Читать книгу Die ongelooflike avonture van Hanna Hoekom (skooluitgawe) - Marita van der Vyver - Страница 5

Liewe leser. Dis hoe ek my lewensverhaal wou begin. Toe kom loer Tibo oor my skouer en sê ek is simpel, dis nie hoe mens ’n storie begin nie.

“Wat weet jy?” vra ek hom. “Hoeveel stories het jy al geskryf?”

Tibo is agt. Gans te oud vir sy ouderdom, soos my ma altyd sê. Hy’s my halfbroer. Ek het ook twee stiefbroers.

“Wie wil jy hê moet jou storie lees?” vra Tibo.

“Nie jy nie,” snou ek hom toe. “Loop speel met jou poppe.”

Hy speel nie rêrig pop nie. Wel, ek het hom laas jaar eenkeer betrap dat hy my ou Barbie-pop aantrek, maar toe ek hom daar­oor terg, het Mana woedend geword. Mana is my ma. Sy hou daarvan dat ek haar op haar naam noem. Sy glo dis sleg vir mens se gesondheid om normaal te wees.

“Niks verkeerd daarmee as seuns met poppe speel nie!” het sy uitgeroep.

“Maar jy’t niks daarvan gehou toe ék met ’n Barbie gespeel het nie,” het ek gesê. “Hoekom is dit nou skielik oukei as hý met ’n Barbie wil speel?”

“Dit het te doen met rolle,” het Mana met rollende oë gesê. “Ek sal nie daarvan hou as Tibo rugby speel nie, maar as jy wil rugby speel …”

“Ek wil nie,” het ek vinnig gekeer.

Ek kon al sien hoe staan sy langs ’n modderige rugbyveld met een van haar hansworshoede op die kop en ’n termosfles vol groen tee onder die arm. Tussen al die ander normale ma’s en pa’s.

“Ek weet. Maar ás jy sou wou …”

“So as ék mal genoeg is om my nek te breek in ’n skrum is dit oukei? Solank Tibo net nie sý nek …”

“Jy weet dis nie wat ek bedoel nie!”

Mana het haar kop so wild geskud dat ’n verfkwas uit haar hare geval het. Binne-in haar bord sop. Sy’t die kwas uit die pampoensop gevis en min gepla verder geëet.

“Ek wil nie met poppe speel nie,” het Tibo stuurs gesê. “Ek het die pop net jammer gekry oor sy so kaal daar lê, toe trek ek vir haar klere aan.”

“Dis nie so erg nie, Tibo,” het ek probeer troos. “Gavin het ook altyd sy suster se poppe aangetrek.”

Tibo het my aangekyk of daar paddas by my mond uitgeval het.

Gavin is my pa. Hy dra meer grimering as my ma. Nee, nou laat ek hom soos ’n drag queen klink. Hy hou van ’n bietjie maskara as hy saans uitgaan, dis al. My ma dra glad nie grimering nie. Sy’t nie ’n rooi mond of pers ooglede nodig om raakgesien te word nie. Nie met ’n spul verfkwaste wat soos ystervarkpenne uit haar kop steek nie.

Tibo het in elk geval nooit weer, sover ek kon agterkom, met my Barbie gespeel nie. Deesdae speel hy met Action Men, sulke tawwe seunspoppe wat kamoefleeruniforms dra. Maar nou die dag toe ek my gelukbringerpen onder sy bed soek, ontdek ek ’n Action Man in ’n aandrok vol blinkertjies. Met ’n goue handsakkie oor sy gespierde plastiekarm gehaak. Ek het gesê as hy nie dadelik my pen teruggee nie, vertel ek vir Yann daarvan.

Dis wreed, ek weet, ek skaam my. Maar dit het gewerk. My pen met die sebravelpatroon het wonderbaarlik langs die tandeborsels in die badkamer verskyn. Hierdie huis is ’n oerwoud, sê Yann. En hy’s die koning van die oerwoud.

Terug by Tibo se vraag: Ek sou natuurlik wou hê miljoene men­se moet my storie lees.

