Читать книгу Helene de Kock Omnibus 4 - Helene de Kock - Страница 8

As die wêreld al ooit op sy kop gestaan het, dink Pietman, is dit nou. Die aarde draai teen ’n malle spoed wat vier en twintig uur soos vier minute laat voel. En hy kan nie mooi bybly nie. Sy binneklok tik hier mis en daar raak. Want alles het net te vinnig gebeur. Die verkoop van die huis, die meubels, die skilderye, vase, borde en messegoed. Alles is omgesit in geld. Geld wat iewers in ’n gat verdwyn het. Die ergste was sy kar. Toe hy die sleutel aan sy ma teruggegee het sodat sy dit weer vir ’n harde-oogman met kepe langs sy mond kon oorhandig, het hy amper gehuil. Sy mooi, rooi kar. Die ding waaroor hy gedroom het vandat hy ’n tjokkertjie was. Wroem-wroem was jou eerste woorde, het sy ma altyd gespot. Maar toe die man met sy rooi sportmotor wegry – en hy vir die laaste maal die woema van die enjin se wroem hoor, het hy vir die eerste keer werklik besef dat daar baie dinge uit sy lewe gaan verdwyn. Dat hy stellig ’n heel nuwe woordeskat sal moet ophou – een wat deur gewone, swoegende salaristrekkers verstaan sal word. Een waaruit uitdrukkings soos eet-vanaand-uit en vertrek-Maandag-oorsee vertaal word met dis-my-laaste-sent en Keppie se geliefkoosde sêding: Pitte is soos goedkoop popmusiek – dit hou jou aan die gang, maar jy kan nie daaroor romanties raak nie. Pietman het nog nooit mooi geweet wat ou Keppie daarmee bedoel het nie, maar dis of daar ’n vae begrip vir die woorde daag. In sy nuwe lewe hier op Potch sal dit boomskraap gaan; tyd vir foefies gaan daar nie wees nie. Die dae van rooi sportmotors en oorsese besoekies is verby. Dit het hom soos ’n voorhamer getref toe hy daar op die netjiese plaveisel voor die meenthuis tussen sy ma en sy oupa toegekyk het hoe mense hul goed uitdra. En ’n dik knop het in sy keel geswel toe die man met die keepmond in Pietman se vuurwa klim en die deur toeklap asof dit die sifdeur van ’n verwaarloosde plaashuis is.

Oupa Murray het sy arm om Pietman se skouers kom slaan en hom ’n stywe druk gegee. “Kom, ou seun, ons moet nog Potch toe voor dit donker word.”

Potch . . . Dié Potch van sy kinder- en vakansietyd wat skielik so ver en vreemd soos ’n maanlandskap voel. Hoe gaan hy ooit daar kan leef? Sy hele bestaan is ingebed in Tukkieland. Die kampus en die koshuis; die pêlle en die proffies. En al die soet, soet, tye saam met Surita . . .

En heelpad Potch toe kon hy net aan haar dink. Aan die eienaardige, stram telefoongesprek waarin hy na die beste van sy vermoë probeer verduidelik het.

“. . . en Surita, dis iets wat enigeen kan oorkom. Dis moeilike tye hierdie . . . enne . . . tante Janet . . . wel, sy het beheer verloor oor die finansies . . . enne . . .”

“Waarvan práát jy, Pietman?”

Toe het hy alles uitgepak. In lang sinne asof hy soveel woorde moontlik in ’n asemteug wou inprop. “Die regsterm is insolvensie en dit beteken dat ons bankrot is en dat my ma haar huis moes verkoop en dat ek my kar moes verkoop en . . . Hel! Dis ontsettend góór!”

’n Lang stilte. (’n Swanger een, soos die liefdesverhale dit beskryf, het hy nog gedink.) En hy het gebid dat sy nie moet aflui nie; nie haar skok moet laat blyk nie; nie moet kráák nie – soos wat Keppie sou sê. En sy het nie. Sy het meteens in Surita Otto, die amper-sielkundige verander. Haar stem was klinies maar nie onsimpatiek nie; koel maar nie afsydig nie.

