionierem tej techniki był amerykański mentalista J. Randall Brown, który urodził się w 1851r. w okolicach St. Louis i zrobił oszołamiającą karierę w Stanach Zjednoczonych. Brown opracował zadziwiającą metodę, która pozwalała mu odszukiwać ukryte przez widzów przedmioty, trzymając jedynie jednego z widzów za nadgarstek. Jednym z jego najsłynniejszych wyczynów była tak zwana „Gra w Morderstwo”, która polegała na tym, iż Brown opuszczał pokój, zaś widzowie mieli za zadanie odegranie pantomimicznej scenki, w której ktoś jest mordercą, a ktoś ofiarą. Widzowie mogli również ukryć w pokoju przedmiot zbrodni. Po powrocie Brown był wstanie ujawnić, kim był morderca, a kim ofiara. Finalnie odnajdywał ukryty przez widzów przedmiot. Na czym polegała ów tajemnicza umiejętność Browna? Technika, której używał w swoich pokazach była oparta na teorii ruchów ideomotorycznych, która po raz pierwszy zdefiniował William Beniamin Carpenter w 1840r. i wprowadził pojęcie „ideomotoryczny”. Geneza tego zwrotu sprowadza się do dwóch słów „ideo”, co oznaczało idea i „motor”, co oznaczało ruch, w domyśle prace mięśni. Carpenter w swoich badaniach odkrył, że człowiek jest w stanie podświadomie wykonywać drobne ruchy, jeżeli myśli o danej czynności. Dzięki nieznanej jak do tej pory wiedzy można było tworzyć szereg fenomenów z pogranicza psychologii lub spirytyzmu. Podświadome ruchy były bardzo często wykorzystywane w seansach spirytystycznych podczas rzekomych manifestacji duchów, znanych powszechnie, jako „Wirujące stoliki” lub tablica „Ouija”.

W trakcie trwania takich seansów, duchy poruszały drewnianym stolikiem, na którym opierali swoje palce zebrani uczestnicy eksperymentu. Duchy również odpowiadały na pytania przesuwając specjalny wskaźnik, na którym spoczywały palce uczestników seansu. To wszystko działo się za sprawą podświadomych ruchów, jakie generowali sami zainteresowani. Musieli skupić się na danej czynności, a ich umysł wysyłał odpowiedni sygnał do mięśni, które bez ich woli poruszały danym przedmiotem. Taki sam schemat wykorzystywał Brown podczas swoich manifestacji. Prosił swoich widzów, aby skupili się na miejscu, w którym ukryli dany przedmiot, następnie chwytał on jednego z widzów za nadgarstek i wprawiając jego ciało w ruch wyczuwał opór w momencie, kiedy kierował się we właściwym kierunku. Widz podświadomie sam naprowadzał Browna do celu, dając mu odpowiednie sygnały oporu oraz luzu, kiedy ten zbliżał się lub oddalał od wyznaczonego miejsca. Wyczyny J.R. Browna spotkały się z niespotykanym dotąd zachwytem publiczności oraz środowiska naukowego, co doprowadziło do szeregu eksperymentów, w których testowano w warunkach laboratoryjnych umiejętności amerykańskiego mentalisty.

W 1874 r. niejaki George M. Beard, amerykański neurolog po serii doświadczeń z Brownem stwierdził, że jego umiejętności są przykładem prawdziwego czytania w myślach. To oświadczenie przypieczętowało wspaniałą karierę pioniera metody, jaką jest „Muscle Reading” i dało mu miano jednego z najbardziej wpływowych Mentalistów. Sława jednak nie trwała zbyt długo, a zainteresowanie jego pokazami malało. On sam został pochowany w 1926 r. w bezimiennym grobie.

Washington Irving Bishop – koniec XIX wieku.

Brown nie był jednak odosobniony w swoich zainteresowaniach. Jego rywalem, który na początku swojej kariery pełnił role jego asystenta był Washington Irving Bishop. Znany również pod pseudonimem Wellington. Występował, jako mentalista na terenie Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii.

Bishop urodził się w Greenwood Cemetery w 1856 roku i był wychowany w pobożnej rodzinie, która silnie wierzyła w spirytualizm. Po skończeniu szkoły podjął się pracy, lecz żadna nich nie dała mu satysfakcji. Przełom w jego życiu nastąpił, gdy dostał posadę managera słynnej medium Anny Evy Fay. Współpraca jednak nie należała do najlepszych. W 1876r. Bishop ujawnił na łamach lokalnej gazety techniki, jakimi posługiwała się Anna Eva Fay. Po tym wydarzeniu zrezygnował z posady jej managera. To nie był koniec niespodzianek, jakie przygotował Irving.

