Читать книгу Kortetjies en 'n lange - PG du Plessis - Страница 11

Jong Thomas begin toe jeuk, en hy loop weg hier van sy pa en van die plaas af om by die delwers te loop werk.

So hoor ek, want sien laat hy hom nie sien nie. Al my informasie kom dus woedegekleurd van die vader en die agtergeblewenes.

Maar dié sê hy’t soontoe gegaan, nie vir meer geld nie, maar oor die betaalwyse: daagliks in plaas van maandeliks.

Jong Thomas kan nie so lank wag voor hy die geld tussen sy vingers voel nie.

Menslik.

Maar die aanstelling wat toe gemaak word in sy plek, op aanbeveling van Mattewis, is ou Adolf. Volgens Mattewis is hy voortreflik, sterk, nie lui nie, gaan hy nie gebuk onder die jongmanstreke van die jonges nie.

Ek vermoed hy is ook minder kompetisie by die jong vrouens by die stasie, maar ek sê dit liewers nie.

Mattewis is soos die meeste aanbevelers van personeel in enige werkkring, want dis hosanna voor die aanstelling, en kruisiging daarna, wanneer die goeie engel wat aanbeveel is, ’n kleierigheidjie aan die voete blyk te hê.

Soos dit maar met kantore, werkkringe, die liefde, die vriendskap en dié soort dinge gaan.

Hosanna tot kruisig – dis ongeveer ons aller lewensloop.

Ou Adolf val toe in. As inval nie ’n te sterk woord is nie.

So teen die tweede dag roep ek Mattewis nader en ek vra hom hoe vaar die ou, want vir my lyk dit maar of hy hom met moeite voortsleep tussen die kweek wat hy uit die roostuin moet haal.

Nee, sê Mattewis, dis nie dat die ou baie vinnig is nie, maar hy’t kop vir kweek.

Dis ’n groot kompliment om ’n kop vir iets te hê. Mattewis reken ek het net kop vir skryf. Hy lees nie goed nie. Maar ou Adolf het kop vir kweek.

Oor kweek en populierwortels het ek en Mattewis soms ’n tegniese geskil – soos ook oor uintjies. Ek verkondig naamlik dat as jy ’n uintjie nie uittrek voor hy saad maak, en dan nog soveel bolletjies saam uittrek as wat menslik moontlik is nie, die ding weer groei. Net soos kweek, of populierwortels, of ander kruipende vuilgoed.

Mattewis meen dat as jy die ding gereeld bo afskoffel wanneer hy kop uitsteek, jy hom naderhand moedeloos maak en dan vrek hy tot in sy siel.

Ook ’n waarheid, gee ek toe, maar meer vir ander lewensterreine soos die huwelik, die literêre kritiek, en menslike verhoudinge in die algemeen.

Mattewis reken ook die uittrekkery is te stadig. Jy sien, soos jong Thomas, nie jou resultaat gou genoeg nie.

Om dus skielik te verneem van iemand wat kop het vir kweek, is ’n openbaring. Ek gaan dus maar kyk.

Om ’n kop te hê vir kweek, is verskriklik Dis al weer droog hier by ons – die mielies draai toe in die middag, die pampoenblare hang, die vyeboom se belowende Desemberdrag vergaan in klein, klipharde stukkies droëvy.

As jy dus, in die droë tye, ’n kop vir kweek het, slenter jy eers oor en gaan koppel ’n tuinslang aan die suiping uit die kanaal. Dis so ’n drupwatertjie wat jou toegelaat word.

Dan sleep jy die ander punt van die tuinslang na jou gekose kweekrank.

Dan stap jy terug en gaan draai die water oop.

Dan gaan sit jy op jou hurke en kyk hoe die trae watertjie die kweekrank week.

Dan wag jy.

Dan besluit jy.

Dan trek jy die geweekte rank met wortels en al uit die grond.

Dan gaan eet jy.

Terwyl jy die water laat loop waar daar geen kweekrank naby is nie.

Dan het jy klaarblyklik ’n kop vir kweek.

Ek roep Mattewis en ek sê iets soos nee-o-bleddie-magtag, só kan dit nie aangaan nie.

Die teenargument is duidelik en logies:

1. ek het gesê ek verkies die uittrek-sisteem bo die afskoffel-sisteem;

2. die grond is so hard dat alles agterbly as dit nie eers geweek word nie;

3. dit volg dus dat om die opdrag in sy totaliteit uit te voer, ou Adolf korrek te werk gaan, aangesien hy my opvattings oor kweekverwydering deel.

Ek sê dan moet ons maar wag vir reën en die hele spul uittrek.

Mattewis kyk na die lug soos net ’n Wes-Transvaler in Januarie kan – die houding in Wes-Transvaal sê dan oor reën net een ding: moenie laf wees nie.

Ek sê hom hy moet die dodder loop brand voor hulle ons aangee.

Hy kan maar gou vir ou Adolf help om die kweek in die roostuin, met die droogte, moedeloos te skoffel, sê hy.

Hy wen en hy weet dit.

Later sê hy luiheid is om soos ek te wees. Jy kyk en jy dink meer as wat jy aan die gang kom.

Verder kry jy ’n pens.

Kyk vir ou Adolf.

Ek voel skielik oneindig dik, vat die paraffien, en gaan brand die dodder langs die land self.

In die roostuin skoffel Mattewis en ou Adolf, sommer met die graaf, dat die stof so staan.