Читать книгу Schalkie van Wyk Keur 6 - Schalkie van Wyk - Страница 10

Wanhopige angs spyker Gretha se voete aan die vloer vas. Otto is ’n hulpelose, sterwende man en haar pasiënt, daarom is dit haar plig om hom te beskerm. Maar Henriëtte is ’n onstabiele vrou wat deur haar eie woede en frustrasie tot moord gedryf sal word.

“My beeldskone bruid … my liefste Henriëtte …” praat Otto ylend. “Hoor jy die troumars, Henriëtte? Dis ons troumars … ek is die gelukkigste man op aarde, my liefling …”

“Stommerik!” krys Henriëtte ingehoue, gryp Otto aan sy skouer en ruk hom soos ’n willose strooipop in haar hande rond. “Luister na my, Otto. Ek moet die briewe en die dokumente vernietig. Waar het jy hulle versteek? Otto … Otto, hoor jy wat ek sê?”

Henriëtte gaan nie dadelik haar dreigement uitvoer om oom Otto met sy kussing te versmoor nie, besef Gretha, en sy draai weg en vlug in die gang af na Meraai se slaapkamer. Sy maak die kamerdeur oop sonder om te klop en skakel die daklig aan.

“Fielefooi!” protesteer Meraai gesmoord van haar bed af en sit steunend orent. Sy knip haar oë vinnig teen die skerp lig, maar Gretha het haar reeds bereik.

“Kom gou, tant Meraai. Tant Henriëtte is by oom Otto in sy kamer en sy dreig om hom met sy kopkussing te versmoor. Kom tog, tannie!” pleit sy desperaat en kry Meraai aan die arm beet.

Meraai se oë rek wyd oop, ineens helder wakker. “Versmoor, sê jy, liefie? Toe, toe, gee my ou kamerjassie aan. Ek moet net eers my ou pantoffeltjies – nou waar kruip die goetertjies nou weer weg?” vra sy en buk moeisaam af.

Gretha kniel voor Meraai en trek haar pantoffels vir haar aan.

“Wat maak jy, Grethatjie? Ek kan mos self …” protesteer sy.

“Om liefdeswil, tannie mors tyd. Kom net!” soebat Gretha, haar stem skor van ingehoue trane. Waarom is sy so magteloos? As Otto vannag sterf, sal sy vir sy dood verantwoordelik wees, dink sy skuldig.

“Fatsoenlikheid,” sê Meraai en trek haar lippe vroom op ’n tuit. “Ek is ’n ongetroude vrou, ’n oujongmeisie, Grethatjie, daarom moet ek fatsoenlik wees as ek in ’n man se teenwoordigheid is.”

“Wat gaan tannie se fatsoenlikheid tannie baat as oom Otto reeds dood is?” vra Gretha bitter.

“Henriëtte sal nie moor nie,” sê Meraai met onwrikbare oortuiging. “Maar kom ons loop, liefie, voordat jy in trane uitbars.”

“As oom Otto iets oorkom …”

“Sjuut!” waarsku Meraai en sluip in die gang af na Otto se slaapkamer.

“… die duurste verloofring, my liefling. Maar dis nie mooi genoeg nie, Henriëtte. Niks is goed genoeg vir my beeldskone bruid nie,” prewel Otto toe Meraai en Gretha sy kamerdeur bereik.

“Jy het ’n keuse, Otto” sis Henriëtte wat met haar rug na die deur gekeer oor Otto se bed buk. “Jy gaan my vertel waar jy daardie briewe en dokumente versteek, of so nie, gaan jy sterf. Ek sal nie toelaat dat ’n optelkind met my seun se erfenis wegstap nie. Praat, Otto, of jy sterf nog vannag!”

“Nee, maar ek wil dit hê!” sê Meraai uitkoggelend en kruis haar arms oor haar bors.

Henriëtte ruk om en krys beangs: “Meraai!”

Meraai ignoreer haar en praat met Gretha: “Jy het met jou eie ore gehoor mevrou Falkenstein dreig om haar hulpelose man te vermoor, verpleegster Wolmarans. Jy sal in ’n hof onder eed kan getuig dat mevrou Falkenstein nie normaal optree nie.”

