Читать книгу Gargantua i Pantagruel - Rabelais François - Страница 68
Księga druga
Pantagruel291, król Spragnionych292. Historia przywrócona do swej pierwotnej osnowy, obejmująca jego przeraźliwe dzieła i uczynki, ułożona przez nieboszczyka mistrza Alkofrybasa, abstraktora piątej esencji
Dziesięciowiersz Mistrza Hugona Salela293 do autora tej książki
Rozdział siódmy. Jako Pantagruel przybył do Paryża i jakie piękne księgi widział w księgarni św. Wiktora
ОглавлениеSkoro Pantagruel nastudiował się do syta w Orleanie, postanowił odwiedzić wielki uniwersytet w Paryżu; ale nim jeszcze odjechał, doszło do jego wiedzy, iż niedaleko Orleanu, w St. Anianie, znajduje się wielki i potężny dzwon zagrzebany przeszło od dwustu czterdziestu lat; dla jego ogromu bowiem żadną sztuką nie można go było dobyć z ziemi, mimo iż zastosowano już wszystkie sposoby, które podają Vitruvius, de Architectura, Albertus de Re aedificatoria, Euklides, Theon, Archimedes i Hero, de Ingeniis. Wszystko nie zdało się na nic. Zaczem chętnie przychylając się do pokornej prośby obywateli i mieszkańców, umyślił odnieść dzwon z powrotem na dzwonnicę. W istocie przybył na miejsce, gdzie się znajdował i podniósł go małym palcem tak łatwo, jak byście uczynili z dzwoneczkiem jagnięcia. A nim go wyniósł na dzwonnicę, chciał nieco ubawić miasto i dzierżąc go w ręce, zaczął dzwonić po wszystkich ulicach ku wielkiej uciesze mieszkańców. Ale zdarzyło się stąd wielkie nieszczęście; gdy go tak niósł i dzwonił, wszystko szlachetne wino Orleańskie zaczęło robić w piwnicach i zepsuło się. O czym mieszkańcy dowiedzieli się dopiero następnego dnia: każdy bowiem cierpiał takie pragnienie opiwszy się tego skwaśniałego wina, iż jeno wszyscy spluwali i kaszlali od rana do wieczora, mówiąc:
– Ha, mamy Pantagruela, aż nam w gardle zasycha.
Dokazawszy tego, przybył do Paryża ze swoją świtą. I za jego przybyciem cała ludność wyległa z domów, aby go oglądać, jako to wiecie dobrze, iż ludek paryski jest niespokojnej głowy i przygłupiasty z natury. I patrzyli nań w srogim osłupieniu i nie bez wielkiej trwogi, aby nie przeniósł ratusza gdzie indziej, w jakąś krainę a remotis, jak jego ojciec zabrał był dzwony z kościoła Najświętszej Panny, aby je uwiesić na szyi swojej kobyły. On zaś, zabawiwszy jakiś czas w tym mieście i odprawiwszy gruntowne studia we wszystkich siedmiu sztukach wyzwolonych, orzekł, iż to jest miasto, w którym lepiej żyć niźli umierać, zawszone bowiem dziady pod św. Innocentym grzeją sobie zadki kośćmi umarłych. I bardzo mu się udała wspaniała księgarnia św. Wiktora338 i książki, jakie w niej znalazł, których spis tu następuje; primo:
Bigua salulis.
Rozporkus juris.
Pantofla decretorum.
Malogranatum vitiorum.
Knebel teologiczny.
Łopatologia kaznodziei ułożona przez Tirlupena.
Słomiane jajka dla stanu rycerskiego
Blekot biskupi.
Łajnalia de małpibus et dudkis, cum commento Dorbellis.
Decretum Universitatis Parisiensis super gorgiasitatem muliercularum ad placitum.
Objawienie się św. Gertrudy mniszce w Poissy, będącej w boleściach rodzenia.
Ars honeste pierdzandi in societate, przez mistrza Ortwina.
