Читать книгу Dubbelspel - Wilna Adriaanse - Страница 6

Joe’s is volgepak toe Ellie daar kom. Die kroeg is ’n straat weg van Durbanweg, net voor jy van Bellville se kant af oor die N1 ry. Dis ’n gewilde kuierplek, en baie polisiebeamptes kom maak saans hier ’n draai op pad huis toe. Die stemme verdoof effens toe sy instap. Diegene wat nie by die begrafnis was nie, maak opmerkings oor haar donker hare. Ellie trek maar net haar skouers op.

Joe kom agter die toonbank uit en neem haar hand. “Ek is bly om te sien jy het die dag oorleef.”

Sy hande vou stewig om hare. Vir iemand diep in sy sestigs is hy ’n baie sterk man. Hy het in sy jong dae gestoei, en is steeds stewig gebou. Dis net sy hare wat nie gehou het nie. Behalwe vir ’n dun strepie grys hare agterom sy kop, is hy feitlik heeltemal bles.

Ellie skud haar kop. “Moenie te gou praat nie.”

Iemand raak aan haar skouer en toe sy omdraai, staan brigadier Ibrahim Ahmed agter haar.

Sy knik stram. “Brigadier.”

“It was a fitting farewell.” Toe sy nie antwoord nie, raak hy aan haar arm. “Ons twee kan annerdag ons differences uitsorteer, vandag is nie die tyd nie. Kom ons groet hom eers soos wat hy sou wou gehad het.”

Sy knik. “Ek waardeer dit dat brigadier gekom het.”

Hy maak sy keel skoon, terwyl hy op die kroegtoonbank kap. “As ons net ’n oomblik bietjie stilte kan kry.” Hy beduie na ’n paar jonges agter in die vertrek wat weer aan die gesels geraak het. “Shut up daar agter.” Hy draai na Ellie. “Mac, we don’t have words, en ek weet eintlik glad nie wat ek wil sê nie, behalwe dat dit ’n voorreg was om hom te ken. Veral om saam met hom te kon werk. As jy daai man agter jou gehad het, het jy nooit omgekyk nie. Dis vir ons almal ’n groot verlies. Ons kan seker vir mekaar sê as hy ’n keuse gehad het, sou hy dit so verkies het, maar dit maak dit nie beter nie. Dis moeilik genoeg as hulle enige onskuldige mens op so ’n manier uitvat, maar dit vat hard aan ’n mens as dit een van jou eie is.” Hy raak ’n oomblik stil, en toe hy weer praat, is sy stem dun. “Op die Ier.” Hy lig sy glas.

Daar is ’n luide “hoor, hoor!” en dan praat een van die jonger manne. “Alles wat ek vandag van polisiewerk weet, het John McKenna my geleer.”

“Hau, man, he could chew your ear when you fucked up,” laat ’n jong swart man voor teen die toonbank hoor. “But what I liked most, is that he was as straight as an arrow. You always knew where you stood with him.”

“Onthou julle die aand wat ons daardie huis in Bonteheuwel moes gaan raid?” val ’n jarelange kollega ook nou in. “Ons het maande lank daaraan gewerk, almal was op hulle plek, en toe kry hy hierdie snaakse gevoel dat dinge nie reg is nie. Fok, die manne was darem kwaad vir hom.”

“Ja, maar vir die Ier se sesde sintuig was ons banger as vir die duiwel self. Daarmee het niemand geneuk nie. Al hierdie handboeke oor profiling kom nie naby daai man se oog en instink nie.”

Ellie laat hulle begaan. Laat elkeen sy stukkie onthou vertel terwyl hulle skouer aan skouer kuier. Wanneer hulle weer hier uitstap, dra elkeen sy eie vrese saam huis toe, en die wete dat dit jy kon wees. Haar eie woorde lê dik in haar mond.

Sy is moeg, en drink diep uit die glas wat Joe in haar hand gestop het. Sy het nog nie vandag geëet nie en voel hoe die whiskey tot in haar maag val, waar dit ’n brandkolletjie maak.

“Wat het hy altyd gesê wanneer hy sy eerste glas in die hand gehad het?” roep iemand na haar.

“May your glass be ever full, may the roof over your head be always strong, and may you be in heaven half an hour before the devil knows you’re dead,” roep sy terug en almal lag. Daardie soort lag wat net ’n bietjie te hard is, en ietwat desperaat klink.

Sy lig haar glas. “Here’s to you, old man. Ek hoop jy het die duiwel voorgespring.”

“Oh Danny boy, the pipes, the pipes are calling,” begin haar pa se neef sing, en kort voor lank staan sy vier ou vriende langs hom en sing uit volle bors saam.

Toe hulle by die volgende versie kom, gaan staan Ellie langs hulle en begin saamsing.