Gretha veg teen die begeerte om histeries te begin lag toe Meraai ongemerk vir haar knipoog, maar slaag daarin om met oortuigende erns te sê: “Ja, tant Meraai. Ek het elke woord gehoor en ek is bereid om in die hof te getuig.”

“In daardie geval, liefie: kom ons gaan pak ons tasse. Ek is nie van my lewe seker in ’n huis saam met ’n moordenares nie.”

“Meraai, asseblief!” Henriëtte storm nader en kry Meraai aan die arm beet. “Meraai, luister na my. Jy kan my nie nou in die steek laat nie. Jy weet ek het jou nodig. Veertig jaar, Meraai … Jy pas my al veertig jaar lank op. Ek kan nie sonder jou klaarkom nie,” pleit sy met die hulpeloosheid van ’n kind.

Meraai se uitdrukking bly ongenaakbaar. “Ek het jou nooit opgepas nie, Henriëtte. Ek was jou geselskapsdame … toe jy soos ’n normale vrou opgetree het. Maar as jy moord beplan … Ek gaan nie saam met jou hang vir ’n moord wat jy gepleeg het nie.”

“Ek het sommer net gepraat, Meraai. Jy weet ek sal niemand vermoor nie. Ek wou net hê Otto moet na my luister,” verduidelik Henriëtte skuldig.

“Dis wat jy nou sê, maar ek is nie meer ’n kind nie. Jy het iemand nodig om jou vier en twintig uur per dag te bewaak. My kragte laat my nie toe om aan jou die aandag te gee wat jy nodig het nie, daarom vertrek ek nog vannag, Henriëtte,” sê Meraai beslis.

“Jy durf nie! Jy het my ouers plegtig beloof om vir die res van jou lewe my geselskapsdame te wees. Het my pa nie gesorg dat jou pa nie sy plaas verloor het nie? Die groothartige Jean-Pierre de Villiers het julle spul Spannenbergs ingestop, daarom het jou broers vandag hulle geleerdheid. Hoe kan jy so ondankbaar wees, Meraai?” vra Henriëtte driftig.

“Harde werk en saamstaan het verhoed dat my pa sy plasie verloor, want al wat hy ooit van jou pa ontvang het, was my maandelikse salaris. My pa is jare gelede dood en my broers is lankal selfstandig. Hulle is lankal nie meer afhanklik van die salaris wat ek maandeliks ontvang nie,” antwoord Meraai met opsigtelike trots.

“Maar jý is afhanklik van jou salaris. Wat gaan van jou word? Jy het jou eie kamer en jou etes is vry. Jy leef in weelde. As jy my in die steek laat, sal ek sorg dat niemand anders jou weer in diens neem nie,” sê Henriëtte vermakerig.

Meraai lag dat haar skouers en maag gesellig saamskud. “Maar hoe werk jou verstand, Henriëtte? Jy het self gesê: ek is al veertig jaar lank in jou diens. Ek het nie my geldjies gemors nie. Toe my pa nie meer my salaris nodig gehad het nie, het ek my geld gespaar. Ek het oorgenoeg – en ek het vyf broers wat my met ope arms sal verwelkom omdat ek vroeër so baie vir hulle opgeoffer het.”

Gretha kyk met verbasing hoe Henriëtte se gesig skielik verkrummel en hoe trane haar oë volloop en oor haar wimpers stort. “Jy mag nie weggaan nie, Meraai. Verstaan jy dan nie? Jy is die enigste mens in my lewe vir wie ek onvoorwaardelik kan vertrou,” snik sy gebroke.

“Omdat ek jou nooit verraai nie,” sê Meraai streng. “Ek ken jou soos my eie hand, Henriëtte. Jou onbeheerste uitbarstings en histerie is alles slim toneelspel om almal na jou pype te laat dans. Jy is ’n vrou van ses en vyftig, maar jy gaan soos ’n bedorwe kind te kere as jy nie jou sin kan kry nie. Dit raak jou nie dat die mense glo ek versorg ’n kranksinnige vrou nie, solank as wat jy koning kan kraai in Kaiserburg. Praat ek die waarheid?”

“My ouers het my nooit teëgegaan nie. Ek was altyd hipersensitief en gespanne. Die dokter het hulle aangeraai om my my sin te gee,” antwoord Henriëtte verontskuldigend.

