Читать книгу Ena Murray Keur 12 - Ena Murray - Страница 5

Hy kan sy oë nie glo terwyl hy na die toneel voor hom kyk nie. Dis net die seuntjie se rooi hare en ’n skynsel van blond in die dogtertjie se dik poniestert wat nié swart besmeer is nie. En die twee paar blou oë wat onnatuurlik lyk in die pikswart gesiggies.

Sy frons verdiep en hy trap ongemaklik rond. Die twee paar oë kyk stokstyf na hom op, soos wat net ’n kind kan doen wanneer hy besig is om ’n onbekende faktor op te som . . . sonder ’n enkele oogknip, sonder enige uitdrukking daarin. Die seuntjie se hande is agter sy rug gevou. Die dogtertjie het ’n kalmerende hand op die groot hond se kop waar hy gehoorsaam langs haar kom sit het. En ook tussen die lang hare blik nog ’n paar oë hom toe, maar darem vriendelik, besef hy toe hy die kwispelende stert gewaar.

Dan keer sy blik terug na die twee wesentjies voor hom. Hoe, sal hy baie graag wil weet, het hulle dit reggekry om só vuil te word? Tot die kaal voete is pikswart en dit lyk behoorlik asof swart pik met geweld onder die toonnaels ingedruk is. En daar is ’n reuk . . . Hy staan ’n tree terug. ’n Reuk . . .

Dis die dogtertjie wat eerste praat. “Ek is jammer Beauty het u besmeer, meneer.”

“Beauty! Noem jy daardie . . . e . . . gedrog Beauty?” Skielik is die hele toneel en alles wat daarmee gepaardgaan, net te snaaks en hy gooi sy kop agteroor en lag hartlik. Hy vergeet van die twee modderstrepe op sy modieuse hemp. “Beauty!”

Sy lag verstil toe hy in die ysige oë vaskyk. Hy trek sy wenkbroue omhoog. Ook die rooikop se oë blits na hom op.

“Beauty is g’n gedrog nie! Beauty is pragtig!” Dit lyk of die vuil rooi hare van die seuntjie dreig om orent te staan van verontwaardiging. “Waar kom jy vandaan om Beauty hier te kom staan en beledig, jou uitvaagsel van ’n maaifoerie!”

“Poens!”

“Ja, maar . . .”

“Dis genoeg, Poens!” Die dogtertjie se stem klink kompleet soos dié van ’n streng oumatjie.

Toe Festus hom weer kom kry, lag hy weer hardop. As sy haarself net kon sien! Dis al vir hom of haar poniestert ook stywer van haar kop af wegstaan, en die blou oë wat onverskrokke in syne vaspen, vertel hom dat sy presies nes Poens hier langs haar voel.

“Is daar iets wat ons vir u kan doen, meneer?” vra sy kamma uit die hoogte.

Festus dwing sy gesig in ernstige plooie. “Ja, dankie. Ek soek na Skaars-van-als, oom Herklaas Klem se plaas . . .”

“U staan op hom, meneer.”

Dit weet hy self. Hy kug. “Ek soek na sy dogtertjie . . . Katryntjie, dink ek, is haar naam.”

“Wat wil jy van haar hê?” vra Poens parmantig.

Festus frons. Party mense se opvoeding laat veel te wense oor. Maar hy antwoord kalm. “Ek kom van haar pa af . . .”

“Pa! My pa? Hoe gaan dit met hom?” Haar oë is nou angstig op hom gerig.

“Dan ís jy Katryntjie?”

“Ja, natuurlik is ek. My pa . . . Wat van my pa?”

“Dit gaan goed . . . onder omstandighede.”

“Wat beteken dit? Gaan hy doodgaan of gaan hy nie?”

Dis weer Poens wat aan die woord is en Festus kyk vererg na hom. Maar dan keer sy blik terug na die angstige meisie voor hom.

“Jou pa is ernstig siek, maar solank daar lewe is, is daar hoop.” Hy weet dit klink onbeholpe, maar hy weet nie wat om te sê nie. Al het sy netnou soos ’n klein grootmensie geklink, is sy nogtans ’n kind. “Ek is Festus Dumas. Jou pa het jare gelede by my pa gewerk. Ek het jou pa in die hospitaal gaan besoek en het toe belowe ek sal hier ’n draai maak en kom kyk hoe dit met jou gaan.”