“Wanneer sien ek jou?” het sy net bedaard gevra.

Verligting het warm deur hom gegolf. “So gou moontlik,” het hy belowe. “Dan sal ons rustig gesels. En Surita, ek sal jou nie weer bel voor ons Potch toe gaan nie. Want sien, die telefoon . . . Hulle kom dit môre verwyder en . . .”

“Toe maar,” het sy gekeer. “Bel my wanneer jy kan.”

“Sodra ek en my ma by oupa Murray aanland,” het hy belowe.

“Pietman . . . ? Ek . . . ek is lief vir jou.”

“Dankie.”

Dis daardie woorde wat hom deur die laaste drie dae gedra het. Ten minste praat sy nog met hom; gee sy dalk werklik om vir hom. Dit was asof sy intuïtief geweet het om vir eers min uit te vra. Buitendien wil hy haar in die oë kyk as hy verder met haar praat. Want sy weet nog nie daarvan dat hy sy LL.B. op die PUK sal moet doen nie. Dat hy sal moet werk soek om sy studies te betaal, is ook ’n begrip in kodetaal wat hy eers vir haar sal moet ontsyfer. Dit gaan sy wraggies nie vanself verstaan nie. Dalk was sy maar net so gawerig omdat sy nie mooi weet wat dit alles behels nie . . .

Heelpad in oupa Murray se geel sewentiger-kombi, luister hulle drie na die Cranberries en die Beatles. Oupa was nog altyd verstommend inskiklik oor popmusiek. En vandag waardeer Pietman dit eers werklik. Sê nou hy moes nou, op hierdie eindelose plat stuk pad, na Wagner of Bach geluister het. Dan sou hy darem gesterf het van die blues. Maar net kort voordat hulle Potch se groen buitewyke binnery, vra oupa Murray drogies dat hy liefs ’n kassetjie van Cliff Richard moet insit. ’n Stadige enetjie, net om sy bloeddruk weer te stabiliseer. Pietman bars uit van die lag en maak so. Ten minste sal sy lewe saam met Oupa nie vervelig wees nie. Sy ouderdom ten spyt, is hy ’n sielsjonge mens. Iemand wat bitterheid agtergelaat en gegroei het in begrip. ’n Diep sug ontglip Pietman toe hulle onder Tomstraat se donkerdik eike deurry en oplaas by oupa Murray se plek indraai. Agter die groot grasperk met die twee donkergroen eikebome lê die huis versteek. Pietman staar ’n oomblik na die outydse rooi spitsdak, die wit pilare en poeierblou krismisrose al langs die stoepmuurtjie. Alles so bitterlik bekend. En tog voel dit skielik asof daar ’n amper obskure geheimsinnigheid daaraan kleef. So voel ’n mens, dink Pietman, as jy nie gereed is vir ’n plek nie. As jy lus is en hol weg na die eindpunt van die aarde. Hy weet sowaar nie wat hy gaan doen nie. As hy net dink aan die nuwe akademiese jaar op ’n vreemde kampus, sonder Surita, kry hy koue koors.

“Kom,” sê oupa Murray, “laat ons aflaai.”

Maar toe Pietman begin afdra, sien hy sy ma se gesig en dit voel asof hy net daar kan neerslaan. Sy is doodsbleek. Haar oë groot en haar mond ’n dun lyn. Dit moet vir haar verskriklik swaar wees. Terug waar sy begin het. En dit met niks. Hy druk haar vlugtig teen hom aan toe hulle die huis binnestap en vra: “Kry ’n man dan nie koffie nie?” Oupa Murray glimlag goedkeurend en knipoog vir Pietman toe hulle twee weer uitstap om nog tasse te gaan haal.

“Dis reg, jong. Ons moet alles nou so normaal moontlik hou. Hoe gouer ’n mens jou aanpas by moeilike omstandighede, hoe groter is jou kans om dit te verander.”

