Читать книгу Seksualny kapitał - Samuel Nowak - Страница 13

Tekst dostępny w pełnej wersji książki

1. Już po po­wsta­niu ma­szy­no­pi­su tej książ­ki uka­za­ła się bar­dzo cen­na an­to­lo­gia Kul­tu­ra i he­ge­mo­nia. An­to­lo­gia tek­stów szko­ły z Bir­ming­ham (To­ruń 2012) w wy­bo­rze Mi­cha­ła Wró­blew­skie­go.

2. Ce­lo­wo po­słu­gu­ję się tu­taj an­glo­ję­zycz­ną na­zwą, gdyż me­dio­znaw­stwo ko­ja­rzy się w Pol­sce głów­nie z so­cjo­lo­gią me­diów i ba­da­nia­mi pra­so­znaw­czy­mi. W li­te­ra­tu­rze an­giel­skiej funk­cjo­nu­ją dwie tra­dy­cje — roz­wi­ja­ne przede wszyst­kim w USA com­mu­ni­ca­tion scien­ces (moc­no wią­żą­ce się z teo­rią spo­łecz­ną i so­cjo­lo­gią) oraz me­dia stu­dies, co moż­na tłu­ma­czyć jako „kul­tu­ro­znaw­cza teo­ria me­diów”. W dal­szej czę­ści mo­je­go wy­wo­du będę po­słu­gi­wał się już pol­sko­ję­zycz­nym okre­śle­niem „me­dio­znaw­stwo”, ma­jąc jed­nak na my­śli od­nie­sie­nie do tra­dy­cji stu­diów kul­tu­ro­wych.

3. Cho­ciaż np. Ali­cja Ki­sie­lew­ska w opu­bli­ko­wa­nej w 2009 roz­pra­wie ha­bi­li­ta­cyj­nej Pol­skie tele-sagi jest wy­raź­nie pod­eks­cy­to­wa­na kon­cep­cja­mi nie­sta­bil­nych zna­czeń i al­ter­na­tyw­nych od­czy­tań, po­stu­lo­wa­ny­mi przez Bry­tyj­czy­ków od lat 70. ubie­głe­go wie­ku [zob. Ki­sie­lew­ska 2009].

4. Ską­d­inąd cie­ka­wą ana­li­zę tego pro­ble­mu prze­pro­wa­dza Alas­da­ir Ma­cIn­ty­re w pra­cy Trzy an­ta­go­ni­stycz­ne wer­sje do­cie­kań mo­ral­nych. Au­tor wcho­dzi tu­taj w dia­log z Frie­dri­chem Nie­tz­schem, do któ­re­go od­wo­łu­je się tak­że Ju­dith Bu­tler. Po­zwa­lam so­bie umie­ścić tu­taj od­wo­ła­nie do tej pra­cy, po­nie­waż wno­si ona zdro­wy kry­ty­cyzm do po­no­wo­cze­snych de­bat nad toż­sa­mo­ścią, a lo­gi­ka wy­wo­du au­to­ra wy­da­je się nie­zwy­kle przej­rzy­sta i upo­rząd­ko­wa­na [zob. Ma­cIn­ty­re 2009].

5. Oczy­wi­ście z per­spek­ty­wy współ­cze­snej teo­rii i wy­czer­pa­nia się post­mo­der­ni­zmu wszel­kie dys­kur­sy de­nun­cju­ją­ce „to­ta­li­za­cje”, „nor­ma­tyw­ność” czy „eu­ro­cen­trycz­ność” wy­da­ją się za­baw­ne, za­kła­da­ją bo­wiem ist­nie­nie to­ta­li­tar­ne­go cen­trum / ze­wnę­trza. Sta­ram się jed­nak moż­li­wie wier­nie re­fe­ro­wać stan ów­cze­snej teo­rii.

6. Kwe­stię tę omó­wię w roz­dzia­le 3. przy oka­zji pre­zen­ta­cji wła­snych za­ło­żeń ba­daw­czych, a tak­że w od­nie­sie­niu do teo­rii kul­tu­ry po­pu­lar­nej Joh­na Fi­ske’a.

7. W naj­now­szym prze­kła­dzie prac Mi­che­la Fo­ucaul­ta na ję­zyk pol­ski Mi­chał He­rer uści­śla tłu­ma­cze­nie po­ję­cia gou­ver­ne­men­ta­li­té jako „urzą­dze­nie” [Fo­ucault 2010b]. Inny ba­dacz, Da­vid Oswell, uj­mu­je tę wol­tę jako przej­ście od teo­rii ide­olo­gii do teo­rii urzą­dze­nia [Oswell 2006: 41–73].

8. Jed­ną z bar­dziej spek­ta­ku­lar­nych prób ta­kie­go pro­jek­tu jest Im­pe­rium Mi­cha­ela Hard­ta i An­to­nio Ne­grie­go, któ­rzy prze­pra­co­wu­ją Fo­ucaul­tow­ską kon­cep­cję bio­po­li­ty­ki [Hardt, Ne­gri 2005].

9. Kwe­stię pro­ble­mów z pra­ca­mi z krę­gu post-Fo­ucaul­tow­skiej teo­rii wła­dzy w kon­tek­ście pro­ble­ma­ty­ki fe­mi­ni­stycz­nej i LGBT oma­wiam tak­że w ar­ty­ku­le Bat na wła­dzę [No­wak 2010].

10. Do dzie­dzic­twa fran­cu­skie­go so­cjo­lo­ga od­nio­sę się w dal­szej czę­ści pra­cy, za­rów­no re­fe­ru­jąc pro­po­zy­cje Jane Ar­thurs, jak i for­mu­łu­jąc wła­sne za­ło­że­nia.

11. Po­dob­ny za­rzut moż­na sfor­mu­ło­wać pod ad­re­sem in­nej mą­drzą­cej się sub­dy­scy­pli­ny aka­de­mic­kiej — so­cjo­lo­gii me­diów. W swo­jej na­iw­no­ści nie­ustan­nie szu­ka ona „spo­łecz­ne­go” wy­ja­śnie­nia zja­wisk me­dial­nych, jak­by „me­dia” i „spo­łe­czeń­stwo” sta­no­wi­ły dwie osob­ne prze­strze­nie, któ­re sta­ją się jed­no­ścią dzię­ki by­stre­mu spoj­rze­niu so­cjo­lo­ga.

12. Pod­roz­dział ten zo­stał wcze­śniej opu­bli­ko­wa­ny jako osob­ny ar­ty­kuł: No­wak S., 2012, Stu­dia ge­jow­sko-les­bij­skie: re­ak­ty­wa­cja, „Prze­gląd Kul­tu­ro­znaw­czy” 3 (13), s. 273–286.