Haar kop sak vooroor, en gedemp sê sy: “Dankie. Dit gaan goed met my. Sê vir hom ek kom heeltemal goed reg. Hy moet hom nie bekommer nie.”

“Ek sal hom sê.” Hy kyk om hom rond. “Ek . . . e . . . het gedink om die naweek maar hier oor te bly . . .” Die blou oë ruk omhoog. “As jy vir my plek het . . .”

Festus vererg hom vir homself. Vir wat voel hy so ongemaklik voor die kind? Hý moet die leiding neem. Hierdie kind het versorging nodig, is nou afhanklik van hom. “Wie is nog hier op die plaas?”

“Net ons twee.”

Hy kyk hulle kwaai aan. “Het julle nie hulp hier op die plaas nie?”

“Freek het bier gemaak en sit in die tronk en Sarie het maagwerkings gekry en lê in die hospitaal . . .”

“Poens!” Die stem is streng, maar die blou oë het hul hartseer verloor en vonkel geamuseerd in syne op.

’n Ligte gloed verskyn by sy boordjie. “Wil jy my sê dis net julle twee kinders hier op die plaas? Wie doen die werk?”

“Ons, natuurlik!”

Hy wend hom direk tot die seuntjie. “Sal jy asseblief stilbly? Ek stel die vrae aan Katryntjie. Wie is jy in elk geval?”

Dis die dogtertjie wat nou antwoord, en daar is ’n verdedigende klank in haar stem: “Poens bly hier naby. Hy help my.”

“Waarmee?”

“Die koei melk en voer sny en varke kos gee en alles. En hy slaap ook snags hier.”

“Jy bedoel julle twee kinders slaap snags alleen hier?”

“Natuurlik, ja. Hoe dan anders?” wil Poens weet, ten spyte van die waarskuwing wat hy ontvang het.

“Maar dis . . . ongehoord! Julle is twee klein kindertjies. Julle kan in die nag iets oorkom, of iemand kan julle kom molesteer . . .”

“Ek het my kettie en Katryn het haar pa se haelgeweer. Ons donder die uitvaagsel vol donshael . . .”

“Poens!” Dan klink haar klokhelder lag op en sy sit haar arm liefdevol om die seuntjie se skouers. Haar oë dartel, maar haar stem is verdedigend. “U moet hom maar verskoon, meneer. Hy . . . e . . . bedoel daar niks mee nie.”

Maar die seuntjie kyk haar verontwaardig aan. “Wat het ek verkeerd gesê? Hy het ook netnou daardie woord gebruik. Ek het hom gehoor!”

Die rooi teen Festus se boordjie klim hoër en verdonker nog verder toe die dogtertjie se sedige stemmetjie opklink: “Ja, ek het hom ook gehoor, maar dit bly ’n lelike woord. Ordentlike mense gebruik nie sulke woorde nie.” Sedig kyk sy op in die rooi gesig voor haar. “U hoef regtig nie oor ons bekommerd te wees nie, meneer Dumas. Ons kan heeltemal goed vir onsself sorg.”

Juis omdat hy so ’n gek voel – hy is laas deur sy ma tereggewys oor sy taalgebruik – laat hy kwaai hoor: “Dit lyk allesbehalwe so. Kyk hoe lyk julle! ’n Mens kan nie met ’n speld op julle druk waar dit nie vuil is nie! En julle stink!”

Katryn kyk hom verontwaardig aan. “Ons het gewerk. Die kolekamer skoongemaak én die varkhokke.”

“En weet jy nie dat ’n bleddie varkhok stink nie?” wil Poens weet.

Festus trek sy asem in. As hy sy sonde nie ontsien nie . . .

Baie streng kyk hy hulle aan. “En hoekom is julle nie in die skool nie?”

“Maar is jy dan kêns?” wil Poens weet.

“Dis vakansie, meneer,” word Poens vinnig in die rede geval, en weer voel Festus soos ’n gek. Ja. Ja, natuurlik is dit skoolvakansie.

“Nou – gaan maak julle skoon – op die daad!” waarsku hy toe dit lyk of Poens weer iets te sê het. “Ek sal solank my koffer inbring. Is hier ’n kamer vir my, of miskien ’n bank waarop ek kan slaap?”