“Ja, Oupa,” sê hy en weet dat dit seker waar moet wees – maar toe hy die laaste sak met boeke en papiere en goeters sy kamer op die agterstoep indra, slaat die besef hom soos ’n seer hou op die krop van sy maag. Hier staan hy nou. In sy oupa se huis in die kamer waarin hy altyd bly as hy en sy ma kom kuier. Net: hy het nie kom kuier nie. Hy het gekom om te bly. Tensy dit skielik rande begin reën, of so iets.

Dis of die afgewitte mure van die kamer hom vasdruk. Hy gooi die venster wawyd oop en teug aan die drukkende lug. Dis Januarie in die Noordweste en dis ongenadiglik warm. ’n Stil, loom hitte wat jou laat voel jy moet daardeur waad. En toe weet Pietman: as hy nie nou weghol nie, sal hy dit nooit doen nie. Al is dit net vir ’n paar uur. Want terugkom, sal hy moet. Waar de hel moet hy in elk geval heen gaan?

Hy stoom die kamer uit, verby sy oupa en sy ma en het nie eens die moed om na hulle kant toe te kyk nie. Hulle roep hom vreemd genoeg ook nie terug nie. Oupa skree net luiters agterna: “Vat die fiets – dis vinniger!”

Hulle weet hoe hy voel, flits dit deur sy kop en vir ’n oomblik maak dit hom redeloos vies. Maar toe steek hy in sy spore vas en draai om om Oupa se antieke dikwielfiets uit die buitekamer te gaan haal. Toe hy weer verby die stoep ry, verwerdig hy hom darem om oor sy skouer te roep: “Ek’s later terug!”

“Als reg!” hoor hy sy ma antwoord.

“Trap hom, Pieta, tráp hom!” skree sy oupa.

En toe hy Tomstraat vat, maak hy so. Sjwiep-sjwap, sjwiep-sjwap trap hy dat die ketting sing en die wiele suis. Hy ry onder die eikeskadu’s uit verby die manskoshuise Veritas en Patria, verby die Botaniese Tuin en oor die brug, verby die rektor se imposante ampswoning tot by die dam. Hy betaal sy laaste, letterlik sy lááste munt om toegang te verkry en toe jaag hy die straatjies tussen die vakansiehuisies plat. Hy ry totdat hy amper nie meer asem het nie en sy kuif plat gepleister is van die sweet. Toe stoot hy Oupa se fiets tot onder ’n wilgerboom langs die oewer en sak op die gras neer, sy een hand op die stang en die ander onder sy kop. Hy kyk na die welige lang takke wat roerloos bo sy kop hang en wil nog sy gedagtes mooi agtermekaar kry, toe sleep die slaap hom weg.

Hy moes ure lank weg gewees het, want toe hy sy oë lig, is die takke donker en die son lê rooi gesmelt in die dam. Sy lyf voel seer en sy kop dik. Hy kom met ’n sug orent, skrik hom besimpeld toe hy iemand met opgetrekte knieë anderkant die fiets sien sit. Oomblikke lank staar hy na die skemer figuur – en toe tref dit hom.

“Keppie . . .” adem hy verstom. En toe driftig: “My magtie, Keppie! Waar de joos kom jy vandaan?”

“Ag, my ou,” glimlag Keppie en stoot sy vingers deur sy welige bos krulle, “waar mense gewoonlik vandaan kom. Van elders af.”

Maar Pietman is nou helder wakker en hy kom orent, staan hande in die sye en afkyk op sy vriend. “Nie goed genoeg nie, swaerie. Ek wil weet hoe jy hier kom en wat jy hier maak en waarom jy nie meer teruggaan Tuks toe nie!”

Keppie maak ’n gebaartjie dat hy moet sit en toe Pietman weer gemaklik is, sê hy: “Dis eintlik voor die hand liggend, my ou. Ek het nie gepaas nie, soos wat jy seker ook weet. Terloops, geluk met jou graad. Dis mooi, Pieta.”

Geduldig wees, maan Pietman homself en knik sy dank aan Keppie. Toe tuur hy oor die rooipers vlak van die dam tot by die anderkantste wilgers. “Dis nie die eerste maal dat jy nie paas nie, swaerie. Ek wil weet wat jy hier op Potch maak. Of het dit jou ontgaan dat dit die tuisplek van die Pukke is?”