Kolejnym zaskoczeniem było ujawnienie metod działania słynnego „Second Sight Act” prezentowanego w owych czasach przez iluzjonistę Roberta Hellera. Bishop stosując praktykę polegającą na ujawnianiu sekretnych technik, jakimi posługiwali się iluzjoniści liczył na rozgłos i odniesienie sukcesu. Pomysł okazał się jednak zupełnie nietrafiony i Irving musiał szybko znaleźć inny sposób na zaistnienie w show biznesie. W 1877 r. Bishop poznał J. Randalla Browna, który jak już wiemy był znanym mentalistą specjalizującym się w metodzie „Muscle Reading”. Ta umiejętność umożliwiała tworzenie fascynujących nieznanych dotąd efektów mentalnych. Bishop widział w tym niesamowity potencjał, którego Brown nie potrafił do końca wykorzystać.

Po opanowaniu tej techniki, jako asystent Browna zaczął myśleć o rozpoczęciu swojej solowej kariery. Bishop doprowadził swoje umiejętności do perfekcji, tym samym wykonując jedne z najsłynniejszych prezentacji wykorzystujących tę metodę. Spektakularny pokaz jego zdolności miał miejsce 5 Marca 1887r. w Nowym Yorku. Zgromadzony tłum niedaleko Hoffman House doświadczył niesamowitych wydarzeń.

Z pośród zgromadzonych osób wybrano przypadkową kobietę, która miała za zadanie ukryć osobisty przedmiot, jakim był medalion w dowolnym miejscu oddalonym maksymalnie o jedną mile od Hoffman House. Kobieta miała na to 30 min w tym czasie Bishop zasłonił swoje oczy watą a następnie zawiązał czarną chustkę na oczach, dodatkowo nałożył jeszcze czarny worek na głowę eliminując tym samym jakąkolwiek możliwość podglądania. Nadszedł teraz czas na przejażdżkę! Bishop pod eskortą dwóch dżentelmenów wsiadł do powozu i rozpoczął podróż. Zaciekawiony tłum podążał za nim czekając, jaki będzie finał tego eksperymentu. Droga prowadziła przez 25th Street oraz Madison Avenue aż do 4th Street gdzie Irving zatrzymał powóz i pod eskorta dwóch dżentelmenów wysiał z powozu udając się do Gramercy Park Hotel. Jego oczy były wciąż zasłonięte, mimo to mijając recepcje hotelu zatrzymał się przed statuetka z brązu tym samym ujawniając schowany tam wcześniej medalion. Publiczność była zaszokowana nadzwyczajną prezentacja Bishopa.

Irving stworzył dzięki temu efekt, który jest znany jako „Blindfolded Ride”, który zastosował w opisanej wcześniej historii powożąc powóz będąc kompletnie oślepionym. Ten spektakularny sukces otworzył mu drogę do wspaniałej kariery.

5 maja w 1889r. otrzymał propozycję prezentowania swoich umiejętności w prestiżowym Lamb’s Club mieszczącym się na 70 West 36th Street w Nowym Yorku. Lam Club był pierwszym profesjonalnym klubem rozrywkowym w Stanach Zjednoczonych.

Występowały w nim takie gwiazdy jak John Barrymore, W.C. Fields, Will Rogers, Cecil B. DeMille, George M. Cohan, Fred Astaire, John Phillip Sousa, Cliff Robertson, John Wayne, czy sam Charlie Chaplin.

Fragment artykułu New York Times z 6 Marca 1887 roku opisujący to wspaniałe wydarzenie.

Talent oraz charyzma jakie posiadł Bishop spowodowały, że stał się jednym z najsłynniejszych Mentalistów swoich czasów. Jego zdolności podziwiały ważne osobistości z całego świata wliczając w to rodziny królewskie. Washington Irving Bishop oraz jego eksperymenty stały się prawdziwą sensacją. U szczytu swojej kariery uznał swoje umiejętności za nadnaturalne i twierdził, że nie ma pojęcia jak udaje mu się dokonać tych nadzwyczajnych wyczynów. To oświadczenie sprowokowało słynnego iluzjonistę oraz genialnego twórcę wielu innowacyjnych efektów J.N. Maskelyne’a do działania w tej sprawie. Maskelyne wniósł pozew do sądu, w którym zaprzeczył, iż Bishop posiada rzekomo nadnaturalne zdolności. Maskelyne wygrał sprawę, a sam Bishop był zmuszony opuścić Wielką Brytanię, ponieważ ciążyło na nim odszkodowanie o wartości 10 tysięcy funtów, jakie musiał zapłacić w ramach rekompensaty.

Irving pod koniec swojej kariery twierdził nawet, że ryzykuje swoje własne życie, by móc wykonywać swoje prezentacje. Niektórzy uważali, że to tani chwyt reklamowy inni, że to cena, jaką musi płacić za posiadanie nadnaturalnych umiejętności. Bishop cierpiał na katalepsję i niejednokrotnie podczas swoich wystąpień po prostu obsuwał się na podłogę. Na wypadek takich sytuacji nosił przy sobie karteczkę informującą o jego chorobie i zakazującą przedwczesnego pochówku lub sekcji zwłok. Jednak 13 Maja 1889r. podczas jednego z improwizowanych pokazów w Lamb’s Club miała miejsce tragedia. Washington Irving Bishop upadł na scenie i już nigdy się nie obudził. Wiadomość o tym zdarzeniu wywołała prawdziwe poruszenie.

