Читать книгу Nooit is 'n lang, lang tyd - Anchien Troskie - Страница 6

Karien

“Ek gaan julle ongelooflik baie mis,” sê Karien gesmoord in Dawie se nek toe sy hulle voor die skoolhek groet. Hy ruik nog na bába, dink sy verstom, nie na die sewejarige wat hy is nie.

Marli druk tussen hulle in, slaan haar skraal armpies om Karien se middel. “Ek gaan vreeslik baie verlang,” sug sy, “maar Mamma moet gaan om Mamma se kop oop te kry, nè?”

Haar oë is vol wysheid op Karien gerig. Karien dink soms dat dié kind van haar oud en wys gebore is; sy’s baie meer volwasse as haar tweelingbroer.

Karien hurk voor die twee. “Is dit wat Ronel sê?”

Hulle knik ernstig.

“Ronel is reg, almal moet soms hulle koppe skoonkry.”

“Selfs mammas?” vra Dawie, sy blou oë stip op haar gerig.

“Ja, selfs mammas.”

“Kom nou, Ma, netnou is ek laat!” roep Ronel uit die motor.

Karien gee die kleintjies ’n laaste druk. “Nou toe, julle beter draf. Onthou, Ouma sal julle ná skool kry. Wag by die hek, sy sal saam met julle oor die pad stap.”

Sy kyk hulle agterna toe hulle wegstap na waar die ander graadeentjies staan en wag.

Toe hulle ’n rukkie later voor die hoërskool stilhou, bly Ronel in die motor sit.

“Ek sê nog steeds Ma moet skei. As dit mý man was, sou ek.” Sy kyk uit oor die speelgrond. “Baie van my klasmaats se ouers is geskei en hulle cope, so Ma hoef nie te worrie oor ons nie.” Sy draai skielik na Karien, wat haar verstom aankyk. “Ek wens ek kon hom haat, maar ek kan nie, hy’s my pa.”

Karien trek haar dogter styf teen haar vas. Soos bykans elke dag is sy verbaas oor die vroulike rondings wat die veertienjarige lyf reeds kry. Sy weet sy moet sê dis reg dat Ronel haar pa nie haat nie, maar sy is onmagtig om die woorde oor haar lippe te kry. Daarom laat sak sy net haar ken op haar dogter se blonde hare. “Ek is lief vir jou,” sê sy gesmoord.

“En ek vir Mamma.” Dan onthou Ronel skielik waar hulle is en maak haar vinnig uit die omhelsing los. “Ek sal hom nooit kan haat nie, maar ek mag mos vir hom kwaad wees, of hoe?”

Karien knik. “Ja, ek dink jy het die volste reg om vir hom kwaad te wees.”

Hulle kyk op toe daar aan die ruit geklop word. Ronel se vriendin waai glimlaggend vir hulle. Ronel gee Karien ’n vinnige soen op die wang en klim uit. ’n Paar treë weg steek sy egter vas, kom dan teruggehardloop.

“Ek’s lief vir jou, Ma, geniet jou vakansie en moenie oor ons bekommerd wees nie!” sê sy deur die venster.

Karien wag dat die wasigheid voor haar oë heeltemal weg is voor sy die motor aanskakel en na haar ma se huis ry. Daar maak sy eers seker dat alle tekens van weemoed uit haar oë is voor sy uitklim. Sy sleep die kinders se tasse teen die stoeptrappies op.

Irma staan in die voordeur vir haar en wag, haar indrukwekkende grys bolla onberispelik soos altyd. “En?” vra sy toe sy een van die tasse by Karien vat.

“En wat?” verweer Karien, terwyl sy sorg dat haar blik afgewend bly.

Sy sal versigtig moet wees. Haar ma is baie dinge, maar sy is nie dom nie. Onderskat enigiets, het Irma haar geleer, maar nooit iemand se intelligensie nie. Haar ma mag nie nou al weet nie.

“Gaan ons koffie drink?” vra Irma toe hulle die tasse in die gastekamer neergesit het.

Karien oorweeg dit sterk om haar ma se aanbod te aanvaar toe sy agter haar aan kombuis toe stap. Die hart van hierdie huis, het sy nog altyd geglo. Elke keer as sy by haar grootwordhuis instap, spoel ’n kalmte oor haar. Hier is meer rykdom en karakter in hierdie deurmekaar huis as wat daar ooit in haar eie huis sal wees.

