Читать книгу Piekfyn Afrikaans Leesboek Graad 8 Eerste Addisionele Taal - Riens Vosloo - Страница 7

Linda Rode

Prelees – groepbespreking

 Noem al die dinge waarvan jy weet wat kan wortelskiet.

 Het jy al ’n moderne koning op TV of in ’n fliek gesien?

 Dra koninklikes vandag nog altyd ’n kroon?

Die verhaal

Dis moeilik om te glo, maar daar was eenmaal ’n koning met ’n horing op sy kop. Maar omdat outydse konings altyd ’n kroon op hul kop moes dra, en selfs daarmee geslaap het, het niemand ooit geweet van die horing op die koning se kop nie. Niemand behalwe sy haarkapper nie, want vir die haarkapper moes die koning natuurlik sy kroon afhaal.

“Nooit ooit mag jy vir iemand sê van die horing op my kop nie,” het die koning slag om slag gesê wanneer die haarkapper met sy handdoek, sy skêr en sy goue kam die koninklike slaapkamer binnekom.

En slag om slag het die haarkapper geantwoord: “Vir geen mens nie, U Majesteit,” en dan het hy gou-gou die rooi fluweelgordyne diggetrek.

Die haarkapper het woord gehou, hoewel hy gebrand het om net een keer vir iemand te sê: “Weet jy wat, ons koning het ’n horing op sy kop maar jy mag dit vir g’n mens sê nie!”

Op pad paleis toe moes die haarkapper altyd by ’n ou put verbystap. Eendag kan hy dit nie meer hou nie. Hy buig laag in die put af en roep sy geheim uit: “Die koning het ’n horing op sy kop!” Onder in die put rimpel die water van die haarkapper se asem. Die woorde is uit en hy sug van verligting.

Maar toe, een lang, skroeiwarm somer, droog die put se water op en onder in die modderige klamte skiet ’n rietbos wortel en begin groei. Al hoër en hoër, op na die son toe, strek die lang rietstele tot die koppe vry in die wind rondwieg.

’n Eensame skaapwagter kom met sy troppie verby, hy sien die riete en gaan sny vir hom een af. Hy maak daarvan ’n fluit en begin daarop speel. Maar daar sing die rietfluit hoog en helder oor berg en dal: “Hal-lie-hié, hal-lie-há, hallie-hop-hop-hóp, die koning het ’n horing op sy kop-kop-kóp!”

Natuurlik hoor die mense dit wyd en syd en hulle vertel dit van oor tot oor: “Haai, o, ons koning het ’n horing op sy kop!”

Net gou hoor die koning ook wat daar om die hoeke in sy paleis geskinder word. Hy druk sy kroon vaster op sy kop en laat haal heel eerste die haarkapper. “Vir wie het jy dit vertel?” vra die koning kwaai, sommer met die inkomslag.

Die haarkapper bewe. “Vir … vir g’n enkele m-mens nie,” stotter hy. Net een keer, toe ek dit nie meer kon hou nie, het ek dit in die ou put uitgeroep.”

Toe laat die koning die skaapwagter kom wat die fluit uit die riet gesny het wat uit die put gegroei het waarin die haarkapper die geheim uitgeroep het. “Speel dat ek hoor,” sê die koning streng.

Die skaapwagter druk die fluit teen sy lippe en daar sing die fluit hoog en helder sodat almal in die paleis dit hoor: “Hal-lie-hié, hal-lie-há, hallie-hop-hop-hóp, die koning het ’n horing op sy kop-kop-kóp!”

Almal se oë is op die koning. Die hele paleis is doodstil …

Toe sit die koning agteroor op sy troon en hy sê baie rustig en doodtevrede: “Nou ja, dan weet almal dit nou. En dis goed so. Wat ’n verligting!”

Die mense babbel en klap hande, want ag wat, ’n ou horinkie op die koning se kop is mos nou nie die einde van die aarde nie.

Daarna wink die koning die sekretaris van die hof nader en hy sê vir hom: “Skryf bietjie op in Die goue boek van wysheid: Woorde kan ook wortelskiet.”

Postlees: Beantwoord die onderstaande vrae in jou werkboek (pas leesstrategieë toe).
1.	Wie se skuld was dit in die eerste plek dat die koning se geheim uitgelap is?
2.	Watter lewelose voorwerp kry in hierdie verhaal ’n stem soos ’n mens?
3.	Skryf twee sinne om die lewensles in hierdie verhaal te verduidelik.
4.	Dink jy die koning is ydel? (’n Ydele mens is iemand wat baie gesteld is op sy/haar voorkoms.) Hoekom sê jy so?
5.	Die vaste uitdrukking “keer op keer” beteken elke keer gebeur dit weer. Skryf ’n soortgelyke uitdrukking in hierdie verhaal neer.
6.	Daar is nie een Engelse woord vir “inkomslag” nie. Hoe sal jy dit in Engels omskryf?
7.	Gee een Afrikaanse woord vir “as he was going out”.
8.	Hierdie verhaal kom uit die Griekse vertelkultuur. In Indië word ’n verhaal met dieselfde basiese storielyn vertel maar dit is ’n radja (’n Indiese prins) wat met ’n horing op die kop gebore word en dit is tromme wat die verhaal uitblaker. Is dit genoeg om te sê hierdie verhaal is ’n volksverhaal? Skryf in een sin hoekom jy so sê.
9.	Noem twee ander kenmerke van volksverhale in hierdie verhaal.

Postaktiwiteit

Teken die pad wat die koning se geheim gevolg het. Gebruik pyltjies om aan te dui by wie dit begin het en laat elke volgende pyltjie lei na die een wat die geheim verder gedra het tot dit die koning weer bereik het.