“Wat’s fout met die Pukke?” vra Keppie vies en gluur hom aan met sy brandende swart blik.

“Niks,” antwoord Pietman onverstoord. “Ek gaan immers ook nou een word. Maar wil jy my sê jy gaan óók?”

Keppie knik plegtig. “Netso. Ek gaan ’n Puk word. Van Tukkie na Pukkie, hoe klink dit vir jou?”

“Wees vir eenmaal ernstig!” erg Pietman hom. “Jy gaan tog asseblief nié weer Fisika loop nie, gaan jy?”

Keppie gooi sy hande in die lug en sy wit tande flits in die bruingebrande gesig. “Hoe’t jy geraai? Nee, toe maar Pietman, ek weet die wêreld van die wetenskap sal my breinkrag mis, maar ek gaan nou eerder my hart gebruik.”

“Gaan jy dan trou, swaerie?” vra Pietman spottend en leun terug op sy arms. Hy is totaal onvoorbereid vir sy vriend se reaksie. Keppie is met een veerkragtige beweging op sy voete en hy praat met arms wat wild swaai. “Nou’s dit jy wat verspot is, Pieta! Ek sal nóóit so . . . so stejóépid wees om my aan ’n vroumens vas te bind nie! Mag al wat leef blou kappietjies dra as ek óóit toelaat dat ’n vrou my vang!”

“Sjoe . . .!” is al wat Pietman uitkry. En toe skiet hy ’n skoot in die donker: “Sou jy jou nie eens deur Grace Kelly laat vang nie?”

Keppie versteen, sy ooglede sak laag. “Kyk,” fluister hy hees, “ek het nou genoeg gehad van jou gekskeerdery. Dit eindig hier en nou. Ek wil nooit weer daardie naam hoor nie. En ek het nooit so ’n plakkaat bo my bed gehad nie, gehoor?”

Pietman staar hom verstom aan. “Oukei, oukei,” sug hy en staan ook op, tel die fiets orent. “Maar ek het nooit iets leliks bedoel nie, swaerie.”

“Ek weet, Pieta. Maar onthou dit nou vir die toekoms: Keppie Fourie is klaar met vroumense!”

“Raait. Maar sê my eers, wat gaan jy swot?”

Keppie kyk doer oor die rooipers dam, sê toe saggies: “Jy kan maar lag . . . maar ek wou nog altyd ’n meneer geword het, weet jy. My oorlede ma was ’n juffrou en ek gaan nou ’n meneer word. “

“Onderwys?” vra Pietman verstom en toe hy sien hoe Keppie hom weer begin opwerk, keer hy haastig: “Maar dis eintlik oulik, my ou. Manne soos jy is baie nodig in die opvoeding van ons jeug.”

Keppie kyk hom bedug aan, maar toe Pietman hom doodernstig bly betrag, sug hy verlig. “Nou ja, koebaai,” sê hy net. “Ek moet gaan.”

“Waarheen?” glip dit uit voordat Pietman kan keer. Maar tot sy innige verbasing antwoord Keppie sonder slag of stoot. “Huis toe. My pa . . . e . . . het ’n ou plekkie hier. Ek bly voorlopig daar totdat ek plek kry in ’n kommune, of so.”

Toe stap hy weg deur die bome en Pietman moet trap om voor pikdonker tuis te wees. Dié nag lê hy brandoog wakker. Met elke uur wat wegtik, groei sy verstomming oor Keppie. ’n Ou plekkie op Potch . . . Hoe lank al sou sy pa die plek hier hê? Enne . . . wat sou Grace Kelly aan die man gedoen het? Maar hy gee later op. Wat help dit om oor Keppie se wel en wee te wonder as sy eie sake so chaoties is. Hy sal so gou moontlik na Surita toe moet gaan. Mooi vra of hy die geel kombi kan leen. En dan sal hulle moet praat soos wat hulle nog nooit gepraat het nie. Tot op die been.

