Читать книгу Schalkie van Wyk Keur 6 - Schalkie van Wyk - Страница 7

Henriëtte rig haar vorstelik op, onbewus van die krasse kontras wat haar houding met haar waansinnige voorkoms vorm, en sy sê met ysige afkeer: “Hoeveel maal moet ek jou aan jou posisie as die kroonprins van Kaiserburg herinner, Dieter? Ons Falkensteins meng slegs met mense van ons eie stand. Die verpleegstertjie is net ’n betaalde diensmeisie.”

Dieter bloos ergerlik. “Kom nou, Ma, ons leef nie meer in die Middeleeue nie. Ek gaan my nie laat voorskryf deur …”

“Stil, Dieter!” val Henriëtte hom skril in die rede. “Het jy vergeet jy het jou erfenis aan my te danke?”

Gretha tree vinnig nader en sê ferm, maar gedemp: “As hierdie gesprek in ’n familietwis gaan ontaard: ek het ’n pasiënt om te versorg. Hy slaap rustig en slaap is vir hom kosbaar, want daardeur ontsnap hy aan sy pyn. Ek sal dit waardeer as julle julle argument elders voortsit.”

Dieter glimlag goedkeurend. “Nogal ’n kwaai poppie, nè? Hoe het jy geweet ek hou van kwaadkatte, verpleegstertjie?”

Henriëtte stamp vir Dieter met haar elmboog uit haar pad uit en sy kyk Gretha uit die kille hoogtes van haar meerderwaardigheid aan. “Ek is mevrou Henriëtte Falkenstein, verpleegster. Moenie vergeet dat ek jou werkgewer is en jou salaris betaal nie, anders vertrek jy dalk vinniger as wat jy hier aangekom het.”

“Ek is hier om ’n professionele diens te lewer, mevrou Falkenstein. As julle dit vir my onmoontlik maak, sal dit nie vir julle nodig wees om my te vra om my tas te pak nie,” antwoord Gretha met ’n ysigheid wat dié van Henriëtte ewenaar.

Henriëtte kyk wild om haar rond, asof sy na ’n wapen soek, en sy gryp Gretha met ’n klouagtige hand aan die skouer. “Hoe durf jy aan my voorskryf, jou ellendige bedelaar! As my geld goed genoeg is vir jou, sal jy my met die nodige respek behandel, verstaan jy?”

“Los die meisie, Henriëtte!” sê Meraai en ruk Henriëtte om asof sy ’n papierpop is. “En jy, Dieter, verwyder jouself voor my aangesig, voordat ek ’n moord pleeg. Dalk beskou julle my as ’n getroue dienares wat te lojaal is om die waarheid oor julle te praat, maar vlees en bloed kan net soveel verduur. Onthou maar ek hét nog ’n mond en ek kan praat.”

“Bedaar, tant Meraai. Ek wou die verpleegstertjie net welkom laat voel,” sê Dieter verontskuldigend en drentel weg in die gang af.

“Jy is my geselskapdame, nie my diensmeisie nie, Meraai,” sê Henriëtte gekrenk. “Die verpleegster is in my diens, maar sy verbeel haar sy kan my hiet en gebied in my eie huis.”

“Omdat dit in Otto se belang is, Henriëtte. Kom ons gaan terug na jou kamer toe,” sê Meraai paaiend.

Henriëtte klou met albei hande aan die deurkosyn vas. “Nie voordat die ondankbare skepsel my om verskoning gevra het nie. As ek haar salaris betaal, verwag ek onderdanigheid.”

Henriëtte tree soos ’n bedorwe rykmanskind op, dink Gretha en staar haar swygend aan. Maar Henriëtte is nie meer ’n kind nie; sy is ’n siek vrou wat onvoorspelbaar en onbeheers kan wees. Friedrich is nie werklik haar vriend nie; hy gebruik haar net. Wat verhoed haar om haar tasse in haar motor te laai en terug te keer Blumenstrauss toe?

“Jý was onredelik, Henriëtte, nie verpleegster Wolmarans nie,” sê Meraai reguit. “Kom nou saam. Dis byna tyd vir aandete. Ons sal jou mooi aantrek en dan sal ek jou formeel aan verpleegster Wolmarans voorstel.”

