Читать книгу Сакрамэнта - Галіна (Галіна Багданава) - Страница 12

За расстаўленыя на траўцы столікі, пад святочныя парасонікі садзіліся новыя людзі, – хто з кока-колаю, хто з півам, а хто да таго ж яшчэ і з лешчыкам ці з воблаю. І, вядома ж, не звярталі яны ўвагі на дзве пустыя пляшкі зпад піва, што нудзіліся ля сметніцы.

– Ох-хо-хо, – уздыхала празрыстая, – і чаму нас не занеслі назад, на прылавак? Стаялі б сабе ў скрыні, разам з усімі, у цянёчку, і, галоўнае, дакладна ведалі б свой лёс. Завязуць на завод, памыюць, нальюць у цябе свежае піва, закаркуюць як след і зноў – у магазін, ці вось на такое свята, да людзей. А то стой тут, бойся, каб не пабілі…

– А ўсё таму, што мы з табою неэканомным людзям трапілі, – падтаквала ёй Зялёненькая; – аддалі б яны нас, дык хоць колькі б тысяч атрымалі назад. Тысяча да тысячы, глядзіш, і яшчэ на бутэлечку піва выйшла б…

– Ой, ну ты скажаш, на бутэлечку… Ды мой, той, што сёння мяне цалаваў, ён жа… – Празрыстая задумліва сціхла і вымавіла з таемным прыдыханнем: – Ён жа… Ведаеш, які круты… ён жа, я сама чула, хваліўся свайму шафёру, ці, можа, целаахоўніку, што жонку сваю ў шампанскім купае… У яго ў катэджы – і аранжарэя, і тэрарыум са змеямі, і джакузі з шампанскім…

– І што, змеі таксама ў шампанскім плаваюць?

– Ды не змеі, а жонка ягоная, другая ці трэцяя, я не зразумела, ну, адным словам, жонка яго маладая ў шам панскім купаецца…

– А змеі, ты ж казала, акварыум са змеямі…

– Не акварыум, а тэрарыум! Цёмная ты і ёсць цёмная…

– Я не цёмная, – не здавалася Зялёненькая. – я смарагдавая, па-руску, «изумрудная». І піва, калі ў мяне наліваюць, яно таксама робіцца смарагдавым… І ўвогуле, нават модніцы цяпер любяць бутэлечны колер, не празрысты, а зялёненькі…

– Выхваляешся, як усё адно ты долар, а не бутэлька… Ух, я сёння долараў бачыла… Пацалаваў мяне, значыць, гэты мой «круты», бізнесмен, і дастае з кішэні пачак, не, нават два пачкі «зялёненькіх» і гэтаму свайму шафёру ці целаахоўніку аддае. «На, бяры, пакуль я добры!» а той руку працягвае, а рука дрыжыць, і зачырванеўся ажно ад хвалявання… Казёл…

– Вось гэта праўда, у казлоў ты сёння за сталом была, у сапраўдных казлоў… Змеі ў акварыуме, жонка ў шампанскім, тэлефон з антэнай. А мяне, мяне сёння цалаваў Паэт. Пацалуе і маўчыць. І нешта такое думае. Вочы ў яго блакітныя, вусікі ледзь прабіваюцца, і нешта такое ён думае. Спачатку чамусьці збялеў, губу закусіў, а потым неяк адразу… паяснеў ягоны твар, нават як бы ўсмешка з’явілася… Нешта шаптаць пачаў. Аловак паламаны з кішэні дастаў, блакноцік і піша, піша нешта, шэпча і піша. Думала, што ён на мяне зусім забыўся. Але не, пашаптаў, запісаў, што яму трэба. Можа радок, можа верш, а можа, і паэму цэлую. І дапіў мяне. Адразу, да донца. Толькі што вось здаваць не панёс, кінуў тут, ля сметніцы.

– Значыць, таксама багаты, як і мой бізнесмен, – задумліва вымавіла Празрыстая.

– Ды што ты! Джынсы падраныя, нават латак няма, і швэдар заношаны. Такая спёка, а ён у швэдары. Але ж паэты, яны з Богам гавораць, іх, нават калі яны бедныя, шанаваць, любіць трэба… Іх крыўдзіць – сябе зневажаць. Твой бізнесмен, колькі ні плаціць за тое, каб яго ахоўвалі ды ў машыне вазілі, а памрэ – і ніхто пра яго не ўспомніць. Змеі распаўзуцца. А жонка з іншым такім самым, як ён, плаваць у шампанскім будзе. А мой Паэт… Можа ён, пацалаваўшы мяне, верш напіша такі, што і праз гады, і праз стагоддзі паўтараць яго будуць!

– Ха! Хаха! А не дасць мой бізнесмен твайму Паэту зялёненькіх, і ніколі той верш не надрукуюць. Не будзе ў твайго Паэта грошай кніжку сваю выдаць. А мой бізнесмен не дасць, ён такі. Ён лепш сабе яшчэ адну джакузі з шампанскім купіць, чым кніжку нейкага невядомага Паэта выдасць. Ох-хо… Ды што мы спрачаемся? Зараз прыйдзе бомж, які забярэ нас, абліжа, у брудны, смярдзючы свой мех запхне, да такіх жа як мы, беспрытульных гаротніц. І зноў – трасіся ў аўтобусе, стой у чарзе, здавайся. А грошы, грошы тыя, якія за нас той бомж атрымае, хоць бы на што людскае былі патрачаны. А то ж – здасць мех бутэлек, пляшку гарэлкі купіць і – уся ягоная радасць. Несправядліва гэта ўсё-ткі, цэлы мех піўных бутэлек дзеля адной адзінай пляшкі гарэлкі.