Oupa Murray knik wyslik toe Pietman half stotterend verduidelik dat hy groot asseblief die kombi net vir die naweek wil leen. Sy ma wil nog walgooi, maar hy sit sy voet dwars. “Mams, ek móét met Surita praat. Dinge het te veel verander en ek moet weet of . . .”

“Wel,” haak Anita de Waal af, “as sy jou los omdat jy nie meer geld het nie, beter sy dit sommer gou doen!” Haar wangbene het rooi kolle op en Pietman sien aan die blink van haar oë dat sy bitter naby trane is. Ook oupa Murray wys vir hom met ’n wip van sy woeste grys wenkbroue dat hy liefs moet swyg. Daarom kom vat Pietman haar maar net aan die skouers en druk haar ’n oomblik teen hom vas. “Toe maar, Ma . . .” fluister hy net omdat hy nie naastenby weet wat om anders te sê nie.

Die middag ry hy Brits toe. Dis nogal ’n aanpassing met die geel broodblik vergeleke met die plat rooi wa – maar toe hy Brits uitry op pad na Goue Kring, is hy opeens gelate kalm. Nou moet kom wat wil. Maar hy is tog nie heeltemal voorbereid vir die ontmoeting toe hy voor die deftige opstal stilhou nie. Surita staan op die stoep en staar na die geel kombi asof dit ’n vreemde voorwerp uit die ruimte is. Toe hy uitklim, kom sy stadig met die trappies af, haar ma kort op haar hakke.

“My aarde, Pietman!” roep die vrou en lag effens kortasem. “julle studente darem! ’n Mens sal my moet betáál om in so ’n ding te ry!”

Die woorde kom nog voordat Pietman dink. “O, dit werk eintlik andersom. Ek moes my oupa betáál vir die voorreg om dit te kon leen!”

Surita trek vir hom groot oë agter haar ma se rug en die vrou glimlag onseker, haal toe skouers op: “Nou ja, dis soos ek gesê het. ’n Student maak ook ’n grap van enigiets! Kom binne en maak jou solank tuis. Ek en Surita gaan gou dorp toe.”

“Mag ek saamgaan?” vra Pietman voordat een van die twee nog iets kan sê. Hy sien tog nie kans om nou hier agter te bly nie. Netnou kom haar pa uit die boorde en dan moet hy aan hóm die hele suur saak uitlê . . . Mevrou Otto haal haar een skouer op en nooi met ’n handgebaar. Maar Surita vat sy arm vas en hou hom effens terug toe haar ma aanstap na haar duur wit motor wat reeds voor die deur geparkeer staan. Dis toe dat Pietman opeens weet: Surita het haar mense nog niks gesê nie. Haar ma dink hy het met die kombi gekom omdat hy wou probeer snaaks wees.

“Moenie nou iets kwytraak nie,” bevestig Surita sy vermoede en hy knik styf, skuif agter die stuur in toe haar ma hom nooi om chauffeur te speel. Maar op pad dorp toe is hy stil; dis Surita wat heel onderhoudend oor koeitjies en kalfies gesels en met fyn behendigheid die gesprek wegstuur van Pietman en sy ma af. Hy doen ook mee, maar hoor skaars wat hy self sê. Hy moet dit geweet het – dat Surita nog sou dink dat daar iewers ’n agterdeur oop is, dat alles nie regtig so erg is nie.

Hy is verlig toe hulle haar ma eindelik voor die supermark kan aflaai en die motor in ’n skadu trek waar hulle rustig kan gesels. Oomblikke lank is daar ’n swaar stilte, toe draai Pietman dwars in die sitplek, kyk na haar blink bos hare en raak liggies met sy vingerpunte daaraan. “Waarom het jy jou ouers nog nie vertel dat ons bankrot is nie, Surita?”

’n Blos skiet in haar gesig op en sy kyk by die venster uit straat se kant toe. “Dis moeilik,” sê sy oplaas eerlik. “Ek weet sowaar nie of hulle gaan verstaan nie.”

