Читать книгу Die dinge van ’n kind - Marita van der Vyver - Страница 9

Dis donker in die koshuiskamer, en neerdrukkend warm, soos elke nag. Nie heeltemal so donker soos elke nag nie, besef ek ná ek ’n ruk met oop oë gelê het. Die maan moet amper vol wees.

Simon sou geweet het. Sy buie raak altyd snaakser soos die maan voller raak. Dis onverklaarbaar, sê Ma, dit behoort eintlik met my te gebeur omdat die maan my ruling planet is, maar sy meen dit het dalk iets met sy rising star te doen. My ma neem dié dinge ernstig op. Simon lag net en sê hy glo nie aan die sterre nie, dis oor hy ’n weerwolf is dat hy met die maan gepla is.

Ek draai op my sy sodat ek na Dalena se bed kan kyk. Sy lê ook op haar sy. Seker net so nat gesweet soos ek. Die reuk van Peaceful Sleep hang bedwelmend in die lug. Soos elke nag.

Ek skrik toe ek die wit van haar oë sien.

“Ek dog jy slaap,” fluister ek.

“Te warm,” fluister sy.

“Raak mens dan nooit gewoond daaraan nie?”

“Aan die hitte?”

“Aan alles,” fluister ek. “Ek’s al amper twee maande in die koshuis, en dit voel of ek nooit gaan aanpas nie!”

“Jy’s maar net nie ’n koshuiskind nie.”

“Is jý?”

“Ek’t nooit ’n keuse gehad nie.” Sy sug en draai op haar rug, vou haar arms agter haar kop. Soos daardie eerste oggend toe sy hier ingestap en op die bed neergeval het. Buig haar bene sodat die laken soos ’n wit tent in die donker lyk. “Ons plaaskinders moet almal van kleins af koshuis toe gaan.”

Ons lê lank stil, tot ek versigtig vra: “Wat dink jy van Ben?”

“Hy’s oraait.” Sy draai haar gesig na my toe sodat die maan soos ’n soeklig op haar wang skyn. Haar vel lyk so wit soos die laken. “Bietjie te soet vir my smaak.”

“Hoe bedoel jy …te soet?” Ben het my gister gevra, stotterend en stamelend, om saam met hom na Heinrich se partytjie toe te gaan. Ek sou in elk geval die naweek by die partytjie gewees het – maar nou het alles skielik verander. Ek weet nie wat om aan te trek nie, ek weet nie of ek my ma se krullers moet leen om my hare in te draai nie, ek weet nie of my kort hare simpel sal lyk met ’n klomp krulle in nie, ek weet nie eens of ek nog by die partytjie wil wees nie. “Kan hy darem dans?”

“Nogal nie sleg nie.” Haar tande flits wit in haar wye mond. “Maar as jy verder as dans wil vorder … hy’s vrek skaam, hoor.”

“Dis okay,” sê ek vinnig.

“Ek dink nie hy’t al ooit ’n meisie ordentlik gesoen nie.”

“Só skaam?” Ek hoor die teleurstelling in my stem.

“Miskien kan jy hom iets leer,” troos Dalena. “Daar’s altyd ’n eerste keer.”

Nog ’n paar oomblikke van stilte terwyl ek die nuus verteer.

“Wanneer was jóú eerste keer?”

“French kiss?” Haar lyf skud soos sy lag. “In standerd ses.”

“Wat’s so snaaks?”

“Ek het nooit eens sy naam gevra nie! Dit was op een van my susters se paarties. Ek het heelaand met die ou gevry en eers die volgende oggend agtergekom ek weet glad nie wie hy is nie. Ek was so bly om eindelik ’n French kiss te kry dat ek nie omgegee het wié dit vir my gee nie!”

Ek skep diep asem, skraap al my moed bymekaar. Dis altyd makliker om sulke vrae in die donker te vra: “En verder?”

“Verder?”

“Wat’s die verste wat jy al gegaan het?” My stem is so sag dat ek dit self amper nie kan hoor nie.

“Die keer in die stort,” fluister Dalena. “Saam met juffrou Lourens se broer.”

