Читать книгу Hartklop Omnibus 2 - Malene Breytenbach - Страница 9

Dit voel soos ’n nare droom toe Mila se selfoon Dinsdagnag skuins ná drie lui. ’n Oproep daardie tyd van die nag kan net een ding beteken: nóg ’n geboorte. Nóg ’n onderbroke nag. En sy ís so verskriklik moeg! Sy probeer die slaap afskud in die sekondes voordat sy die foon antwoord. Sy weet hoe sleg pasiënte voel as hulle haar wakker bel. Toe sy haarself hoor hallo sê, weet sy egter dat sy dit vannag nie kon regkry nie.

“Mila, dis Renier. Renier van Jenna.”

“Haai, Renier,” mompel sy met ’n mond wat voel asof dit vol watte gestop is.

“Ek’s so jammer om jou wakker te maak. Jenna wou eintlik nie hê ek moet jou nou al bel nie, maar ek was te bekommerd om langer te wag. Die kontraksies het so tienuur begin. Ons het eers gedink dis dalk ’n vals alarm, toe gaan klim Jenna maar in die bad soos jy gesê het sy moet maak as sy vermoed dinge begin gebeur. Maar die pyne het nie weggegaan nie, net erger geword.”

Mila dwing haarself om opgeruimd te klink. Renier klink na ’n senuwrak en sy wil hom graag gerusstel.

“Dis wonderlike nuus, Renier! Hoe gereeld kom die kontraksies en hoe lank hou hulle aan?”

“Hulle was van die begin af gereeld. Hulle kom so elke drie minute en hou vir amper ’n minuut aan. Hulle is seer ook, as een begin, kan Jenna nie praat nie. Dis hoekom ek maar bel.”

Mila sug innerlik. Sy’t gehoop Jenna is in vroeë kraam, dat sy nog ’n paar uur kan slaap voordat sy hospitaal toe moet ry. Maar rus is haar duidelik nie vannag beskore nie.

“Nou maar goed, Renier, ek dink dis tyd dat ons mekaar by die geboorte-eenheid kry. Ek sal binne ’n driekwartier daar wees.”

Mila bel haastig haar ma om by Melissa te kom bly. Sy voel skuldig toe Heleen vakerig antwoord. Die laaste paar dae was seker vir haar ma ewe uitputtend. Sy stort blitsig en trek haar donkerblou uniform aan.

Die strate is verlate toe Mila uit haar woonbuurt draai, amper spookagtig. ’n Mistigheid slaan wasig op vanaf die teer. Mila wonder hoeveel keer sy hierdie paadjie al laatnag gery het op pad na ’n geboorte toe – en hoeveel keer sy dit nog gaan ry. Wrewel kom lê vlak in haar keel toe sy dink aan die man wat haar droom wil wegvat. Haar hande klem die stuurwiel stywer vas.

Toe sy haar ma verbitterd vertel het wat Derek met haar eenheid beoog, het dié op haar gematigde manier geantwoord: “My kind, ek glo dat die lewe altyd ’n venster iewers oopmaak as ’n deur in jou gesig toegeklap het. Soek jy maar daardie venster.”

Maar Mila is geensins van plan om sommerso handdoek in te gooi en deur vensters te begin klouter nie. Sy glo die deur is nog op ’n skreef oop: Solank haar eenheid bestaan, sal sy aanhou baklei. Sy haal ’n paar keer diep asem en probeer doelbewus om alle kommer oor die toekoms – en gedagtes van wraaksug teenoor haar blouoog-buurman – opsy te skuif. Wanneer sy by die kraamkamer instap, mag niks haar aandag aftrek nie.

Toe Mila voor die geboorte-eenheid stilhou, is sy verlig om te sien dat Renier en Jenna nog nie daar is nie. Sy hou nie van die idee dat ’n pasiënt in sterk kraam buite in die motor vir haar moet sit en wag nie. Haastig sluit sy die geboutjie oop. Sy skakel die dowwe ligte aan en begin die bad vol tap, steek kerse aan en kies strelende musiek. In die kombuisie draai sy handdoeke om ’n warmwatersak vir die baba, later. Sy maak ’n plastiekdrinkglas vol yskoue water en sit dit op die badrand neer vir Jenna.

