Читать книгу Uit Oost en West: verklaring van eenige uitheemsche woorden - Pieter Johannes Veth - Страница 32

Inhoudsopgave

Ook dit woord is uit het Spaansch of Portugeesch afkomstig, maar is niet rechtstreeks uit het Iberisch schiereiland, maar door tusschenkomst der Negerslaven in West-Indië tot ons gebracht. Het is het Spaansche baylar of Portugeesche bailar, dansen (hetzelfde als het Italiaansche ballare, waarvan ons bal, ballet en ballade). Baljaren is een woord waardoor in Suriname het dansen der negers wordt aangeduid. Een baljaarpartij is een negerbal, waarop zij den dans door hun gezang en het slaan op de trom begeleiden. Zie van Hoëvell, „Slaven en vrijen”, D. II, bl. 87. Het woord baljaren is in dat mengelmoes van talen, dat de negers in West-Indië spreken, door eenvoudige letteromzetting uit bailar ontstaan.

Uit West-Indië is dit woord met eenige wijziging zoowel in vorm als in beteekenis ook naar Nederland overgewaaid. Men schreef het hier baljaarden en hechtte er de beteekenis aan van rumoer of getier maken. Trouwens die negerdansen onderscheiden zich ook zeer door luidruchtigheid. Men vindt dit woord meermalen in „Willem Leevend”, b. v. D. IV, bl. 291: „Want die ondeugende kaerel komt altijd op het laatst aanspringen en baljaarden.” Andere plaatsen, waar de beteekenis van rumoer maken nog duidelijker is, heb ik tot mijne spijt verzuimd aan te teekenen.

Een andere afstammeling van het woord bailare is door tusschenkomst van het Fransch uit het Oosten tot ons gekomen. De Portugeezen noemden de Indische dansmeisjes in hunne taal bailadera, dat eenvoudig danseres beteekent. Hieruit is, door de lispende uitspraak der l in het Portugeesch, bayadère ontstaan, dat in de meeste talen, en ook bij ons, de bijzondere naam der Indische dansmeisjes (namelijk uit Hindostan, niet van de Javaansche, die ronggeng of talèdèk genoemd worden) gebleven is. De Engelschen noemen ze met een inlandsch woord natch of nautch. Canter Visscher, Mallabaarse brieven, bl. 73, spreekt van baljadores, klaarblijkelijk het mannelijk waaraan bailadera of baljadera als vrouwelijk beantwoordt.