“And if you come when all the flowers are dying, and I am dead, as dead I well may be, you’ll come and find the place where I am lying and kneel and say an Ave there for me.”

Wat ’n cliché, en dis nie eers asof dit een van haar pa se gunstelingliedjies was nie, maar tog word haar stem al dunner. Toe die laaste woorde wegsterf, beduie sy vir Joe. Met die nuwe vol glas in haar hand beur sy tot sy weer by Ahmed staan.

“Het brigadier iets gekry om te drink?”

Hy lig sy glas. “My vrou sê al hierdie Coke gaan nog my ingewande opvreet, maar van water alleen kan ’n man wragtig ook ’ie lewe nie. Hoe gaan dit met jou ma?”

“Soos dit met haar kan gaan. Die Here alleen weet wat hy gedink het om my alleen met haar te los.”

Hy skud sy kop. “Waarom klink jy moerig? Dis nie asof hy ’n sê in die saak gehad het nie.”

“Ek wil nie wees nie, maar ek kan nie help nie. Wat het hy daar gaan soek? Hy het die mense goed opgelei. Waarom het hy hulle nie vertrou om ’n blokkade te gooi nie?”

“As dit nie hy was nie, was dit waarskynlik iemand anders.”

Sy het ook al daaraan gedink, maar het vinnig die gedagte gekeer, want dan moet sy iemand in ruil gee en ’n mens weet as jy dit gedoen het, sal jy sukkel om daardie persoon weer in die oë te kyk.

Ahmed sug. “Jy is jonk. Jy sal nog agterkom ’n mens doen soms dinge wat jy self nie kan explain nie, maar op die oomblik weet jy net dit is die regte besluit.”

Ellie voel hoe die whiskey die skerp kante van die dag begin versag. “Eet julle lasagne?”

Hy skud sy kop. “Nie rêrig nie.”

“Want anders moes brigadier saamgery het en kom haal het. Ek wonder waarom almal dink lasagne is die beste trooskos.”

Voordat sy verder kan praat, voel sy ’n mond in haar nek, maar sy draai nie om nie.

“Sorry, babes, ek kon nie vroeër hier wees nie. Ons het moeilikheid gehad. Middag, brigadier.”

“Greyling.”

Albert sit sy arm om Ellie se skouers en soen haar op die wang. “Ek is genuine sorry. Ek het probeer …”

“Hey, Greyling …” roep iemand by die kroegtoonbank voordat hy verder kan praat.

“Yo, my bro, stuur ietsie aan, man. Ek vrek vannie dors,” roep hy terug oor haar kop.

“Mac, los die man dat hy enetjie saam met ons kan kom drink.”

Ellie beduie met haar kop. “Gaan.”

Hy maak sy oë groot. “Ek sal dit opmaak, ek belowe. Kan ek vir julle iets saambring? Brigadier, hoe lyk jou glas?”

“Ek moet loop.”

“Babes?”

Ellie skud haar kop. “Ek moet ook by die huis kom, voordat my ma vir Vera-hulle uitskop.”

“Sien ek jou vanaand?”

“Ek dink nie so nie. Ons kan later praat.”

Hy sit sy hande weerskante van haar gesig en soen haar op die mond. “Kom later oor.”

Sy en Ahmed stap saam deur toe, maar vorder stadig omdat almal eers wil groet. Clive sit in die verbyloop sy hand op haar skouer. Joe kom agter die toonbank uit, en druk haar ’n oomblik vas.

“Vasbyt, my girl. Dit sal weer beter gaan, maar ongelukkig sal dit eers nog vir ’n rukkie maar kak wees.”

“Dankie. Dit help as ’n mens weet wat om te verwag.” Sy waai met haar hand. “Dankie hiervoor. Ek is seker hy smile, waar hy ook al is.”

“Dis ’n groot plesier. Ek gaan die ou bliksem mis.”

“Moenie dat hulle met hulle dronk gatte op die pad gaan nie, en skop hulle later uit. Môre kla die vrouens weer by my,” maan Ahmed toe hy en Joe handskud.

“Ek maak so, brigadier.”

Die skaduwees rek al lank toe hulle buite kom en net die hoogste geboue vang nog ’n laaste sonstraal. Hy stap stil saam met haar na waar sy geparkeer het.

Sy sluit haar motor oop, maar klim nie in nie.

“Brigadier …”

Hy hou sy hand op. “Voor jy iets sê, laat ek eers praat. Ek wil hê jy moet weet ek verstaan hoe jy voel, want ek sal dieselfde gevoel het as ek in jou skoene was, maar ek kan nie toelaat dat jy met my, voor almal, in ’n stand-up fight betrokke raak nie. Eerstens force jy my hand, en tweedens wil ek nie met jou oor jou pa baklei nie. Ek het baie tyd vir daai man gehad, en my hart is seer. Wat dit nog erger maak, is dat dit klink of jy my nie trust nie. Ek sal alles binne my vermoë doen om uit te vind wie hiervoor verantwoordelik is.”