Maar toe Tibo vanaand aan tafel vir Yann vertel dat ek my lewensverhaal begin skryf het, proes Yann in sy preiesop. Ons eet gereeld sop. Dis goedkoop en gesond, sê Mana, en mens kan dit van enigiets maak. Soms, veral teen die einde van die maand, proe haar sop of dit van dooie akkedisse gemaak is.

“Wie wil nou ’n veertienjarige skrywer se storie lees?” vra Yann en lag dat die sop spat.

“Vyftienjarige,” lig ek hom in. “Oor ’n paar dae is ek vyftien.”

“Mens sou dit nooit raai nie,” sê hy met sy oë iewers onder my ken. Min of meer waar my borste sou gewees het as ek borste gehad het om van te praat. Yann is my sestienjarige stiefbroer. Hy glo dis sleg vir mens se gesondheid om nice te wees.

“Daar wás al tienderjarige skrywers wat beroemd geraak het,” stry ek terwyl my wange warm word. “Wat van Anne Frank of … of …”

“Anne Frank het ’n lewe gehad waarin iets gebéúr het. En sy moes doodgaan voor sy beroemd geword het.”

Goed. Anne Frank was ’n vrot voorbeeld. Só graag wil ek nou ook nie beroemd wees nie.

“Almal het ’n lewe waarin iéts gebeur,” troos Beyers toe hy sien hoe bek-af ek na my preiesop staar. “En die res maak jy mos maar op. Skryf jou storie, Hanna.”

Beyers is my stiefpa. Ek sou graag wou sê my bose stiefpa, maar ek kan nie so openlik lieg nie, nie eens in ’n storie nie. Hy’s die beste man wat my ma nog ooit in haar lewe gehad het. Toe ek dit ’n paar maande gelede vir hom sê, kort ná hulle getrou het, lyk hy kamma in die gesig gevat.

“Ek’s die énigste man wat jou ma nog ooit in haar lewe toegelaat het. Kyk net na my voorgangers. ’n Moffie en ’n proefbuis!”

Beyers kan ’n woord soos moffie gebruik sonder dat jy jou nek deur jou skouers wil druk van verleentheid. Soms laat hy dit amper soos ’n eretitel klink. ’n Hele paar van sy pelle is moffies. Hy’s ’n akteur, sien. Jy sal hom miskien herken. Omtrent tien jaar gelede het hy die romantiese hoofrol in ’n baie gewilde TV-reeks gespeel. Vergete bloeisels? Bloeisels van vergetelheid? So iets. Beyers noem dit Bloeiende vergeetagtigheid. Met ’n spottende grynslag. Ek is in elk geval te jonk om dit te onthou. Dank jou sterre, sê Beyers.

Hy het nog altyd verhoogwerk verkies, maar deesdae is daar nie meer baie verhoogwerk vir middeljarige wit mans nie. Dees­dae is hy ook radio-omroeper, televisie-aanbieder, voorleser by kunstefeeste, seremoniemeester by sakekonferensies … Hy háát sakekonferensies, maar dis ’n manier om ’n paar rand te verdien. En hy meen dis beter as Bloeiende vergeetagtigheid.

Maar dis nie waaroor ek wou skryf nie.

Die res maak jy mos maar op. Soos Beyers sê.

Liewe leser, ek wil vir my ’n lewe opmaak. Die lewe van ’n amper vyftienjarige meisie met ’n eksotiese naam soos Fabienne. Sy’s ek, maar sy’s ook nie ek nie. My alter ego, soos juffrou Lieben­berg dit noem. Juffrou Liebenberg is my Afrikaans-onderwyseres. Sy’s erg opgetrek met die opstelle wat ek inlewer. Wonderlike verbeelding! skryf sy in die kantlyn. Ek wil nou nie ondankbaar klink nie, maar ek sou meer gehou het van: Wonderlike skryfkuns!

