Читать книгу Modelowanie systemów informatycznych w języku UML 2.1 - Włodzimierz Dąbrowski - Страница 12

Jak już wspomnieliśmy na początku tego rozdziału, modele są wszechobecne w naszym życiu prywatnym i zawodowym. Jednym z najlepszych przykładów modelu jest mapa terenu. Jesteśmy pewni, że każdy Czytelnik choć raz w życiu znalazł się w nieznanym miejscu i musiał skorzystać z mapy. Mapa jest właśnie przykładem modelu terenu. Oczywiście mamy do dyspozycji różne mapy. Na przykład w metrze mapa jest bardzo schematyczna i nie odzwierciedla takich szczegółów, jak rzeczywiste odległości między stacjami czy układ przestrzenny ulic. Biada więc komuś, kto chciałby na podstawie takiej mapy szacować czas spaceru między różnymi stacjami, gdyż może okazać się, że rzeczywista odległość między stacją A a stacją B jest trzykrotnie większa niż odległość między stacją B a stacją C, mimo że na mapie odległości te wyglądają na jednakowe. Czy takie odstępstwo modelu od rzeczywistości to zaleta, czy wada tego modelu? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w dalszej części rozdziału.

Przykładem prostego i łatwego w odbiorze modelu może być też plan pomieszczeń. Jak wiadomo, planując urządzenie mieszkania czy biura, staramy się rozrysować na planie układ pomieszczenia i rozstawienie mebli. Ułatwia to nam zakup i wykonanie mebli. Przykład modelu przedstawiającego plan pomieszczenia biurowego przedstawia rysunek 2.1.

Inny przykład modelu pokazuje rysunek 2.2. Jest na nim zaprezentowany model prowadzonych ze studentami zajęć na temat komunikacji w projekcie. Do przedstawienia tego modelu wykorzystano tak zwaną technikę map pamięci wprowadzoną po raz pierwszy przez Tony’ego Buzana. Mapę taką czyta się w sposób nieliniowy, poruszając się tak jak na planszy zegara – startując od godziny dwunastej i przesuwając się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na modelu tym umieszczono szereg informacji na temat poruszanych zagadnień (z uwzględnieniem hierarchii zadań), czasu przeznaczonego na poszczególne elementy, dodatkowych materiałów, formy prowadzonych zajęć (np. kolor zielony oznacza pracę samodzielną słuchaczy) itd. Choć model ten jest dość prosty, do jego odczytania potrzebna jest już elementarna wiedza o technice map pamięci oraz o zastosowanych w modelu symbolach. Mimo to

model taki może być odczytany również przez osobę z niewielką znajomością zastosowanej notacji i doświadczenia w budowie map pamięci.

Rysunek 2.1. Model zagospodarowania pomieszczenia biurowego

Rysunek 2.2. Model warsztatu zapisany za pomocą mapy myśli

Istnieją jednak modele, które wymagają do ich odczytania i zrozumienia większej wiedzy i wysiłku. Takie modele pojawiają się często w fizyce, matematyce, chemii, ekonomii, naukach technicznych i wielu innych. Jako przykład może posłużyć model przedstawiony na rysunku 2.3. Jest to model układu dynamicznego o m wejściach i p wyjściach.

Rysunek 2.3. Schematyczny model układu dynamicznego

Model układu dynamicznego w teorii sterowania i systemów przedstawia się zazwyczaj w postaci zależności (1) zwanej transmitancją operatorową lub w postaci

(1)

układu równań (2) zwanych równaniami stanu.

(2)

Zarówno schematyczny model z rysunku 2.3, jak i model w postaci transmitancji czy w postaci równań stanu mogą dotyczyć tego samego rzeczywistego obiektu – na przykład silnika elektrycznego czy wielkiego generatora w elektrowni.

Fakt, że te modele mogą opisywać ten sam rzeczywisty obiekt, jest dla nas bardzo ważny i posłuży nam do dalszych rozważań na temat tego, czym jest i jaki powinien być model.

Na rysunkach 2.4 i 2.5 są natomiast przedstawione modele cyklów wytwórczych oprogramowania. Na rysunku 2.4 przedstawiono schematycznie model kaskadowy cyklu wytwórczego oprogramowania, a na rysunku 2.5 model spiralny.

Jak widać modele, z którymi mamy do czynienia w życiu, mogą być bardzo różne, ukazując różne szczegóły, o zróżnicowanym stopniu złożoności. Jedne z nich wymagają dużej wiedzy i doświadczenia, aby móc z nich skorzystać – inne natomiast są stosunkowo łatwe w odbiorze i nie wymagają specjalnego przygotowania, aby je zrozumieć.

Więcej różnorodnych modeli Czytelnik może znaleźć w książce [2.1] oraz [2.2], które krótko omawiamy w przeglądzie literatury do tego rozdziału.

Rysunek 2.4. Model kaskadowy cyklu wytwarzania oprogramowania

Rysunek 2.5. Model spiralny cyklu wytwarzania oprogramowania