Toe motorligte voor die venster verbyswiep, stap Mila buitentoe om die Odendaals te ontmoet. Renier maak die motordeur vir Jenna oop en help haar uit. Mila lei haar pasiënt binnetoe terwyl Renier hul sakke uit die kattebak haal. Hulle haal nie die kraamkamer voordat nog ’n kontraksie Jenna beetpak nie. Die rooikopvrou gryp haar buik met een hand vas en klou krampagtig met die ander aan die sekuriteitshek om regop te bly. Mila glip agter haar in en begin haar rug met sirkelbewegings masseer.

“Pragtig, Jenna,” prys sy.“Jy’s so sterk! Ek gaan jou nou ondersoek en ek is seker ek gaan sommer goeie nuus vir jou hê. Dit lyk vir my of jy al ver gevorder het.”

Toe die pyn skiet gee, lei Mila vir Jenna reguit na die dubbelbed in die kraamkamer.

“Lê jy gou-gou vir my hier sodat ons kan sien wat aangaan.”

Jenna sak swaar op die bed neer. Haar rooi kurktrekker-krulle kleef deurmekaar aan haar natgeswete voorkop. Haar groen oë lyk blink en ongefokus en haar wange is bloesend. Mila druk ’n kussing onder haar rug in en help haar om uit haar sweetpakbroek te wikkel. Sy luister na die baba se hart voordat sy met ’n geoefende hand ’n inwendige ondersoek doen.

“En toe,” vra Renier wat intussen hul hele pakkaas op die kraamkamer se vloer neergeplak het. “Hoe lyk dit?” Mila sug diep. Sy draai vir ’n oomblik weg van Renier se afwagtende blik en gooi stadig haar handskoene in die asblik. As sy net nie vir Jenna goeie nuus beloof het nie! Sy kan haarself skop oor haar voortvarendheid – sy weet mos hoe vinnig dinge in kraam kan skeefloop. Sy gaan sit op die bed langs Jenna en neem haar hand.

“Met ons babatjie gaan dit goed,” stel sy die ouerpaar eers gerus. “Die hartkloppie is sterk en reageer mooi op die kontraksies. En jy is al ’n hele agt sentimeter ontsluit, Jenna. Maar ek het ook slegte nuus. Ek is bevrees ons moet dokter De Wit bel. Hy sal waarskynlik ’n keiser moet doen.”

“Ag nee, Mila, asseblief …” Jenna beur orent teen die kussings, haar oë smekend.

“Ek is jammer, skat,” troos Mila. “Baba lê heeltemal verkeerd. Ek weet nie wanneer sy só gedraai het nie, maar in plaas van om met haar kroontjie te lei, lê die klein stouterd gesig eerste.”

“Sal sy nie so kan uitkom nie? Ek sal saamwerk, regtig, ek sal!”

Mila se hart trek inmekaar van jammerkry toe sy Jenna antwoord.

“Ongelukkig maak hierdie posisie normale geboorte onmoontlik. Dis te gevaarlik vir Baba om dit eens te probeer.”

Mila is intens bewus van die paartjie se teleurstelling. Sy weet hoe bitter graag hulle ’n natuurlike watergeboorte wou gehad het. Sy probeer hulle so goed sy kan troos terwyl sy Jenna voorberei vir die teater en haar in ’n rolstoel na die hospitaal stoot.

Peet de Wit is toevallig reeds in die kraamsaal. Hy’t pas ’n ander baba gevang en kan Jenna dadelik sien. Hy bevestig Mila se diagnose en verduidelik aan die Odendaals waarom ’n keiser onvermydelik is. Dan verdwyn hy om die reëlings vir die noodoperasie te gaan tref.

’n Uur later stoot Mila en ’n lywige teatersuster Jenna se bed by die ysige operasiesaal in. Mila stel haar pasiënt aan die narkotiseur voor en glip uit om vir Renier te wys waar om te verklee.

“Trek jou klere uit en hang dit aan een van die hakies daar binne, Renier. Jy moet ’n steriele broek en hemp aantrek, en van daai blou papiersokkies bo-oor jou skoene. Hier is die masker wat jy moet opsit voor jy mag inkom.”

Renier lyk maar taamlik bleek om die kiewe en Mila gee sy skouer ’n vriendelike drukkie.

“Is jy orraait? Dis ’n skok, nè?”