“U kan in my pa se kamer slaap . . .” Sy aarsel. “As u nie omgee nie.”

“Nee. Nou toe, loop maak julle skoon. Dis tyd dat iemand jou onder hande neem, Katryntjie. ’n Meisiekind behoort nie só vuil rond te loop nie. En was jou hare ook, hoor? En skrop jul toonnaels. Dit lyk of julle rou oor iets . . .”

“Ons rou ook, ja. Ons een kat is gister dood . . .”

“Kom, Poens!”

Die meisie gryp hom aan die hand en sleep hom weg terwyl hy hulle kwaai agterna staar. Liewe land! Waarin het hy hom begeef? Miskien sal hy die meisietjie nog op ’n manier regkry, maar daardie Poens . . . Sowat van ’n klein vuilbek het hy nog nooit raakgeloop nie. Hy sal beslis ’n slegte invloed op die meisiekind hê. Hierdie vriendskap moet liewer onmiddellik stopgesit word. Hy kan nie dink dat oom Herklaas kon toelaat dat Poens met sy kind omgaan nie.

Hy is diep bekommerd toe hy na sy motor toe stap en sy koffer uithaal. Poens is die minste van sy nuwe probleme, besef hy. Poens kan weggejaag word, terug na sy eie huis, maar wat gaan hy met Katryntjie aanvang? Dis buite die kwessie dat die kind alleen hier kan bly en dan nog self na die boerderytjie omsien. Hy sal aan iets moet dink – maar wat? Wat gaan hy met hierdie onverwagse nuwe verpligting van hom aanvang? Hy het nie die vaagste benul gehad waarvoor hy hom inlaat toe hy oom Herklaas beloof het om na sy kind om te sien nie.

Hy stap die huis binne, maar kom ná twee tree tot stilstand, sit die koffer neer en kyk om hom rond. Dis ’n klein voorhuisie met ou meubels, maar tog op ’n vreemde manier gesellig. Dit is baie duidelik dat daar in hierdie vertrekkie geléwe word. Hy stap na die eerste verslete ou gemakstoel, maar gaan staan toe Beauty sy stert heel verwelkomend kwispel, maar baie duidelik nie van plan is om sy stoel aan die gas af te staan nie.

Met lippe opmekaar gepers, draai Festus om. Oom Herklaas het beslis die leisels te slap laat lê.

Voor die tweede stoel moet hy weer bly staan. ’n Groot, bont kat met grasgroen oë lê en staar hom dromerig aan terwyl ses kleintjies hard besig is om hul aandete te nuttig onderwyl hulle van lekkerte en voldoening met die klein pootjies teen hul ma se maag knie.

Festus is nie juis dol op katte nie, en ’n babakatjie vind hy ’n grieselige ding – veral as sy ogies nog nie behoorlik oop is nie, soos hierdie spulletjie s’n. Hy gril te veel om aan hulle te vat. Dan maar die ander stoel . . .

Hier kyk ’n kapokhaantjie hom heel goedig aan. Festus voel weer ’n warmte oor sy gesig spoel. Wat te erg is, is te erg! Elke sitplek in hierdie huis is beset deur ’n gedierte! Hy klap na die haantjie en met ’n ontstelde gesketter vlieg dit van die stoel af en storm raas-raas by die voordeur uit.

Hy neem plaas, maar sit nog nie behoorlik nie, of hy hoor ’n geskree wat al klink asof dit van onder hom kom. Hy kom vinnig orent en ’n vaal gedoentetjie vlieg onder hom uit, kom staan dan op sy agterpote op sy skoot en bekyk hom met swart ogies op en af, besluit dan blykbaar hy hou van hom en skiet vorentoe om in sy boonste baadjiesak te snuffel.

“Siejy!” Festus is weer op sy bene en die meerkat vlieg oor die vloer en volg die haantjie by die deur uit. Met ’n gevoel van magtelose frustrasie sak hy weer op die stoel neer en sluit sy oë en bid in alle opregtheid dat oom Herklaas volkome moet herstel.

Katryntjie doen eers inspeksie voordat sy en Poens dit waag om voor die vreemdeling te verskyn. Sy kan sweer hy is kapabel en hou self inspeksie. Dan trek sy Poens terug badkamer toe. “Jou ore is nog pikswart. Kom hier!”