“Sy moet my om verskoning vra,” hou Henriëtte vol. Haar oë brand met gloeiende waansin in dié van Gretha wat haar swygend aankyk. “Praat, meisiemens! Sê dat jy jammer is dat jy my nie met die nodige respek behandel het nie.”

Gretha sluk droog en kyk na Meraai. “Ek sal my tasse in my motor laai en ry, tant Meraai. Ek is jammer, maar ek sien nie kans om meneer Falkenstein onder hierdie omstandighede te versorg nie.”

“Maak so, Gretha, maar moenie dadelik vertrek nie. Ek gooi net my goedjies in ’n tas en dan kom ek saam met jou,” sê Meraai en begin wegdraai.

“Nee!” krys Henriëtte. Sy los die deurkosyn en draf agter Meraai aan. “Jy kan dit nie doen nie, Meraai! Ek het jou nodig. Jy weet ek kan nie sonder jou klaarkom nie. Meraai, asseblief, moenie weggaan nie,” pleit sy kermend.

Meraai bly staan, haar uitdrukking onverbiddelik. “Sal jy vir verpleegster Wolmarans met rus laat, Henriëtte?”

“Ja, ja, ek sal enigiets doen solank jy by my bly,” soebat Henriëtte met die onafhanklikheid van ’n kind.

“Onthou dan: ek het oorgenoeg gehad van jou grille en nukke. As jy nie na my luister nie, vertrek ek saam met die verpleegster.”

Gretha slaak ’n sug van verligting toe sy hulle voetstappe in die gang hoor wegsterf, en sy loop stadig terug na Otto se bed toe. Sy kyk na sy ingevalle gelaat met die versonke oë in die donker oogkasse en sy glimlag impulsief toe hy sy oë oopmaak. “Ek is verpleegster Gretha Wolmarans, meneer Falkenstein. Dokter Steenkamp het my hierheen gestuur om u te verpleeg.”

Sy lippe vertrek bewerig in ’n poging om te glimlag en dit bring ’n warm vonkeling in sy dowwe oë. “Ek het gehoor, verpleegster Wolmarans. Ek sal jou Gretha noem, want verpleegsters laat my siek voel.”

“Dis waarom ek nie ’n uniform dra nie,” antwoord sy en vra verwonderd: “Het u die stryery tussen my en mevrou Falkenstein gehoor, meneer?”

“Oom Otto … noem my oom Otto.” ’n Donker skadu vee die warmte uit sy oë. “Ek was nooit ’n meneer nie. Ek was … was …” Hy knyp sy oë styf toe en sy mond vertrek van pyn.

“Het oom kwaai pyn? As oom ’n inspuiting vir die pyn wil hê …” Sy hou hom besorg dop, maar hy maak sy oë oop en skud sy kop.

“Daar is pyn … en pyn. Dis die onreg … die onreg wat ek die kind aangedoen het. Ek moes hom lankal van hulle vertel het … lankal.” Sy asemhaling word vinniger. “Ek sou ook, maar sý het my gekeer. Sy het gedreig om Dieter dood te maak – haar eie kind! Sy wou my seun vermoor!”

“Bedaar, oom Otto, ek is nou hier. Dieter is ’n volwasse man. Niemand sal hom doodmaak nie,” sê sy gerusstellend.

Hy beur orent teen sy kussings en daar is naakte vrees op sy gelaat. “Sy is sterker en slinkser as sewe duiwels! Selfs nou … ek het gepleit, gesoebat … Ek kan nie sterf sonder om hom die waarheid te vertel nie, maar sy verstaan nie. Sy vrees nie die dood nie. Sy sal moor – selfs nou!” sê hy, sy asemhaling hortend.

“Kom, leun terug teen die kussings, oom Otto. As oom my vertel wat oom pla, sal ek probeer om te help,” sê Gretha rustig, maar haar hart klop in haar keel. Oom Otto hoef nie name te noem nie: sy weet hy verwys na tant Henriëtte en Friedrich. Maar sal hy bereid wees om haar met sy geheim te vertrou?

Otto leun tam terug en sluit sy oë. “Friedrich weet nou. Hy weet van die skuilplek.”

