Читать книгу Marlene - Hanni Münzer - Страница 9

Krakowski Kazimierz, grudzień 2012 roku

– Śpisz?

Marlene ocknęła się. Przed jej biurkiem stała Oliwia, trzymając w dłoni teczkę w codzienną pocztą. Marlene nie słyszała, jak jej synowa weszła, chociaż drewniana podłoga jęczała niczym zranione drzewo. Musiało minąć kilka sekund, nim wróciła myślami do teraźniejszości. Odkąd zaczęła pisać autobiografię, coraz częściej zdarzało się jej całkowicie zatracać we wspomnieniach.

Na chwilę opuściła powieki, by odnaleźć wewnętrzny spokój.

– Ach, to ty, Oliwio – westchnęła z wyraźną ulgą. Odruchowo poprawiła wysoko upięte srebrzyste włosy. Luźna fryzura sprawiała wrażenie, jakby starsza pani nie miała czasu się uczesać, a zarazem przydawała jej dziewczęcego uroku. – Właśnie skończyłam.

Marlene wzięła do ręki pióro, złożyła na kartce swój podpis i zamknęła teczkę z dokumentami, którą rano przyniosła Oliwia.

– Na razie wystarczy. Dokończę po południu. – Zdjęła okulary, które nosiła zawieszone na szyi na łańcuszku, i rozmasowała nasadę nosa.

– Jeszcze tylko to – powiedziała Oliwia, wyjmując z teczki kopertę.

Starsza pani, która bez okularów nie widziała liter, a jedynie rozmyte robaczki, spojrzała na Oliwię i rzekła:

– Doprawdy, jesteś jak poganiacz niewolników, Oliwio! Czy biednej staruszce nie należy się chwila wytchnienia?

– Sama jesteś sobie winna. Zatrudniłaś mnie po to, żebym porządkowała otaczający cię chaos – odparła młodsza z kobiet z olimpijskim spokojem.

– Chaos? Jaki chaos? – mruknęła Marlene. – I co, do diabła, jest niby tak ważne, że nie może zaczekać? – Założyła okulary. – Znowu wywiad? – rzuciła zniecierpliwiona.

– Według moich notatek od ostatniego minęły trzy lata.

– Przecież wiem! Po prostu miałam nadzieję, że po ostatnim skandalu dadzą mi w końcu spokój!

– Tak, tak, pamiętam. Zrugałaś naczelnego, że błędnie cię zacytowano…

– Żeby tylko! Ale ten tytuł: Ostatnia diwa! Cóż to niby miało znaczyć? Najpierw pytają mnie o aktualną sytuację polityczną, a kiedy nie podobają się im moje odpowiedzi, po prostu je wykreślają albo wyrywają zdania z kontekstu! Dla nich to kasandryczne wizje. Ech! – Marlene machnęła ręką. – Zawsze to samo. Mam powyżej uszu tej ich politycznej poprawności. Wszyscy powtarzają to, co akurat wypada. Mam czasem wrażenie, że już nikogo nie obchodzi prawda. Pamiętasz, jak mnie zrównali z ziemią, kiedy odnalazł się mój akt małżeństwa? Nikogo nie obchodziły okoliczności ślubu. Liczyły się tylko nagłówki. Nazwali mnie „żoną nazisty”.

– Nie denerwuj się, bo znów ci skoczy ciśnienie – powiedziała Oliwia tonem kogoś, kto już nieraz wysłuchiwał podobnych utyskiwań.

Marlene przeczytała pismo i wojowniczo potrząsając kartką, wykrzyknęła:

– Aha! Więc takie przywiały ich wiatry! Wiedzą, że pracuję nad autobiografią. Założę się, że dowiedzieli się od wnuczki Jolanty! Ta mała, chciwa kapitalistka… Znów chcą mnie złapać za moje feministyczne jaja. Posłuchaj tylko tego: „Czy byłaby pani skłonna rozważyć możliwość napisania powieści z perspektywy mężczyzny?”.