Musztardniczka pokuty.
Papucie, alias ciżemki cierpliwości.
Formicarium artium.
De Polewkarum usu et honestate łykandi per Silvestrem Prieratem, Jacobinum.
Ogolona pałka u dworu.
Koszyk notariuszów.
Przybory małżeńskie.
Tygielek kontemplacji.
Faramuszki jurystyczne.
Ostroga winna.
Kolec serny.
Czyścibutorium scholarium.
Tartaretus, de Modo cacandi.
Fanfary rzymskie.
Brykot, de Differentiis pieczystarum.
Rozporek dyscypliny.
Pantofel pokory.
Bebechy dobrego myślenia.
Saganek wielkoduszności.
Pogrzebacz spowiedników.
Reverendi patris fratris Lubini provincialis Lapae, de Złasowanda sperka, libri tres.
Pasquilli, doctoris marmorei, de Capreolis cum karczocho comedendis, tempore papali ab Ecclesia interdicto.
Misterium Świętego Krzyża, odegrane w sześć osób przez kleryków szpicyfindrów.
Okulary Romipetów.
Maioris, de Modo kiszkam faciendi.
Kobza prałatów.
Beda, de Optimitate flakorum.
Skarga adwokatów przeciw zniesieniu kubanów.
Kocie sadło prokuratorów.
Groch ze słoniną, cum commento.
Kołaczyk odpustów.
Praeclarissimi juris utriusque doctoris magistri Łupisz Łapigronii, de Połatandis glossae Accursianae bzduris Repetitio enucidiluculidissima.
Stratagemata wolnostrelcii, Banioleta.
Franctopinus, de Re militari, cum figuris Tevoti.
De usu et utilitate skórobdzierandi equos et equas, autore M. Nostro de Quebecu.
Magistra Rozbratla Oślejnogi, de Musztarda post obiadum podawanda, lib. quatuordecim, apostilati per M. Łapserdaczkum.
O dziesięcinie jądrowej.
Jabolenus, de Cosmographia purgatorii
Quaestio subtilissima, utrum Chimaera, in vacuo bombinans, possit comedere secundas intentiones: et fuit debatuta per decem hebdomadas in concilio Constantiensi.
Żłób na siano adwokatów.
Psujincausta Scoti.
Nietoperz kardynalski.
De Calcaribus removendis decades undecim, per M. Alberieum de Rosata.
Eiusdem, de Castrametandis crinibus lib. tres.
Wjazd Antoniego z Lewy do Brazylii.
Marforii bacalarii cubantis Romae, de Kulbaczandis et czapraczandis cardinalium Mulis.
Apologia tegoż przeciw tym, którzy twierdzą, iż muł papieski jada jeno o swoich godzinach.
Prognosticatio quae incipit, Silvii Sianowełbiei, balata per M. N. Wpietkęgonium.
Bandziochii episcopi, de Emulgentiarum profectibus enneades novem, cum privilegio popali ad triennium, et postea non.
Siusiudusiu prawiczeństwa.
Łysy pośladek wdowstwa.
Mnisza czkawka.
Bawidełka ojców celestynów.
Sakwy kwestarskie.
Kłapigęba Wiatrołyków.
Łapka na szczury teologalna.
Kopyto magistrów nauk.
Kuchciki Olkamskie o jednej tonsurze.
Magistri N. Liżytalerzii, de Grabelationibus horarum canonicarum, lib. quadraginta.
Buzeratorium confratiarum, incerto autore.
Gnojorództwo hiszpańskie superkoklikantykowane, przez Fra Inigo.
Zajady liżygarnków.
Drapakadasmus rerum Italicarum, authore magistro Rapierek.
R. Lullius, de Faramuchiis principum
Swędzipytha kopturis, auctore M. Jacobo Hocstratem haereticometra.
