Читать книгу Рыбін горад - Наталка Бабіна, Н. В. Бабина - Страница 14

У задуменні, нага за нагу, брыла я на гарод, маючы ў руках матычку і вілы, а ў галаве – цвёрды намер давесці да ладу граду з трускаўкамі – як даніну памяці бабулі; бо па мне – то хай згараць яны ад гэтай пякельнай сушы, гэтыя трускаўкі, чым хутчэй, тым лепей… Сёння раніцай Улянка паехала ў Менск. У гарачцы збораў, кармёжцы клятай свінні (халера, ну нашто мне яна? – я ж, ясная справа, нават не змагу ўзяць у рот адбіўныя з гэтых тлустых сцёгнаў, бо буду памятаць гэтыя кемлівыя вочы!) я на нейкі час забылася на пытанні, якія займалі мяне ў апошнія дні, а вось цяпер, у адносна вольную хвіліну, па дарозе на гарод, яны зноў выплылі на паверхню, як бурбалкі балотнага газу з чорных нетраў. Прааналізаваўшы яшчэ раз усё, што адбылося, я вырашыла, што час ужо спалохацца і прыняць нейкія захады дзеля абароны сябе.

Раптам зза куста вывернулася на дарогу жанчына.

Спалохацца я паспела. А прыняць захады – не.

– Аксанка?! Як ты мяне напалохала! – я хацела з палёгкай уздыхнуць, але ўздых засеў мне ў горле.

Твар у яе быў жахлівы. Маска белай смерці. Калі спачатку я ўздрыгнула проста ад нечаканасці, то, прыгледзеўшыся, застрашылася менавіта таго, што кіпела ў яе вачах. Апошні раз мы бачыліся на пахаванні бабы, і тады, паабяцаўшы адна адной сустрэцца найбліжэйшымі днямі, рассталіся зусім мірна. Але цяпер яна была раз’юшаная, быццам вось толькі што, за хвіліну да гэтага, я нясцерпна яе пакрыўдзіла, зрабіла нейкую неймаверную шкоду, здрадзіла, забіла яе дзіця… Поўныя вусны аж скруціла ад злосці, а вялікія вочы звузіліся да шчалюбінаў.

– Ах ты, гадзіна! – ускрыкнула яна і моцна пхнула мяне ў грудзі.

Я ўпала ніцма, выпусціўшы з рук свой сельскагаспадарчы інвентар.

Аксанка схапіла маю цяпку, замахнулася зза пляча і секанула па мне. Я ў гэты момант ужо паднімалася, але адхіліцца не паспела – вострае лязо ўрэзалася мне ў спіну, пад лапатку. Гэта была старая бабуліна матычка, вастрынёй яна не саступала нажу: зробленая на замову кавалём адразу па вайне, з лёгкім альховым, адлякаваным часам тронкам.

Ад шоку, болю, нечаканасці я зноў упала.

– Аксанка, ты што!?

– Заб’ю! – Аксанка схапіла вілы.

Гавораць, у стрэсавыя, небяспечныя для жыцця моманты людзі набываюць неймаверную моц і спрыт і дзякуючы гэтаму выратоўваюцца. Можа быць. Але да мяне гэта не мае дачынення. Воля ў мяне занадта слабая – гэта я адчувала не раз. Фатальна адчула цяпер. Замест таго, каб крычаць, уцякаць, хоць нешта рабіць, я толькі няўцямна, да межаў магчымага расплюшчанымі вачыма глядзела на Аксанку, на ўзнятыя нада мной вілы і не магла нават варухнуцца.

Але памерці на дарозе ў гарод ад рук сяброўкі дзяцінства мне суджана не было.

Раптам твар яе перамяніўся, змякчэў, і я зразумела, што застануся жывой. З усяе сілы яна ўвагнала вілы ў пясок побач з маёй галавой і, выдыхнуўшы з нянавісцю: «Каб ты здохла, праклінаю цябе!» – знікла за кустом, як і не было.

Я здолела вырваць цяпку са спіны. Кроў на сталёвым лязе, як густая фарбагуаш.

Я страціла прытомнасць.

Далейшае памятаю ўрыўкамі.

Добра памятаю пясчынкі – маленькія валуны, белыя, залатыя, шэрыя перад маімі вачыма. Заклапочаны мураш у роздуме круціць вусікамі. Чырвоная пляма на пяску каля майго пляча.

Лялька-маладая. Закусіўшы губу, абсыпаная ружовай пудрай, з нафарбаванымі бураком шчокамі, яна сядзіць побач, выцягнуўшы загарэлыя да кален і малочныя вышэй ногі, малюе пальцам па чырвонай крывавай пляме і з цікавасцю разглядае мяне.

– Лялька, калі ласка, пакліч каго-небудзь, – з цяжкасцю разляпіўшы вусны, папрасіла я. – Скажы мацеры.

– У тую нядзелю мы былі ў царкве, – адказала Лялька. – І ў тамтую нядзелю.