“Waar is die skuilplek, oom?”

Hy maak sy oë oop en glimlag selftevrede. “Dis ons geheim. Niemand behalwe ons mag weet nie. Veral nie meisies nie.”

Wat sê sy nou, wonder Gretha bekommerd. Dat Friedrich ook nie weet nie? Dat hy Friedrich met sy broer, Kurt, verwar? Maar dan sal sy moet erken dat sy Friedrich ken, en dis iets wat onder geen omstandighede moet uitlek nie. Dan maar geduldig wees en wag totdat sy oom Otto se vertroue gewen het – of die kans kry om na die geheime skuilplek te soek.

Gretha volg Meraai na Henriëtte se privaat sitkamer en staar verras na die vrou wat op ’n vergulde stoel met donkerrooi stoffering sit. Henriëtte se hare is in ’n netjiese kapsel bo-op haar kop gekam en haar gesig is met professionele sorg gegrimeer. Sy is geklee in ’n ligroos kamerjas en pantoffels wat van goeie smaak en baie geld getuig.

In haar jeug moes Henriëtte ’n beeldskone vrou gewees het, besef Gretha en sy bly langs Meraai staan.

“Laat ek jou voorstel, Gretha,” sê Meraai formeel. “Mevrou Henriëtte Falkenstein – verpleegster Gretha Wolmarans.”

Henriëtte knik haar kop fyntjies en daar is ’n sweem van ’n glimlag om haar lippe.

“Bly te kenne, mevrou,” sê Gretha gedwonge en veg teen die begeerte om uit te bars van die lag. Sy voel soos ’n aktrise in ’n komedie, want ’n paar uur gelede was die deftige mevrou Falkenstein ’n tierende waansinnige in ’n loshangende, wit nagrok. Kaiserburg is alles wat sy gehoop het dit sal wees: ’n huis vol antieke meubels, kosbare silwer- en porseleinware, oorspronklike skilderye en beelde en die geheimsinnigheid wat groot huise met talle trappe en lang gange kenmerk. Maar Kaiserburg is terselfdertyd ’n ongelukkige woning wat skuiling gee aan ’n sterwende man met ’n skuldige gewete en ’n kranksinnige vrou wat dreig om haar eie seun se lewe te neem, dink sy wrang.

Henriëtte wuif met ’n benerige hand na ’n stoel oorkant haar. “Sit, verpleegster Wolmarans. Meraai sal vir ons tee skink.”

“Dankie, mevrou,” sê Gretha gedwee en neem op die aangewese stoel plaas terwyl Meraai na die koffietafel toe stap en vir hulle tee skink.

“Ek verneem van Meraai jy is nie ’n inwoner van ons dorpie nie,” sê Henriëtte, haar stem beskaaf en beheers.

“Dis korrek, mevrou. Ek het my opleiding in Johannesburg gehad,” antwoord Gretha werktuiglik.

“Donkerbaai het sy ontstaan en sy voortbestaan aan ons Falkensteins te danke,” sê Henriëtte asof sy Gretha nie gehoor het nie. “Die dorpie en sy mense behoort aan ons, want almal is in ons diens. ’n Mens kan sê ons is die adel, want dis hoe die inwoners ons beskou. Ek hoop jy besef dat dit ’n voorreg is om in Kaiserburg tuis te gaan en byna soos ’n gelyke behandel te word.

“Gretha besef dit,” sê Meraai vinnig toe sy die opstandige uitdrukking op Gretha se gesig sien, en sy hou ’n koppie tee na haar toe uit. “Drink, liefie. Die tee is lekker warm,” vervolg sy hartlik, maar haar oë pleit woordeloos om begrip.

“Dankie, tannie,” sê Gretha en vervolg met ’n neutrale stemtoon: “Kaiserburg is ’n pragtige ou woning. Ek het nog nie werklik tyd gehad om rond te kyk nie, maar ek het reeds ’n hele paar kunsskatte raakgesien.”