“Eina, Katryn, man, jy maak my seer! Jy sal ’n gat dwarsdeur my kop boor!”

Katryn sit die lap neer, neem dan op die kant van die bad plaas. Haar oë verteder merkbaar. Ou Poensie! Wat sou sy tog sonder hom gedoen het?

“Poens, daardie man dink ek is nog ’n dogtertjie,” sê sy half verbaas.

Poens lag breed sodat die opening wys waar sy twee belangrike middeltande veronderstel is om te wees. Die sproete op sy neus spring op en af en die blou oë glinster van pret. “Ja. Hy dink jy is nog op skool!”

Sy knik en lag. Sy kan hom seker nie verkwalik nie, want toe sy haarself netnou in die spieël beskou het, moes sy lag. Maar sy lyk nou heelwat anders. ’n Duiweltjie blink in haar oë. Hy het in elk geval nie die reg gehad om hom grootmeneer te kom hou op hul plaas nie. En dit was nie nodig om so neerhalend met hulle te praat nie. Wie is hy? Sy het hom niks gevra nie.

“Poens, kom ons trek hom ’n streep. Ons hou hom onder die indruk ek is nog ’n dogtertjie.”

Poens kyk haar onseker aan. Hy is altyd daarvoor te vinde om mense strepe te trek, maar hy weet nie of hierdie een gaan werk nie. Die onsekerheid in sy oë vertel Katryn dat selfs Poens daaraan twyfel of hulle met hierdie een gaan wegkom.

Sy byt haar onderlip. “Nou dan nie ’n dogtertjie nie, maar ’n tiener.” Sy neem voor die spieël plaas en bekyk haarself. In die kuitbroek wat duidelik beter dae geken het, los bloes en haar skoon hare weer in ’n gemaklike poniestert, kaal voete, haar gesig sonder ’n titsel grimering, sal sy baie maklik vir ’n tiener kan deurgaan. Mense skat haar altyd baie jonger as wat sy is. Met haar fyn liggaamsbou en kinderlike gesiggie het sy al baie probleme ondervind. Sy glimlag. Sy onthou nog goed die dag toe sy by die hospitaalkamer ingestap het om die ou oom reg te kry vir ’n operasie. Hy het byna kaalkoejawel by die hospitaal uitgehardloop. Nie eens die matrone kon hom oortuig dat sy ’n volwaardige verpleegster van twintig is nie. Hy het subiet geweier dat ‘‘ ’n bogkind” hom verpleeg. Ten einde raad, ná vele soortgelyke voorvalle, was sy, voordat sy huis toe gekom het, permanent in die kindersaal – waar sy baie gewild was.

Sy sê nou vir Poens, wat haar met ’n skewe rooikop sit en beskou: “Ek wed jou ek sal hom bluf!”

Poens se oë vernou. Vir weddenskappe is hy ook altyd te vinde, maar hy het al geleer om nie sommer teen Katryn te wed nie. Hy kom meestal die slegste daarvan af.

“Ek dink jy sal. Jy lyk nie soos ’n grootmens nie.”

Katryn glimlag, slaan haar arm om sy skouers. “Nou toe, kom. Maar jy moet dink voor jy praat, Poens. Jy moet my nie verklik nie. Daardie man sal ons sowaar afslag as hy uitvind ons het hom vir die gek gehou.”

Poens se blou oë skitter en dan lag hy hardop. Dis hoekom hy so lief is vir Katryn en hoekom hy elke oomblik wat hy maar kan, hier op Skaars-van-als by haar boer. Hier lag ’n mens. Daar waar hy bly, is geen rede om te lag nie.

Met neergeslane oë staan hulle oomblikke later soos twee soet kinders voor Festus, gereed vir inspeksie.

Hulle staan roerloos terwyl sy blik oor hulle dwaal. Vir die eerste keer kan hy hulle werklik goed bekyk. Hy blik vlugtig na Poens – ’n rooikop wat beslis rooi is, die gesiggie besproet van ’n kant af, seker so elf jaar oud.

