Читать книгу Piekfyn Afrikaans Leesboek Graad 8 Eerste Addisionele Taal - Riens Vosloo - Страница 8

Linda Rode

Prelees – groepbespreking

Die verhaal

In die groot land China was daar jare gelede ’n keiser met ’n lang dun baard wat in ’n pragpaleis gewoon het en sy groentee uit die fynste porseleinkommetjies gedrink het.

Rondom die keiser se paleis was ’n reusetuin met ’n regte woud tot onder teen die see. In die digte takke van daardie woud het ’n nagtegaal gewoon, ’n voëltjie wat allerliefliks kon sing.

Mense het van verre lande oor die see gekom om die keiser se porseleinpaleis en sy tuin te kom bekyk.

Hulle het links en regs gekyk, die kop geknik, die hande saamgeslaan. Maar as hulle eers die nagtegaal gehoor het, het almal gesê: “Dis die mooiste van alles!”

Die keiser het nooit uit sy paleis gekom nie, nooit in sy tuin en in die woud gaan stap nie, omdat hy altyd besig was met Baie Belangrike Sake. Toe, op ’n dag, lees hy in ’n boek van ’n nagtegaal wat wondermooi sing … in sy eie paleistuin, in die woud by die see.

“Hoe is dit moontlik?” raas die keiser. “Ek lees in ’n boek van die nagtegaal en ek het haar nog nooit self gehoor nie. Gaan soek die nagtegaal en bring haar vir my.”

Die keiser se ou hoofhofmeester en die kamermeisies en die kok en die kombuismeisies hardloop die woud vol om die nagtegaal te soek. Die ou hoofhofmeester kom ook nes die keiser nooit in die woud nie, en as ’n paddatjie net iewers plienk-plienk! roep, dink hy sommer dis die nagtegaal.

Maar die jongste kombuismeisie ken die nagtegaal. “Sjuut,” sê sy en wys na ’n vaal voëltjie wat op ’n tak begin sing. Soos die fynste glasklokkies in die aandwind klink die lied.

“Liewe nagtegaal,” pleit die ou hoofhofmeester, “sal jy asseblief vir die grote keiser kom sing?”

Daardie aand sit die nagtegaal op ’n goue staander in die paleis en sing vir die keiser. Sy sing so mooi dat die keiser trane in sy oë kry. Van toe af woon die nagtegaal in ’n goue koutjie en net twee keer per dag en een keer in die nag mag sy uitgaan woud toe. Daar is ’n sylint aan haar een pootjie gebind en iemand hou haar altyd daaraan vas.

Toe word die nagtegaal treurig, want net as sy vry is, kan sy op haar mooiste sing.

Op ’n dag kry die Chinese keiser toe ’n kosbare present van die Japannese keiser: ’n nagemaakte nagtegaal van goud en diamante en robyne. Wanneer die keiser die goue nagtegaal opwen, sing sy prettig, maar nie so mooi soos die ware nagtegaal nie. En tog, die mense was dol oor die skitterende goue voël. Hulle wil niks meer weet van die ware nagtegaal nie; sy kom los van haar sylinte en vlieg stilletjies weg, terug na die woud toe.

Elke dag laat die keiser die goue nagtegaal opwen om te sing. Dieselfde liedjie, soggens, smiddags, saans. Op ’n dag maak die kunsvoël net gggrrrts, woer-woer, en bly doodstil.

Al die beste juweliers werk hard aan die goue nagtegaal. “U Hoogheid,” sê hulle vir die keiser, “sy kan weer sing, maar net saggies en tussenin moet daar heelwat tyd verloop.”

Kort daarna word die keiser baie, baie siek. Hy lê bleek en met toe oë op sy bed. Die beste dokters kan hom nie gesond maak nie.

Een nag voel dit vir die keiser hy kan nie asem kry nie. Dit voel vir hom asof iets swaars op sy bors sit. Hy is bang en eensaam. “Kosbare voël,” sê hy vir die goue nagtegaal, “sing tog vir my.” Maar daar is niemand om die goue nagtegaal met ’n sleuteltjie op te wen nie.

Toe begin ’n voël voor die venster sing. ’n Lied van bome in ’n ritselende tuin, en van aandwind oor die see.

“Waar kom die lieflike musiek tog vandaan?” fluister die keiser, en hy voel sy hart word lig, hy kry weer asem.

Hy maak sy oë oop en sien dis die ware nagtegaal uit die woud. Trane loop oor die keiser se wange. “Dankie, hemelse voëltjie,” sê hy. “Wat kan ek vir jou gee? Jy het my gesond gesing.”

“U trane is vir my genoeg,” antwoord die nagtegaal. En sy sing die keiser aan die slaap.

Vroeg die volgende oggend staan die keiser op en maak die venster wyd oop. Buite sing die nagtegaal nog steeds. “Bly tog vir altyd by my in die paleis,” smeek die keiser.

Maar die nagtegaal sê: “Dit kan ek nie doen nie. Die woud, waar takke in die seewind ritsel, is my huis. Maar ek sal laatnag kom en voor die venster vir u sing van dinge waarvan u in u paleis niks weet nie, en van die liefde.”

Van toe af was die keiser nooit weer eensaam of bang nie.

Postlees: Beantwoord die onderstaande vrae in jou werkboek (pas leesstrategieë toe).
1.	Wat is die verskil tussen “groen tee” en “groentee”?
2.	Gee twee ander woorde wat ook “keiser” beteken.
3.	Die keiser was altyd besig met “Baie Belangrike Sake”. Dink jy hierdie sake was regtig so belangrik of nie? Hoekom sê jy so?
4.	Noem vier beroepe in die koninklike huishouding.
5.	Hierdie sprokie is deur Hans Christian Andersen opgeteken en deur Linda Rode oorvertel. Wie is die skrywer? Lees weer deur die inleidende gedeelte om die antwoord te vind.
6.	Hoekom kan die kunsmatige voël nie die lewende nagtegaal se plek inneem nie? Noem drie redes.
7.	Het die keiser gehuil omdat hy hartseer/ontroer was? Hoekom sê jy so?
8.	“Die ware Jakob is altyd die beste.” Skryf in twee sinne hoekom hierdie idioom op dié verhaal van toepassing is.
9.	Die nagtegaal wil vir die keiser van liefde sing. Skryf in twee sinne hoekom die keiser nie genoeg van liefde weet nie.
10.	Noem twee kenmerke van volksverhale in hierdie verhaal.