“Wat het julle gedóén?”

“Ons het aan mekaar gevat … Hy’t aan my tieties gevat en ek het aan sy … jy weet … daar onder gevat …”

Ek kan nie ’n woord uitkry nie.

“En toe word hy stokstyf.”

Ek waag dit nie om na Dalena te kyk nie, maar ek weet sy kyk na my. Trek die laken op tot onder my ken, want die kamer voel skielik koud. My lyf die ene hoendervleis.

“En toe?” fluister ek, dringend, bang dat sy aan die slaap gaan raak.

“Ek het my oor ’n mik geskrik!” Sy begin giggel, haar tande weer wit in die donker. “Ek het geweet seunskinders word styf … maar ek het nie geweet dit lyk só nie!”

“Hoe … hoe lyk dit?” Dis die belangrikste vraag wat ek nog ooit in my lewe gevra het.

“Het jy al gesien hoe lyk ’n donkie as hy jags word?”

“Jy bedoel … sy dinges het op die grond gehang?”

“Nee, man, dit hang nie! Dit staan regop! Dit word langer en langer soos … soos Pinocchio se neus!”

“Soos Pinocchio se neus!” fluister ek verwonderd en probeer my die vreemde prentjie voorstel. Sonder sukses.

“Miskien het dit ook iets met liegstories te doen,” giggel Dalena weer. “ ’n Seunskind sal enigiets sê as hy eers só lyk. Moenie worry nie. Ek sal dit nie indruk nie. Ek weet wat ek doen. Jy kan my vertrou …”

“Is dit wat juffrou Lourens se broer vir jou gesê het?”

“Gelukkig het my pa ons betyds betrap.” Dalena se sug hang soos ’n seepbel in die lug, lank, voordat dit bars. “Anders weet ek nie . ..”

“En hoe voel dit?” Ek skop weer die laken af. Ruik my eie sweet. Amper so sterk soos die walms van Peaceful Sleep. “Ek bedoel, as dit … as dit soos Pinocchio se neus lyk … vóél dit ook soos Pinocchio se neus?”

“Ek weet nie. Ek het nog nooit aan Pinocchio se neus gevat nie!”

Sy begin so lag dat sy haar gesig in die kussing moet druk om te bedaar. Ek giggel senuweeagtig saam, bang dat ’n prefek of die juffrou in die gang ons sal hoor. Bang dat ons nie verder oor hierdie lewensbelangrike onderwerp sal kan praat nie.

“Nee, man, ek bedoel … voel dit soos hout?”

“Hout? Is jy bedonnerd!”

Sy begin weer skud van die lag. Ek begin wanhopig word.

“Nee, man,” fluister sy eindelik, “dit voel soos vleis! Soos rou wors. Rou wors wat hard gevries is. Maar dis natuurlik nie koud nie …”

“Soos warm, hardgevrieste wors?”

“As jy jou so iets kan voorstel.”

Ek kan glad nie.

“Waar’s hy nou?” vra ek om die prentjie van die vreemdste wors in die wêreld uit my kop te kry. “Juffrou Lourens se broer.”

“Vra dit.”

“Het jy hom nie weer gesien nie?”

“Ek sê mos hulle lieg almal as hulle in daai toestand is.”

“Almal?”

“Ek hoor mos hoe my susters praat.” Dalena se twee ouer susters, albei op universiteit, het die afgelope twee maande my belangrikste bron van inligting oor hierdie onweerstaanbare onderwerp geword. Deur middel van Dalena, want ek het nog nie een van hulle ontmoet nie. En miskien ook nie eens ’n betroubare bron nie, want volgens Dalena het nie een van hulle nog “al die pad” gegaan nie. “Hulle sê ’n mansmens kan nie dink as sy dinges eers styf is nie. Hulle sê dis jou eie skuld as jy hom te ver laat gaan, dan kan jy nie meer nee sê nie. Hy raak skoon mal.”

“Mal?” Ek sluk swaar. Ek sien die stil, skaam Ben met wilde windmeul-arms en skuim om die mond. “Hóé mal?”