“Die dokter was ’n kwaksalwer met die intelligensie van ’n brulpadda. Ongelukkig het jou ouers hom geglo, omdat hulle dit kon bekostig om jou te bederf. As jy my ouers se dogter was, sou jy na ’n gewone skool toe gegaan het en jou swak senuweetjies agter ’n ploeg in die mielieland uitgesweet het. Maar nee, die bedorwe Henriëtte moes ’n goewernante en ’n geselskapsdame hê, daarom het jy ’n mislukking van jou lewe en jou huwelik gemaak,” sê Meraai verdoemend.

“Ek het nie!” protesteer Henriëtte heftig en draai beskuldigend na Otto toe wat roerloos op sy bed lê. “Jy weet hoe gelukkig ek kort na my troue was, Meraai. Maar hý het daardie optelkind hierheen gebring; hý is die oorsaak van al my hartseer en ellende.”

“Nee, Henriëtte. Jy was te selfsugtig om Otto met enigiemand te deel. Jy was jaloers op die aandag wat Otto aan die klein Friedrich gegee het, want jy moes altyd die middelpunt van sy bestaan wees. Jy verwag selfs dat Dieter sy jeug ter wille van jou moet opoffer, maar hy is nie jou betaalde geselskapsdame nie. Dieter het die reg op ’n eie lewe en geluk. As ek besluit om hier aan te bly, sal jy maak soos ek sê, anders gaan pak ek nou my tasse,” dreig Meraai.

Henriëtte gluur Meraai venynig aan en laat sak dan haar blik. “Jy ontstel my, Meraai. Ek wil nie met jou rusie maak nie. Kom ons gaan na my kamer toe,” sê sy gedwee.

“Gaan jy na my luister, Henriëtte?” vra Meraai en bly onbeweeglik in die deur staan.

“Jy weet ek het jou nodig,” sê Henriëtte verwytend.

“O, ek weet, daarom sal jy maak soos ek sê. Kom!” beveel Meraai en vergesel ’n bedeesde Henriëtte na haar slaapkamer toe.

“Sjoe!” Gretha slaak ’n hoorbare sug van verligting en beweeg na Otto se bed toe. Sy merk dat sy oë toe is en plaas haar hand werktuiglik op sy pols.

Hy maak sy oë oop en glimlag moeisaam. “Ek lyk net soos ’n oorledene, meisie, maar daar skort niks met my nie,” stel hy haar gerus.

“Ek is bitter jammer ek was nie hier om te verhoed dat tant Henriëtte oom ontstel nie,” sê sy spytig.

Hy glimlag breër. “Het jy nie na Meraai geluister nie? Ek is dertig jaar lank met Henriëtte getroud. Sy is so normaal soos ek, maar sy gebruik haar kamtige senutoestand om ons almal in vrees te laat leef en na haar pype te laat dans.”

“Maar sy wou Friedrich met ’n skêr aanrand!”

Die glimlag wyk nie uit sy oë nie. “Omdat sy glo haar swak senuwees gee haar die reg om onverantwoordelik op te tree.”

Sy uitdrukking word sober. “Dis waarom ek haar soms vrees, Gretha. Sy is so gewoond om haar sin te kry. Niemand kan voorspel wat sy sal doen as jy haar teëgaan nie.”

“Nogtans het oom vir Friedrich hierheen gebring toe hy ’n baba was? Was oom nie toe bang sy sou iets onverantwoordeliks doen nie?” vra sy verward.

“Nee, want sy het geweet dat ek net my plig gedoen het. Ek het haar haar sin gegee, ingestem om te swyg oor Friedrich se afkoms … en vandag is ek bitter spyt daaroor.” Hy kyk haar oomblikke lank stilswyend aan. “Jy weet dat my tydjie baie kort is, Gretha.”

Gretha sluk droog, soek na woorde van troos, maar sy weet dat sy nie in staat is om hom te bedrieg nie. “Ek weet, oom Otto.”

“Dis waarom die waarheid moet uit. Is Friedrich bly dat hy nou weet wie sy ouers was?”

“Hy weet nog nie, oom.” Sy leun nader aan hom, haar oë pleitend in syne. “Oom verwar vir Friedrich met oom se broer, Kurt. Oom en Kurt het ’n geheime skuilplek gehad, maar Friedrich weet nie waar dit is nie.”