– Ды не, – задумліва запярэчыла Зялёненькая. – За мех, пэўна, можна дзве, а то і тры пляшкі гарэлкі купіць…

– Ну, гэта гледзячы які мех…

– Ужо лепш бы не бомжп’яніца, а бабулька якая падабрала, нават нас абедзвюх ёй бы на хлеб хапіла. Мяне аднойчы падабрала адна такая… Ля царквы, казала, міласціну просіць. А сама, сама, не паверыш, настаўніцаю працавала, у вайну, у эвакуацыі дзяцей вучыла. Потым тут, у горадзе. Гісторыю выкладала. Праўда, замуж не выйшла, дзяцей у яе не было. Ну, але ж за жыццё на ашчаднай кніжцы яна некалькі тысяч сабрала. А грошы абясцэніліся, цяпер хіба толькі на буханку хлеба хап…

Зялёненькая сціхла на паўслове.

– Глядзі, глядзі, – нахілілася яна да Празрыстай, – У такія рукі мы яшчэ з табой не траплялі… Таксама ж з выгляду настаўніца, але маладзейшая і акуратненькая, у беленькіх шкарпэтках, туфляхлодачках. І не мяшок у яе ў руках, а сумка гаспадарчая, таксама акуратненькая, у клетачку. І бутэлькі… глядзі, глядзі. Як асцярожна яна нас збірае… Рукі ў яе далікатныя. І вочы разумныя. Як бы гэта трапіць ёй на вочы…

– Гэта ты пра каго? Пра тую, сівенькую, у плашчыку? Ну, гэтая не падобна, каб на хлеб збірала…

– Цяпер усё можа быць… Вунь, сама ж расказвала, бугай здаровы на тваіх вачах пачак долараў за нішто атрымаў, а жанчына, можа ўсё жыццё ў школе адпрацавала, можа, яна таго бугая чытаць вучыла, і бізнесмена твайго, і Паэта, а ёй цяпер, даруй, на старасці дулю пад нос…

А жанчына, тая жанчына заўважыла іх, і Празрыстую, і Зялёненькую, падняла, акуратненька паставіла ў сумку і рассмяялася… Яна хадзіла між святочнымі столікамі і смяялася, як вар’ятка, не, не зусім як вар’ятка, яна смяялася падзявочы, звонка, але… наўзрыд. Гэта магло давесці да ліхаманкі. І аднаго, у малінавым пінжаку, здаецца, сапраўды пачала біць трасца, бо ён ссунуў локцем, скінуў са стала тры поўныя пляшкі піва і яны… яны разбіліся аб асфальт.

– Ой, ну што ж вы так… – уздыхнула жанчына з сумкай.

– А я думала, дачакаюся, пакуль вы дап’яце, і якраз бы – сумка поўная. – яна зноў нервова засмяялася, – я ж, малады чалавек… Я на энцыклапедыю збіраю. Універсальную, беларускую. Чыцвёрты том купіла, а на пяты ніяк не збяру. А там… Пра мужа майго артыкул. Ён у мяне гісторыкам быў, археолагам. Доктар навук. Хоць вы, пэўна, яго не ведаеце. Ён яшчэ ў вайну, бедны, нагараваўся. Малы быў зусім, а яго ў Германію пагналі. І я ў эвакуацыі галадала, і вярнуліся – таксама голад. Траву елі. А цяпер во на старасці ізноў – ні капеечкі за душою. Я ж сумленна, з кожнае зарплаты адкладвала на ашчадную кніжку, думала, хоць на пенсіі ні ў чым адмаўляць сабе не буду… Працаваць бы пайшла… Але ж муж памёр, а дачка мая… замуж не пайшла, а дачушку таксама нарадзіла. Унучачку… Хай бы ёй на памяць энцыклапедыя, дзе пра дзеда напісана, была… У Эстоніі, я чытала, там, калі выходзіла іх энцыклапедыя, то кожная сям’я на яе падпісвалася… А ў нас, во, нават я, настаўніца, былая, але ўсё ж настаўніца, не магу купіць. Бутэлькі збіраю. Нават у племені тумбу-юмбу той, хто вучыць, лечыць і песні складае – самыя шаноўныя людзі. А ў нас, я чула па радыё, міліцэйская фуражка каштуе столькі ж, колькі настаўнік за месяц атрымлівае. А можа, калі б больш плацілі настаўнікам, далі б магчымасць ім кніжкі купляць, дзяцей як след вучыць і выхоўваць, глядзіш, і міліцэйскіх фуражак столькі не трэба б было…

Той, у чырвоным пінжаку, як бы працверазеў, ды не, ён зірнуў на яе зусім цвяроза і вымавіў неяк глуха, сам сабе не верачы: – Гэта Вы, Марыя Пятроўна? Гэта Вы?

Бутэлькі ў сумцы ціха дзынкнулі. Празрыстая і Зялёненькая, як самыя цікаўныя, сцішылі дыханне. А яна, яна яго ці пазнае?