“Dit is, maar ek sal sterk wees om Jenna se onthalwe. Ek was net nog nooit ’n ou vir bloed en so nie …”

“Toemaar, Renier, jy hoef niks van die operasie te sien as jy nie wil nie. Jy kan by die koppenent van Jenna se bed sit, agter die skerm. Sit net met jou rug so half op dokter De Wit gekeer, dan sal jy niks sien wat jou kan laat omkap nie. Hou maar haar hand lekker styf vas, dit sal julle albei laat beter voel.”

Peet de Wit is in ’n gul luim toe hy die operasieteater binnekom. Sy blou oë vonkel ondeund bo die masker oor sy mond.

“Ek is darem vandag só bly oor hierdie snit,” terg hy. Mila kners ongesiens op haar tande. Sy haat dit as die ginekoloë so blasé optree by keisers. Is niks dan vir hulle heilig nie? Vir die pa en ma bly ’n keisersnee die geboorte van hul baba; kan die dokters nie bietjie meer sensitief wees en probeer om ’n gewyde atmosfeer te skep nie?

“Hoekom is u bly, dokter?” vra die teatersuster, gretig vir ’n geselsie.

“Want ek het gisteraand op die skaal geklim, suster, en die skok van my lewe gekry! Ek het besluit om vanoggend vroeg op te staan en gym toe te gaan. Hierdie keiser het my van ’n sweetsessie gered!”

Die teatersuster skater en selfs Mila glimlag onwillekeurig: Die uitdrukking op Peet se gesig is te komieklik vir woorde. ’n Mens kan sien dat hy op sy dag ’n aantreklike man was – ’n regte haan onder die henne, seker nie bietjie trots op sy eie voorkoms nie.

Renier kom skamerig die vertrek binne, duidelik ongemaklik in sy blou scrubs en in die vreemde omgewing. Hy gaan sit op ’n hoë stoeltjie langs Jenna en praat sag met haar. Die liefde in sy stem maak Mila skoon bewoë.

Nou gebeur dinge vinnig. Dokter Alma Mulder, die hospitaal se enigste vroulike narkotiseur, is besonder knap met spinale verdowing en voor jy kan sê mes, kan Jenna nie meer haar bene voel nie. Alle oë draai afwagtend na Peet de Wit.

“Wie kort?” vra hy en kyk vlugtig van die een gemaskerde gesig na die ander.“Gaaf, almal is hier behalwe die pediater. Ons wag net vir hom voor ons begin.”

Hy wend hom tot Adriaan Smith – ’n jonger ginekoloog wat vanoggend assisteer – en knoop ’n gesprek aan. “Jy sal nooit raai wie ek laasweek op die gholfbaan gesien het nie!”

Mila raak bewus van Derek se teenwoordigheid in die teater sekondes voordat sy hom sien of hoor. Toe hy instap, is dit asof ’n geruislose elektriese stroom deur die vertrek – en deur haar are – suis en haar hart vinniger laat klop. Sy wil nie opkyk nie, maar sy oë trek hare soos magnete aan.

“Môresê, kollegas,” groet hy vriendelik, sy stem so vol en strelend soos die beste rooiwyn. Hy stap nader en sy oë talm op Mila.

“Suster Mouton,” glimlag hy. Sy groet is onberispelik hoflik, maar iets in sy stem is asemrowend intiem. Vir ’n oomblik kan Mila geen woord uitkry nie. Sy vergeet momenteel dat sy woedend vir hom is. Sy knik net woordeloos, hulpeloos. Dan stoot magtelose toorn egter weer in haar op. Hoekom móét hierdie man so ’n effek op haar hê? Hy is ’n gevoellose geldwolf wat alles wil vernietig waarvoor sy gewerk het! Haar kop verstaan dit goed genoeg, maar haar lyf wil dit nie aanvaar nie en smelt soos botter in die son sodra hy naby is.

Hy skuur moedswillig teenaan haar verby en Mila voel asof tyd stilstaan, asof die ander mense in die teater in die niet verdwyn sodat net hulle twee oorbly. Sy lenige liggaam straal ’n warmte uit wat haar vel oral waar dit haar aangeraak het laat tintel. Derek skeur sy blou kykers langsaam van Mila weg en rig hulle gerusstellend op Jenna. Hy gaan staan langs haar bed en neem haar hand in een van syne. Sy ander hand rus op Renier se skouer.