“Friedrich weet. Ek het hom jare gelede vertel. As hy mooi dink, sal hy onthou,” antwoord Otto met onwrikbare sekerheid.

“Het oom nie dalk vir Dieter vertel nie?”

Sy weet dat die pyntrek op sy gelaat nie deur fisieke pyn veroorsaak is nie. “Dieter was nooit my seun nie. Daarvoor het Henriëtte gesorg. Sy het gesê ek kan die optelkind kry, maar Dieter is hare. Ek sou Dieter nooit van die skuilplek vertel het nie.”

“Maar as oom vir my daarvan vertel …” begin sy, maar Otto sluit sy oë om ’n einde aan die gesprek te maak.

Gretha sug moedeloos en beweeg weg na die venster toe. Is dit waar dat oom Otto vir Friedrich van die skuilplek vertel het? tob sy. Nee, dit kan nie wees nie, want hy sou daarvan onthou het. Friedrich sal haar nooit liefhê nie, maar dalk sal hy haar met dankbaarheid onthou as sy die skuilplek ontdek. Vanaand is sy te moeg, maar môrenag sal sy weer met haar soektog begin, besluit sy en draai om om die lig van die bedlampie af te skakel, voordat sy na haar eie kamer toe loop.

Henriëtte neem aan die ontbyttafel plaas en kyk gesteurd na die leë stoel regs van Meraai. “Waar is verpleegster Wolmarans, Meraai? Het jy dit nie aan haar benadruk dat ek dit van my huismense verwag om stiptelik vir etes te wees nie?”

“Gretha is bewus daarvan, maar dokter Steenkamp is besig om Otto te ondersoek. Hy het Gretha nodig om hom met die ondersoek te help,” sê Meraai paaiend.

“Dit verander die saak,” sê Henriëtte redelik en vou haar servet oop. Sy kyk na Dieter. “Jy kan die seën vra, Dieter.”

Hy gehoorsaam, maak sy oë oop en vra verwonderd: “Wat het gebeur om Ma in so ’n goeie stemming te plaas? Het Ma goed geslaap?”

Henriëtte kyk flitsend na Meraai en antwoord gesellig: “Meraai het my vertel verpleegster Wolmarans is Amalia Lottering se peetdogter. ’n Mens besef nooit hoe klein die wêreld is nie … Amalia is die dogter van my ouers se prokureur, Tertius Lottering. Ek was verras om te verneem Amalia kuier op Blumenstrauss. Ek sal haar graag weer wil sien.”

“Ken Ma Gretha se peetma?” vra Dieter ingenome.

“Jy raak te eie, Dieter. Moenie vergeet nie: verpleegster Wolmarans is in my diens,” sê Henriëtte afkeurend.

“Dis moeilik om te vergeet as Ma my voortdurend daaraan herinner,” reageer hy ergerlik. “Nogtans: ek weet verpleegster Wolmarans hou van perdry. Sy bring ure lank in die siekekamer deur. Het Ma enigiets daarteen dat sy saam met my gaan perdry?”

Gretha, wat saam met dokter Ferdi Steenkamp die eetkamer binnekom, steek verskrik in haar spore vas toe sy Dieter se versoek aan Henriëtte hoor.

“Nee!” krys Henriëtte en gryp haar mes soos ’n wapen in haar hand vas. “Moenie my treiter nie, Dieter! Jy is die kroonprins van Kaiserburg, daarom sal jy met ’n meisie van my keuse trou. Besef jy nie dat jy jou verneder as jy saam met een van my bediendes uitgaan nie?”

“Wees redelik, Ma,” sê Dieter koppig. “Ek het nie gesê ek wil met Gretha trou nie. Wat is nou so verskriklik om saam met haar te gaan perdry?”

“Dit sal met perdry begin, maar waar sal dit eindig?” vra Henriëtte skril. “Die verpleegstertjie is uit die werkersklas. Sy sal haar voortande gee om met ’n ryk man soos jy te trou.”

“Nee, ek sal nie, mevrou Falkenstein,” sê Gretha met ysige trots en beweeg na die tafel toe, “want ek is toevallig ’n verloofde meisie.”

Henriëtte glimlag smalend. “Sowaar? Wie is die arme drommel? ’n Arbeider op ’n plaas?”