M. Ciepłojaja, de Magistronostrandorum et magistronostratorum Bibkis, lib. octo galantissimi.
Końskie wiatry bullistów, kopistów, skryptorów, abrewiatorów, referendariuszy i datariuszy, skompilowane przez Regisa.
Almanach wiecznotrwały dla podagryków i francowatych.
Maneries wymiatandi kominos, per M. Ecium.
Postronek kramarski.
Słodycze życia zakonnego.
Klituś bajduś świętoszków.
Gistorija błędnych ogników.
Dziadostwo włóczykijów.
Okpijduszstwo oficjantów.
Subtelności zawodu kwestarza.
Banialukum Sorbiniformum.
Antipericatametanaparburydamphicribationes mendicantium.
Tasiemiec wierszorobów.
Zadodmuch alchemistów.
Stukupuku kwestarzy, wypośrodkowane przez brata Ładujkabzę.
Wędzidła religii św.
Poduszka starości.
Kaganiec szlachectwa.
Małpie ojczenaszki.
Łamignat pobożności.
Dwojaczki wielkiego postu.
Moździerz życia politycznego.
Packa na muchy pustelników.
Kapturek pokutników.
Tryktraczek braci Rypałów.
Gamonius, de Vita et Honestate civis rozporkorum.
Liripipii Sorbonici Moralisationes, per M. Lutpoldum.
Kuśkusieńku podróżników.
Tereferekukulationes doctorum Coloniensium adversus Reuchlin.
Portatywy biskupów potatywnych.
Kastanietki dla płci niewieściej.
Tylny rozporek ciężkosrajów.
Pytatorium haidukorum, per M. Razporazu.
Figielki duchów polnych i leśnych.
Gerson, De Auferibilitate papae ab Ecclesia.
O Szurujzadzie nominatów i graduatów.
Jo. Ditelrodii, de terribilitate excommunicationum libellus acephalos.
Ingeniositas invocandi diabolos et diabolas per M. Guingolfum.
Wiekuisty bigos braci Perpetuonów.
Maureska heretyków.
Hopki-szopki Gaetana.
Moczymordii, doctoris cherubici, de origine Beczygodzinkarum ei Gałyprzewracandium Ritibus, lib. septem.
Sześćdziesiąt i dziewięć brewiarzy na gęstym szmalcu.
Cnota kałduniasta pięciu zakonów żebraczych.
Kudlarstwo świszczypałów ekstrahowane z futrzanego papucia inkomifistybulowanego w Summie angelicznej.
Skorowidz roztrząsań sumienia. Górne dmuchy prezydentów. Oślołęstwo przeorów.
Górne dmuchy prezydentów.
Oślołęstwo przeorów.
Sutoris, adversus quendam qui eum vocaverat eum szubrawium, et quod szubrawii non sunt damnati ab Ecclesia.
Cacatorium medicorum.
Pomiotło astrologiczne.
Campi Mysteriorum, per S. C.
Pierdziwór aptekarzy.
Całujzadek chirurgów.
Justinianus, de capucis tollendis.
Antidotarium animae.
Merlinus Coccaius, de Patria diabolorum.
Z których to dzieł niektóre już są wydrukowane, a niektóre drukują się dopiero w poczciwym miasteczku Tubingen339.
338
księgarnia św. Wiktora – W owej bibliotece opactwa św. Wiktora, której księgozbiór składa się tu z dziwolągów częścią wymyślonych, częścią przekręconych przez Rabelais'go, częścią wreszcie może i autentycznych, autor godzi tutaj po raz pierwszy w łamigłówki wiedzy scholastycznej i jej jałową erudycję. Przytaczanie tutaj wykładu poszczególnych tytułów (o ile do dziś dnia komentatorowie zdołali je wyłożyć) wydaje się tłumaczowi zbytecznym. [przypis tłumacza]
339
drukują się (…) w poczciwym miasteczku Tubingen – W Tubingen drukowało się za czasów Rabelais'go wiele heretyckich i we Francji zakazanych książek. [przypis tłumacza]