“Wat is daar om te verstaan?” wil Pietman opeens koud weet, voel hoe sy hart stram teen sy borsbeen hamer. “As ’n mens bankrot speel, is jy nie melaats nie, Surita! En daar kan enige van driehonderd redes wees waarom dit met jou gebeur het!”

Haar lip begin meteens beef en sy druk haar vingers daarop, sluk swaar voordat sy uitkry: “Ek weet . . . dis net dat die implikasies daarvan ons twee diep gaan raak!”

“Hoe diep?” vra hy onwillekeurig en steek half skamper sy hand na haar toe uit. Maar sy vat dit stewig vas, druk sy palm styf teen hare sodat die sagte warmte daarvan hom week maak en hy self sy oë vinnig moet knip. Maar hy moet weet: “Hoe diep, Surita? Gaan dit alles tussen ons verander, of wat?”

“Nee, natuurlik nie!” antwoord sy dadelik en vee haar oë ferm af. “Dis net . . . dat jy nou seker nie in staat sal wees om al die lekker dinge saam met my te doen nie!”

Pietman los haar hand, vat die stuurwiel in ’n klem vas en voel hoe teleurstelling soos ’n droë wond in hom begin trek en pyn. Wat het sy dan gedink? Het hierdie mooi meisie al óóit in haar lewe gedink? “Luister,” sê hy, “van die lekker dinge sal jy maar moet vergeet. Oorsee gaan, is uit. En daar is ander dinge wat jou nog meer gaan ontstig. Ek sal nie weer kan teruggaan Tukkies toe nie. “

Dit skok haar stil en haar hand gaan weer mond toe. ’n Hele ruk lank sit sy so, toe vra sy bewerig: “Maar wat . . . wat van jou verdere studies?”

“Potch het ook ’n universiteit,” antwoord Pietman bruut. My hemel, dink hy, ’n mens sou ook nou sweer ek dra hier ’n doodstyding aan. Dis erg, maar sowaar nie só erg nie!

“Luister, ek gaan my LL.B. op die PUK doen,” sê hy bedaard. “Ons sal mekaar nog kan sien. Daar lê nie ’n oseaan tussen Pretoria en Potch nie!”

“Dit voel so!” kap sy ergerlik terug en trek haar asem met ’n snik in. “Op hierdie oomblik is dit vir my onbegryplik dat jy hier so kalm kan sit en sito-sito vir my vertel dat jou lewe stukkend is!”

“Wág nou!” sê hy opeens hard en toe hul oë ontstemd ontmoet, draai hy om en klim uit die motor, loop staan arms voor die bors gevou onder die yl skadu van die boom op die sypaadjie. Hy sien hoedat sy snesies uithaal om haar wange en oë te klad en ’n skielike spyt swiep deur hom. Arme kind. Sy kan dit mos nou ook nie verhelp dat sy haar hele lewe nog in watte verpak is nie. Dit moet ’n yslike skok vir haar wees. Surita Otto, rykmansdogter en sosiale vlinder par excellence, se kêrel het skielik in ’n kerkmuis verander. Dit klink baie na ’n Grimmsprokie. Net, hy weet sowaar nie hóé lank sy hom sal moet soen dat hy weer van ’n platsakmuis in ’n man-met-vermoëns verander nie.

Hy staan en kyk na die verkeer wat verbystroom, wens meteens dat sy oupa se ou dikwielfiets nou hier was sodat hy sommer kan opspring en die dorp uitry die bosse in. Hy staan nog daaraan en dink, toe jaag daar ’n meisiekind op ’n fiets verby. Haar woeste, donker krullebos wapper in die wind en hy kry net-net die geur van rose. Hy kyk haar ietwat verdwaas agterna. Smal heupies in ’n blou denim, dun armpies bo die nousluitende pienk T-hemp. Seker ’n kind nog. Net toe kyk sy om en hy kry ’n glimp van blinkbruin oë en ’n pienk lagmond. Maar sy het haar misgis met die lagie gruis langs die sypaadjie en hy sien wat gaan kom nog voordat sy dit weet. Die agterste fietswiel glip onder haar uit en sy skuif oor die teerpad. Gelukkig kom daar nie op die oomblik motors aan nie en Pietman draf dadelik nader om haar op te help. Maar toe hy aan die skraal boarm met die sygladde bruin vel vat, pluk sy haarself verwoed uit sy greep. “Los!” roep sy uit. “Lós my tog!”