Ferdi sien hoe die bloed uit Gretha se gesig dreineer en hy tree vinnig nader en plaas sy arm beskermend om haar skouers. “Gretha is my verloofde, mevrou Falkenstein,” sê hy, en glimlag breed.

Hy hoor hoe Gretha na haar asem snak, maar glimlag net breër toe sy hom verward aanstaar.

“Is die liefde nou nie wonderlik nie?” vra Meraai wat tot dusver te besig was om haar innerlike te versterk om haar te veel aan Henriëtte en Dieter se praatjies te steur. Haar glimlag ewenaar die warmte van die somerson toe sy na Ferdi en Gretha toe draai. “’n Dokter en ’n verpleegster – die tweetjies is vir mekaar gemaak. Hartlik geluk, dokter Steenkamp. Jy kry ’n wonderlike bruid.”

“Dankie, tant Meraai,” sê Ferdi en hy druk die swygende Gretha se skouers bemoedigend.

“Die meisie dra nie ’n verloofring nie,” sê Henriëtte agterdogtig. “Verpleegsters verdien nie veel nie, maar jý kan seker darem ’n verloofring vir jou meisie bekostig, dokter Steenkamp?”

“Ongetwyfeld, maar sedert Gretha hier begin werk het, het sy nog nie ’n dag vry gehad sodat ons ons ring kon gaan uitsoek nie.” Hy wend hom tot Meraai. “Ek neem aan mevrou Falkenstein het nie vandag my professionele dienste nodig nie?”

“Sy het alles wat sy nodig het, dankie, dokter Steenkamp,” sê Meraai en wuif met ’n pofferhand na die eetkamerdeur. “Toe, toe, Grethatjie, stap saam met jou verloofde voordeur toe. Julle kry min genoeg tyd om mekaar alleen te sien.”

“Die ontbyt –” begin Henriëtte ergerlik.

“Kan wag,” val Meraai haar beslis in die rede. “Tot siens, dokter Steenkamp.”

“Tot siens, tannie. Mevrou Falkenstein …” groet Ferdi en loop vinnig saam met Gretha by die eetvertrek uit.

Hulle stap woordeloos na sy motor toe, kyk na mekaar en lag verleë.

“Ek moet seker dankie sê,” kom dit bedroë van Gretha.

“Ek het ’n klap verwag,” erken hy en vervolg bekommerd: “Ek het dit gesê om jou te beskerm, Gretha. Almal op Donkerbaai is bewus van mevrou Falkenstein se onnatuurlike besitlikheid wat betref Dieter. Of is jy werklik aan iemand anders verloof?”

“Is jy dommer as tant Henriëtte? Jy kan tog sien ek dra nie ’n verloofring nie.”

“O … ja, natuurlik. Dan gee jy nie om om my ring te dra nie?” vra hy hoopvol.

“Ons ken mekaar nie, Ferdi! ’n Verlowing is ’n ernstige saak,” protesteer sy.

“Jou veiligheid is van groter belang. ’n Verloofring sal jou teen tant Henriëtte se jaloesie beskerm … en hopelik vir Dieter op ’n afstand hou.”

“Nou praat jy soos Friedrich. Het Dieter werklik so ’n swak reputasie?” vra sy ongelowig.

Hy glimlag skeef. “O, hy het ’n reputasie, maar ek hou mevrou Henriëtte daarvoor verantwoordelik. Hy besef sy ma sal enigiets doen om te verhoed dat hy trou, daarom flankeer hy na hartelus rond.” Hy frons nadenkend. “Maar deesdae praat die mense minder oor sy eskapades. Ek het ’n vermoede hy is werklik lief vir Alexandra Myburgh.”

“Ek weet hy is lief vir haar. Ek en Dieter het smiddae skelmpies gaan perdry. Hy het my vertel dat niks hom gelukkiger sal maak as om met Alexandra te trou en Son en See sy permanente tuiste te maak nie,” vertel sy.

“En Kaiserburg dan?” vra Ferdi verras.

“Solank as wat tant Henriëtte in die ou huis koning kraai, sal niemand daar gelukkig kan wees nie. Ek verkwalik Dieter nie dat hy die ou plek haat nie, want tant Henriëtte maak van hom ’n gevangene.”

