Читать книгу Sondag - Irma Venter - Страница 13

Donderdag 8 Februarie, 16:19

Dit neem Alex Derksen ’n paar sekondes om te besef watter geheim in die twintigjarige Willem van Zyl se kamer opgesluit lê. Hy loop tot by die dubbelbed, kyk na die vorm onder die duvet asof iemand daar lê en slaap.

“Hy’t vroeër die aand uitgeglip.” Alex steek sy hand uit asof hy die duvet wil oplig.

Farr maak hard keel skoon. Hy trek sy hand terug, bêre dit in sy jeans se sak.

“Wat weet jy van Willem?” vra ek.

“Dat die Stables se CCTV hom die nag net ná eenuur opgetel het toe hy haastig by die hek uitry. Volgens die kameras was hy alleen in die BMW … geen teken van Katerien of Cath nie. Almal spekuleer dat hy sy gesin vermoor en toe gevlug het.”

“Korrek. Want daarna het hy van die aardbol af verdwyn.”

Alex bly kyk na die bed. “Maar hierdie … wat beteken dit? Het hy eenuur uitgeglip toe die kameras hom opgetel het, of vroeër al?”

Langs my roer Farr onrustig. Ek ignoreer dit. Ná ’n bietjie oorweging het ek besef Ndlovu is reg: Sydney het hierdie inligting teruggehou, maar dit het hom niks gebaat nie. Dalk kan Alex ons help om uit te vind waar Willem die aand van die 24ste was. Ek praat nie met hom omdat ek ’n warm, vrygewige hart het nie. Ek soek antwoorde.

“Dis iets wat die koerante nie weet nie, en wat jy nie mag skryf nie,” sê ek. “Die kameras het Willem die eerste keer net ná nege opgetel waar hy te voet kort agter ’n motor by die Stables se hek uit is. Die beeld is greinerig, maar Willem se rugbyafrigter sê die figuur draf soos hy. Slotte is blykbaar taamlik kenmerkend in hoe hulle beweeg. Die CCTV verloor hom soos hy om die hoek van die landgoed beweeg. Niemand weet waarheen hy is nie.”

“Wanneer het hy teruggekom?”

“Net voor eenuur. Ook te voet. Maar dié keer gebruik hy sy toegangskaart, so ons weet dis hy.”

“En ’n paar minute later ry hy by die hek uit asof die duiwel op sy hakke is?”

“Presies.”

“So wat beteken dit?”

Ek trek my skouers op. “Ek weet nie of dit noodwendig ’n veel ander scenario skep as waaroor die media spekuleer nie. Willem bly die skuldige. Hy gee daardie aand voor hy is siek. Sy gesin ry nie Hermanus toe nie. Hy betaal die rowers om hulle aan te val en glip uit om hulle tyd te gee om hulle werk te doen.”

Alex frons. “Maar waar’s hy dan nou?”

“Goeie punt,” gee ek toe. “Hoekom nie terugkom, snot en trane huil, onskuldig pleit en sê jy was uit terwyl die hele tragedie hom afgespeel het nie? Die lewensversekering is ’n klomp geld – R10 miljoen op Lafras en R3 miljoen op Katerien.”

“Dalk moes Willem vlug,” sê Alex. “Dalk het die rowers besluit om van hom ook ontslae te raak. Dalk het hulle op iets meer waardevol afgekom?”

“Nie waarvan ons weet nie. Die kluis was steeds toegesluit en niks word daaruit vermis nie, volgens Annabel. Alles is daar – Lafras se pistool ook. En vuurwapens is gewoonlik hoog op die lys van goed wat gesteel word.”

Alex frons. “Dit maak glad nie sin nie.”

“Toegegee.”

“Enige ander scenario’s op die tafel?”

“Een of twee. Dalk was die aanvallers hier vir ’n ander rede. Dalk was hulle agter Cath of Katerien aan.”

Farr kyk skerp na my. Ek maak asof ek dit nie sien nie.

Alex probeer sy bes om die vraag nie dadelik te vra nie. Hy staar lank na Willem se bed, die venster. “Het iemand ’n losprys vir die vroue geëis?”

“Nee. Dis net ’n wilde teorie, iets waaroor ek wonder. Is ons klaar hier binne, of wil jy nog iets weet?”