“Daar is niks in Kaiserburg wat nie ’n fortuintjie werd is nie. Jy kan gedurende jou vrye tyd die plek besigtig, maar moenie aan iets raak nie. Die gewone arbeider is dikwels lomp en onverskillig as hy ’n kosbare ornament hanteer,” sê Henriëtte en glimlag met Meraai. “Die tee smaak lekker, Meraai. Laat verpleegster Wolmarans jou beroemde appeltert proe.”

“Niks vir my nie, dankie, tant Meraai,” sê Gretha vinnig. Sy sal verstik as sy nou iets eet, dink sy wrewelrig, want Henriëtte se teepartytjie is niks anders nie as ’n verskoning om haar op ’n beskaafde wyse te verkleineer en te beledig.

“Hoop jy om met jou slanke figuur my seun te verlei, verpleegstertjie?” Henriëtte se lippe spring weg van haar tande, haar glimlag venynig. “Laat ek jou dan uit die staanspoor waarsku, want my seun is bewus van die verantwoordelikheid wat daar op sy skouers rus. Hy is die kroonprins van Kaiserburg en hy sal met ’n vrou van my keuse trou …’n meisie uit ons eie stand.”

“Ek het nie hierheen gekom om ’n man te soek nie, mevrou Falkenstein, daarom sal ek dit waardeer as u Dieter duidelik laat verstaan dat ek nie ’n muis en hy nie ’n kat is nie,” antwoord Gretha kil.

Henriëtte se gesig vertrek van woede en sy smyt die tee met ’n rukbeweging van haar arm uit haar koppie in Gretha se rigting. “Hoe durf jy vir my opdragte gee, jou aanstellerige kerkmuis? Ek sal jou nie ’n oomblik langer …”

“Henriëtte!” kom dit gebiedend van Meraai terwyl sy vinnig op haar afstap. “Ek het jou gewaarsku: my tas is reeds gepak.”

“Maar jy het gehoor wat sy gesê het, Meraai,” praat Henriëtte weer met die stem van ’n bang kind. “Mense vergeet wie ek is … Onthou jy dan nie? Ek is Henriëtte de Villiers, die prinses van die Overberg, wat met die kroonprins van Kaiserburg getroud is.”

“Ja, ja, jy is, maar die besoek het te lank geduur. Jy is te sensitief, Henriëtte, daarom put lang gesprekke jou uit.” Meraai kyk oor haar skouer na Gretha wat reeds opgestaan het. “Jy kan maar gaan, Gretha. Mevrou Falkenstein het rus nodig.”

Gretha knik en sy vlug met ’n gevoel van verligting die kamer uit. Sy bly in die gang staan. Haar blik is op die sierlike kristalkandelaar wat die ontvangsportaal en die trap verlig, maar sy sien dit nouliks raak. Sy wil nie hier wees nie, dink sy opstandig. Sy was ’n dwaas om aan te bied om vir Friedrich te help. Selfs al ontdek sy die skuilplek met die stukke wat na Friedrich se afkoms verwys, sal dit niks aan haar posisie verander nie. Friedrich het haar nie lief nie; Friedrich sal haar nooit liefhê nie. As sy nou by tant Hanna en tant Amalia in Blumenstrauss was, kon sy met Friedrich gepraat het …’n skrale troosprys, maar meer as genoeg om die verlange in haar binneste te stil.

Ferdi Steenkamp hou van haar, probeer sy haarself troos, en sy stap in die gang af om by Otto se kamer in te loer.

Meraai plaas ’n sjokoladedrankie voor Gretha op die kombuistafel en sak tydsaam neer op die stoel aan die hoof van die tafel. “Vet is darem ’n aardige ding, Gretha,” sê sy vertroulik. “Dit voel vir my al asof my vet eers gaan sit en dan ek.”

Gretha proeslag spontaan, druk haar hand op haar mond en lag dat haar skouers skud.

“Dis beter,” sê Meraai goedkeurend. “Ek het ’n vermoede gehad jy is ’n vrolike kind, maar jy het nie juis kans gehad om te lag sedert dokter Steenkamp jou hierheen gebring het nie.”

Gretha se uitdrukking versomber. “Kaiserburg lyk soos ’n sprokieshuis van buite, maar hier binne …” Sy staar Meraai verwonderd aan. “Hoekom kry tannie nie elders werk nie? Ek sal stapelgek word as ek tant Henriëtte moet versorg.”