Oliwia stłumiła śmiech. Wiedziała, że Marlene z upodobaniem wyrzeka na swoją młodziutką agentkę, którą zawsze nazywała „wnuczką Jolanty”. Jolanta Uptenhoff była przez blisko sześćdziesiąt lat agentką Marlene, a po jej śmierci, to jest przed sześciu laty, te obowiązki przejęła jej wnuczka Severine. Severine urodziła się w 1984 roku i Marlene do tej pory miała jej za złe, że została przez swoją nowoczesną agentkę – jak to określała – „przymusowo zdigitalizowana”. Jej stara przyjaciółka Jolanta wszystko załatwiała ręcznie – i to w dosłownym tego słowa znaczeniu – co, oceniając z perspektywy czasu, było nie lada wyczynem. Jolanta dysponowała niewiarygodną wręcz pamięcią. Oliwia pamiętała reakcję Marlene, gdy ta ledwie dwa dni po „przejęciu władzy” przez Severine – to kolejna uszczypliwość nawiązująca do brunatnej historii Niemiec – zobaczyła zainstalowany przez nową agentkę telefon z klawiszami. „Co to ma być?” – spytała „wnuczkę Jolanty” tonem, który przypominał wstrząs tektoniczny na dnie oceanu. „Wszystkie najważniejsze numery są zapisane w skrótach, dzięki temu oszczędzisz mnóstwo czasu. Jeśli będziesz chciała do mnie zadzwonić, wystarczy nacisnąć jedynkę”, odrzekła Severine z niezachwianą pewnością siebie, charakterystyczną dla młodych ludzi, którzy sądzą, że przyszłość to coś, co można formować jak wosk. Dla jej pokolenia przypadek i nieprzewidywalność losu stanowiły w życiu ludzkim zmienną o tak nikłym znaczeniu, że można je było zupełnie pominąć. „Taak. Wystarczy nacisnąć guzik, powiadasz? I w ten sposób oszczędzę czas?”, odparła Marlene. Oliwia czuła, że za chwilę na głowę Severine zwali się istne tsunami. Zacisnęła mocno usta, aby przypadkiem nie parsknąć śmiechem. Młoda agentka musiała przejść przez to sama. Oliwia wiedziała, co za chwilę nastąpi, jako że kilka razy poczuła na własnej skórze ciskane przez Marlene pioruny. „A co, jeśli ja nie chcę oszczędzać czasu? – spytała starsza pani spokojnym głosem, w którym czaiła się groźba. – Jeśli chcę do końca smakować życie wszystkimi zmysłami? Czas ostatnio strasznie przyspieszył, wszystko ma być hop-siup. Szybciej, szybciej, szkoda czasu! A po co my go mamy oszczędzać, co? Żeby mieć więcej czasu na myślenie, jak go jeszcze trochę oszczędzić? A co z czasem na odpoczynek? Na refleksję? Tak się spieszymy, jakbyśmy chcieli wyprzedzić samych siebie! A przy okazji zapominamy, jak cudowne jest życie. Nie chcę w telefonie żadnych skrótów, chcę sobie spokojnie wykręcić numer! Więc zabieraj to z łaski swojej i zjeżdżaj!” Marlene złapała aparat i z impetem wyrwała przewód. „Masz, weź sobie tę swoją oszczędną machinę! Masz mi natychmiast oddać mój stary telefon!” „Ale ja już go wyrzuciłam”, odparła Severine. „Co zrobiłaś?”, Marlene prawie wstała z miejsca. „W takim razie masz dwa wyjścia: albo głęboko pogrzebiesz w śmieciach, albo jeszcze dziś odkupisz mi identyczny model”. „Ale aparaty z tarczą są praktycznie nie do kupienia”, głos dziewczyny nie brzmiał już tak pewnie. „Skoro tak, to chyba powinnaś go jak najszybciej zacząć szukać, nie sądzisz?”

To Severine wpadła na pomysł, by zatrudnić Oliwię w charakterze prywatnej sekretarki Marlene. Bądź co bądź Oliwia mieszkała w tym samym domu i miała w sobie nieograniczone pokłady cierpliwości – cnoty, która w kontaktach z Marlene była absolutnie nieodzowna. Również z punktu widzenia Oliwii, której córka Klaudia właśnie poszła do szkoły, trudno byłoby wybrać właściwszy moment na powrót do pracy.

– Może powinnaś założyć konto na Facebooku? Albo bloga? Mogłabyś pisać, co tylko zechcesz, i swobodnie wyrażać swoje zdanie na różne tematy – zaproponowała Oliwia.