“Hulle sê hy sal jou sommer rape.”

Dit word doodstil in die kamer.

“Maar hoe weet jy …” Ek skep asem soos iemand wat ’n ent onderwater wil swem. “Hóé ver is te ver?”

Die stilte duur voort. Al wat ek hoor, is Dalena se reëlmatige asemhaling. Dié keer het sy rêrig aan die slaap geraak, besluit ek.

“Ek dink dis as jy self nie wil hê hy moet ophou nie,” antwoord sy eindelik, so sag dat dit klink asof sy in haar slaap mompel.

“You can stay as you are for the rest of your life,” neurie Dalena terwyl sy koffielikeur en vodka in drie lang glase meng. “Or you can change …”

“Wrong song!” Suna lag op ’n hoë kroegstoeltjie langs my. “Dis nie cane nie, dis Red Russians!”

“Black Russians,” sê ek en kyk hoe Dalena Coke in die glase skink.

“It’s all the same fucking thing, man,” sê Dalena in Janis Joplin se lewensmoeë stem.

Suna word oorval deur ’n giggelbui. Ek kan nie help om saam te lag nie. Niemand kan vloek soos Dalena kan vloek nie. Behalwe miskien Janis Joplin.

Ek kan in my gedagtes vloek, soos iemand wat skelm eet wanneer niemand haar sien nie, maar sodra ek ’n vloekwoord hardop sê, spoeg ek dit uit soos melk wat suur geword het. En Suna is soos iemand op ’n streng dieet wat dit geniet om te kyk hoe ander mense eet. Ek het haar nog nooit hoor vloek nie, maar sy begin onbeheerbaar giggel elke keer as Dalena ’n onbeskofte woord sê. En Dalena swets soos ’n smulpaap. Sy rol die woord in haar mond rond soos my pa met goeie wyn maak.

“Cheers, Mart.” Sy gee vir my ’n glas aan nadat sy ’n handvol ys daarin gegooi het. “Ons drink op Hein se paartie.”

My maag voel leeg elke keer as ek aan die partytjie dink, maar ek weet dis nou te laat om kop uit te trek. Ek en Suna kuier die naweek by Dalena omdat die partytjie môreaand op ’n buurplaas gehou word. Ons is natuurlik nie veronderstel om hier in haar pa se kroeg te sit nie, maar haar ma moes vir ’n paar dae hospitaal toe gaan vir een of ander senuweekwaal, en haar pa is vanaand by ’n Broederbondgedoente, volgens Dalena.

My pa dink nie veel van die Broederbond nie. My ma sê dis oor hulle hom nooit gevra het om lid te word nie. Ek dink dis net nog iets waaroor hy háár kwalik neem. Haar pa, my oupa Visdam, was glo ’n Sap, en sy lyk so half Engels oor sy haar hare kleur en Cameo rook.

“Hmmm.” Suna lek haar lippe af. “Waar’t julle dié goed leer drink?”

“Dis Mart wat my daarvan vertel het,” sê Dalena. “Sy lyk maar so onskuldig.”

“By die see,” sê ek. “By Niek.”

“Wie’s die Niek van wie jy so baie praat?”

“Moenie vra nie,” waarsku Dalena. “Tensy jy die res van die aand wil hoor hoe fantasties hierdie ou is wat jy nog nooit ontmoet het nie. Die bruinste oë, die breedste skouers, die mooiste bene, die ongelooflikste persoonlikheid, die grootste …”

“Jy jok, ek het nog nooit só aangegaan nie, Dalena!” Die vodka het waarskynlik ook iets met die warmte op my wange te doen.

“Het jy al na jouself geluister, Mart?”

“Die grootste wát?” wil Suna weet.

Nou is dit Dalena se beurt om te giggel. Suna se oë rek. My wange word warmer en warmer.

Daar is sekere woorde wat selfs Dalena nie sal sê nie. As dit by geslagsdele kom, manlik of vroulik, kan sy nie eens die biologiese name oor haar lippe kry nie. Al klink dit so kuis in ons mooi biologiejuffrou se mond.