Meraai sug diep en daar is ’n veraf blik in haar oë. “Jy verstaan nie, kind. Dis ’n lang storie – en ’n belofte – wat my hiertoe gebring het.”

“Mag ek die storie hoor, tannie?”

“Dis nie werklik interessant nie, liefie. Ek was die enigste dogter van ’n sukkelende boer. Ons ou flentertjie aarde was onvrugbaar en boonop sonder water en daarenteen was die ryk De Viliers’s geseën met ’n pragplaas, ’n rivier, en selfs ’n fontein. Overberg was ’n plaas van oorvloed, maar ou Jean-Pierre de Villiers het tog nie alles gehad nie. Ek was maar net arm Meraai Spannenberg, maar ek was ’n slim kind en ná matriek het ek verpleegster geword.”

“Is tannie ook ’n verpleegster?” vra Gretha verras.

“Nou nie so geleerd soos julle hedendaagse verpleegsters nie, maar ek het my opleiding voltooi toe ek twintig was. En dis toe dat ou Jean-Pierre na my pa toe gekom het met ’n voorstel: ek onderneem om Henriëtte op te pas, en solank as wat ek dit doen, sou Jean-Pierre sorg dat my ouers nie hul plasie verloor nie.”

Gretha staar haar ontsteld aan. “Maar dis ’n onregverdige eis, tant Meraai! Dit beteken dat tannie nooit sou kon trou of ’n eie gesin sou kon hê nie. Waarom het tannie ingestem om as ’t ware Henriëtte se slavin te word?” vra sy onthuts.

“As jy jou ouers liefhet, en jy vyf jonger broertjies het wat moet skoolgaan …” Meraai glimlag gelate. “’n Mens leer in ’n groot gesin – veral in ’n arm gesin – om onselfsugtig te wees. Jean-Pierre se aanbod was vir ons die verhoring van ’n gebed, want daar was eindelik uitkoms. Glo my, Gretha, ek het oor my voete geval om Jean-Pierre se aanbod te aanvaar.”

“En tannie was nog nooit spyt oor tannie se besluit nie?” vra Gretha ongelowig.

“Hoe sal ek sê, liefie?” Meraai haal haar ronde skouers op. “Dalk, in die donker, nagtelike ure, wonder ek soms hoe my man en ongebore kinders sou gelyk het … maar breek die dag, kry ek dalk briefie van een van my broers en dan weet ek alles was die moeite werd. My broers het almal matriek. Twee van hulle het onderwysers geword, twee is bekwame ambagsmanne en die een is vandag ’n bankbestuurder. My pa is lankal dood, maar my ma is ’n vrou van drie en tagtig en sy maak beurte om by haar kinders en kleinkinders te kuier … En jy vra of ek spyt is, Gretha?”

“Nogtans … Kuier tannie ooit by tannie se familie?”

“Vroeër jare kon ek, maar nie meer nie … nie sedert Henriëtte sieker geword het nie. Maar toe sy ’n meisie van sestien was … Sy was gespanne en humeurig, maar ek kon haar altyd kalmeer. Om die waarheid te sê, ek het haar soos ’n suster liefgekry, seker maar omdat ek nooit ’n suster gehad het nie. Dan was daar Henriëtte se goewernante – ’n goeie vrou, maar sy was bang vir Henriëtte se onvoorspelbare uitbarstings. Sy is weg kort nadat ek Henriëtte begin versorg het.”

“Maar as tant Henriëtte sielkundige behandeling kon kry –”

Meraai se oë rek geskok. “Glo jy die trotse Jean-Pierre en Alta de Villiers sou aan die buitewêreld erken dat hulle enigste kind geestelik siek is? O nee, liefie, dan liewer dood. Dis waarom ek altyd byderhand moes wees, selfs toe Kurt Falkenstein kom kuier het – en jong Otto. Henriëtte was in die wolke dat nie een nie, maar sommer twee mans graag met haar sou wou trou. Kurt was die erfgenaam van Kaiserburg, maar ek glo Henriëtte het vir Otto liefgehad, daarom het sy hom in die geheim ontmoet – ’n geheim waarvan ek teen wil en dank deel moes wees.”