“Kom ons hoop dan dat Dieter die moed het om binnekort met Alexandra te trou,” sê Ferdi. Hy maak sy motordeur oop, maar talm nog. “Sal ons met ons skynverlowing voortgaan totdat jy Kaiserburg verlaat?”

Sy huiwer. Die beeld van ’n donker man met purperblou oë is voor haar geestesoog. Sy wil niemand anders as Friedrich se verloofring dra nie, maar die moontlikheid dat so iets sal gebeur, is ’n ronde nul. Sy was ’n dwaas om hom lief te kry en sy sal ’n groter dwaas wees om aan te hou hoop dat hy haar eendag sal liefkry. Wie weet, dalk kan Ferdi haar help om haar gevoel vir Friedrich te vergeet, dink sy; maar sy glo haarself nie.

“Ek sal geen eise aan jou stel nie, Gretha. Ek dink jy is pragtig en begeerlik, maar ek besef ook dat jy my nie liefhet nie. Ek kan seker hoop dat jy sal leer om ’n klein bietjie van my te hou wanneer ons mekaar eers beter ken, maar intussen … Dis net ’n skynverlowing,” pleit hy.

Sy glimlag geforseerd. “Ek sal jou ring met dankbaarheid dra, Ferdi, veral as dit my teen tant Henriëtte beskerm.”

“Gaaf. Laat my weet wanneer jy vry is om jou ring te kom uitsoek,” antwoord hy, buk nader en soen haar vlugtig op haar lippe. “Dis ter wille van nuuskieriges wat ons moontlik dophou,” sê hy verskonend, klim vinnig in sy motor en ry weg.

Nou is sy ’n verloofde meisie, dink Gretha wrang en keer stadig terug na die eetkamer toe. Wat sal Friedrich se reaksie wees wanneer hy van haar verlowing hoor? Nee … nee, sy moet ophou om voortdurend aan hom te dink. Haar verloofring sal haar talisman wees, wat haar teen haar eie dwaasheid sal beskerm, want Friedrich sal hom allermins aan ’n verloofde meisie opdring, dink sy met ’n gevoel van verlies. Sy probeer opgewek lyk toe sy die eetkamer binnestap.

Friedrich sit op ’n hoë rots, sy oë op skrefies getrek, terwyl hy oor die deinende donkerblou van die rustelose see staar. Moet hy terugkeer Johannesburg toe? vra hy homself vir die soveelste maal. Sy besoek aan oom Otto het niks vrugbaar opgelewer nie. Miskien is daar ’n geheime skuilplek in Kaiserburg; miskien bestaan daar briewe en dokumente met inligting oor sy eie ouers, maar waar moet hy begin soek? Hy het sestien jaar lank in Kaiserburg gewoon en met die nuuskierigheid van ’n kind orals rondgesnuffel, maar nooit ’n geheime skuilplek ontdek nie. Hoe kan hy verwag dat sy kort, nagtelike besoeke beter resultate sal toon?

Hy is en bly ’n man sonder afkoms, sonder ’n eie naam … en sonder ’n toekoms. As hy ’n aangenome kind van liefdevolle pleegouers was, het hy moontlik anders oor die saak gevoel. Maar al wil hy, kan hy nie sestien jaar van vernedering in Kaiserburg vergeet nie. Optelkind. Hoe oud was hy toe hy hom voorgeneem het om eendag sy eie ouers op te spoor; om vir eens en vir altyd tant Henriëtte en Dieter se monde te snoer wanneer hy die dag sou kon sê: “Ek het ’n eie van. Ek weet waar ek vandaan kom. Ek weet wie ek is.”

’n Seepbeldroom, dink hy wrang en kyk gesteurd om toe hy die gedreun van ’n motorenjin hoor. Hy herken nie die wit sportmotor nie en kom vinnig orent, nie lus vir geselskap nie. Die motor ry nader en kom ’n paar treë van hom af tot stilstand. Hy draai sy rug op die motoris en begin met lang treë wegstap.

“Friedrich! Friedrich, herken jy my nie?” roep ’n helder vrouestem en hy hoor ’n motordeur vinnig oop- en toegaan.

