Читать книгу Louisa du Toit Omnibus 10 - Louisa du Toit - Страница 11

In die een minuut wat dit sal duur vandat die motordeur klap totdat die klop aan die voordeur kom, neem Bina haar ’n paar dinge voor. Sy sal haar nie soos ’n stertswaaiende klein hond of skurende kietsie gedra nie. Ook nie soos ’n hans boklam, ’n tjankbalie, ’n bedelaar, mak rivierapie, weeskind of witvoetjiesoeker nie. Sy sal haar nie afsydig hou, of verbaas of senuweeagtig of aanstellerig of minderwaardig of spoggerig of aanklaerig of oorgretig of belangeloos nie.

As dit dalk so is dat Tanna en oom Kola haar pa van sy dogter weggekeer en dalk selfs sy briewe verduister en oor sy geldelike bydrae geswyg het, sal sy hulle nie daaroor verwyt nie.

Aangesien dit koel genoeg en reeds laataand is, trek sy bo-oor die skraps nagklere die lang, lig gehekelde somertrui aan wat sy baie lank terug op die dorp op ’n uitverkoping aangeskaf het. Niemand het haar ooit leer brei of hekel nie, en Tanna self kan nie.

Sy vat die lamp met die bedoeling om die klop aan die deur voor te spring. Sy tik in die verbyloop aan die kamerdeure van Tanna en van oom Kola. Sy draai die garetol-knoppe, stoot op ’n skreef oop, en roep sag na binne: “My pa het gekom, dit lyk of hy vroeër gery het.”

Toe maak sy die voordeur oop, net voordat hy kan klop. Hy staan trouens kneukel in die lug en lyk betrap, byna verleë. “Hoe skrik ek nou.”

“Pa hoef mos nie vir my te skrik nie.” Sy voel so kalm soos een van die rivier se waterkuile. Dis haar pa, o ja. Sy het ’n baie vae herinnering aan hom, asook ’n paar ou kiekies in haar besit. Die soel man met die langerige bolip en die effens uitgestrekte nek, asof hy só beter kan sien en hoor. Dis eintlik ’n effens lelike gesig, maar boeiend. Op ’n manier intens. Dit lyk of hy jou halfpad tegemoet wil kom.

“Hoe moes ek weet dis jy? Ek het jou laas gesien toe jy vyf was.” Hy buk en gee haar ’n groetsoen, niks meer nie, asof hy begryp sy verlang niks meer nie. Sy ruik vreemde sigaretrook, sien van naby die knopies van die witterige hemp met die opgerolde moue.

“Pa het toe vroeër gery. Pa is seker moeg. Ek kan koffie maak en eiers bak.” Vlugtige herinnering aan Elzar.

“Ag, jy moenie moeite doen nie, kind. Daar is nog orige kos in die koelsak, ek het heelpad gepeusel. Dalk net vars koffie.”

Dis die “kind” wat tot diep in haar hart slaan. En sy was juis van plan om ongeraak te wees. Maar dit het so natuurlik gekom, asof hy haar nie net tot op vyf nie, maar lewenslank so genoem het.

“Ek sal dan vir Pa ’n bed opmaak, ons het ekstra matrassies.”

“A, van die buiteslaapnagte, ek onthou. Maar nee, as dit reg is met jou, ry ons vannag nog terug. Jy kan in die kar slaap, vat net ’n kussing en kombersding.”

Hy is dus haastig om tuis te kom. Wil die vrou hom nie langer afstaan nie? Is dit hoekom hy halsoorkop in die kar gespring en deurgejaag het?

“Dankie vir die moeite om te kom, Pa.”

“As jy moet hoor hoe selfsugtig my motiewe is, sal jy nie so dankbaar wees nie.”

“Oom Kola het iets gepraat van onbepaalde tyd,” waag sy.

“Ja, soos ’n maand of twee dalk? Maar as jy nie kans sien nie, kan jy oor ’n week terugkom. Ek sal jou op die bus of trein sit, ek sal jou dalk net nie self kan terugbring nie.”

Aan die geluide van skuifel en kug te oordeel, is Tanna en oom Kola in aantog. By gebrek aan ’n kamerjas het Tanna ’n skoon voorskoot oor haar nagrok aangesit. Aan haar voete het sy afgetrapte draskoene geslof. Haar eerste woorde is ’n verwyt, soos sy teenoor oom Kola gewoond is: “Nou kom jy haar dan nog vroeër wegvat, Pieter. En wat moet ons doen?”