“Dis nie wat ek gesê het nie. Ek wil net graag help, want ek weet hoeveel sake daar op almal se lessenaars lê. En daar by ons gaan dit op die oomblik nie goed nie. Met die grootbaas wat geskors is, en nog ’n klomp onder verdenking, werk die res van ons around the clock. Ek wil net seker maak julle kry die inligting wat julle nodig het.”

“Ek belowe jou as ek dink iemand daar draai sy vingers en wil ons nie help nie, sal ek dadelik sê. Maar intussen soek ek jou nie naby nie. Ek het ’n ervare span op die saak gesit, en het volle vertroue dat hulle binnekort met ’n antwoord sal kom.”

“Dankie.”

“Jy moet maar nog ’n dag of wat afvat.”

“Dit sal niks beter maak nie.”

“Ek is seker jou ma het jou nodig.”

“Sy het dalk iéts nodig, maar dis nie vir my nie.”

“Ek sê maar net … sorg dat jy jou asem terugkry voor jy teruggaan.”

Sy frons. “Ek hoor daar was ’n skietery by Alexei Barkov se huis, en dit beteken brigadier Zondi is op die oorlogspad, want daar word waarskynlik reeds vingers gewys. Hulle sê maklik ons moes beter inligting deurgegee het.”

“Teen hierdie tyd moet jy al weet daar sal altyd vingers gewys word. Niemand wil so ’n bol mis vang nie. Maar ons kan later weer oor daai jakkalse praat. Vanaand is nie die aand daarvoor nie.”

Hy gaan staan langs haar motor en wag dat sy inklim. “Kyk agter jouself, en jou ma.”

Sy skakel die enjin aan, maar trek nie weg nie. “Ek wil nie in die koerante lees wie my pa geskiet het nie.” Sy wil hom eintlik vra of hy dink dit kan iets met haar te doen hê, maar sy kry nie die woorde nie. Sy vermoed ook dat sy nie die antwoord wil hoor nie.

Hy sit sy hand op die vensterraam. “Ek gaan niks vir jou belowe nie.”

Sy kyk in die truspieëltjie toe sy wegtrek en sien hom nog ’n oomblik staan. Toe hy destyds bo haar pa aangestel is, het die tonge geklap, en baie van die kollegas het kwota en regstelling geskreeu. Maar terwyl almal nog geskreeu het, het John McKenna sy hand uitgesteek, hom gelukgewens en trou gesweer. Dit was die begin van ’n baie suksesvolle en eiesoortige verbintenis. Nie dat hulle twee nooit koppe gestamp het nie, daarvoor was hulle net te eenders, maar hulle het groot respek vir mekaar gehad.

Sy skakel die radio aan. Haar geheuestokkie is ingedruk en toe sy die eerste klanke hoor, draai sy haar venster oop en stel die klank harder.

“Gonna close my eyes, girl, and watch you go,” sing sy saam met David Gray. “Send a little prayer out to ya, ’cross the falling dark.”

By ’n rooi verkeerslig kyk ’n vrou vir haar, en Ellie oorweeg dit om vir haar tong uit te steek. Die vrou kyk weer voor haar, en Ellie wonder waarheen sy op pad is met haar donderweergesig. Mag die gode behoed dat dit op pad is na ’n man en kinders toe.

Hulle trek weg en toe sy van Durbanweg af op die N1 stad se kant toe swaai, trap sy die petrolpedaal diep in. Die wind deur die oop venster pluk aan haar hare, waai die woorde van die lied weg. Tell the repo man, you’re the one I love.

“Ek haat jou, John McKenna!” skreeu sy deur die oop venster. Haal dan diep asem, want haar keelspiere trek pynlik saam. Sy trap die petrolpedaal nog dieper in, en verminder eers spoed toe sy by die Goodwood-afrit kom. Sy draai net op Giel Basson-rylaan af toe haar selfoon begin lui. Dis haar ma en sy oorweeg dit om nie te antwoord nie.

“Ma, ek is amper by die huis.”

“Vera-hulle wil loop, maar wil my nie alleen los nie. ’n Mens sou sweer ek is ’n krimineel.”

“Ek is binne ’n paar minute daar.” Sy skakel die selfoon af en gooi dit in die kissie tussen die twee sitplekke. Sy beny Vera-hulle wat kan loop.