“Ek kan nie, Ma, ek moet nog gaan pak.” Sy druk Irma teen haar vas, voel die trane opnuut in haar oë brand en draai vinnig om.

Sy het nog nooit so baie gehuil soos die laaste paar dae nie, dink Karien toe sy in die veiligheid van haar motor die trane van haar wange vee. Hoe is dit moontlik dat twee sulke teenpole soos Irma en Willem van Tonder so lief vir mekaar kon wees? So gelukkig kon wees? Karien het geglo dat sy en Dawid ook só sal wees, omdat hulle ook so baie verskil.

Haar pa was jare lank onderwyser by die plaaslike laerskool, en daarna skoolhoof tot met sy vroeë dood. Haar ma was nog altyd anders. Toe Irma aftree-ouderdom bereik, het sy geweier om soos al haar vriende by die boekklub of die rolbalklub aan te sluit, omdat dit haar kwansuis oud sou laat voel. In plaas daarvan het sy by die veel jonger klomp se aërobiese oefenklas aangesluit.

Haar kleresmaak kon nog nooit as ordinêr beskryf word nie. Sy was die eerste vrou op Sandfontein wat in die vroeë 1960’s met ’n bitter kort mini en ’n beehive gespog het – baie trots daarop dat dit haar eie lang hare was wat sy so gestileer het. Nie almal op die dorp wou haar aanvaar nie, maar dit het Willem nie gehinder nie, hy het haar laat begaan. Hy het haar ruimte gegee om te wees wie sy is, binne en buite die huis.

Aanvaarding, dís die verskil tussen haar huwelik en haar ouers s’n, dink Karien toe sy wegtrek.

Karien maak haar tas hardhandig toe, kyk dan verward na die deurmekaarspul in hul altyd netjiese slaapkamer. Die klere waarteen sy besluit het, lê die bed vol. Skoene op die vloer. Sy begin halfhartig kledingstukke optel om terug te pak. As Dawid vanmiddag terugkom en hierdie gemors aantref . . .

Haar hande verstil bokant die bloes wat sy aan die opvou is. As Dawid vanmiddag terugkom, is sy reeds ver weg. En gee sy nog hoegenaamd om wát Dawid dink? Sy draai om na haar yslike klerekas, begin gooi alles op die vloer. Ruk dan Dawid se kas oop, staar vir ’n oomblik verstom na die netjies gevoude klere. Volgens kleur gepak. Volgens kléúr! Hoe het sy dit veertien jaar met hom uitgehou? Sy weifel ’n oomblik en dan beland Dawid se klere ook in wanorde op die vloer.

Sy voel die snik in haar keel te laat, sak op haar hurke tussen die klere op die vloer neer. Véértien jaar, snik sy. Sy het hom haar beste jare gegee. Veertien jaar lank. Dag en nag. Hy was haar alles. Hoe moet sy sonder hom klaarkom? Kán sy?

Sy skrik toe sy voetstappe op die trap hoor. Dink eers dis Sofia, onthou dan dat die huishulp vandag af is. Dawid! Sy kyk angsbevange om haar rond. Hy gaan haar dóódmaak. Wat het haar besiel om so aan te gaan? Sy begin vervaard bondels bymekaarmaak net toe hy die deur oopstoot.

“Wat de . . .!” Dawid kyk geskok na haar traanbesmeerde gesig, haar arms vol klere.

Sy ignoreer hom. Laat die bondel vloer toe val. “Ek’s nie meer bang vir jou nie,” sê sy hard terwyl sy hom uitdagend aankyk.

“Asseblief, spaar my die melodrama! Wat gaan hier aan?”

Sy tree bo-oor die klere, ignoreer sy blik op haar.

“Ek kan nie glo dat jy nou van alle tye wil gaan rondflerrie nie,” sê hy bars.

Sy draai na hom, ineens so kwaad dat sy hom kan vermoor. “Hoe de fok kan jy praat van rondflerrie? Jý van alle mense! Ek gaan weg sodat jy jou gemors van ’n lewe kan uitsorteer, ek gaan nie vakansie hou nie!”

“Karien, jy weet ek hou nie daarvan dat jy kru taal gebruik nie. Dis onvroulik en dit pas nie by jou nie.” Sy oë is vasgenael op die deurmekaarspul in die kamer.

“Fokkof, Dawid!” gil sy, vat haar tas en stap verby hom.

“Gee my die tas dat ek jou help dra.” Hy vat die tas summier uit haar hand.

“Het jy my nie gehoor nie? Gee pad! Los my uit! Ek kan my eie tas dra.”

