Читать книгу Vier seisoene kind - Wilna Adriaanse - Страница 6

Cato sluk die laaste bietjie koffie en voel hoe die kafeïen haar bloed vind. Oral om haar is mense besig om wakker te word en op en af na die toilette te loop.

Haar buurman is nie in sy sitplek nie en sy vermoed hy het gevlug. Dan sien sy hom in die paadjie afgestap kom en sy weet skielik aan wie hy haar herinner. Johnny Depp met grys slape. Die manier waarop die hoeke van sy donker oë effens afwaarts trek. Hy is nie uitermate lank nie, maar ook nie kort nie. Op ’n vreemde, aweregse manier aantreklik. Nie maer nie, maar ook nie oorgewig nie. Hy lyk gemaklik in sy eie vel. Min vroue sal met soveel gemak tussen mense deurstap, selfs al is almal vreemdes. Een terloopse blik ontketen ’n magdom onsekerhede in die meeste vroue. Twee mense steek hul hande uit en hy skud dit en gesels ’n paar woorde.

Sy hempsmoue is effens opgerol en Cato staar na die swart armhaartjies. ’n Man se arms is sensueel. Selfs vir ’n weduwee.

“Jy is Jacob Alheit,” sê Cato meteens hardop toe hy weer langs haar inskuif. “Ek is jammer, ek kan nie glo ek het jou nie herken nie.”

“Ek sal dit oorleef.”

“Jy was in Nederland en België vir ’n paar vertonings. Ek het foto’s en ’n berig daarvan op die internet gesien. Dis waarom jy gisteraand vir my bekend gelyk het. Jy moes my gesê het.”

“Wat sou jy wou doen as jy geweet het?”

“Dalk nie al my binnegoed uitgeryg het nie.”

“Dit het ten minste die pad korter gemaak.”

“Ter versagting kan ek jou dalk net daaraan herinner dat jý die gesprek begin het, nie ek nie.”

“Jy sou ook as jy so ’n vreemde inskrywing op ’n to do-lys gelees het.”

“Ons het jou vorige konsert in Londen bygewoon en ek dink ons het al jou CD’s.” Sy skud haar kop. “Ek verstaan nie dat ek jou nie herken het nie.”

Hy beduie na die venster agter haar. “Afrika begroet jou met ’n helder sonsopkoms.”

Cato draai haar kop om uit te kyk. “Ek het gehoop vir iets bietjie meer dramaties. Nou sal daar eendag in my memoirs staan sy het op ’n doodgewone Donderdag teruggekeer. Nie eens met die sekelmaan nie, sommer net stilweg soos dit ’n vrome weduwee betaam. Geen stormwind om haar terugkeer aan te kondig nie. Nie ’n sonsverduistering in sig nie. Onaangekondig en onbelangrik.”

“Dit kon erger gewees het.”

Sy kyk na hom. “Is dít jou lewensfilosofie? Dit kon erger gewees het?”

“Ek is te oud om filosofieë te hê, dis sommer net ’n feit. Jy kon na maande op see vandag met skeurbuik in die Kaap aangekom het, as ’n mail order bride.”

Cato kan nie help om te lag nie. “Ten minste het sy vooruitsigte gehad.”

“Jy kan dit sê net omdat jy nie weet wie op die dokke vir haar wag nie.”

“Ladies and gentlemen …” onderbreek een van die kajuitbemanning se stemme hulle gesprek en Cato kyk weer buitentoe. Die reis is verby. Haar lyf het dit gemaak. Oor woestyne, reënwoude en grasvlaktes. Die tyd sal seker leer of haar gees saamgekom het. Op hierdie oomblik voel dit of haar gees nog net ’n laaste draai deur die woonstel wil loop. Net om seker te maak dis leeg.

“Sterkte met al jou planne,” groet haar buurman toe die vliegtuig se wiele die grond raak en sy knik.

“En wat van: ‘Hou moed, beter dae sal kom’?”

Hy skud sy kop. “Ek lieg gewoonlik nie so vroeg in ’n verhouding nie.”

Sy glimlag en verlang meteens na haarself.