Hy draai stadig om en sien Alexandra Myburgh in ’n fleurige, groen strandrok na hom toe aangestap kom. Sy het nie verander nie, besef hy. Die son verf haar hare koperrooi en weerkaats warmte in haar kastaiingbruin oë. Sy is lank, maar die vol rondinge van haar figuur beklemtoon haar vroulikheid en laat haar korter lyk. Sy bly voor hom staan en lag op in sy gesig.

“Gaan jy nie ’n ou vriendin groet nie, jou lieflike mansmens?” vra sy. Sy wag nie op sy reaksie nie, maar plaas haar arms om sy nek, staan op haar tone en soen hom vol op die lippe.

“Hallo, Alexandra,” groet hy en vererg hom vir die skorheid van sy stem. Hy skraap sy keel en sê formeel: “Ek het verneem van jou man se dood. Ek is jammer.”

Sy los hom en haal haar skouers onverskillig op. “Ek maak nie ’n moordkuil van my hart nie, daarom sal ek teenoor jou erken: ek is nie spyt of bly oor my man se dood nie. Ek het hom nooit liefgehad nie, maar ek was goed vir hom, omdat hy my soos ’n koningin behandel het. Ek glo ek het daarin geslaag om hom gelukkig te maak.”

“Ek begryp,” sê hy bruusk en vermy haar oë.

Sy lê haar hand op sy arm. “Jy het my liefgehad, Friedrich,” sê sy gedemp.

Hy kyk haar skerp aan. “Ek het dit nooit gesê nie.”

“Nee, maar ’n vrou weet. Wat jy nie besef het nie, is dat ek jou liefgehad het, maar jy … jy was ’n arm student. Ek het te veel in my jeug ontbeer om met ’n arm man te trou.”

“Dan erken jy dat jy ter wille van geld getrou het?”

“Waarom sal ek dit ontken? Onthou jy waar ek vandaan kom? Ek was een van die nege Combrinckies wat in ’n tweeslaapkamerhuisie anderkant die spoor grootgeword het. As my pa nugter was, het hy op die vissersbote uitgegaan en net genoeg geld verdien om weer dronk te word. Weet jy hoe dit voel om van aalmoese te lewe?” vra sy met ’n bitterheid wat nie by haar jeugdige voorkoms pas nie.

“Ons was saam op skool. Het ek jou ooit anders as die ryk kinders behandel?” vra hy ingehoue.

“Nee, maar …” Sy soek sy oë. “Ek was jonk toe ek besef het hoe mans na my kyk. Ek het geweet ek is mooi en begeerlik en elke maal as ek ’n vreemdeling se verbleikte rok moes dra, het ek gesweer dat ek eendag met ’n ryk man sou trou, sodat ander mense mý ou klere sou dra.”

“Dan moet ek jou seker gelukwens, want ek verneem jy is ’n skatryk weduwee,” sê hy sinies.

“Kan jy my verwyt?” vra sy gekrenk. “Ek het jou liefgehad, maar ek het ter wille van ons met Herman Myburgh getrou. Ek was bewus van sy swak hart. Ek het hom nie dood gewens nie, maar ek kon altyd droom oor die dag wanneer ek vry sou wees om met jou te trou, Friedrich.”

“Vry en ryk.” Hy lag humorloos en skud sy kop. “Ek kan nie anders as om ’n onwillige bewondering vir jou te hê nie, Alexandra, maar ek het my redes gehad waarom ek jou nie gevra het om my bruid te word nie.”

“Jy was ’n sentlose student wat deur die Falkensteins onderhou is,” sê sy vinnig.

“Dis waar, maar …”

“Dit lê alles in die verlede, Friedrich. Jy is ’n suksesvolle ginekoloog en eienaar van Blumenstrauss. Moontlik is ek ryker as jy, maar al het jy nie ’n sent gehad nie, sou ek nogtans bereid gewees het om met jou te trou.”

Die uitdrukking op sy gesig verhard. “Jy het my nie die geleentheid gegee om klaar te praat nie, Alexandra. Dit was nie my armoede wat verhoed het dat ek met jou getrou het nie. Ek het ’n ander rede gehad … maar dis nie meer van belang nie.”