Sy ruk die tas uit sy hand, storm daarmee die trappe af. “Ek sal buite gaan wag, ek kan nie langer na jou kýk nie!” skree sy oor haar skouer.

Sy sit haar tas op die stoep neer, sak sommer op haar hurke daarnaas neer. Sy’s besig om beheer te verloor; dalk het sy lankal beheer oor haar lewe verloor. Sy haal haar bril af, vryf oor haar oë. Sy’s moeg. Tot satwordens toe móég.

Sy het gedink hierdie rusreis van Daleen is ’n goeie idee, maar nou wonder sy. Twee weke waarin sy sal moet toneelspeel. Sal moet maak of dit goed gaan met haar huwelik. Want hoe kan sy aan haar vriendinne erken dat haar man haar gefaal het? Dat sy as vrou gefaal het. Sy wat altyd so kon spog oor haar wonderlike man?

Sal dit nie beter wees om eerder alleen weg te gaan nie? Iewers waar sy haar kop in ’n gat kan indruk en verdwyn. Weg van Dawid, weg van haar ma se vraende blik, weg van haar kinders se verwarde oë. Kinders mág nie sulke oë hê nie.

Toe sy opkyk, staan hy in die voordeur na haar en kyk.

“Ek kan nie glo jy los die kinders sommer so nie. Wat vir ’n ma is jy?” vra hy sag.

Dís wanneer hy op sy gevaarlikste is, het ondervinding haar geleer. Sy druk haar rug stywer teen die growwe muur vas.

“Los die kinders sommer by jou ma. ’n Goeie ma sal haar kinders saam met haar vat.” Hy lag lelik. “Jammer, dit het my ’n oomblik ontgaan dat jy nie in daardie kategorie val nie. Jy’s net ’n ma, ’n vrou. Jy was nog nooit góéd daarmee nie.”

Ignoreer hom, besluit Karien. Ignoreer hom net. Moenie dat hy in jou kop klim nie. Die kinders hou daarvan om by hulle ouma te kuier, hulle het nodig om ’n bietjie weg te kom van hulle huilende, histeriese ma. Haar kinders wéét sy het ’n blaaskans nodig. Hulle wéét sy’s nie ’n slegte ma nie, hulle wéét sy’s net moeg.

“Karien,” probeer hy ’n ander taktiek, sy stem effens harder, “ek is jammer, dit was net daardie een keer, ek sweer. Dit sal nooit weer gebeur nie!”

Karien voel die lag in haar opborrel. Is sy besig om histeries te word, om onder hierdie omstandighede te wil lag? Sy kyk op na Dawid, haar aantreklike, nee, móói man. Die suksesvolle tandarts dokter Dawid du Plessis.

“Ek kan nie glo jy staan daar asof botter nie in jou mond kan smelt nie, en dan sweer jy ook nog daarby.” Sy sê dit baie sag, sodat hy moet buk om haar beter te hoor. “Dink jy regtig ek is so dom? Is dít waarvoor jy my nog altyd aansien – die dom huisvroutjie wat van niks weet nie?”

Sy kom stadig orent, haar kuite en bobene protesteer dadelik. “Ek was dalk dom, stókblind, maar nie meer nie, Dawid. Ek het slim geword.”

“Pasop, soms vang slim sy baas,” is sy siniese antwoord.

“Ek het gedink dis vir ewig,” vervolg sy sag, asof sy hom nie gehoor het nie. “Ek het gedink dat ons saam gaan oud word.”

Hy kom nader, sit sy hand op haar skouer. “Ons kan nog, Karien. Ek sweer, nooit weer nie.”

Sy klap sy hand weg. “Jy kom elke aand bedonderd by die huis aan, ontstig my en die kinders. Ek dog dis al weer ék, ek dog jou werkslading is te veel. Min het ek geweet dat jy nie by ons wíl wees nie. Ek was dóm.”

“Karien . . .”

“Los my uit, ek is moeg. Ek is glad nie lus vir hierdie onsinnige gesprek of vir jou nie.”

Hy kom nog nader, sy regterhand in ’n vuis gebal langs sy sy. Sy maak haar reg vir die hou wat gaan kom, maar tot haar verbasing draai hy om en gaan die huis binne.

“Onthou die ding van karma? Dit kom terug na jou, onthou! Ek sal nóú al begin hardloop as ek jy is!” skree sy agter hom aan.

Die trane wat oor haar wange rol, is van verlies en frustrasie. En van moegheid.