Читать книгу Zwiedzeni przez przypadek. Tajemnicza rola losowości w życiu i w rynkowej grze - Nassim Nicholas Taleb - Страница 11

PODZIĘKOWANIA DO WYDANIA DRUGIEGO, UZUPEŁNIONEGO

Uwolniony z biblioteki

Dzięki tej książce udało mi się wyrwać z intelektualnej izolacji (funkcjonowanie poza środowiskiem akademickim wiąże się z wieloma korzyściami, takimi jak niezależność i możliwość pomijania nudnych części procesu naukowego, ale odbywa się to kosztem osamotnienia). Podczas pisania pierwszej wersji nawiązałem wiele ciekawych znajomości, jadając kolacje i prowadząc korespondencję z najbardziej błyskotliwymi umysłami. Dzięki nim mogłem sobie pozwolić na drugie podejście do niektórych tematów. Ponadto dzięki zainicjowaniu dyskusji z ludźmi podzielającymi moje zainteresowania zbliżyłem się do realizacji mojego życiowego marzenia. Czuję, że muszę spłacić ten dług wdzięczności w książce. Istnieją pewne dowody na to, że prowadzenie rozmów i korespondencji z inteligentnymi ludźmi jest bardziej inspirujące niż samo polowanie na szczury w bibliotece (ludzkie ciepło: coś w naszej naturze sprawia, że kiedy utrzymujemy i pielęgnujemy relacje z innymi, łatwiej nam przychodzi wymyślanie nowych rzeczy). W jakimś sensie moje życie dzieli się na dwa okresy: przed i po napisaniu Zwiedzionych przez przypadek. Choć podziękowania, które zamieściłem w pierwszym wydaniu nadal są aktualne, chciałbym dodatkowo podziękować osobom, u których zaciągnąłem nowy dług wdzięczności.

Czyniąc świat skurczonym

Roberta Shillera1 poznałem osobiście, kiedy siedzieliśmy obok siebie przy śniadaniu podczas dyskusji panelowej. Niechcący zjadłem wszystkie owoce z jego talerza oraz wypiłem jego kawę i wodę, zostawiając mu tylko mufinki i inne niezdrowe rzeczy (i nic do picia). Nie narzekał (być może nawet tego nie zauważył). Nie znałem Shillera, kiedy pisałem o nim w pierwszym wydaniu mojej książki. Zaskoczyły mnie więc jego przystępność, skromność oraz urok (jakaś heurystyka sprawia, że nie spodziewamy się, iż ludzie obdarzeni wizją mogą być jednocześnie mili w obyciu). Gdy później zawiózł mnie do księgarni w New Haven, pokazał mi książkę Flatlandia2 — naukową parabolę dotyczącą fizyki, którą czytał w szkole średniej — i poradził, żebym nie zmieniał zbyt wiele w moim tekście w stosunku do pierwszego wydania, a zwłaszcza żebym zachował zwięzłość, osobisty ton i możliwie literacki styl. Starałem się o tym pamiętać w czasie redagowania książki (Shiller próbował w ogóle mnie odwieść od publikowania drugiego wydania, a ja z kolei starałem się namówić go do napisania drugiej wersji Irrational Exuberance3, choćby tylko dla mnie — wygląda na to, że wygrałem w obu kwestiach). Książki mają dynamikę baniek, którą opisuję w Rozdziale 10, przez co dodatkowe wydanie ma znacznie większe szanse dokonać przełomu niż pierwsze (właściwości sieci sprawiają, że religie i mody zdobywają większą popularność w drugiej wersji niż w pierwszej). Fizyk i teoretyk kryzysów Didier Sornette4 dostarczył mi przekonujących argumentów potwierdzających skuteczność drugiej wersji; obaj jesteśmy zaskoczeni, że wydawcy książek, którzy powinni dyskontować zjawisko kaskady informacyjnej, nie są tego świadomi.

