Читать книгу Die ding in die riete - Jean Lombard - Страница 11

Die Waterslang

PIETER W. GROBBELAAR

Hierdie vertelling is ’n verwerking van ’n verhaal wat deur G.R. von Wielligh (1859–1932) opgeteken is.

Diep in die mond van die fontein waar dit deur die riete borrel en altyd koel is, woon Waterslang. Sy is die dogter van die waters. Haar lyf is blink en haar oë blink, maar die blinkste van alles is die groot wit steen op haar kop. Sy het dit ver onder die aarde gekry, en nou is sy baie jaloers daarop. Wanneer sy in die rivier af swem sodat die golwe teen die oewers stoot, dra sy dit hoog in die son. Maar wanneer sy water drink, steek sy dit eers tussen die lang palmietgras weg, omdat sy bang is dat dit kan afval en wegraak. En as iemand die steen dalk wil steel en sy gewaar dit – nee, kyk: sy is soos die wind en die weerlig op hom, en sy druk dood of verskeur. Maar kom hy daarmee weg, word hy ryk en gelukkig.

Op ’n dag was daar ’n jong man wat baie van Waterslang en haar steen gehoor het. “Nee, ek moet dit in die hande kry,” sê hy by homself. Dag vir dag gaan hy naby die fontein wegkruip en wag tot Waterslang verbykom. Dan moet hy sy oë nou trek en op skrefies loer, want die steen blits soos die son, en hy sal jou sommer blind maak as jy reguit daarna kyk. Elke dag verdwyn Waterslang om die draai met die steen nog op haar kop, maar elke dag wag die jong man ’n bietjie laer af tot hy die kol palmiet kry waar sy altyd haar steen wegsteek.

Die volgende dag is hy vroeg daar, en hy hou sy lyf gras en bossies sodat Waterslang hom nie gewaar nie en die steen op haar ou plek bêre. Maar sy het haar skaars omgedraai om te drink, toe die jong man nader kruip. Hy gooi ’n karos oor die steen dat dit nie in sy oë moet skyn nie, en hy seil op sy maag weg tot agter die rantjie. Toe hardloop hy tot hy ver genoeg is, en hy begrawe dit onder ’n klip.

Maar kyk, dis darem snaaks. Vroeër was hy net nog ’n jong man. Nou wil almal sy vriende wees. Hulle val eintlik oormekaar om vir hom geskenke aan te dra, en hy word baie ryk en gelukkig. Net saans as die wind van die rivier af stoot en hy Waterslang hoor huil, raak hy onrustig.

Elke dag gaan hy nog langs die rivier waghou om te sien hoe dit met Waterslang gaan, maar haar lyf blink nie meer nie, en haar oë is dof. Maar Waterslang treur nie net nie. Sy wil haar steen hê. Daarom soek sy hulp. Eers vra sy vir Krokodil: “Weet jy nie wie my steen gesteel het nie?”

“Ek het iets geels tussen die palmiet sien roer,” antwoord Krokodil.

Die volgende dag toe Jakkals kom water drink, keer Waterslang hom voor. “Weet jy nie watter geel ding my steen tussen die palmiet gevat het nie?” vra sy.

“Ek het sy spore agter die rantjie gesien,” antwoord Jakkals. “Dis ’n tweebeen-dier.”

’n Paar aande later wei Hasie langs die rivier. “Weet jy nie wie my steen tussen die lang palmietgras uitgehaal het nie?” vra Waterslang. “Dis ’n geel dier wat tweebeen loop.”

“Ek het hom soos die wind sien hardloop,” antwoord Hasie, “met ’n karos in sy hand.”

Toe weet Waterslang sommer dadelik wie se werk dit is. Sy word so kwaad dat sy die hele rivier leegdrink, en toe sy deur die veld wegseil na die mense se vure, rammel dit soos donderweer in haar maag.

Maar die jong man het gehoor hoe Waterslang met die diere gesels en op die spoor kom. Daarom het hy die steen die middag weer stilletjies tussen die palmiet gaan wegsteek.

“Vlug!” skree die mense toe Waterslang haar kop uit die nag steek en die vuur in haar oë weerlig. “Nee, kom ons hoor of ons Waterslang nie dalk kan help nie,” sê die jong man.

“Ek soek my steen,” blaas Waterslang. “Een van julle het dit gevat.”

“Wie sê so?” vra die jong man.

“Krokodil het gesien,” sê Waterslang, “en Jakkals en Hasie.”

“Krokodil is ’n skelm,” sê die jong man. “Jakkals is ’n bedelaar. En Hasie kon nog nooit ’n boodskap reg afgee nie.”

Waterslang weet dat hy die waarheid praat. Daarom laat sy haar kop sak. En haar sugte is ’n stormwind tussen die bossies, en die aarde bewe onder haar trane.

“Moenie huil nie, Waterslang,” sê die jong man. “Moenie sug nie. Kom ons gaan weer kyk. Miskien het jy net sleg gesoek.”

Toe stap hy saam met Waterslang na die palmiet toe, en hy haal die steen uit waar hy dit die middag gebêre het, en hy gee dit vir haar – maar hy sorg dat hy nie daarna kyk nie.

En die mense om die vuur hoor ’n geluid deur die nag soos die lied van baie waters, maar daar is geen wolk in die lug nie. Daarom weet hulle: dis Waterslang wat lag. En toe die jong man weer terugkom, roep hulle almal: “Hy is die beste en wysste man wat daar nog was! Want Waterslang se steen was weg, en hy het dit weer gekry. En Waterslang was kwaad, maar hy het haar stilgemaak. En Waterslang was hartseer, maar hy het haar weer laat lag.” Tot die as koud word en die maan gaan slaap, trap hulle die Dans van die Jong Man en die Waterslang. En hulle pak die jong man toe met geskenke sodat hy nie weet wat om met alles te maak nie.

So bly die jong man ryk en gelukkig, al het hy nie meer die steen nie. En die rivier loop weer, en die golwe spat teen die oewers, en die son blits op Waterslang as sy om die draai geswem kom met die groot wit steen op haar kop.