“Mevrou Odendaal? Ek’s Derek Reynders, die pediater wat na u baba gaan omsien. Ek moet sê, julle het ’n lieflike dag gekies – buite is dit vanmôre heerlik vars ná die nag se reën. Is daar enigiets wat julle vir my wil vra? Iets wat ek kan verduidelik voor ons begin?”

Jenna kyk dankbaar op na Derek terwyl Mila die gesprek oopmond gadeslaan. Sowat van bedside manner het sy nog nooit aanskou nie! Veral nie van ’n pediater nie – hulle is nie verniet bekend as ’n spesie wat met kinders werk omdat hulle geen aanvoeling vir volwassenes het nie.

Derek verduidelik geduldig vir Jenna en Renier wat hulle in die volgende uur of so kan verwag. Mila kan haar ore nie glo toe hy belowe om die baba sommer op Jenna se bors te ondersoek nie, mits alles normaal verloop, natuurlik. Sy het al gelees dat daar avant-garde hospitale is waar keisersnee-babas ook dadelik in vel-tot-vel-kontak met hul ma’s geplaas word. Tog het sy nog nooit van so iets gehoor in Suid-Afrika nie, en hier staan sy nou op die punt om dit met haar eie oë te sien!

“Ek begryp dat hierdie geboorte nie verloop soos julle dit graag wou gehad het nie, Jenna,” hoor Mila Derek sê. “Is daar miskien iets wat ek kan doen om julle meer op jul gemak te laat voel?”

Renier laat hom nie twee keer nooi nie.

“Hoe gaaf van jou om te vra, dokter! Daar is eintlik ’n spesiale CD wat ons saamgebring het om tydens die geboorte te speel. As dit nie onmoontlik is nie, sal dit vir my en Jenna sóveel beteken as ons nou daarna kan luister. Dit sal dit meer soos ’n geboorte laat voel en minder soos ’n … mediese krisis.”

“Maar natuurlik! Met die grootste graagte.”

Derek draai na Peet de Wit. “Sal u my net so ’n oomblik verskoon, kollega? Ek en meneer Odendaal gaan net gou die musiek reël.”

Die verbasing in die ginekoloog se oë is onverbloemd, maar hy knik tog vir Derek om voort te gaan. Kort daarna klink die eerste note van Handel se Messias oor die teater se luidsprekers. Die twee mans kom neem weer hul plekke in.

Dokter De Wit verf Jenna se hele maag met ’n pienk ontsmetmiddel en tel dan die skalpel op om die operasie te begin. Hy en sy assistent het hul gesprek hervat en is nou besig om luidkeels te mor oor die tyd wat verloop voordat sekere mediese fondse hul rekenings betaal. Albei kyk verbaas op toe Derek Reynders hulle weer in die rede val. Sy stem is tegelykertyd hoflik en beslis.

“Kollegas, waar ek vandaan kom, het ons die gebruik gehad om tydens keisersnitte net die allernodigste te sê. Hoewel dit ’n mediese prosedure is, bly dit bowenal die geboorte van ’n nuwe mensie. Mag ek u vra om saam met my so ’n gewyde stilte te handhaaf sodat die Odendaals dit as sodanig kan beleef? Ek’s seker hulle sal dit aangenamer vind.”

Mila kyk verwonderd op na die verrassende man hier langs haar. Hoe op aarde kry hy dit reg om soveel agting en inskiklikheid op so ’n saggeaarde manier af te dwing? Hy is nou wel die hoof van pediatrie, maar sy kan skaars glo dat iemand wat nog so nuut by die hospitaal is dit kan waag om sulke gevestigde gewoontes sommerso goedsmoeds te probeer verander. Sy loer onderlangs na die ander dokters in die teater. Hoewel hulle effens uit die veld geslaan lyk, lyk dit nie asof enigeen aanstoot geneem het nie. Natuurlik omdat dit op so ’n innemende manier gedoen is.