Speurend en opsommend kyk hy na die meisie. Dit voel asof sy hart ruk. Sy is glad nie so jonk as wat hy gedink het nie. Noudat sy skoon is, skat hy dat sy seker so sestien moet wees. Nie ’n beeldskone kind nie, maar daar is iets aan die elfagtige gesiggie wat baie aantreklik is. ’n Fynbesnede gesiggie, met effens hoë wangbene, donker wenkbroue en wimpers by die goudblonde hare. In die verslete broek en vormlose bloes lyk haar lyfie nie veel anders as dié van die seuntjie langs haar nie.

Hy kyk na die kaal voete en frons. “Jou toonnaels is nog vuil en jou hakskene is gebars.”

’n Ligte gloed kleur die fyn gesiggie, en net vlugtig flits die parmantige blou oë na hom op. Dan sak die ooglede weer en sy antwoord gedemp. “Dis gevlek. Ek kry dit nie skoner nie. En my hakskene lyk so van al die kaalvoet loop.”

Hy pers sy lippe opmekaar. Miskien sou dit beter gewees het as sy nog ’n klein dogtertjie was en nie ’n opstandige tiener nie. “In watter graad is jy?”

Poens roer hier langs haar, en Katryn se brein werk blitsig. Sy hou nie van leuens nie. “E . . . ek . . . ek gaan nie meer skool nie. Ek is al oud genoeg.”

Dit lyk of die man in die stoel gaan ontplof. Oud genoeg! Wat weet ’n kind van sestien? “Ek sal beslis ’n paar dingetjies hê om met jou pa te bespreek wanneer hy beter is. Ek kan duidelik sien jy het heeltemal handuit geruk.”

’n Geluid langs haar trek sy aandag en hy kyk dreigend na Poens wat hewig met ’n sakdoek doenig raak – of iets wat soos ’n sakdoek lyk.

“Wat is dit met jou? Los jou neus en kyk na my.”

Poens gehoorsaam, maar sê: “Die bleddie ding loop. Jy kan mos sien.”

“Poens! Ek het nou genoeg van jou parmantigheid en lelike taal gehad. Los jou neus, sê ek. Ek is nie jou jy en jou nie. Jy sê vir my meneer of oom, maar nie jy en jou nie. Verstaan? Waar kom jy vandaan en waar bly jy en hoekom is jy nie by jou eie huis nie?”

Katryn reageer ontsteld. “Hy bly alleen by sy ma nie ver hiervandaan nie aan die kant van die dorp. My pa het self gesê hy moet hier bly terwyl hy weg is. Poens bly hier!”

Festus hys hom uit die stoel uit op. “Net ’n oomblik, jonge dame. Ek sal geen ongemanierde parmantigheid van jou duld nie, verstaan? Van nou af sal jy ’n bietjie vasgevat word. Ek sê . . .”

“En ek sê Poens bly hier!” Sy hys haar ook op tot haar volle lengte en het nou skoon vergeet dat sy veronderstel is om sestien te wees. “Waar kom jý vandaan om jou lyf hier te kom rondgooi? Dis mý huis hierdie en hier sal ek maak soos ek wil, en ek sê Poens bly hier. Hy is ’n genooide gas – en dis meer as wat ek van jóú kan sê!”

“O so!” Festus voel die bloed in sy slape klop. Hier lê baie werk vir hom voor – opvoedingswerk. Hier sal opgetree moet word. “Jy is doodgewoon ’n uiters ongeskikte kind wat nog moet leer wat etiket en goeie maniere beteken. Ek is nie ongenooid hier nie. Jou pa het my hierheen gestuur. Hy het my oor jou aangestel tot tyd en wyl hy weer gesond is. Van nou af sal jy dus maak soos ek sê, juffroutjie!”

Die blou oë kyk hom met verbystering aan. “My pa . . . het jóú aangestel om . . . oor mý? Maar dis kaf! Ek . . .”

“Dis beslis nie kaf nie. Dis ’n voldonge feit. En terwyl ek toesig oor jou het, sal jy jou gedra en doen wat ek sê. Jy kan sommer uit die staanspoor ’n paar maniere leer. Jy spreek my ook nie sommer aan soos jy lus het nie. Wat ek vir Poens gesê het, geld vir jou ook.” Hy sug. Hy klink strenger as wat hy bedoel het, maar dis beter dat hulle mekaar uit die staanspoor baie goed verstaan. Dit word vir hom by die minuut duideliker dat hy hom in ’n onbenydenswaardige posisie bevind. Hy voel skielik moeg en sak terug op die stoel. Hy is meer ontsteld as wat hy wil erken. As oom Herklaas nie weer gesond word nie . . . Hy wil liewer nie daaraan dink nie.