“Waarom kon sy nie eerlik met Kurt wees nie? Waarom moes sy haar verhouding met Otto ’n geheim hou?” vra Gretha onbegrypend.

“Geld,” antwoord Meraai grimmig. “Die De Villiers’s het oorgenoeg geld gehad, maar hulle het van Henriëtte verwag om met ’n ryk man te trou. Kurt was die oudste seun, ou Heinrich se erfgenaam, daarom het hulle daarop aangedring dat Henriëtte met hom trou. En toe betrap Kurt haar en Otto saam in die bloekombos waar hulle piekniek gehou het …”

“Ek is bly ter wille van Kurt, want as ’n meisie nie eens voor haar troue lojaal aan ’n man kan wees nie, sal sy dit nie na haar troue kan regkry nie.”

“Dis alles waar, liefie, maar destyds … Daar was rusies van die oggend tot die aand toe Kurt besluit hy het om oorsee te gaan studeer. En toe draai dinge in Otto se guns: Kurt het in ’n motorongeluk in Skotland gesterf en hy was skielik die kroonprins van Kaiserburg. Drie maande ná Kurt se dood is Otto en Henriëtte getroud en hulle het hier by wyle Heinrich en Helga Falkenstein in Kaiserburg kom woon.”

“Was hulle gelukkig, tant Meraai?”

’n Glimlag tower met sagte vingers die geluk van vervloë jare in Meraai se oë. “So gelukkig,” antwoord sy, haar woorde sag soos die amen aan die einde van ’n gebed. “Hulle was soos kinders wat in hulle eie sprokieswêreld geleef het – totdat Otto op ’n dag vir klein Friedrich hierheen gebring het. Ek het destyds gedink: hoe kan ’n onskuldige baba van ’n jaar oud soveel ongeluk in ’n huis bring? Maar toe het die verwyte en die agterdog en die rusies begin; toe het Henriëtte se haat teen klein Friedrich begin. En dit het deur die jare net aanhou groei totdat die seun eindelik universiteit toe is. Gedurende vakansies het hy óf gewerk, óf Hanna en sy ouma Helga in Blumenstrauss besoek, maar hy het nie weer sy voete in Kaiserburg gesit nie, behalwe wanneer hy sy oom Otto kom groet het.”

“Weet tant Henriëtte wie Friedrich se eie ouers is, tannie?”

“So sê sy, want sy het lankal opgehou met haar verwyte dat Friedrich Otto se buite-egtelike kind is.” Meraai frons kopskuddend. “Ek en Henriëtte het nooit geheime vir mekaar gehad nie, maar ná al die jare weier sy nog volstrek om Friedrich se ouers met my te bespreek.”

“Dink tannie sy weet waar oom Otto die dokumente versteek het wat die geheim van Friedrich se afkoms sal opklaar?” vra Gretha hoopvol.

“Ek sal nie weet nie, kind, want dis soos ek vir jou sê: Henriëtte praat nooit daaroor nie.”

Gretha sug gespanne. “Dan is daar net een uitweg: ek sal na die dokumente moet soek en bid dat niemand my betrap nie.”

“Ek sal help soek, liefie, maar wees tog baie versigtig: As Henriëtte jou betrap, kan die gevolge noodlottig wees,” waarsku Meraai met ’n erns wat Gretha se bloed in haar are laat stol.

Gretha staan op ’n stoel voor ’n familieportret in die lang galery, lig die portret weg van die muur af en skyn die lig van haar flits teen die rugkant van die portret.

Niks nie, dink sy teleurgesteld. Of is dit moontlik dat oom Otto die dokumente tussen die portret en die karton versteek het? As dit die geval is, sal sy elke portret moet aftel en die agterkant moet verwyder – maar hoe kan sy dit doen sonder om die huismense wakker te maak? En laat val sy een van die swaar portrette …

Nee, wag, tant Hanna het gesê oom Otto het as kind reeds van sy en Kurt se skuilplek gepraat. ’n Kind sou ook nie ’n swaar portret kon optel nie. Sy sal doodeenvoudig aanhou soek en hoop die dokumente is aan die agterkant van een van die portrette of skilderye vasgeplak, dink sy. Sy klim van die stoel af – en krimp ineen van angs en skok toe twee sterk arms haar van agter af vasgryp en ’n hand op haar mond en neus gedruk word.