Vyf minute nadat dokter De Wit die skalpel opgetel het, wikkel hy die glibberige lyfie by die gapende snit uit. Hy hou die kleintjie triomfantelik in die lug op en laat haar ’n oomblik later weer effe verleë sak. Gewoonlik sou hy nou luidrugtig die baba aan haar ma bekendstel, maar vandag word sy seremonie deur Derek se versoek vir stilte bederf. Hy gee dus die baba ongemaklik vir Mila aan. Sy plaas die skreeuende bondeltjie op haar beurt in Derek se wagtende arms, nuuskierig om te sien wat volgende gaan gebeur. Haar hart vermurwe toe sy sien met hoeveel teerheid – en terselfdertyd selfvertroue – Derek die wriemelende kleinding optel. Met so ’n klein mensie in sy arms lyk hy nog meer onweerstaanbaar manlik.

Hy tree vorentoe en buk af om iets in Renier se oor te fluister. Die nuwe pappa lig sy vrou se teaterjakkie onhandig op. Derek glip die baba onder die jakkie in sodat sy styf teen haar ma se bors lê. Dan draai hy na Mila.

“Gee bietjie vir my die suigapparaat aan, asseblief. Dan kan jy solank vir Baba droogvrywe – sommer net so op Ma se bors.”

Tot Mila se ergernis is haar keel dik van aandoening. Só ’n keiser het sy nog nooit beleef nie! Sy vee ’n wegholtraan lomp aan haar skouer af. Moet sy nou gaan staan en grens juis wanneer sy steriele handskoene aanhet en nie by ’n boks snesies kan uitkom nie? Wanneer haar aartsvyand boonop so naby haar staan dat geen vernederende detail van haar verleentheid ongesiens kan verbygaan nie?

Mila loer na sy kant toe, maar hy’t genadiglik die stetoskoop in sy ore om na Baba Odendaal se hart te luister. Haar eie hart kramp ongemaklik terwyl sy hom dophou: die toonbeeld van sorgsame professionaliteit waar hy daar langs Jenna buk. Mila wens sy’t geweet wat om van hierdie skisofreniese man te dink! Een oomblik is hy ’n hartelose buffel wat haar eenheid wil sluit omdat dit nie genoeg geld maak nie, die volgende is hy so sensitief soos die beste vroedvrou in sy pogings om die geboorte vir die ouers ’n positiewe belewenis te maak.

“Die bybie is tevrede daar op haar ma se bors, dokter, maar sal sy nie koud word nie?” vra die teatersuster besorgd.

Derek hang die stetoskoop weer om sy nek en begin die omtrek van die kleintjie se koppie met ’n maatband meet.

“Navorsing toon dat ’n pasgebore baba se liggaamsfunksies vinniger stabiliseer in vel-tot-vel-kontak met sy mamma. Die beste broeikas bly ’n ma se borste. Hulle gee nie net melk nie – hulle kan tot twee grade warmer word om die baba snoesig te hou.”

Hy draai na Mila en vra tergend: “Het jý dit geweet, suster Mouton?”

“Natúúrlik het ek dit geweet, dokter Reynders,” antwoord Mila, dadelik op haar perdjie. “Dis immers die beginsel waarop kangaroesorg vir prem-babatjies gebaseer is. Die babas in die Aktiewe Geboorte-eenheid word álmal direk ná geboorte in vel-tot-vel-kontak geplaas. Tog jammer ons kan dit nie op die pasiënte se rekenings sit nie, nè. Die hospitaal kon dalk geld daaruit gemaak het …”

Mila sou hom tog so graag op sy plek sit, maar sy word teleurgestel. Derek Reynders glimlag bloot geamuseer voordat hy weer na Jenna draai.

“Baie geluk met jul volmaakte dogtertjie. Ek sien haar weer môreoggend met saalrondtes.”

Hy skud Renier se hand en knipoog astrant vir Mila.

“Dit was ’n plesier om saam met jou te werk vandag, suster Mouton. Ek hoop ons kry sommer gou weer so ’n geleentheid.”

“Ek twyfel sterk, dokter Reynders,” glimlag sy liefies. “U onthou seker nog dat my keisersnitsyfer maar veertien persent is?”

“Ek onthou, suster, ek onthou. Maar ek’t ’n voëltjie hoor fluit dat Swiegers jou die pos van eenheidsbestuurder aangebied het. Ek is seker ons sal in die kraamsaal heelwat van mekaar te siene kry.”

En met daardie woorde draai hy sy rug op Mila en stap by die teater uit asof die hele hospitaal aan hom behoort.