“Ek is bly, want dan was my opoffering nie tevergeefs nie. Weet jy hoe eensaam kan ’n mens wees as jy voortdurend moet toneelspeel? Ek het na jou omhelsings en liefkosings gesmag, maar ek moes …”

“Dis genoeg, Alexandra,” val hy haar stroef in die rede. “Jou opoffering was die moeite werd, want Son en See is jou beloning. En Dieter se liefde. Wie weet, moontlik is jy binnekort nog ryker wanneer jy met die kroonprins van Kaiserburg trou.”

“Liewe land, Friedrich, jy is tog nie jaloers op Dieter nie? Hy amuseer my, maar jy is die man wat ek liefhet,” sê sy onthuts.

Hy laat sy blik stadig oor haar loop, soek met ’n gevoel van ongekende leegheid na die liefde wat hy eenmaal vir haar gehad het, maar vind dit nie. Klein Grietjie glo aan onsterflike liefde, onthou hy en draai sy kop weg. Gretha … Gretha … pols haar naam met elke klop van sy hart deur sy binneste. Wat het Gretha wat Alexandra nooit gehad het nie? vra hy homself verward. Onskuld? Of dalk net die kinderlike geloof aan die onverganklikheid van die liefde? Gretha sal nooit ter wille van geld met ’n man trou nie.

“Het jy gehoor wat ek gesê het, Friedrich?” vra Alexandra gespanne langs hom. “Ek het jou al die jare liefgehad.”

“Ek het gehoor,” sê hy sonder om na haar te kyk, “maar ek is nie meer ’n student nie. Alexandra. Jy was getroud en jy ken die ou waarheid: tyd heel alles, selfs ’n gebroke hart.

“Het jy my nie meer lief nie?” vra sy verbysterd.

Hy kyk met ’n sweem van ’n glimlag na haar. “Destyds het ek geglo ek het jou lief, maar volwassenheid het my ’n beter perspektief gegee. Jy het verander; ek ook. Wat daar ook al tussen ons was, behoort tot die verlede.”

Sy ruk haar kop gekrenk op. “Ek is jammer ek het my tyd gemors, hooghartige dokter Falkenstein. Moenie ’n uitnodiging na Kaiserburg toe verwag wanneer ek en Dieter eers getroud is nie,” smaal sy, draai om en stap weg na haar motor.

Hy kyk nie om toe hy haar motor hoor vertrek nie. Die beeld van ’n blonde meisie met blitsende, groen oë verrys voor sy geestesoog. Gretha sal nooit kan toneelspeel nie; nooit haar ware gevoelens kan verberg nie. Hy sal kan lief wees vir ’n meisie soos Gretha, want sy loop ’n reguit pad.

Hanna bedek haar gesig met haar hande toe Meraai vir die tweede maal binne twee dae by die agterdeur in stoomroller en hygend op die naaste kombuisstoel neersak.

“Sjoe, sjoe, sjoe! Wat ’n beproewing der beproewinge! Die mense sê ek is vet, Hanna, maar ek sê vandag vir jou: dis my kruis wat ek moet dra. Ek loop en my vet loop saam … Ek dra my poegaai aan my berge vet,” kla Meraai en waai haar met haar fyn kantsakdoekie koud.

“Jy dra jouself en jou vet na ’n vroeë graf toe, Meraai Spannenberg!” raas Hanna, reeds besig om vir Meraai ’n glas koeldrank te skink. “Wat besiel jou om so in die warm son rond te drentel, Meraai? Jy kon mos gebel het as jou nuus nie kon wag nie.”

Meraai drink die glas koeldrank en plak die leë glas voor Hanna neer. “Nog!” beveel sy uitasem.

“Koel eers af, Meraai. Toe, vertel vir my watter ramp het die inwoners van Kaiserburg nou weer getref?” vra Hanna nuuskierig.

“Ramp? Wie het van ’n ramp gepraat?” Meraai leun terug op die krakende kombuisstoel en glimlag salig. “Dis die allerwonderlikste nuus, Hanna. Reken, die fraai Grethatjie en dokter Ferdi Steenkamp het verloof geraak. Toe, wat sê jy nou, vrou?”

“Verduiwels!” bulder Friedrich uit die gangdeur, sy oë glimmende kole in sy onnatuurlike bleek gelaat, terwyl hy dreigend op die verskrikte Meraai afstorm. “Hoekom lieg tannie vir ons?” vra hy grimmig en gryp Meraai ru aan die skouer.