Ek meen, ek wéét ek het ’n vrugbare verbeelding. Soms dink ek dis die enigste ding aan my wat nie bloot gemiddeld is nie. Wat die res betref – voorkoms, lengte en gewig, atletiese vermoë (of onvermoë), punte in die klas, gewildheid onder skoolmaats – dis alles so-so. Comme ci, comme ça. Soos my pa sê as hy wil maak of hy kan Frans praat. Ek’s nie juis mooi nie, maar ek’s darem ook nie so onooglik dat jy my vir Aspoestertjie se stiefsuster sou aansien nie. Ek’s beslis nie die middelpunt van aandag op partytjies nie, maar ek word darem nog genooi na partytjies. Selfs my pui­sies is gemiddeld. Ek het nie ’n akneeprobleem soos die arme ou in my klas wat die bynaam Krater gekry het nie. Maar ek het ook nie ’n vlekkelose vel soos my vriendin Sharon nie.

Dis net my verbeelding wat my onderskei. En dit steek ek meestal maar weg van my maats. Op laerskool het ek dit gebruik om maats te wen, om die lekkerste speletjies uit te dink en die grillerigste stories op te maak, maar nou’s ek op ’n ouderdom waar verbeelding nie so belangrik is soos die regte haarstyl of ’n paar ingevoerde stewels nie.

Die ander ding wat my onderskei, natuurlik, is my ingewikkelde gesinslewe. En dit steek ek meestal ook maar weg. Die kinders wat wel daarvan weet, soos Sharon, dink dit moet fantasties wees om so ’n buitengewone gesin te hê. ’n Mallerige ma wat jy op haar naam kan noem en ’n pa met peroksiedhare wat vir jou slangvellangbroeke uit Londen bring en ’n stiefpa wat nog net-net aantreklik genoeg is dat jy kan sien waarom hy lank gelede die hoofrol gespeel het in Bloeiende vergeetagtigheid. En dan is daar die twee bekkige agtjariges. En my ongelooflike cool sestienjarige stiefbroer!

Maar ek hou nie van slangvellangbroeke nie. Of van strepe in my hare of ringe in my naeltjie of my wenkbroue of enige ander plek op my lyf nie. Nie eens aan my vingers nie. Ek is ’n enorme teleurstelling vir my trendy pa.

Maar ek hét darem nog ’n pa. Een wat van bloed en bene gemaak is. Dink hoe moet die arme Tibo voel. Sy pa is van glas gemaak. Selfs ’n pa met peroksiedhare is beter as ’n deurskynende pa.

Vyftien jaar gelede het Mana besluit sy wil ’n kind hê, maar sy wil nie ’n man hê nie. Toe sleep sy haar gay woonstelmaat nader om vir my te skep. Dis hoe sy dit stel – skep, asof sy van een van haar skilderye praat. Sy’t selfs met hom getrou. So ’n speel-speel-troue om die familie tevrede te stel. Ek het die foto’s gesien. Die bruidegom lyk so glamorous dat jy amper vergeet om na die bruid te kyk. Gavin straal in ’n wit syhemp en ’n langbroek van wit linne. Net so ’n titseltjie maskara om sy donker oë. Mana staan langs hom in ’n swart langbroekpak wat hy vir haar ontwerp het, met kneusblou kringe onder haar oë en ’n mislike uitdrukking om haar mond. Dit was ’n oggendtroue. In daardie stadium was sy elke oggend naar.

’n Klompie jare later (lank ná die egskeiding) besluit Mana sy wil nog ’n kind hê, maar beslis nie nog ’n man nie. Nie eens ’n speel-speel-man soos Gavin nie. Toe gaan sy oorsee en sy kies die mees fantastiese pa op aarde, ’n proefbuis van glinsterende glas, skoon en stil (baie stil) en sterk en tog ook breekbaar (baie breekbaar) om vir Tibo te vervaardig. ’n Proefbuis op ’n wit perd, kan jy maar sê. Wel, dis die storie wat sy vir Tibo vertel het toe hy nog simpel genoeg was om dit te glo.