Jacob kyk Cato agterna toe hulle die lughawegebou binnestap. Hy het êrens gedurende die nag vir homself gevra wat hy sou doen as hy op nege-en-twintig ’n wewenaar geword het. Toe sy huwelik nog in een stuk was. Egskeiding of die dood. Is die een genadiger as die ander? Aan die een kant bly die huis staan. Geen rysmiere wat die hout stelselmatig wegvreet nie. Geen swart muf en rot nie. Die huis verloor net een van die inwoners. Foto’s kan bly hang. Getrou aan die belofte, tot-die-dood-ons-skei. Herinneringe verouder soos goeie rooi wyn en teel aan soos konyne. ’n Heilige word gebore. Aan die ander kant, ’n huis wat om jou intuimel. Tot almal in die huis verplig is om pad te gee. Een vir jou en een vir my. Wat nie gedeel kan word nie, word andermanseiendom. Herinneringe word abstrakte prente. Onverstaanbaar en makaber. ’n Bespotting van beloftes soos tot-die-dood-ons-skei. Nou sit hy met ’n bouval wat nooit heeltemal gesloop kan word terwyl daar kinders is nie, maar beslis geen beskerming meer teen die elemente bied nie. Voos van skietwonde waardeur die wind honger huil.

Hy sien hoe ’n jong man Cato help om twee tasse van die vervoerband af te haal. Sy glimlag ’n dankie en begin die trollie in die rigting van die skuifdeure stoot. Sy loop regop, kop omhoog soos iemand wat weet waarheen sy gaan. Haar skouerlengte hare wip-wip effens. Dis net in die skraal skouers dat hy die styfheid kan sien. En hy weet nie of hy haar beny of jammer kry nie. Miskien ’n bietjie van albei.

Cato kyk na die kennisgewings teen die muur. Het sy iets om te verklaar? Dalk ’n paar gedagtes. Miskien moet ’n mens nie ’n ander land met soveel gedagtes en herinneringe binnekom nie. Dalk kan sy dit in ’n sak toeknoop en vir die stug doeanebeampte gee. Verder kan sy aan niks dink om te verklaar nie.

Haar pa staan voor teen die reling, haar stiefma ’n tree agter hom. Nog ’n woord waaroor die taalvaders nie baie mooi besin het nie. Die woord “stief” beloof vanaf die eerste aanhoorslag nie juis iets goeds nie.

Carel Wessels lyk netjies in sy donker langbroek en strepieshemp, sy rug regop asof hy homself staal vir iets wat kom. Cato sien hoe sy blik oor haar gesig gaan. Ouers het so ’n manier om na hulle kinders te kyk. Veral as hulle nie weet watter vrae om te vra om by die regte antwoorde uit te kom nie. Dan soek hulle vir tekens wat iets sal verklap.

“Pa.” Sy stap tot teen sy regop lyf en sy arms vou effe onhandig om haar, maar hy hou haar ’n lang oomblik vas sonder om iets te sê. Dan glimlag sy vir die vrou agter hom. “Hallo, Elizabeth.”

Die twee vroue soen mekaar vlugtig op die wang.

“Is dit al jou bagasie?” Haar pa beduie na die volgelaaide trollie.

“Die res kom met die skip, as dit nie sink nie.”

Haar pa neem die trollie by haar en hulle stap saam buitentoe. Die wegtrek is stil. Die grense van intimiteit onseker. Cato bekyk die woonbuurte weerskante van die pad. Hoe kan so baie dinge verander en tog so dieselfde bly? Waar is die regstelling? Die skoolterrein waar hulle verbyry lyk selfs meer vervalle as ’n jaar gelede. Die honde agter die draadheinings lyk steeds basterig en benerig, snuffelend, altyd honger.

“Het julle ’n voorspoedige vlug gehad?” Haar pa kyk nie om nie.

“Ja, eintlik heel rustig. Die vrou langs my het plek vir haar baba nodig gehad, toe bied hulle my plek in besigheidsklas aan, so ek kan eintlik glad nie kla nie. O ja, en raai langs wie beland ek toe? Jacob Alheit.”

“Het jy nie dalk sy handtekening gevra nie?” Elizabeth kyk oor haar skouer.

“Ek het hom eers vanoggend herken.”

“Pierre en Martie het gebel om te hoor of jy al hier is,” verander haar pa die onderwerp.