“As jy skree, is jy dood,” fluister ’n onherkenbare stem in haar oor en die flits word uit haar hand geruk en afgeskakel.

Sy knik heftig. Die geklop van haar hart is soos tromslae in haar ore.

Die hand word versigtig van haar mond af weggeneem en die stem fluister weer: “Kom saam,” en sy voel hoe ’n hand hare vasgryp.

Gretha knip haar oë vinnig, maar die duisternis is soos ’n skaglose steenkoolmyn van die nag wat haar toevou. Sy weet dat ’n man haar hand vashou, want die hand is groot en sterk. Hy loop ligvoets soos ’n kat, sekerheid in elke tree wat hy neem.

“Hou aan die trapleuning vas. Ons moet die trap afklim – gou!” kom die fluisterende bevel.

Sy gehoorsaam soos iemand wat reeds dood is. Is dit Dieter, wonder sy vreesbevange. Hy ken Kaiserburg soos sy eie hand. Hy het nie lig nodig om te weet waarheen hy gaan nie. Maar as dit hy is – waarheen neem hy haar? Sy is volkome in sy mag, want tant Meraai glo sy slaap veilig in haar kamer. As sy nou skree …

“Dis die voet van die trap,” fluister die man weer en versteen toe ’n swaar sleutel in ’n slot draai. “Gou!” sis hy, sleep haar om die trap, ruk ’n deur op en stamp haar binne. Die deur klik saggies agter hom toe.

Sy bly roerloos staan. Daar is ’n reuk van klere en rubber in haar neus, en sy besef dat sy en haar ontvoerder in die trapkas wegkruip. Dofweg hoor sy ’n swaar deur toegaan, en dan bereik die klank van voetstappe op die trap haar ore.

“Wat nou?” vra sy verbouereerd.

“Sjuut!” waarsku hy. Hy maak die deur geluidloos oop en luister aandagtig.

Sy hoor ’n deur op die eerste verdieping toegaan en ruk ineen toe haar ontvoerder haar aan die arm gryp en nader pluk.

“Sydeur toe,” sê hy byna onhoorbaar en sy volg hom met die willoosheid van ’n marionet.

Hy maak die sydeur saggies oop, stap saam met haar buitetoe en draai weg om die deur weer toe te maak. Sy huiwer net ’n breukdeel van ’n sekonde lank, buk af en byt die hand van die ontvoerder wat haar hand vashou.

“Klein pes!” krys hy ingehoue.

Sy snak na haar asem en bly vasgenael staan. “Friedrich?” vra sy verbysterd.

Hy maak die deur toe en vryf oor sy linkerhand. “Het jy slagtande, meisiemens? My hand bloei!” grom hy, maar sy stem is steeds gedemp.

“Ek wens ek het jou hand afgebyt!” sis sy. “My hart kon van skok gaan staan het toe jy my so skielik van agter in die donker gryp!”

“Volgende keer sal ek jou eers katswink slaan en dan gryp,” dreig hy. Hy kyk na die donker huis en fluister gebiedend: “Kom saam.”

Hulle bly in die skadu van die struike totdat hulle ’n opening in ’n hoë heining bereik. Friedrich neem haar aan die arm en stoot haar op ’n wit geverfde tuinbankie neer. “Sit. Ons moet praat,” sê hy bruusk.

“Om eenuur in die oggend?” vra sy sarkasties, maar haar hart sing ’n jubellied in haar ore. Friedrich het na haar toe gekom. Wat maak dit saak wat sy rede was? Hy is hier en al maak hy die res van die nag met haar rusie, sal sy doodtevrede wees om na sy beledigings te luister.

“As ek nie gekom het nie, het Dieter jou op die galery betrap,” sê hy grimmig.

“Maar Dieter is vanaand vroeg bed toe. Ons het saam aandete genuttig en hy het aan tant Henriëtte gesê hy gaan vroeg slaap.”

