Читать книгу Знатныя гісторыі: эліта Гродна ў перыяд XVI – XVIII стагоддзяў - Яўген Аснарэўскі - Страница 10

Акрамя мілітарызму, у падмурку ідэалогіі мясцовай шляхты ляжаў яшчэ адзін найважнейшы элемент. Асновай светапогляду літвінскага дваранства была вера, і нягледзячы на рэлігійную талерантнасць, наяўнасць у краіне шляхты праваслаўнага, пратэстанцкага, уніяцкага веравызнання, усё ж найбольш зручным для прасоўвання па кар'ернай лесвіцы, у перыяд XVII—XVIII стагоддзяў, быў менавіта каталіцызм. Не выпадкова таму, што гарадзенскі стараста Фрэдэрык Сапега, які жыў у першай палове XVII стагоддзя, перайшоў у каталіцтва, перастаўшы быць «схізматыкам», і нават заснаваў у Гродне кляштар дамініканаў, як бы дэманструючы сваю актыўную падтрымку каталіцкай веры.

Варта тут адзначыць і магутны гродзенскі род Валовічаў, радавой пахавальняй якіх была старадаўняя Прачысценская царква, пабудаваная яшчэ ў XII стагоддзі.

Але ў XVII стагоддзі ўсе заўважныя прадстаўнікі гэтага дома з'яўляюцца каталікамі, і ў іх шэрагах знаходзіцца нават кіраўнік каталіцкай царквы ВКЛ, віленскі біскуп Яўстафій Валовіч.

Спроба шэрагу магнатаў XVI стагоддзя, такіх як Астафiй Валовіч, прасоўваць у ВКЛ пратэстантызм, увогуле была няўдалай.

Значныя праваслаўныя роды актыўна пераходзілі ў каталіцтва, і на пачатку XVIII стагоддзя вышэйшая праслойка дваранства была амаль выключна каталіцкай.

Панаваў каталіцызм і ў асяроддзі гродзенскай шляхты XVIII стагоддзя.

Па ўспамінах Яна Ахоцкага, выхаванне шляхціча-каталіка, у веры касцёла, пачыналася ўжо ў калысцы. Нядзіўна таму, што фанатычна настроеных каталікоў сярод шляхты было шмат.