“Ek steel haar nie, ek bring haar weer terug. Ek wil hê sy moet haar boetie leer ken.”

Dit slaan die ander drie met stilte. Dis Tanna wat die meeste moed het: “Het jy dan ’n kind by daardie merrie?”

Hy glimlag skeef. “Nie by Dora nie, nee, ons is geruime tyd al uitmekaar. Ek moet erken ons was nooit getroud nie. Ek is nou getroud met ’n jonger vrou, Alet, en ons het ’n seuntjie. Het ek dit nie geskryf nie?”

Kolskoot. Tanna en oom Kola lyk soos betrapte hase voor ’n jaglig.

Pieter O’Connell lyk nie te verbaas oor die reaksie nie. “Ek het nogal geraai dat Bina nie my briewe kry nie.”

Bina kyk na Tanna, ’n blik wat vra en verwyt tesame. “Dit was ook maar net so ’n ou paartjies,” probeer Tanna loskom. “Lank terug.”

“Ja, ek het opgehou skryf, ek dog sy wil nie antwoord nie. En die een keer wat ek hier aan was, het julle haar soos ’n boklam weggesteek.”

Dis oom Kola wat beheer neem. “Ons het dit die beste vir haar geag,” sê hy kort en klaar. “En oor die geld moet jy jou nie bekommer nie. Ons het dit getrou vir haar gespaar. Waar’s die bankboekie, ou Antjie.”

Bina het nie gedink die klein huis het onbepaalde wegsteekplek vir enigiets, veral nie vir ’n bankboekie nie. Haar eie een is posspaarbank. Sy sit verbyster toe sy sien hoeveel geld sy het. Hoe kan sy hulle nou roskam en hulle welwillende bedrog verder oopvlek? “En die briewe?” vra sy flouweg. Sy verwag om te verneem dat dit oopgeskeur, gelees en daarna vernietig is, maar sy is weer eens verbyster toe Tanna ’n tweede keer gaan vroetel en met ’n pakkie briewe in ’n lintjie terugkom.

Agterop is haar pa se adres, selfs foonnommer, asof hy desperaat was dat sy tog moet antwoord. Sy kan nie sweer dat sommiges nie oopgestoom was nie, te oordeel aan die ongelyke tekstuur van die toegeplakte agterflap.

“Hou die briewe eers hier, tant Anna,” beveel Pieter. “Dis alles ou nuus. Ek sal haar vertel wat te vertelle is.”

Dit dwing Bina se respek af dat hy nie ’n bohaai opskop nie. As iets gebeur het, het dit gebeur. Dit is wat sy houding wil sê. Dis soos Elzar ook is. Gemaklik met mense en die magte wat hulle voortdryf.

“Sal jy darem skryf?” Tanna se stem breek-breek.

“Ek sal toesien. Mits die briewe darem, hoe sal ek sê, veilig by julle uitkom,” kan Pieter nie weerhou nie.

Dis middernag toe hulle die pad vat. Haar pa het ’n groot, sterk motor met ’n dieproom kleur. ’n Familiemotor. “Outomaties,” deel hy haar mee toe hulle die dorp agterlaat. “Jy sal dit maklik leer bestuur, binne ’n paar weke. Maar liewer met Alet se motortjie.”

“Ek bestuur? In Johannesburg?”

“Johannesburg is ’n mite. Dis eintlik ’n klomp dorpe wat rondom ’n stadskern gerangskik is. En in die kern kom mens selde.”

“Maar hoekom sou ek wou bestuur?” Sy is geensins vaak nie, al is dit ver oor bedtyd. Sy sit voor langs hom, maar die agterkussing is vir haar ingerig vir slaap. Sy geniet sy geselskap en waardeer dit dat hy die nagtelike alleentyd nie gebruik vir berou en vergifnis, navrae en algemene derms uitryg nie.

“Jy sal geskok wees om dit te hoor, maar ek het klaar afsprake vir jou leerlinglisensie en sommer vir jou bestuurslisensie ook gemaak.”