Hy buk nader aan haar en in die lig van die sterre is sy oë die kleur van maanlig op ’n donker meer: silwergrys. “Onthou dan in die toekoms om nooit vir broer Dieter te glo nie. Tant Hanna het my toevallig vertel dat tant Henriëtte gekant is teen Dieter se verhouding met ’n sekere weduwee, daarom lieg hy oor sy kuiertjies aan haar. Tant Meraai sou jou ook daarvan kon vertel het. Het jy haar gevra waar Dieter is voordat jy met jou nagtelike snuffelwerk begin het?”

“Nee … nee, ek het nie, maar …” Sy ruk haar kop ergerlik op. “Hou op om na my te gluur, Friedrich. Ek sou definitief die voordeur hoor oopgaan het.”

“Het jy gehoor toe ek by die sy deur ingekom het?” vra hy strak.

“Wel, nee, maar die sydeur was nie gesluit nie.”

“Dit was, en die slot het soos ’n donderslag geknal toe ek dit oopgesluit het. Jy vergeet: ou huise kraak snags, daarom hoor jy later nie die geluide nie; of jy glo dis maar ’n balk of die vloer wat kraak.”

“O …” Sy byt skuldig op haar onderlip. “Ek sal in die toekoms versigtiger te werk gaan.”

“Daar gaan nie vir jou ’n toekoms van snuffelwerk wees nie, klein Grietjie. Ek weier om jonk dood te gaan omdat ek te veel spanning moet verduur. As ek vyf minute later opgedaag het, het Dieter jou op heterdaad betrap.”

“En? Hy sou my nie lewend opgeëet het nie,” sê sy vererg.

“Watter verduideliking sou jy aan hom gegee het?”

“Die verduideliking wat ek aan enigiemand anders ook sou gegee het: dat ek na ’n goeie skuilplek vir my diamanthalssnoer soek.”

“Jou wát?” vra hy oorbluf.

“Die halssnoer wat ek om my nek dra: dit het aan my oorlede ma behoort en ek weet dis ’n klein fortuintjie werd. Tant Henriëtte het so ’n lae dunk van haar diensmeisies – en dit sluit my in – dat sy my sou geglo het as ek aan haar gesê het ek vertrou nie die huishulpe nie,” verduidelik sy vermakerig.

“Bygesê, as sy nie haarself sou wysmaak dat jy een van die halssnoere gesteel het nie,” sê hy wrang en glimlag teësinnig. “Ek bewonder in elk geval jou vindingrykheid, klein snip, maar ná vannag … Ek sal liewer snags self Kaiserburg binnesluip en na die dokumente kom soek, want ek ken die huis.”

“Kan ek dan maar teruggaan Blumenstrauss toe?” vra sy gretig.

“As jy wil, ja, maar ek het gehoop jy kan oom Otto se vertroue wen. Wie weet, dalk praat hy eendag met jou oor die skuilplek of die dokumente. Of dalk, as hy yl …” Hy swyg en staar haar in stilte aan. “Ons is vriende, Gretha, maar vriendskap stel nie eise nie. Jy kan môre terugkom Blumenstrauss toe as jy nie kans sien om langer hier te bly nie.”

“Die digter Byron het gesê vriendskap is liefde sonder vlerke,” sê sy impulsief.

“Ekskuus?”

“Ek het hardop gedink. Ek is nie van plan om reeds môre …” sy breek haar sin af toe sy iemand hard na haar hoor roep.

“Gretha! Verpleegster Wolmarans, waar kruip jy weg?”

“Verduiwels! Dis Dieter. Gou, Gretha, hy mag ons nie saam sien nie. Wag hom daar links van die ingang langs die heining in,” fluister Friedrich en help haar hardhandig orent.

“Eina! Ellendige afknouer!” sis sy.

“My hand bloei nog,” koggel hy toe sy vinnig na die ingang in die heining toe draf.

Dieter gewaar haar byna onmiddellik en loop met lang hale op haar af. “Gretha!” Hy gryp haar in sy arms vas en soen haar in haar nek. “Toe ek jou nie in jou kamer kry nie, het ek geweet jy sal hier buite op my wag. Glo my, ek sal jou nie teleurstel nie.”