“Nou goed, Poens kan voorlopig eers bly. Gaan sit my tas in die kamer, Poens. Is hier ’n bietjie koffie in hierdie huis – of tee?”

“Ek sal gaan haal.” Sy staan en kyk hom ernstig aan. “Ek is jammer ek was ongemanierd. Dit was net ’n skok om te hoor dat my pa . . . Ek sal gou koffie gaan haal en dan sal ek aandete regkry.”

Hy knik, kyk haar agterna. Arme kind. As hy verward en ontstig is, hoe moet sy nie voel nie? Sy is nog ’n blote kind. Hy sug weer, kyk peinsend voor hom. Hy sal môre reëlings moet begin tref dat Katryn by iemand kan bly wanneer hy weer stad toe vertrek. Hier kan sy nie alleen bly nie, al is Poens hier. Hy sal iemand moet kry om ’n ogie oor die boerdery te hou en al die diere te versorg. Dit lyk soos ’n dieretuin hier.

Die gedagte aan ’n rustige naweek op die platteland waartydens hy nugter oor sy probleme tuis kan dink en oplossings kan vind, is na die maan. Dis geen rustige naweek wat vir hom voorlê nie, en die probleme waarteen hy hom hier kom vasloop het, dreig om veel groter te word as dié wat hy tuis agtergelaat het . . .

Later neem hulle plaas om die kombuistafel. Die aandete lyk maar power – brood, botter en konfyt. Dan word ’n geurige pastei op die tafel neergesit en hy kyk verras daarna.

“Dit ruik heerlik. Het jý dit tog nie gemaak nie, Katryntjie?” vra hy in ’n poging om die ietwat kil atmosfeer te verlig. Sy knik net en hy sê weer vriendelik: “Maar dis baie oulik van jou. Waar het jy dit geleer doen?”

“Ek het huishoudkunde op skool gehad,” prewel sy.

Weer is daar ’n geluid van Poens se kant af wat vinnig verdoesel word toe hy die agterdogtige oë op hom gewaar. “Sy het die botter ook self gemaak.”

“Dis pragtig. Baie pragtig.” Hy hou Poens opsommend dop. Hy het ál die gevoel die klein rakker wil bars van die lag, maar waaroor kan hy nie dink nie. Hy tel sy vurk op, sien dat die twee hom doodstil sit en aankyk. Hy lig sy wenkbroue, laat sy vurk weer sak. “Iets verkeerd?”

“Jy moet eers die seën vra,” kom dit van Poens.

Hy is duidelik onkant betrap en dis Katryn wat die ongemaklike stilte verbreek. “Jý kan vanaand vir ons die seën vra, Poens.”

Hy sien hulle hande vat en dan strek daar ook twee handjies na sy kant toe uit. Gehoorsaam neem hy hulle en buig sy kop.

Poens bid: “Seën wat ons eet, Here, laat ons u goedheid nooit vergeet nie, amen, oe, Katryn, maar nou is ek honger!”

Alles word in een asem gesê en vir die eerste keer wissel Katryn en haar nuwe voog ’n glimlag. “Val dan maar weg, maat. Hier is baie.”

Katryn kan nie help om geamuseerd op te merk dat die stadsheer, nes klein Poens, ook deeglik wegval nie. Die pastei verdwyn, en die boerbrood en botter en appelkooskonfyt verdwyn net so toweragtig.

Die aandete – wat eers vir hom, gewoond aan eksotiese restaurantdisse en Bes se puik etes, so armoedig vertoon het – word ’n koningsmaal. Hy kan nie onthou wanneer laas hy ’n ete so geniet het nie. Dit laat hom ook terugdink aan sy ouma en oupa aan moederskant wat ook op ’n plaas gewoon het, en hy onthou vanaand weer dat daar altyd varsgebakte brood en plaasbotter op die tafel was en hoe hy as kind net so weggelê het daaraan soos Poens vanaand. Hy strek sy hand weer na die broodbord uit . . .