“Maar hoekom?” vra sy weer. Dinge loop nou te vinnig, dit voel sy bly agter.

“Bina,” sê hy, “toe ek Alet ontmoet het, was sy op die punt om oorsee te gaan reis. Sy was ’n alleenloper en het lank daarvoor gespaar. Maar toe die troue tussenin kom, het ek haar belowe dat ons twee saam sal gaan sodra ons gevestig is. Toe kom die baba. Witkoppie, sy naam is Whitie, en die reis is op die lange baan. Maar nou is hy veertien maande, oud genoeg om by iemand te bly. Ons het ’n bekwame dame gehuur, ’n afgetrede verpleegster by wie hy drie dae per week in ’n speelgroepie is. Hy ken haar en sal nie te erg oor ons treur nie.” Hy klink nietemin beswaard oor die vooruitsig.

Bina is nog nie seker waar sy inpas nie. Tot hy weer praat: “Toe bel oom Kola vanmiddag, of is dit reeds gister? In elk geval, toe Alet dit hoor, is sy vuur en vlam dat jy saam met ons op reis moet gaan. Maar …”

“… maar Pa het die plan gekry dat ek liewer die oppaswerk moet kom doen?”

“As jy kans sien.”

“Ek weet niks van kleintjies af nie.” Wat nie heeltemal waar is nie, want het sy nie weke lank ’n oog oor Dawid se klein Lientjie gehou, handjies afgevee, getroos en gepaai en bietjie met haar gespeel sonder dat dit aandag trek nie? Later gewaag om haar toilet toe te vat omdat Dawid nie altyd naby was nie? Deernis gevoel vir die klein wit boudjies?

“Jy kan nog eers oefen en hom leer ken voor ons vertrek. As jy regtig nog huiwer, kan die vrou steeds kom. Dan betaal ek julle al twee.”

“Dit sal nie reg wees nie.” Sy is so gewoond aan spaarsaam lewe. “Ek wil ook nie betaling hê nie, Pa.”

“Wil jy tog liewer saam met my en Alet gaan?”

“Nee, dit glad nie. Derdemannetjie, nee. Ek sal eendag saam met my eie man gaan.”

“Is daar iemand?”

“Nee, maar ek sal so iemand soek.” Iemand, ’n kruising tussen Dawid en Elzar.

Hy lag. “Eensaam sal jy nie wees nie, want ons huis het twee kamers met buitedeure wat ons aan studente verhuur. Broer en suster. Hulle neem saans die hoofete by ons, sorg verder vir hulleself.”

Dit klink veilig en huislik genoeg, en sy besef met verligting dat die mens hom by nuwe omstandighede kan aanpas. Maar dis nogtans ’n groot stap, en sy moet besluit of sy haar op so ’n wyse kan verbind.

Sy wens sy kon by Elzar raad vra. By wie anders? Dawid is buite perke, en Japie kan net “heiden jissie” sê en stories oor “daar oorkant” opdis. Oom Daan is ’n wyse man, maar net plaaslik. En oom Kola en Tanna, so is dit nou bewys, kan lekker konkel as dit om haar welsyn gaan.

Is hierdie totale ommeswaai in haar lewe sowaar noodsaaklik, net om van Dawid af weg te kom? Nie eers oor wat gebeur het nie, maar oor wat moontlik kan gebeur as die bloed dan so erg klop? Op ’n afstand, in die nagtelike motor (dit wat sy in ’n flits vooruit gesien het), lyk dit vergesog. Heeltemal oordrewe. Hiervoor moet sy nou alles agterlaat? Dawid self, die bekende winkelrakke met die mengelreuk van allerlei koopware, Tanna en oom Kola se skadelose bakleiery, die vaal huisie aan die voet van die rantjie, Japie se besoeke soos ’n koerskwyt hommelby, Makkie met haar warm lieste, die lied van die bittereinder-sonbesie. En Elzar wat af en toe moontlik haar pad kruis, met kwinkslag-wyshede en soenlippe wat aan ’n ander meisie behoort?

“Nou begin ek vaak word,” erken sy teen halftwee. Hulle het reeds oor alles onder die son gesels, veral oor haar jeug, die skool, die debat, haar leeswerk, die hoof se gesprek met haar. En sy weet alles van hom, Alet en Whitie, sy werk.