“Ek sal hulle vanaand bel.” Haar skoonouers woon in Johannesburg. Cato wonder of sy nog kan praat van skoonouers.

Hoe verder hulle van die lughawe af ry, hoe netjieser word die woonbuurte en hoe hoër die mure. Die vloek wat met besittings gepaardgaan. Mure, slotte en kettings. Kameras en elektriese stroombane. Waghonde en waaksaamheid, want daar is altyd iemand wat minder as jy het.

Die plataan voor die huis hang reeds swaar aan die nuwe blare. Die grasperk, danksy die boorgat, is welig groen. Alles lyk so normaal.

“Welkom by die huis,” laat haar pa hoor toe hy die motordeur vir haar oophou en toe sy langs hom staan, rus sy hand vlugtig op haar skouer.

Die huis ruik bekend. Dis nie meer haar ma se reuk nie, maar ook nie net Elizabeth s’n nie. Dalk ’n simbiotiese samesyn tot voordeel van haar pa. Haar kamer het nuwe gordyne en ’n nuwe duvetoortreksel. Sagte room met spatsels liggroen. ’n Rustige, koel kamer. Daar is lankal nie meer oorblyfsels van haar kinderjare nie. Wat nie deur die jare weggeggooi is nie, het in bokse saam met haar getrek. Sommige besittings is waarskynlik vir ewig verdoem tot ’n bestaan in karton. Hulle vae teenwoordigheid is tog ’n troos, en die gedagte om daarvan ontslae te raak is ondenkbaar.

“Elizabeth het tee gemaak,” praat haar pa om die deur en sy stap saam met hom kombuis toe. Verby mure met familiefoto’s, laggende kindergesigte, moerige tieners. Van haasbek tot rebel in ’n kwessie van twee rye foto’s.

Soos in haar kamer is daar oral tekens van vernuwing en verandering. Smaakvol. Subtiel. ’n Huis vir grootmense.

Hulle gaan sit by die kombuistafel waar Elizabeth koppies uitgepak het en besig is om ’n kaaskoek te sny. Cato knik toe Elizabeth vra of sy wil hê. Die kinderagtige drang om Elizabeth te straf vir alles wat verkeerd in haar lewe was, het saam met die jare verdwyn. Kos was so ’n gerieflike wapen en etenstye ’n slagveld. ’n Stuk koek of sny brood het die potensiaal gehad om ’n gesprek aan flarde te ruk.

Nou neem sy die bordjie koek en knik ’n dankie. Is dit die swaarste vorm van straf? Om so op jou eie woorde teruggelei te word. Elke seermaakwoord, elke dreigement en elke onnadenkende uitspraak op ’n dag ’n skerppunt plaveiselsteen onder jou eie voete. Sal dit saak maak om te sê sy het nie geweet nie? Hoe weet jy op vyftien hoe dit voel om ’n weduwee te wees? Om ’n stiefma te word?

“Ek het vir jou ’n paar brosjures oor motors gekry,” onderbreek haar pa haar gedagtes. “Daar is deesdae ’n eindelose aantal modelle en make beskikbaar. Dit hang af waarna jy op soek is.”

Cato tel een van die blinkblad-brosjures op en blaai daardeur. Dan tel sy ’n volgende een op. Haar eerste motor was ’n tweedehandse Volkswagen Golf. ’n Studentemotor wat haar heen en weer karwei het. Sy het bitter min verwagtinge daarvan gehad. Solank dit geloop het, het sy nie oor werkverrigting, petrolverbruik of banddruk gewonder nie. Maar sy weet dit is dinge waarna Neil gekyk het. Verantwoordelik tot die dood toe.

“Wat dink Pa?” Wanneer laas het sy daardie woorde gesê?

“Dit hang af hoeveel jy wil spandeer en waarvoor jy dit wil gebruik. As jy net daarmee in die dorp wil rondry, sal ’n kleinerige motor seker goed genoeg wees.”

“Maar?” Sy kan die huiwering in sy stem hoor.

“As jy enigsins verder wil ry, sal ek meer gerus wees as jy darem iets sterker en stewiger koop.”

Sy tel nog ’n brosjure op. As dit ’n paar skoene of ’n handsak was, sou die keuse soveel makliker gewees het. As Neil nie doodgegaan het nie, sou alles nóg makliker gewees het. As haar ma ook nie doodgegaan het nie, sou alles dalk anders gewees het. “As” is ’n sinlose woord, besluit sy. ’n Uitgebrande woord.