Interessant, nè? Ek is geskep, hy is vervaardig. Ek voel soos ’n skildery (soms ’n middelmatige skildery, soms ’n mislukking, nooit juis soos ’n kunswerk nie) en hy klink soos iets wat uit ’n fabriek kom. ’n Onderdeel van ’n masjien.

En dan is daar my twee stiefbroers, Yann en Amos, wie se ma nou al tien jaar lank 29 jaar oud is. Sy woon in Amerika, waar sy maak of sy ’n belowende jong aktrise is, maar eintlik is sy ’n sukkelende ouerige aërobiese instruktrise. Sy’t ’n ongelóóflike lyf, volgens Yann. Borste soos ballonne. G’n wonder hy kyk so minagtend na my twee muskietbyte nie.

Verstaan jy nou, liewe leser, waarom ek gewoonlik maar stilbly as my klasmaats oor hulle gesinne begin kla? Dis net te veel moeite om die hele affêre te verduidelik. Ek het al daaraan gedink om dit grafies voor te stel. ’n Plannetjie op te stel, soos daardie stambome wat jy voor in dik Russiese romans kry sodat jy elke keer gou daarna kan loer as jy vergeet wie nou weer op watter manier aan wie verbind is. Dan pluk ek net die plannetjie uit elke keer as ek iemand ontmoet, soos ’n visitekaartjie.

Fabienne sal nie prentjies nodig hê om haar lewe te verduidelik nie. Fabienne se lewe is ’n reguit lyn van geluk. Glinsterend soos skoon glas. Fabienne se pa is ’n gewone, normale man met ’n gewone, normale werk. In ’n kantoor, beslis nie in ’n TV-reeks nie, of beter nog, in ’n spreekkamer. Iets met status, iets wat sekuri­teit aan ’n gesin kan gee, iets waarmee hy soveel geld kan verdien dat Fabienne amper nooit sop hoef te eet nie.

Ná ek lank oor Fabienne se lewe gepeins het, het ek besluit haar pa moet ’n tandarts wees. En haar ma was ’n tandarts-assistent voor sy getrou het. Dis hoe sy Fabienne se pa ontmoet het. Nou is sy net ’n ma. Een wat netjies aantrek, nooit eienaardige hoede dra nie en skoolvergaderings bywoon sonder om die skoolhoof te beledig of met die ander ma’s te baklei.

Fabienne het natuurlik fantastiese tande. Ek het ’n gaping tus­sen my boonste voortande, nou nie so wyd dat ek ’n potlood daar kan indruk nie, maar nogtans groot genoeg om my te hinder. En anders as al die ander dinge aan my lyf wat my hinder – my amper onsigbare tieties, my lelike voete, my puisies – kan ek iets aan my tande dóén. Maar ek sal eers iets aan my ma moet doen. My tandarts sê ek moet draadjies dra. Ek is grétig om draadjies te dra. Wat maak dit saak as seuns jou nie wil soen nie? Selfs sonder draadjies word ek nie juis oorval deur soenende seuns nie. Maar my ma skop vas. Geldmors, meen sy, dit sal my tande karakterloos laat lyk. Wie wil nou karaktervolle tande hê?

Aan my puisies kan ek seker ook iets doen. As ek minder sjokolade eet en my gesig elke aand behoorlik skrop, sal ek minder puisies hê. Maar partykeer dwing die lewe mens om wrede keuses te maak. Ek sal liewer saam met my puisies lewe as om sonder sjokolade te lewe.

Fabienne het nog nooit voor so ’n keuse te staan gekom nie. Fabienne kan elke aand ’n boks sjokolade verslind sonder om ooit deur ’n puisie of ’n vetrolletjie gestraf te word. Maar sy sal nie. ’n Boks sjokolade op haar eie opeet nie, bedoel ek. Fabienne weet van selfbeheer. En sy weet dat sjokolade sleg is vir haar fantastiese tande. Nee, Fabienne sal haar sjokolade met iemand deel. Sy sal seker maak dat haar sjokolade ook iemand anders se tande, vel en lyf bederf. Maar dit laat Fabienne ’n bietjie onderduims klink, nè? Laat ek dit anders stel: Fabienne sal die soet én die bitter in die lewe met iemand deel.