– Ja? Online? – Marlene dosłownie wypluła to słowo. – Żeby mnie mogli szpiegować? W życiu! Pomyśl, ile razy ci cyberfaszyści atakowali moją fundację. Pamiętasz, jak skasowali nam bazę danych? Gdybym nie zachowała archiwum Jolanty, stracilibyśmy wszystko, nawet adresy! Nie, dziękuję bardzo. Napiszę swoją biografię, a ona tak czy siak trafi do sieci. Przecież wydadzą ją jako e-booka. Tak mówi wnuczka Jolanty. To mi wystarczy. Może wtedy wysłuchają, co mam do powiedzenia. Świat to istny dom wariatów, dziś może jeszcze bardziej niż wtedy. Wtedy przynajmniej było wiadomo, kto jest wrogiem, a dziś wszyscy bez przerwy na przemian zawierają i zrywają sojusze. Wróg mojego wroga jest moim przyjacielem, mówią. Tylko że dziś wrogiem jest ten, jutro tamten, a pojutrze wszystko znów jest jak na początku. Istna karuzela. Można się porzygać. Świat zmierza ku przepaści i znów wszyscy udają, że niczego nie widzą. Stosują tę samą strategię co osiemdziesiąt lat temu. Nowy appeasement. Patrzę na to i ogarnia mnie groza. Ale co tam, najważniejsze, że przemysł zbrojeniowy kwitnie i z taśmy zjeżdżają kolejne czołgi. – Marlene uświadomiła sobie, że znów ogarnęła ją pasja.

Namacała dłonią wiszący na szyi łańcuszek i jej pokryta zmarszczkami, lecz wciąż piękna twarz przybrała taki wyraz, jakby przypomniała sobie dawne czasy, przepełniające ją równocześnie nadzieją i lękiem. Rozparła się wygodnie w fotelu i przez chwilę starała się odzyskać siły, nadwątlone nie tyle wiekiem, ile obawą o losy ludzkości. W końcu, bardziej do siebie niż do Oliwii, rzekła:

– Czasem się zastanawiam, jaki właściwie był sens tej naszej walki…

Oliwia na chwilę opuściła powieki. W ostatnim czasie Marlene coraz częściej miewała takie nagłe zmiany nastroju, w trakcie których do głosu dochodziła jej obawa o przyszłość świata. Czasem Oliwia nie mogła się oprzeć wrażeniu, że Marlene mieszają się przeszłość i teraźniejszość. Uznała, że musi skupić jej uwagę na dniu dzisiejszym, dlatego powtórzyła pytanie z wywiadu:

– No więc? Wyobrażasz sobie, że mogłabyś napisać powieść z perspektywy mężczyzny?

– Wykluczone! – zjeżyła się Marlene i niespodziewanie trzeźwo spojrzała prosto w błękitne oczy Oliwii. – Ale wyobrażam sobie, że mogłabym napisać ją z punktu widzenia Boga. Pierwsze zdanie brzmiałoby: „Odkąd stworzyłem człowieka, zastanawiam się, ki diabeł mnie do tego podkusił”.

– Tak, może mój imiennik nie powinien był budować arki – w gabinecie odezwał się męski głos.

– Noah! – wykrzyknęła Marlene i na jej obliczu natychmiast rozlała się anielska łagodność. – Dawno wróciłeś?

– Właśnie wszedłem. – Mężczyzna zbliżył się, nachylił i ucałował Marlene w policzek. – Cześć, mamo.

– Dlaczego nie powiedziałaś, że Noah wrócił? – Marlene z wyrzutem spojrzała na Oliwię.

Sekretarka i zarazem synowa Marlene spojrzała na męża i uśmiechnęła się.

– Bo chciał ci zrobić niespodziankę.

– Właśnie dowiedziałem się od Franciszka, że nasi amerykańscy goście przyjadą dzień później, niż planowali – powiedział Noah, nalewając sobie kawy ze stojącego na stoliku dzbanka.

– To prawda. A pojutrze dołączy do nas Penelope, młoda przyjaciółka Trudi.

Noah zdziwiony uniósł brwi.

– Penelope? Powinienem ją pamiętać?

– Nie … – westchnęła Marlene. – To tragiczna historia. Penelope straciła w wypadku synka. Miał ledwie pięć lat. Wpadła w potworną depresję i Trudi wzięła ją pod swoje skrzydła. Najwyraźniej ma ogromne zaufanie do moich terapeutycznych zdolności, gdyż poprosiła, bym pomogła biedaczce otrząsnąć się z traumy.

– I jak sobie niby to wyobraża? – Wyraz twarzy mężczyzny sugerował, że on sam poważnie powątpiewa w psychologiczne talenty swojej matki.

Marlene spojrzała na niego karcącym wzrokiem.

– Mam jej opowiedzieć o tym, jak przeżyłyśmy wojnę.

– Rozumiem. – Noah z powagą pokiwał głową, po czym pociągnął łyk kawy, a jego spojrzenie powędrowało ponad filiżanką gdzieś w dalekie strony. – Czy nasz plan jest aktualny? Mam podczas wizyty amerykańskich gości trzymać się na uboczu?

– Tak. Najbardziej martwię się o naszego starego profesora. Ze względu na jego siostrę nigdy nie opowiedziałam mu wszystkiego, co się wtedy zdarzyło, ale teraz, kiedy umarła, postanowiłam przerwać milczenie.