“Ons kan ’n paar gaan toetsbestuur,” laat haar pa hoor toe sy vir die soveelste keer die hopie bladsye van voor af deurkyk.

Toe hulle later die oggend by die eerste handelaar stop, is Cato se eerste gedagte dat Neil sou gesê het sy moet haar huiswerk deeglik doen. As jongmens verbeel jy jou daar is vastighede, maar eintlik is waarborge skaars. As sy destyds na Neil se werkverrigting en duursaamheid moes navraag doen, sou ’n handelaar hom waarskynlik as ’n topverkoper beskryf het. Haar verseker het sy sal baie duisende kilometers uit hom kry. As alles goed gaan, hoor sy haar ouma se gunsteling-woorde. As die Here wil. Daardie talisman wat jy in ’n sin inglip om nie die noodlot te terg nie. As die Here wil, sal enige van die voertuie haar dalk tevrede stel en waarde vir haar geld bied. Maar as die Here nie wil nie, is dit ’n ander saak.

Laatmiddag is sy moeg om dieselfde vrae by elke handelaar te beantwoord. Hoe moet sy weet wat sy van ’n voertuig gaan verwag? Hoe moet sy nou weet waarheen sy nog oral gaan ry? Dis nie asof sy ’n kaart het van vorentoe nie. Sy moet môre Stellenbosch toe ry. Dit is sover haar kaart op die oomblik strek. Sy het ’n to do-lys en dit sal help as sy haar eie vervoer het.

“Ek sal hierdie een neem.”

Haar pa en die verkoopsman kyk gelyk op asof hulle nie seker is hulle het reg gehoor nie.

“Ek hou daarvan dat dit nie so laag op die pad is nie. Die sitplekke sit lekker, ek hou van die donkergroen kleur en ek hou daarvan dat dit ’n four by four is.”

“Beplan u om dikwels veldritte te onderneem?”

Cato kyk na die jong verkoopsman. “Is dit ’n voorvereiste?”

Hy lyk skielik onseker. “Nee, seker nie. Baie mense koop viertrekvoertuie, maar gebruik dit hoofsaaklik in die stad. Ek het maar net gewonder.”

“Maar jy sal dit nie aanbeveel nie?”

“Ek dink dis ’n vermorsing van die voertuig se potensiaal. Jy koop tog nie vir jou ’n Blackberry-selfoon net om mee te bel of te SMS nie.”

“Nie?” Cato begin in haar handsak soek. “Wil jy vir my sê daar is meer funksies?”

“Cato.”

Sy glimlag vir haar pa en die verkoopsman. “Jammer. Dit was ’n grappie, maar ek is ernstig oor die Freelander. Is hierdie een beskikbaar, of moet julle een bestel?”

“Hierdie een is beskikbaar.”

Na aandete maak Elizabeth haar uit die voete met ’n verskoning van ’n hoofpyn, maar Cato weet dis om haar en haar pa geselskans te gee. Sy moet glimlag toe haar pa eerste na die praktiese uitvra. Finansies. Toekomsplanne. Huisvesting. Hy vra nie hoe sy voel nie. Miskien onthou hy nog te goed hoe hý gevoel het. Miskien is dit waarom hy nie werklik in haar oë kan kyk nie. Hy onthou dalk sy eie oë. Sy wil hom vra of dit beter raak, maar sy weet nie hoe nie. Sy wil vra of ’n mens op ’n oggend weer ’n plan het, ’n kaart, maar sy is bang hy sê nee. Daarom beantwoord sy maar net sy vrae. Sommige is makliker om te beantwoord, op ander kan sy net sê sy weet nie. En van hulle is daar verreweg die meeste.

Laataand in haar bed trek Cato ’n rooi streep deur die woord motor op haar lys. Haar voertuig met die goeie werkverrigting en baie potensiaal. ’n Voertuig vir alle omstandighede, maar veral nuttig by die steiltes of as die water diep raak. Sterk bakwerk om haar teen die wis en die onwis te beskerm. ’n Manlike voertuig met charisma. Sy wonder of hy ’n goeie humorsin het.