Pieter hou stil en laat haar agter inklim, nadat hulle eers koffie gedrink het uit sy fles wat weer volgemaak is – by die primus, in die vaal huisie teen die rant in die voornag, dink Bina met vretende vroeë verlange.

“Dis nie billik dat ek slaap nie, wat as Pa agter die stuurwiel aan die slaap raak?”

“O, ek sal nie, my gedagtes sal my wakker hou. Ek voel soos iemand wat ’n langverlore skat weer gevind het, en wie kan dan slaap?” Na ’n rukkie vervolg hy: “Ek stel my voor dat jy een groot vraag het: of en wanneer ek van plan was om jou nader te trek, as ou Estruis my nie gebel het nie.”

“Ja, Pa.” Sy kan nie hierteen stry nie. “Ek weet Pa het een keer probeer, maar dis lank terug. Maar nou ja, ek het dan ook nie Pa se briewe geantwoord nie.”

“Omdat jy dit nie ontvang het nie. Die ou twee vabonde. Jy moet maar lees as jy teruggaan. In die jongste brief, na Whitie se geboorte …”

“Het Pa my van hom geskryf?” Spyt en berou stoei in haar. Hoe kon sy hom ooit verkwalik?

“Ja, ek het. Alet sou my ook nie met rus laat nie. Vandat ons getroud is, gee sy my hel oor jou. Toe Whitie kom, nog erger. Ons sal nie nog kinders hê nie, en sy wou hê die sus en boetie moet mekaar leer ken.”

“So, die tyd was ryp,” som sy op.

“Ja, ons planne het vasgestaan. Voor of na die oorsese vakansie wou ons jou ’n rukkie kom haal. Tog vreemd hoe dinge bestem word.”

Haar gedagtes flits na Dawid. Bestemming. Hy is nie vir haar bestem nie, met of sonder Molly. As daar iets moet gebeur wat hierdie feit omvergooi, is dit nie iets wat sy hoef te bedink of te forseer nie.

“Ek is bly dat Alet positief oor my voel.”

“So positief, dat sy ’n porseleinding vir jou bêre wat nog van jou ma af kom. ’n Tipe sopkom. Jou ma het altyd melkkos daarin geskep.” Sy stem is swaar. “Alet het amper my kop afgebyt toe sy dit tussen my losgoed vind, en dat ek spykers en skroefies daarin gebêre het.”

“Hoe lyk dit?” vra sy. Toe hy van die kleure en motief begin uitlê, weet sy meteens dat sy dit onthou. Nou moet sy ook hoor dat dit glo baie kosbaar is, en meer as ’n eeu oud, Alet sal die naam daarvan weet. “Ek het dit nogal probeer memoriseer, maar dit sukkel,” bely hy. “Iets soos Wilgers en Bok. Maar in Frans.”

Sy lag vir die poging. Dat sy en Alet van mekaar sal hou, gee haar genoeg gemoedsrus dat sy, gewieg deur die motor, heerlik in slaap wegdoesel. Dit sal help dat sy vergeet van die pynlike afskeid, van die verlate nagtelike huisie, die Swietse bok wat op die voorwal slaap, die swaar bruin winkeldeur wat binne ure oopgesluit sal word.

Dawid sal inkom, sy skouers in die kortmouhemp. Sy het dikwels so lus gehad om haar kop net eenkeer teen daardie koel skouers te druk en die spanning daarvan teen haar wang te voel. Dalk sal oom Kola hom vanoggend daar inwag. Hy sal haar plek vol staan, sy hoef haar nie te bekommer nie.

Sy weet nie hoe lank sy geslaap het nie, maar word wakker van haar pa se geneurie agter die stuurwiel, seker om wakker te bly. Intussen, weet sy, het hy iewers petrol ingetap, sy onthou die ligte en beweging. Toe sy nou regop kom en deur die venster kyk, begin die dag breek. En dis verskriklik vreemd, die beboude gebied, die drade en torings, die ligte, die aangroeiende verkeer.

“Is Pa nog reg?” vra sy en haar stem klink klein.

“Reg genoeg, maar ek moet sê Klaasvakie begin truuks uithaal. Dis hoekom ek sing. Het my bariton jou wakker gemaak?”

Sy lag vaak, want hy sing maar valserig. “Sing Pa vir Whitie aan die slaap?”