“Penis!” het sy nou die aand, vir die eerste keer, in ons koshuiskamer gefluister. “Dit klink soos ’n nuwe soort hoofpynpil!”

“En wat van vagina?” wou ek weet, soos altyd dapperder in die donker. “Klink dit nie vir jou soos ’n oujongnooi se naam nie? Ou tante Vagina sit op die stoep?”

Dalena moes haar hand voor haar mond hou om op te hou lag.

“En testikels!” het ek gegiggel. “Soos iets wat aan ’n seekat behoort! Hy swaai sy gevaarlike testikels voor hom rond om die vyand af te weer!”

“En vulva kon ’n kar gewees het. Hy klim in sy nuwe Vulva en jaag weg.”

“En uterus?” Ons was albei verwonderd oor ons waagmoed. “Is daar nie ’n stad in Holland met die naam Uterus nie?”

“Uterus en Clitoris!” het Dalena in ’n dramatiese fluisterstem aangekondig. “Die Onmoontlike Tweeling!”

“Dalena oordryf.” Ek vat ’n paar vinnige slukke uit die glas voor my, al weet ek dis nie koeldrank nie. “Dit was net ’n vakansieromanse.”

“Dis wat sy nóú sê!” Dalena se stem klink harder as gewoonlik, selfs méér soos ’n seun s’n. “Nadat ou hakkelende Ben haar hart verower het.”

“Hy hakkel nie, hy …” Ek val elke keer in elke slaggat wat sy vir my stel. “Hy’s net skaam.”

“Ha!” Sy trek ons glase nader om nog drie Black Russians te meng, so tuis soos ’n professionele kroegman agter haar pa se toonbank. Sy dra ’n wynrooi manskamerjas van ’n syerige materiaal. Sy sê alewig sy hou nie van haar pa nie, maar sy kan blykbaar nie die versoeking weerstaan om sy klere te dra nie. “Kom ons drink terwyl ons nog kan. Moenie dink ons gaan môreaand iets meer as Coke en Fanta kry nie. Miskien ’n paar skelm biere vir die ouens, maar beslis niks vir die meisies nie! Ordentlike meisies drink mos nie!”

“Kom ons drink ’n heildronk op Mart en Ben!” Suna se stem, anders as Dalena s’n, het hoër en dunner geword. Sy klink soos ’n sesjarige dogtertjie. Dit kan ook die alkohol wees wat my ore aantas. “Op wat ook al môreaand gebeur!”

“Soos ek ou Ben ken, sal daar bokkerol gebeur,” sê Dalena.

My lyf voel te lig op die kroegstoeltjie, my voete te ver van die vloer af. Ek bestudeer die mure om my, behang met dosyne geraamde rugbyfoto’s. Meestal spanfoto’s, van Springbokspanne tot plaasskoolspanne, sonder enige onderskeid tussen beroemde en onbekende spelers.

“Wat gaan jy aantrek?” wil Suna weet.

“Tj’aag, ek weet nie.” Ek kan mos nie erken dat ek al ’n week lank met dié vraag worstel nie. “Seker maar jeans. En jy?”

“Dit maak seker nie saak nie,” sê Suna sugtend. “Ek het nie ’n date nie.”

Suna is nie lelik nie, lang blonde hare en ’n fantastiese lyf en alles, maar sy het ’n akneeprobleem. Nie té ernstig nie, maar as gevolg daarvan sukkel sy met selfvertroue. Die oomblik as ’n seunskind na haar kyk, laat sak sy haar kop en sluk haar tong in.

“Aag, kom nou, Suna!” bulder Dalena. “Ek het jou mos gesê ek gaan jou met my susters se make-up mooi maak! Jy gaan soos Aspoestertjie op die prins se paartie lyk!”

“Aspoestertjie het ’n goeie fee gehad.” Suna streel ingedagte oor haar growwe gesigvel. “Jy kan nie tóór nie, Dalena.”