Яна сядзела побач са мной, перасыпаючы са жменькі ў жменьку пясок… Рукі прыгожыя, тонкія…

Потым, памятаю, твар Ярашыхі качаўся нада мной, бы ў сіняй смузе – карычневы ад сонца твар, у рамцы белай хусткі, на тле высокага неба:

– …цярпі, Алка! То ніц, Алка, то ніц. Вочы не заплюшчуй! – але я, мусіць, заплюшчыла вочы.

Памятаю прэтэнзію фельчаркі з хуткай:

– Ну, разве можно было вырывать из раны мотычку? Ничего нельзя было трогать, – бурчэла яна, увішна перабінтоўваючы мне спіну.

У бальніцу першай да мяне прыляцела Зарніцкая.

– Ну, ведаеш, гэта ўжо перабор! – накінулася яна на мяне з парога. – Сяджу, нікога не чапаю, пачыняю прымуса, тут звоняць з бальніцы, што ты паступіла з сечанай ранай!

– Я папрасіла цябе паклікаць, – прашаптала я.

Ад лекаў, якіх мне шчодрай рукой тут адмералі, нямеў язык ды хіліла ў сон.

– Жывёлаў тваіх суседка гэтая, што цябе знайшла, Вера Мікалаеўна, сказала, пакорміць. Але што, дзеля Бога, з табой здарылася? Хто цябе так?

Я коратка расказала Ленцы пра напад Аксанкі, з якой яна, дарэчы, пару разоў сустракалася, падкрэсліўшы, што нічога не разумею ў прычынах такога экстравагантнага ўчынку і пакуль прашу яе, Ленку, шчыльна трымаць рот на замку на гэты конт.

– Экстравагантнага!? Яна ж магла цябе забіць! – Ленка рашуча абцягнула сваю чырвоную марынарку. – Значыцца, вось што! Вы можаце там што хочаце вытвараць, але заўтра, калі цябе выпішуць – а доктар кажа, што заўтра можна выпісаць, бо ў цябе галоўным чынам быў шок ад болю, а з яго цябе вывелі – я папрашу Хведзьку прывезці табе чатырох пітбультэр’ераў! Маўчы! Ён начэпіць іх на двары, дык хоць буду мець пэўнасць, што ніхто да цябе без тваёй згоды не даскочыць. Заадно патрымаеш іх, пакуль я не вярнуся, – бо мы заўтра ў адпачынак ў Польшчу, у Кастамалоты. – Раптам яе наведала новая думка. – І ведаеш што? Давай мы возьмем з сабой і Уляніных дзяцей!

Я, толькі выведзеная з шоку, ледзьве не ўпала ў яго назад.

– Ашалела! Столькі народу з сабой папрэш?!

– Ну і што? Казік з Лінай ужо не немаўляты, а мае кабылкі дык і зусім дарослыя. Ім там напэўна будзе цікава. Нас запрасіў мясцовы святар, ён арганізаваў у Кастамалотах невялікі скансен: экскурсіі па наваколлі, царква, якую пабудавалі адразу па прыняцці уніі, старыя дамы пад саламянымі стрэхамі… Нашы з лячэбніцы ўжо былі, проста ў захапленні засталіся. Ёсць што паглядзець. Рыбалка на Бугу, зноў жа. А то, як гаворыць мой муж, – горад над Бугам, горад над Бугам… а таго Буга ў вочы не пабачыш… Словам, звані Уляне, хай бяжыць да натарыуса афармляць дазвол на выезд. Хай дзеці лепш пабудуць за мяжой. Уляна як у вір скача, ты ў нешта такое ўляпалася незразумелае – давай пакуль патрымаем дзяцей далей ад роднай краіны.

Уляна павінна была прывезці ў Дабрацічы з Менска сваіх дзяцей, Ліну ды Казіка, але з улікам апошніх падзеяў іхняе знаходжанне ў Дабрацічах выглядала ўжо папросту небяспечным. Таму прапанова Зарніцкай прываблівала.

Ліна – хросніца ЗарынадБугам, і тая ставіцца да яе з асаблівай пяшчотай. Ды і наогул яна, хоць і носіць чырвоныя пінжакі і варочае мільёнамі, ставіцца з пяшчотай да ўсяго, што варушыцца – зрэшты, і да таго, што не варушыцца таксама. І дочкі яе, «кабылкі», такія ж, як мама. Замежныя пашпарты ў Уліных дзяцей былі – помніцца, і дазвол на выезд Уляна з Юркам афармлялі яшчэ на пачатку лета – словам, я прызнала, што гэта было б някепска, перагаварыла з сястрой, і Лена памчалася ўсё арганізоўваць, паабяцаўшы праз дзве гадзіны прыехаць яшчэ раз.

Але пра які вір гаварыла Зарніцкая? Што ў яго скача Уляна? Я не паспела гэтага абдумаць, бо мяне наведаў яшчэ адзін чалавек.