Gdy aktualizowałem moją książkę, pozostawałem pod ożywczym wpływem dwóch ekscytujących rozmów z Danielem Kahnemanem, przeprowadzonych we Włoszech przy kolacji. Pchnęły mnie one ku kolejnemu ważnemu elementowi mojej aktywności intelektualnej, ponieważ zrozumiałem, że jego praca dotyczy o wiele głębszych spraw niż tylko dokonywania racjonalnych wyborów w warunkach niepewności. Jestem pewien, że akcentowanie jego wpływu na ekonomię (na przykład przez przyznanie mu Nagrody Nobla) odwróciło uwagę ludzi od szerokiego zakresu stosowalności jego teorii. Powtarzałem sobie, że choć ekonomia jest nudna, jego praca ma znaczenie, i to nie tylko dlatego, że jest on empirystą, nie tylko ze względu na porównanie znaczenia jego pracy (i osobowości) z dokonaniami innych współczesnych noblistów, ale z powodu ich dalekosiężnych implikacji w znacznie ważniejszych kwestiach: po pierwsze, Kahneman i Amos Tversky przyczynili się do postawienia na głowie koncepcji człowieka, wywodzącej się z dogmatycznego racjonalizmu ery hellenistycznej, która utrzymywała się przez 23 stulecia, wywołując niszczycielskie skutki. Po drugie, Kahneman wniósł istotny wkład w badania nad teorią użyteczności (na różnych etapach) i jej wpływem na rozmaite ważne sprawy, takie jak ślepy traf. Dzięki niemu próby zrozumienia szczęścia są obecnie podejmowane na poważnie.

Prowadziłem długie dyskusje z Terrym Burnhamem, biologiem i ekonomistą ewolucyjnym oraz współautorem książki Mean Genes5 (bezpretensjonalnego wprowadzenia do psychologii ewolucyjnej), a także — jak się okazało — najlepszym przyjacielem Jamila Baza, mojego przyjaciela z czasów dzieciństwa, który dwie dekady temu jako pierwszy miał okazję zapoznać się z moimi wczesnymi rozważaniami na temat losowości. Peter McBurney wprowadził mnie w dziedzinę sztucznej inteligencji, łączącą zagadnienia z zakresu filozofii, neurologii kognitywnej, matematyki, ekonomii i logiki. Prowadzimy ożywioną korespondencję na temat różnych teorii racjonalności. Michael Schrage, jeden z moich recenzentów, jest uosobieniem współczesnego (zatem i naukowego) intelektualisty — ma talent do czytania wszystkiego, co tylko ma znaczenie. Można z nim ciekawie podyskutować bez akademickiej presji. Ramaswami Ambarish i Lester Siegel pokazali (w swoim podejrzanie mało znanym dorobku), że jeśli jesteśmy ofiarami oszustw losowości w odniesieniu do wyników bezwzględnych, to zróżnicowanie wyników jeszcze trudniej uchwycić. Pisarz Malcolm Gladwell6 wskazał mi interesującą literaturę dotyczącą intuicji i samowiedzy. Art De Vany, bardzo wnikliwy i niezwykle barwny ekonomista specjalizujący się w nieliniowości i zdarzeniach rzadkich, swój pierwszy list do mnie zaczął od wymownego zdania „nie cierpię podręczników”. To bardzo budujące, że człowiek tak głęboko myślący potrafi także cieszyć się życiem. Ekonomista William Easterly pokazał mi, że losowość odgrywa rolę w budowaniu iluzorycznych przyczyn rozwoju gospodarczego. Spodobał mu się związek między byciem sceptycznym empirystą a odczuwaniem niechęci do monopolizacji wiedzy przez instytucje takie jak rządy i uniwersytety. Jestem wdzięczny hollywoodzkiemu agentowi Jeffowi Bergowi, entuzjastycznemu czytelnikowi, za przekazanie spostrzeżeń dotyczących specyficznego rodzaju niepewności, przeważającego w biznesie medialnym. Dzięki pracy nad książką miałem też okazję prowadzić wnikliwe rozmowy przy kolacji z Jackiem Schwagerem, który (jak się wydaje) rozmyśla nad pewnymi kwestiami dłużej niż ktokolwiek inny na tym świecie.

Dziękuję, Google

Ludzie, których zaraz wymienię, pomagali mi przy tworzeniu tekstu. Miałem szczęście, że współpracy ze mną podjęła się Andreea Munteanu — wnikliwa czytelniczka i ważna recenzentka, która poświęciła wiele godzin swej pracy (godnej podziwu pracy w dziedzinie instrumentów pochodnych) na sprawdzanie wiarygodności źródeł z wyszukiwarki Google. Amanda Gharghour także pomagała mi w researchu. Miałem szczęście, że włoskim tłumaczem pierwszego wydania był Gianluca Monaco, bowiem znalazł on w tekście błędy, których ja nie zauważyłbym, nawet gdybym szukał sto lat. (Ten kognitywista i tłumacz książek, który obecnie studiuje matematykę finansową, zadzwonił do jednego z włoskich wydawców z propozycją wykonania przekładu mojego tekstu). Mój współpracownik, filozof nauki Avital Pilpel, służył mi nieocenioną pomocą przy omawianiu technicznych aspektów prawdopodobieństwa. Elie Ayache, kolejny trader o lewantyńskim pochodzeniu, niegdyś matematyk i fizyk, a obecnie filozof nauki zajmujący się zagadnieniem prawdopodobieństwa na rynku (aczkolwiek bez zacięcia neurologicznego) sprawił, że spędziłem wiele godzin w księgarni Borders Books, w działach filozofii i nauki. Flavia Cymbalista, Sole Marittimi (obecnie Riley), Paul Wilmott, Mark Spitznagel, Gur Huberman, Tony Glickman, Winn Martin, Alexander Reisz, Ted Zink, Andrei Pokrovsky, Shep Davis, Guy Riviere, Eric Schoenberg i Marco Di Martino zgłosili swoje uwagi do tekstu. George Martin jak zwykle okazał się świetnym testerem moich koncepcji. Czytelnicy Carine Chichereau, Bruce Bellner i Illias Katsounis poprawili mnóstwo błędów w książce. Dziękuję Cindy, Sarze i Aleksandrowi za wsparcie i uświadamianie mi, że w życiu oprócz prawdopodobieństwa i niepewności są też inne ważne sprawy.