“Ja, wel, maar ek moet sê, hy raak aan die slaap sodra ek ophou sing.”

Sy het nie geweet dat hulle so goed sal klaarkom nie. Maar is dit die prys werd? Die vreemdheid wat haar inneem? Wat op aarde soek sy hier? Is dit moontlik dat sy net gistermiddag totaal onwetend van die winkel af gekom het en deur oom Kola opgelaai is? Die warrelwind daarna, het dit met haar gebeur?

Die son is nou behoorlik op. Hulle ry deur die strate van ’n pragtig hoog geleë woonbuurt totdat Pieter regs draai en op twee strepe beton by ’n motorhuis inry. “Soos ek vir Alet ken, het sy gewaak. Sy het die ure uitgewerk en glad die deur oopgemaak vir my om in te ry.”

Alet kom uit met Whitie op die arm. ’n Vrou in haar dertigerjare, stewige bene en heupe, egter met ’n dun middel en vol boesem. Popmooi is sy nie, maar haar gesig het karakter en sy lyk na iemand met wie mens nie speletjies sal speel nie. Op haar arm hou sy die mollige outjie, witblond tot by die ooghare. Slierterige spierwit babakuifie hang oor die ewe wit voorkop. Dis ’n belaglike vergelyking, maar Whitie laat haar dink aan Makkie se vars melk as dit in die erdebeker skuim. Elzar se skuimsnor, gisteraand. Was dit net gisteraand?

Pieter klim uit, rek hom, en loop hulle dan tegemoet om albei met een gebaar in sy arms toe te vou. “Alet, dis nou my meisiekind Bina.”

“Maar sy lyk dan net soos Whitie!” Dis ’n spontane uitroep, van harte opreg.

Alet soen haar, met ’n wangdruk daarna. “Voel hom net,” beveel sy en plaas vir Whitie in Bina se arms. Hy moet pas gebad wees, babageurig en met ’n blink kuifie. Eers beur hy ’n bietjie weg maar toe daar geen redding uit bekende oorde kom nie, bêre hy sy gesig skaam teen haar skouer.

“Hy dink as hy jou nie sien nie, sal jy hom nie sien nie,” lê die moeder uit. Hulle lag al drie, hulle eerste lag saam. En daarmee is die brug geslaan, die onmoontlike brug wat verlede en hede moet saambring, soos twee kontinente.

Toe word sy die warm, bedrywige huishouding binnegevoer, en sy raak deel daarvan sonder dat sy enige poging hoef aan te wend. Sy kry ’n heerlike ontbyt. Die Villeroy et Boch-erfstuk word aan haar getoon. Dis deur haar ma of ouma of grootouma op wie-weet-watter vendusie aangekoop, ’n sopkom met ongelooflik mooie blomme op, veelkleurig maar gedemp. “Ek het dit so hoog gebêre dat geen mens of kat of hond dit kan bykom nie,” verklaar Alet trots, “en ek is dankbaar dat dit hiervandaan jou verantwoordelikheid sal wees.”

“O, hou dit maar eers daar,” keer Bina vinnig, want dit voel of die ding so kosbaar is dat dit kan verkrummel as sy net daaraan raak. ’n Opskepkom vir melkkos vir ’n melkmeisie, dit klink paslik. Sy moet dit tog vir Elzar vertel. Maar hoekom voel hy so vreeslik ver en vaag?

Dis nog donker toe die telefoon op Elzar Enslin se bedkassie lui. Hy het eers die lawwe gedagte dat dit die sonbesie in daardie kameelboom van gisternamiddag is. Toe hy besef waar hy is, moet hy besluit: wekker, voordeur of telefoon? Toe hy uiteindelik sy slaapverwarde gedagtes gefokus kry op die skrillende vaal kriek hier naby sy oor, is hy ook sommer dadelik wakker. Dis glo instink, mos. Die man, die jagter, slaap maklik maar lig.

“Hallo? Ja, Enslin hier. O, goed, ek bly aan.”