“Ek wil net help!” proes Pietman en kry ’n kyk wat hom platvee met die aarde. Sy is nie ’n kind nie, sien hy. Die T-hempie het sagte, vol rondings en sy dra lipstiffie en maskara aan die lang, lang wimpers. Sy strompel orent, druk op haar heup waar die harde pad haar moet gekneus het en onwillekeurig steek hy weer sy hande uit. Maar sy pers haar mond saam, skud die krulle uit haar gesig en sê koud: “Ek kan sélf, dankie!”

Hy staan haar swyend en betrag, kyk opeens met volslae verbasing om toe hy Surita skuins agter hom hoor praat. Hy’t skoon van haar vergeet.

“Hallo, Yental,” sê sy en haar mond trek geamuseerd bo die rooigehuilde oë. “Wat het jy nou weer aangevang?”

Die meisie se gesig verstil, die blinkbruin oë word koud.

“Dag, Surita,” groet sy styf, vryf nog ’n slag oor haar stowwerige sitvlak en buk toe om die fiets op te tel. Maar Pietman spring haar voor, lig dit met een haal van sy arm en plaas die stang in haar hande. Haar vingers vat dit met ’n abrupte gebaar vas. Skraal, bruingebrande vingers, voëltjie-fyn en tog raakvat-bekwaam. Dit kan hy sien aan die kort, netjiese naels, die effense skurwigheid op die kneukels.

“Stel my voor, Surita,” glimlag hy opeens, maar die meisiekind se mooi handjie vee sy woorde geïrriteerd weg.

“Dis nie nodig nie, meneer. Ons sal beslis nooit weer ontmoet nie!” Toe gee sy Surita ’n skuins kyk en spring op die fiets, trap dat die gruis onder die wiele wegspat. Hulle staan haar swyend en agterna kyk.

“Wie is sy?” hou Pietman vol, kyk om na Surita. Haar mond is ergerlik saamgepers en haar oë is bot.

“Yental Niklaus,” antwoord sy nietemin. “Niemand van belang nie. Sy was saam met my op skool en ek dink sy werk iewers op ’n groenteplaas.”

“O,” sê Pietman, en toe nadenkend: “Yental . . . dis ’n vreemde naam?”

Surita gee ’n blaaslaggie. “O, bepaald, ja. Haar ma was glo so ’n romantiese vrou. Die naam was vir haar mooiklinkend. So het Yental altyd beweer as die onderwysers haar daarna gevra het.”

“Maar dit is mooi,” sê Pietman. “Dit . . . dit klink soos . . . soos ’n klok wat lui . . .”

“Nou toe nou!” ruk Surita haar op en stap vooruit motor toe.

Dis toe hulle weer inklim dat Pietman haar sag op die wang soen. “Toe nou maar, ek sal self vir jou pa van ons dinge vertel.”

Sy hou haar mond vir nog ’n soen en toe hul lippe raak, voel hy hoedat sy bewe. Hy vat haar vas en soen haar opeens met ’n woedende drif en ’n malende, vretende bitterheid. Vir wat kon die blessit tante Janet du Plooy nie haar gierigheid bedwing nie? Waarom moet een mens se misstap ’n klomp ander ook in die put dompel? Dis of die kwaad hom oorrompel en hy voel sy arms staalstyf om Surita span. Maar sy beur los en hy hoor haar snik. Skrik spring in hom op.

“Ek is vreeslik jammer . . .” stamel hy en trek haar saggies weer nader, vee die trane van haar wange af. “Dit . . . was nie reg nie.”

“Nee,” sug sy teen sy skouer, “maar ek verstaan, Pietman. Kom ons gaan haal my ma en gaan huis toe.”