“Daar’s niks wat foundation en blusher nie kan regkry nie! Daar’s net mooi niks …”

En met hierdie voorspelling val my kamermaat met ’n oorverdowende slag van haar hoë kroegstoeltjie af.

Ek sit op die balkon voor Dalena se kamer en kyk uit oor haar pa se plaas. Dis nie ’n popspeelplasie soos my pa s’n nie. Krisjan van Vuuren is ’n regte boer, nie ’n prokureur wat wil boer speel soos my pa nie.

Ek het die naweek eers besef my kamermaat se pa moet stinkryk wees. Jy sal dit nooit raai as jy haar in die koshuis sien nie. Sy’s nie een vir fantastiese klere of blink armbande of enigiets wat wýs haar mense het geld nie. Ek weet wat my ma sal sê. As jy gewoond is aan geld, hoef jy dit nie te wýs nie.

My eie mense is nie juis behoeftig nie, maar my pa se bankstaat was nog altyd so onvoorspelbaar soos sy volgende scheme om vinnig geld te maak. Of vinnig geld te verloor, wat meer gereeld gebeur. Op die oomblik gaan dit goed, met ’n plaas en ’n swembad, maar die Van Vuurens se plaas en swembad laat ons s’n soos ’n voorstedelike erfie met ’n visdam lyk. Die Van Vuurens het nie net ’n swembad waarin jy ’n skoolgala kan hou nie, hulle het ook ’n jacuzzi en ’n sauna.

“Jacuzzi,” sê ek hardop om te hoor hoe die eksotiese woord in my mond klink. Amper so mooi soos Frans. “Je t’aime, mon amour …”

“Wát?” vra Dalena agter my en die skryfblok val van my skoot af soos ek skrik.

Sy staan in die dubbele glasdeur wat uit haar slaapkamer op die balkon oopmaak, gee ’n lui gaap en strek haar arms hoog bo haar kop uit. Sy het net die los T-hemp aan waarin sy geslaap het. Love is … lees ek op haar bors, bo-oor ’n prentjie van twee poppies styf teen mekaar op haar maag, met die res van die sin op haar heupe: … being nice to her even if she’s grumpy.

“Ek dog jy en Suna slaap nog.”

“Toe sit en praat jy maar met jouself.” Sy knip haar oë in die skerp oggendlig. “Mens sou sweer jy’s verlief.”

“Het jy die paartie geniet?”

“Tj’aag, dit was okay.” Sy val in die seilstoel langs my neer, gaap weer ’n keer, strek haar kaal bene lank voor haar uit. “Dit was in elk geval duidelik dat jý dit geniet het.”

“Waar’s Suna?”

“Droom seker nog oor hoe lekker sy gedans het.” Sy draai haar kop na my toe, haar grysgroen oë nou helder wakker, en glimlag daardie onmoontlike wye glimlag. “Sy was omtrent ’n hit, nè?”

Danksy Dalena se susters se grimering, en die dowwe rooi ligte in die rondawel waar die partytjie gehou is, het Suna skoon van haar velprobleem vergeet. En toe die seuns eers sien hoe sy haar lyf op die dansvloer rondgooi, het sy die res van die aand nooit kans gekry om te rus nie.

“Jy’t self nie sleg gelyk nie,” sê ek vir haar, my oë op die suikerrietplantasies wat binnekort gaan begin bewe in die hitte. “Heinrich het omtrent gekwyl elke keer as hy na jou kyk.”

“Tj’aag, hy’s net so niksgewoond soos al die ander skoolseuns. As jy ’n halternektop dra, weet hulle jy’t nie ’n bra aan nie. Dis genoeg om hulle vir die res van die kwartaal wet dreams te gee.”

Ek het ’n vae vermoede wat sy met ’n nat droom bedoel. Maar dit klink so grillerig dat ek dit nie wil glo nie.

“Nee wat, ek wil nie meer met skoolseuns sukkel nie.” Sy staan op en slenter terug na die glasdeur toe. “Ek sal hulle maar vir jou en Suna los. Ek gaan iemand roep om vir ons koffie te bring.”