Haar ma-hulle is in die sitkamer toe sy die voordeur oopmaak. Vera sit reeds met haar handsak op haar skoot. Haar man, Peet, staar na die televisieskerm waar ’n krieketwedstryd uitgesaai word.

“Waarom kom jy so laat?” wil haar ma weet toe sy Ellie gewaar.

“Ek is jammer.” Ellie kyk na Vera en Peet. “Dankie dat julle gebly het. Neem asseblief vir julle van die kos in die yskas. Ons kan onmoontlik alles opeet.”

Sonder om twee keer genooi te word, stap Vera kombuis toe. Sy kom terug met ’n styfgepakte winkelsak in die hand.

Ellie stap saam met hulle uit motor toe, bedank hulle weer eens.

“Wat gaan jy met haar maak? Sy kan nie alleen bly nie.”

“Sy gaan haar nie laat oppas nie, en ek moet weer begin werk.”

Dit lyk of Vera iets wil sê, maar sy bedink haar blykbaar en klim in die motor. Ellie kyk die motor agterna voor sy traag terugstap huis toe.

“Ek kan darem sekerlik nou iets kry om te drink. Dit was ’n helse dag en julle almal het iets gedrink behalwe ek.” Haar ma klink soos ’n kind wat ’n tantrum wil gooi.

“Daar is nog ’n paar dinge waaroor ons moet praat.”

“Soos wat?” Haar ma lek oor haar lippe en Ellie sien hoe haar hande fladder. “Ek is nie lus vir jou geprekery nie.”

“Ek moet môre terug werk toe, Ma. En ek moet weet Ma sal na jouself kyk.”

“Ek is sestig jaar oud, en het nog altyd na myself gekyk. Wat laat jou dink ek kan dit nie doen nie. Almal dink dis hy wat na my gekyk het, maar hy was nooit hier nie. Ek het na jóú ook gekyk, en nou dink jy ek is ’n idioot.” Haar ma staan op, hande op die heupe. “Jy is nes hy.”

“Ma …” Ellie voel hoe die moegheid aan haar rem. “Ma moet minder drink.”

“Jy laat klink dit of ek ’n alkoholis is. Ek het die hele goddelike dag nog niks gedrink nie …” Ellie sien hoe haar ma wegkyk, soos altyd wanneer sy lieg. “Ek het nog nooit vir julle gesê julle moet ophou drink nie, en die Here alleen weet dis nie asof julle nie kan drink nie. Maar ek is die een wat moet ophou!”

“Die probleem is dat Ma sukkel om op te hou as Ma eers begin het.”

“Ag, kak.” Haar ma draai om en stap in die gang af. Oomblikke later slaan haar slaapkamerdeur toe, en Ellie sak dieper af op die stoel.

Later in haar kamer trek sy die swart begrafnisklere stuk-stuk uit. Haar ma wou nie swart dra nie, maar Ellie het vir haarself ’n swart rok gaan koop. Geen ander kleur het reg gevoel nie. Sy hang die rok teen die kasdeur. Stroop die swart onderklere af en wens sy kan haar vel ook so afstroop. Dalk sal die volgende een wat groei nie so pyn nie. Haar oog vang die lang spieël en sy kyk na haar eie beeld. Hulle kan op ’n dag wegraak, maar for better or worse, of jy daarvan hou of nie, jy sal die gene bly voortdra. Sy het haar ma se lyf. Skraal, medium lengte. Gemiddeld. Nie groot of klein borste nie. Sy is waarskynlik die norm wanneer hulle klere ontwerp. Min of meer in proporsie van kop tot tone. Niks om oor huis toe te skryf nie.

Maar sy lyk na haar pa se mense, en hulle gene het haar ingekleur. Melissa was reg, sy sal van meer as die haarkleur ontslae moet raak as sy van die voormense se gene wil wegvlug.

’n Dogter leer haarself deur die oë van ’n pa ken, het sy eenkeer gelees. Met ’n ma is daar soms ’n subteks. Maar ’n pa se oë is sag. Daar is geen verwagting nie, net aanvaarding.

Sy trek haar nagklere aan en klim in die bed. Die kamer is hare, en tog ook nie meer nie. Eens op ’n tyd was dit ’n welkome toevlugsoord. Nou is dit net nog ’n vertrek in ’n huis waar die mure haar verdriet eggo. Sy krul onder die duvet op en maak haar oë toe. Miskien kán haar ma ook nie huil nie, dink sy. Miskien is daar sekere dinge waaroor ’n mens net kan snuif. Maar sy kry nie eers dít gedoen nie, en die drukking op haar bors word net al groter. Na ’n uur staan sy op, neem die duvet en ’n kussing, en gaan sit buite op die stoep. Douglas kom lê langs haar en op die ou end raak sy aan die slaap met die hond se oor tussen haar vingers.