Waarskynlik met haar suster, Camille, wat twee jaar ouer is as sy.

Fabienne het nie broers nie. Nie stiefbroers, halwe broers of volle broers nie. Net ’n suster, ’n bloedsuster en ’n sielsuster en alles wat ’n suster maar kan wees. Behalwe ’n pes. Sharon sê sy verstaan nie hoekom ek so graag ’n suster wil hê nie. Hare is meeste van die tyd ’n pes. En tog is Sharon se lewe, met suster en al, tien keer makliker as myne tussen my barbaarse broers.

Daarom het Fabienne vir Camille. En Camille vir Fabienne. Waarom klink die laaste twee sinne soos iets uit Bloeiende vergeet­agtigheid? Dis wat juffrou Liebenberg sal dink as sy dit moet lees. Wat juffrou Liebenberg ook sal dink, of sommer reguit vir my sal vra, is hoe op aarde ek enige leser gaan boei met ’n storie oor twee stralend gelukkige tandartsdogters.

Waar’s die spanningslyn? Waar’s die drama en die intrige? Waar’s die storie, Hanna?

Goed, juffrou Liebenberg, ek sal vir jou ’n storie gee.

Op haar vyftiende verjaardag word Fabienne deur ’n tragedie getref. Haar pa word doodgeskok deur sy eie tandartsstoel! Terwyl hy ’n agtjarige seuntjie se tande stop (ek sal hom soos ’n kruis tussen Tibo en Amos laat lyk en hom Timos noem), skok die boor in sy hand hom morsdood. Hy stort neer op Timos, wat natuurlik ook geskok word en boonop versmoor onder die tandarts se swaar lyf. Omdat sy assistent daardie dag siek is, het sy vrou hom in die spreekkamer kom help. Sy dink dis alles háár skuld, want sy het die tandartsstoel oor die etensuur skoon geskrop (sy is een van daardie skroppende soort vroue, anders as my ma) en sy moes op een of ander manier ’n kortsluiting veroorsaak het. Om haarself te straf, laat trek sy al haar tande en begrawe dit saam met haar man. Haar dogters vermoed sy het haar varkies saam met haar tande verloor, maar hulle is sulke ordentlike dogters dat hulle nie weet hoe om dit vir haar te sê nie. En die weduwee word by die dag meer waansinnig. Sy kry dit in haar kop dat haar dogters haar tart met hulle fantastiese tande. Sy besluit dat hulle dieselfde offer as sy moet bring. Laat een nag bedwelm sy vir Camille met ’n massiewe dosis laggas en trek al haar tande (sommer so in die kombuis met ’n tang uit die gereedskapskis onder die wasbak) terwyl die arme kind hulpeloos giggel. Op die oomblik toe die laaste tand uit Camille se bloedige mond gelig word, stap Fabienne by die kombuis in …

Hoe’s dáái vir ’n storie, juffrou Liebenberg? Kom ons noem dit Bloeiende tandvleis!

Nee. Ek wíl oor stralende geluk skryf. Miskien omdat my eie lewe so ’n tekort aan stralende geluk het.

Vat nou maar my ma se nuutste verspotte plan. Mana Minnaar het nog nooit ’n tekort aan simpel idees gehad nie, maar hierdie een is sowaar simpel verby. Sy het besluit sy wil ’n wittebrood hou – vir die eerste keer in haar lewe – maar dit sal nie ’n gewone, normale wittebrood wees nie. Ek sê mos sy glo nie aan normaal nie. Sy wil al haar kinders en haar stiefkinders en natuurlik haar ongebore kind saamsleep. Na ’n verlate huis op ’n verlate berg. Sodat ons “mekaar beter kan leer ken”.

Dis amper so verspot soos ’n proefbuis op ’n wit perd.