In hierdie huis doen die wit mense selfs minder as in enige ander huis waar ek al was. ’n Bataljon bediendes in spierwit uniforms beweeg geluidloos soos spoke oor die volvloermatte. Sodra jy een van hulle nodig kry, verskyn sy soos Aladdin se gedienstige gees voor jou. Jy hoef nie eens die moeite te doen om ’n lampie te vryf nie.

Dis ’n dubbelverdiepinghuis wat my laat voel asof ek in ’n romantiese rolprent speel, iets oor oorlog en slawe in die suide van Amerika. Die balkon waarop ek sit, met nagemaakte Victoriaanse traliewerk wat toegegroei is onder pers bougainvillea, loop reg rondom die huis. In die ingangsportaal, so groot soos ’n skoolsaal se verhoog, is een van daardie breë trappe wat ek nog net in flieks gesien het. Die soort waarop ’n beeldskone aktrise in ’n balrok sal verskyn, ’n oomblik soos ’n soutpilaar sal staan, en dan soos ’n engel ondertoe sal sweef.

Ek kan sien alles om my het geld gekos, van die koue marmervloer in die badkamer tot die wit langhaarmat wat soos ’n lui ysbeer in een van die gastekamers lê, maar ek moet erken die meeste van die goed is nie vir my móói nie. Ek kan nie help om weer aan my ma en haar weduweeskruik vol gesegdes te dink nie. Die mense met die meeste geld, sê sy graag, het gewoonlik die minste smaak.

Nie dat my ma juis klasse in goeie smaak kan aanbied nie. Toe ek haar laas jaar ’n artikel in Sarie wys waarin ornamente soos die drie porseleineendjies teen ons gangmuur as ’n laagtepunt in kitsch afgekraak word, het sy net gelag. Maar ’n maand later was die eendjies weg. Net drie donker kolle teen die muur waar hulle jare lank roerloos gevlieg het. My ma probeer darem, al is daar nog baie dinge in ons huis wat Sarie se binnehuisversierder moedeloos sal maak.

Maar Dalena se ma het óf nog nooit Sarie gelees nie óf sy het genoeg selfvertroue om haar nie te laat voorskryf wat sy in haar eie huis mag hê nie. Die mure is vol prente van kindertjies in verflenterde klere met oë so groot soos borde en traandruppels wat soos deurskynende blare teen hulle wange vassit. Of stormagtige seetonele geskilder deur iemand wat nog nooit die see gesien het nie, met branders soos blou vlamme en skuim wat soos lepels geklitste room op die vlamme geskep is. Ek het eers gedog dis dalk Moderne Kuns, waarvan ek niks weet nie. Maar toe ek weer ’n slag na Dalena se maer ma op ’n gesinsfoto kyk, met so ’n pers skynsel in haar hare en haar mond op so ’n stywe plooi getrek, het ek besluit sy lyk ook nie soos een wat veel van Moderne Kuns sal weet nie.

Ek trek my skryfblok nader om vir my broer ’n brief te skryf. Ek sou graag vir hom wou vertel wat op die partytjie gebeur het, maar ek is bang hy terg my. Ek sou graag vir iémand wou vertel dat ek toe darem teen die einde van die aand ’n soen gekry het! En nie sommer só ’n soen nie, hoor jy, Dalena.

Dit was terwyl Nights in White Satin gespeel het. Ons het buite in die donker gesit en … wel, nou nie gesels nie, eintlik maar net gesit. Ben is mos nie juis ’n kletskous nie. Nie die soort ou wat sal spog oor wat hy alles met ’n meisie regkry nie, het ek myself getroos. Dalena sal natuurlik sê dis oor hy nog niks reggekry het nie. As Dalena maar weet!

Dis seker dié dat hy so min praat, het ek agterna gedink, vir die eerste keer die aand so sprakeloos soos hy. Hy spaar sy tong vir beter gebruike. My mond het gevoel soos wanneer ek te veel taai toffies gekou het. Maar ek kon nie ophou glimlag nie.

En my kamermaat kan ook nie altyd álles wil weet nie.