Hooflynoproep. Bellville. Dit kan net Tanja wees. Normaalweg bel sy nie so vroeg nie. Sy is ’n nagwolf, wat die “vroeë vinkie” uitsluit. Sy sê die twee moeilikste dinge vir haar is om saans in en soggens uit die bed te kom. Hy moet haar oor twee dinge waarsku: as hulle getroud is, sal sy bedag op vroegoggendbesoeke moet wees. Mense kom sake in die dorp doen en gaan dan by die pastorie wag as die winkels en kantore nog toe is. Tweedens sal sy moet leer om elke oop aand (wat min genoeg sal wees) vroeër in die bed te kom, want daar sal ’n huwelik wees wat gebou moet word. En, behalwe dat sy kaal kolle tussen die mure sal moet help vul, moet sy die kaal ruimte in sy dubbelbed opvul. ’n Dubbelbed waaroor hy baie geterg is nadat van die lidmate sy goedjies wat vooruitgegaan het, moes uitpak en rankskik.

“Haai jy, ou Haan,” groet sy. Die troetelnaam erger hom soos gewoonlik, maar haar sterk stem in sy oor vul hom met emosie. Dis sy meisie, sy verloofde sodra hy ’n ring aan haar vinger kan bekostig. Hulle weef saam drome oor die toekoms. Die ou mite dat alles in die lewe vir altyd sal regkom as julle tweetjies net eers getroud is.

“Ja, Tante,” straf hy haar. Dis sy vervorming van Tanja, en dit maak haar ook lekker vies, maar darem nie boos nie. Hy bly knellend bewus daarvan dat die telefoonsentrale kan inluister. Almal in die dorp wag reikhalsend op die proses van outomatisering.

“Wat doen jy?” vra Tanja. Logiese vraag, sy is ’n doenmens.

“Ek lê in die bed en antwoord die telefoon.”

“Het jy nog nie my raad probeer volg om soggens ’n bietjie te draf nie?”

“Raad wat jy self nie volg nie? En my liewe mens, wil jy hê al die honde van die buurt moet my skraap? Hier draf mens net as jy groot behoefte het of vir die polisie vlug.”

“Of vir die duiwel?” vul sy gevat aan.

Hy wonder of sy dalk gaan aankondig dat sy op besoek kom. Hy verwag dit sedert sy aankoms, toe sy nie hier kon wees nie vanweë die verstandtandoperasie wat skeefgeloop het.

“Hoekom bel jy so vroeg? Hoop nie daar’s fout nie. Almal gesond?” Haar familie woon ook in Bellville, ouers nie meer so jonk nie. Sy is die laatlam.

“Nee, geen fout nie,” stel sy hom gerus. “Ek wou net bel om te sê ek het vannag van jou gedroom. En jy weet hoe is dit met sommige drome, hulle glip weg as mens dit nie dadelik neerskryf of met iemand deel nie.”

“Hoekom het jy teen die neerskryf besluit?”

Sy huiwer ’n rukkie, en toe kom dit byna beskroomd, teen haar aard: “Ek sou liewer nie hierdie een neerskryf nie.”

“Dan sou ek dit liewer ook nie oor die foon meedeel nie,” probeer hy subtiel waarsku.

Sy is flink van begrip. “Jou verlies,” terg sy ernstig. “Toe maar, ek wou jou eintlik ook vertel, ek het ’n mooi kleurafdruk van Het Melkmeisje laat maak, en dit geblok. Laat gisteraand. Self. Heel oulik. Ek kon nie wag om jou te laat weet nie. Moet ek dit per pos stuur, of dit self bring, of kom jy dit haal?”

“Om te?” vra hy ietwat dom. “Vir my … vir ons mure?”

“Nee, dominis. As geskenk vir daardie dogter in jou gemeente, die een wat nog bok melk. Ek het die inligting oor die skildery sowel as oor Vermeer se werk ook afgedruk en agterop geplak, dan kan sy alles daaroor lees.”

“Wie sê vir jou sy kan lees?” vererg hy hom. Dit voel of sy onskuldige, heel spesiale vriendskap met Bina O’Connell deur hierdie goedbedoelde gebaar binnegedring is. Dit voel ook of sy vir Bina as ’n soort karikatuur sien.

“Ag, jammer, man, dis nie meewarig bedoel of iets nie. Ek voel net ek kan nie verkeerd wees om in jou gemeente te begin bande knoop nie.”

“Wat het geword van liewer-’n-minder-bekende-oorspronklike werk as ’n goeie afdruk?” wen hy tyd.