Muszę także podziękować Courant Institute of Mathematical Sciences7, który stał się moim drugim domem, za zapewnienie odpowiedniej atmosfery dla rozwoju moich zainteresowań oraz umożliwienie mi pracy pedagogicznej przy jednoczesnym zachowaniu niezależności intelektualnej. Na szczególną wdzięczność zasługuje Jim Gatheral, nieustannie przeszkadzający mi podczas wspólnych zajęć ze studentami. Mam dług wdzięczności wobec Donalda Sussmana i Toma Witza z Palomy za ich niezwykłe spostrzeżenia. Jestem pod wielkim wrażeniem ich zdolności pojmowania koncepcji Czarnego Łabędzia. Dziękuję także członkom funduszu8 Empirica (nie pozwalamy używać słowa „pracownicy”) za stworzenie klimatu sprzyjającego zażartej i bezwzględnej, prawdziwie morderczej debacie intelektualnej w naszym biurze. Moi współpracownicy dbają o to, żeby każdy komentarz z mojej strony niósł ze sobą jakieś wyzwanie.

Na koniec chciałbym jeszcze podkreślić, że bez Davida Wilsona i Mylesa Thompsona ta książka nigdy nie ukazałaby się drukiem. Z kolei bez Willa Murphy’ego, Daniela Menakera i Eda Klagsbruna, którzy ją ożywili, byłaby martwa. Dziękuję Janet Wygal za staranność (i cierpliwość) oraz Fleetwoodowi Robbinsowi za pomoc. To dzięki nim w tej książce nie ostało się zbyt wiele błędów. Za te, których się dopatrzycie, winę ponoszę ja sam.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

1 Robert J. Shiller (ur. 1946) to amerykański ekonomista, znany powszechnie ze swego dorobku w dziedzinie ekonomii behawioralnej. W Polsce ukazała się m.in. jego napisana wspólnie z George’em Akerlofem książka Animal Spirits: How Human Psychology Drives the Economy — wydanie polskie nosi tytuł Zwierzęce instynkty i ukazało się w 2010 roku nakładem Studia Emka. W 2013 roku Shiller (równocześnie z Larsem Hansenem i Eugenem Famą) uhonorowany został Nagrodę Nobla za empiryczną analizę wyceny aktywów — przyp. red.

2 Tytuł oryginalny: Flatland: A Romance of Many Dimensions, książka wydana po raz pierwszy w 1884 roku w Wielkiej Brytanii — przyp. red.

3 Słynna książka Roberta Shillera z 2000 roku. Jej trzecie wydanie ukazało się w 2015 roku — przyp. red.

4 Didier Sornette (ur. 1958) — szwajcarski fizyk i ekonomista związany z Politechniką Federalną w Zurychu. Specjalizuje się w tematyce baniek spekulacyjnych oraz ryzyka w przedsiębiorczości — przyp. red.

5 T. Burnham, J. Phelan, Mean Genes: From Sex to Money to Food: Taming Our Prial Instincts, Perseus Publishing 2000.

6 Malcolm Gladwell (ur. 1963) — kanadyjskiego pochodzenia publicysta, związany z magazynem „New Yorker” i autor książek ekonomicznych, rozchodzących się na świecie w milionowych nakładach. Za kultową uważana jest Tipping Point — wydana w Polsce w 2009 roku pod tytułem Punkt przełomowy. O małych przyczynach wielkich zmian nakładem wydawnictwa Znak — przyp. red.

7 Chodzi o Instytut Nauk Matematycznych im. Richarda Couranta Uniwersytetu Nowojorskiego — przyp. red.

8 Należący do Nassima Taleba fundusz inwestycyjny — przyp. red.