Toe hy sy glas karringmelk optel, is sy oë peinsend en Katryn kan sien dat sy gedagtes dwaal.

Festus dink ver terug. Dit was die gewoonte by sy oupa en ouma op die plaas, en ook by sy ouerhuis, om altyd eers die seën te vra. Hy glimlag effens weemoedig. Dis byna dieselfde gebed wat Poens vanaand afgerammel het wat sy oupa en vader gebruik het. Dis ’n gewoonte wat by hom uitgesterf het. Net so was dit altyd die gewoonte om mekaar se hande te neem terwyl daar gebid is.

Hy kyk die twee kinders aan weerskante van hom beurtelings aan. Oom Herklaas mag in ander opsigte in gebreke gebly het om sy dogter op te voed en reg groot te maak, maar daar is sekere dinge wat hy nie agterweë gelaat het nie. En miskien is dit juis dié dinge wat die grootste waarde het.

Hy kry effens lag vir homself. Vanwaar die skielike filosofiese gedagtes?

Ná aandete gaan sit hulle op die stoepie en kyk hoe die vlaktes om hulle verdonker. Om hulle lê die stilte soos ’n mantel, en die geskree van die krieke en paddas maak die stilte nog geselliger. Bokant hulle skyn die sterre helder. Hy kyk omhoog. Die stad se sterre lyk anders, dowwer. En dit was laas op sy oupa se plaas dat hy sulke stilte ervaar het. Sy lewe in die stad voel so ver weg . . . en so onwerklik. Hy wens hy kon langer as die naweek hier bly.

Hy luister na die gesprek en geniet dit tot sy verbasing. Dit gaan oor koeie en skape en hoenders en telkens voel hy verbaas oor die wyshede wat Katryn kwytraak. Sy het haar pa se liefde vir die veld en die diere geërf. Sy is ’n natuurkind. Later begin hy uitvra, en hy hoor hoekom hier op Skaars-van-als allesbehalwe ’n skaarste aan allerhande soorte diere is. Dis Poens wat hom vertel dat almal in die omtrek weet hoe goed Katryn met siek diere is en dat die meeste diere siek of beseer hier aangeland het. Katryn het hulle gesond gedokter, en dan het hulle maar sommer hier gebly. Soos Snoefie die meerkat, en Beauty en Pensie die kat, en Loffie die mak duif wat omtrent die hele aand op Katryn se skouer sit en slaap het totdat sy hom netnou in sy hokkie gaan sit het.

Beauty is maer en verhonger in die veld aangetref as ’n klein hondjie. Katryn het hom gedokter met bietjies melk totdat hy gesond was, en toe het hy maar net hier gebly. Snoefie se stert en een heup het in ’n slagyster vasgesit wat gestel was vir jakkalse. Katryn het hom gedokter, en al loop hy vandag nog duidelik mank, het hy gesond geword en gebly. So het Loffie op ’n dag met ’n af vlerk en een af pootjie op die werf neergeval – die werk van kinders met windbukse. Katryn het hom opgetel . . . en vandag volg hy haar waar sy gaan. En Pensie, die groot kat, het op ’n dag net by Skaars-van-als aangeloop gekom . . . afgegooi langs die groot pad deur mense wat haar nie meer wou hê nie.

Festus voel werklik gesteurd toe die bakkie met die blou polisielig bo-op die kap by die werf indraai. Hy kan die verstywing in Katryn se skraal lyfie sien, en hy staan vinnig op, ’n gevoel van onheil in hom. Hier is nie ’n telefoon op Skaars-van-als nie. Dis ’n luukse wat oom Herklaas homself nooit veroorloof het nie.

“Ek sal gaan hoor wat hulle wil hê,” sê hy vinnig toe dit lyk of Katryn hom wil volg. Sy bly gehoorsaam staan en hy is intens bewus van die seun en dogter wat hom stilswyend met die oë volg toe hy nader stap na die jong konstabel wat uitklim.

“Ek is Festus Dumas, oom Herklaas se vriend,” stel hy homself bekend.

“Daar het ’n boodskap uit die stad gekom, meneer. Meneer Klem is vanaand sesuur oorlede.”

Festus wag eers dat die bakkie vertrek voordat hy terugstap. Dan, sonder ’n woord, druk hy die klein gestaltetjie teen hom vas en laat haar huil.