“Dis mos nie vir ons self nie.” Sy begin ongeduldig klink.

“Hoekom moet dit vir andere goed genoeg wees as dit nie vir ons is nie?”

“Wat se katkisasie is dit? Ek wou maar net die modus operandi bespreek. Hoe kry ek dit daar? As jy wil kom, daar is hierdie naweek in die Nico Malan …”

Elzar weet dat dit onbeleef is om mense in die rede te val. Dis een van sy pastorale voornemens om iemand altyd die geleentheid te bied om klaar te praat en uit te praat. Om nie premature antwoorde te sit en bedink nie, net eers luister. Hy oefen fluks, en hy vorder. Maar op hierdie oomblik kan hy hom nie keer nie. “Met tyd wat ek waar kry? Ek is nie meer ’n sorgvrye student nie. Jy werk in die week, ek werk in die week én naweke, Tanja. Kry dit in jou kop, liewer te vroeg as te laat.”

“Elke liewe naweek?”

“Behalwe as ek behoorlik en betyds verlof insit. Sodat die konsulent kan kom preek. En die meeste Saterdae is daar ’n troue of twee.”

“Arme ou Haan. Toe maar, binnekort is ek deel van die opset. Liewer te vroeg as te laat, soos jy sê. Dan help ek jou al hierdie laste met vreugde dra.”

Daar kom dit nou, dink hy, haar vorstelike voortvarendheid. En sy wil die troudatum ryp druk. En sy gebruik troetelname oor die foon. Môre lê die dorp vol van “ou Haan”. Dis sy bynaam, nadat hy etlike ander tokkelokke uitgestof het by die bekwame mooi maatskaplike werkstudent. Wat sal Bina tog hiervan sê?

Hy wonder nog wat presies aangaan. Haar skielike weggaan, wie se inisiatief was dit eintlik? Hy brand om te weet. En is sy al op pad? Hy onthou dat Tanja op sy reaksie wag. Of dink sy? Ja, sy dink. Want sy praat weer eerste: “Nie in die pos nie, nee. Dan bring ek dit liewer self.”

“Wat?” skrik hy. “Ek bedoel, wat bring jy?”

“Maar Het Melkmeisje; het jy niks gehoor van wat ek sê nie? Dit grief my dat ek nog nie by jou is nie, aan jou sy. Ek dink aan die Bybelse beeld ‘braakland’. Sê my, ek wou al vra: as ek daar is, en jy het vergaderings, soos kerkraad of kommissies, mag ek by wees? As ek agterlangs op ’n stoel sit? Ek belowe ek sal nie ’n woord praat nie, behalwe natuurlik as ek iets werklik sinvols te sê het.”

Elzar se droë mond is dus nie net vanweë die wreed afgeknipte slaap nie.Vergesog. Daar is geen ander woord voor nie. Maar hoe bring hy haar dit aan die verstand? Hy kry darem uit: “Moenie haastig wees nie, die melkmeisie is met verlof en bly lank weg.”

“Ek sit nogtans self solank verlof in,” belowe sy. “Dan kan hulle betyds ’n afloswerkster hierso kry.”

“Ja, ja,” mompel hy. “Dit gaan ook maar dol hier. Later dalk beter. Wil jou darem nie afskeep …”

“So jy verlang my darem ’n bietjie?”

“Natuurlik,” sê hy opreg. “Nie ’n bietjie nie, en glad nie net af en toe nie.”

“Ek laat jou weet. Ek doen my bes.” Soengeluide, haar mond teen die foon.

Toe Elzar terugkruip onder die beddegoed, is dit nog skaars lig. Hy wens hy kan verlaas indommel, maar hy glo vas dat hy nooit weer in sy hele lewe sal kan slaap nie. Hierdie vroumens weet hoe om hom deurmekaar te klits, vanaf sy hormone tot by sy daaglikse program, sy hoop en sy wanhoop, sy drome en nagmerries. En makliker sal dit nie word nie. Hy kry ’n prentjie van haar, stigtelik op ’n stoel “agterlangs” terwyl hy en die sogenaamde swartspan, ten alle koste outonoom, in aller-geskoktheid vergader.

Toe kan Elzar Enslin aan niks anders dink om te doen nie: hy trek sy kop toe.