New York Times rozpisywał się o różnych przyczynach tajemniczej śmierci słynnego mentalisty. Kilka godzin po fatalnym zdarzeniu w Lamb’s Club rozpoczęto sekcję zwłok i wyciągnięto mózg Bishopa. Notatka opisująca jego chorobę, jaką miał przy sobie zawsze Bishop została odnaleziona tuż po autopsji. Po sekcji panowały spekulacje na temat tego czy Irving faktycznie zmarł czy zapadł w kataleptyczny sen. Matka Bishopa dowiedziawszy się o całym wydarzeniu wpadła w szał i oskarżyła lekarzy o zabicie jej syna. Pomimo licznych oskarżeń pod adresem lekarzy druga sekcja zwłok wykazała, iż przyczyną śmierci był wylew krwi do mózgu. Ciekawostką jest, że tuż przed swoją śmiercią został zapytany przez jednego z widzów o to, co daje mu te nadnaturalne zdolności? Odpowiedział „to najprawdopodobniej wykaże autopsja”.

Artykuł z 1884 roku z Londyńskiego The Graphic opisujący W. I. Bishopa

Kolejnym interesującym faktem jest to, iż matka Bishopa Eleonora napisała utwór literacki zatytułowany “A Mother’s Life Dedicated and an Appeal for Justice to All Brother Masons and the General Public; A Synopsis of the Butchery of the Late Sir Washington Irving”, w którym opisała swój ogromny żal oraz smutek po śmierci syna. W 2006 roku w Buntport Theater Denver Colorado wystawiło sztukę teatralną opartą na utworze Eleonory Bishop.

W tym samym czasie, gdy Bishop był u szczytu swojej kariery, na horyzoncie pojawiała się kolejna osoba prezentująca podobne zdolności. Z racji tego, że historia lubi się powtarzać, tym tajemniczym wykonawcą był jego współpracownik Charles Garner, który żył w latach (1857–1922) i przyjął pseudonim sceniczny Stuart Cumberland. Cumberland był podróżnikiem, pisarzem oraz mentalistą, który rozsławił na cały świat „Muscle Reading”, który później na jego cześć nazwano Cumberlandismem.

Swoimi zdolnościami zachwycał arystokrację oraz ważne osobistości ówczesnego świata wliczając w to Oskara Wilde’a oraz brytyjską rodzinę królewską. Napisał kilka książek o tematyce mentalizmu. Najsłynniejsze tytuły to “Spiritualism – The Inside Truth” (1919), “People have Read “(1905) oraz “Thought Reader’s Thoughts “ (1888). Niestety, niewiele wiadomo na temat jego życia prywatnego. Prawdopodobnie był żonaty z niejaką Phyllis Bentley, która była artystką sceniczną. Był wydawcą oraz autorem bezpłatnej gazety zatytułowanej „Cumberland News” z dopiskiem „An Illustrated Journal of World-Wide Interest” wydawanej w 1894 r.

Kariera Stuarta nie należała jednak do spokojnych. Został oskarżony przez Irvinga Bishopa o kradzież jego sekretów i prezentacji oraz o nadużywanie jego reputacji w promocji swoich pokazów. Cumberland był również jednym z nielicznych wykonawców, którzy otwarcie mówili o tym, że nie posiadają żadnych nadprzyrodzonych zdolności, zaś wszystko jest oparte na odczytywaniu odruchów ideomotorycznych. Po zakończeniu swojej kariery scenicznej w 1910 r. skupił się na demaskowaniu przedstawicieli spirytualizmu oraz wszelkich zjawisk paranormalnych. Zaproponował nawet zakład o wartości 1000 funtów brytyjskich Williamowi Eglintonowi, który był ówczesnym spirytystą i rzekomo był wstanie nawiązać kontakt z duchami. Ta oferta była pierwowzorem słynnego zakładu, jaki oferuje obecnie fundacja Jamesa Randiego, która gwarantuje nagrodę miliona dolarów dla każdego, kto w warunkach laboratoryjnych będzie w stanie zaprezentować paranormalne zdolności. Do dziś nikt nie wygrał tej niebagatelnej sumy pieniędzy.

Historie opisane w tym rozdziale dotyczą najpopularniejszych wykonawców owych czasów specjalizujących się w technice zwanej Muscle Rading lub Contact Mind Reading.

Są one fascynującym przykładem tego jak nieznana powszechnie nowinka naukowa może być uznawana za prawdziwe świadectwo czytania w myślach. Współcześnie techniki, oparte na teorii ruchów ideomotorycznych, są prezentowane jako naukowa ciekawostka niż mentalny fenomen. Dzisiejsi wykonawcy, tacy jak Kreskin lub Derren Brown potrafią wykonać efekty z użyciem tematyki Contact Mind Reading, które dają zupełnie nowe spojrzenie na tą starą i dobrze znaną technikę. Kreskin zwykł kończyć swój pokaz prosząc jednego z widzów o ukrycie jego czeku za występ w dowolnym miejscu na sali pod jego nieobecność. Po powrocie mentalisty na widownię, trzymając widza za nadgarstek był wstanie perfekcyjnie odnaleźć miejsce ukrycia jego czeku.