“ ’n Paar goed. Het niemand die polisie of die ambulans gebel nie? Het Willem geen oproep gemaak voor hy hier uit is nie?”

“Nee. En nee.”

“En julle is seker die aanval het net voor een gebeur? Toe Willem vir die tweede keer hier uit is?”

“Nee, ons is nie. Ons weet net dat Willem omtrent sewe, agt minute hier was.”

“Dis genoeg tyd om die aanval uit te voer.”

Ek knik.

“En Lafras kan julle nie help om ’n tydlyn saam te stel nie, want hy’s nog steeds in ’n koma?”

“Ongelukkig, ja.”

Alex druk sy hande in sy jeans se sakke. “Ek beny jou nie dié een nie. Wragtig.” Hy blaas sy asem stadig uit. “Weet julle waar Willem was toe hy vroeër die aand uitgeglip het?”

“Geen idee nie. Sy vriende sê hulle weet niks nie.”

“Meisie?”

“Al sy elektroniese inligting sê daar’s nie ’n meisie nie.”

“Dalk het hy Uber gebruik?”

Ek kyk na Farr.

“Daar’s niks op sy selfoonrekord nie,” gee sy toe.

“En daar was nooit weer enige teken van hom nie? Niks in die ses weke sedert die aanval nie?”

“Nee,” sê ek.

“Ook nie van Katerien of Cath nie?”

“Niks.”

“So wat de hel het gebeur?” Alex skud sy kop. “Dalk is jy reg, dalk ís die vroue ontvoer. Dalk is Willem afgedreig om iets te doen om hulle veiligheid te verseker. Dalk was daar iemand agter in die motor by hom – iemand wat jy nie op die CCTV kan sien nie.”

“Maar weer eens, dis weke ná die aanval en Willem is steeds skoonveld,” stry ek. “Dieselfde geld Cath en Katerien. Nie eers ’n lyk in sig nie. Drie mense, en geen spoor nie.” Ek beduie na die huis om my. “En wat moes Willem gaan doen? Daar’s niks in die Van Zyls se lewe wat suggereer dat hulle by iets duisters betrokke was nie.”

Wel, nog nie.

“Okay, goeie punt.” Alex haal weer die Bic uit sy hemp se voorkant, speel ingedagte daarmee. “Kom ons gaan terug na die eerste, meer logiese teorie. Willem is die skuldige. Die media spekuleer dat hy die lyke van sy ma en suster in die BMW se kattebak gehad het toe hy hier uitgery het. Wat as hulle reg is?”

“Dit ís ’n moontlikheid,” gee ek toe. “Maar hoekom dan nie terugkom en sy pa ook inlaai nie? Willem is soos Lafras gebou, lank en sterk. Hy kon van al die bewysstukke ontslae geraak het. En die vraag bly: hoekom sou hy dit wou doen? Wat van die lewensversekering?”

Alex vryf oor sy ken. “Dit was ook nie ’n skielike woedeuitbarsting nie. Die inbrekers se bewegings wys dat hierdie ding vooraf beplan was.”

“Korrek. Die ander teorieë maak meer sin. Reël die hit op jou gesin. Kom terug huis toe en loop jou vas in die rowers wat besluit het om van jou ook ontslae te raak. Dalk het hulle baklei oor die verdeling van die geld, wie weet.”

“Wat dan van Cath en Katerien? Waar is hulle?”

“Ontvoer. Gevat. Maar nie vir geld nie.”

Ek kan sien hy dink skielik aan iets.

“Julle is seker die gesin was wel hier, by die huis?” vra hy.

Ek knik. “Ons is. Die CCTV wys hoe die Van Zyls so teen sesuur by die hek uitry op pad met vakansie en teen seweuur terugkom. Almal is in die motor. Dis nog lig en mens kan dit duidelik op die kameras sien. Die enigste een wat daarna weer vertrek het, was Willem. Te voet.”

“Okay, so hulle was wel hier, en toe verdwyn hulle.” Hy laat klik die pen in en uit, in en uit.

Die goedkoop swart Bic fassineer my. Ek sou dink dat hy met iets duurders sou skryf.

“Wat wonder jy?” vra ek.

“Iets … nóg iets wat nie vir my sin maak nie, is hoekom ’n twintigjarige man moet uitglip uit sy ouerhuis. Hoekom nie net ry nie?”

“Ek verwelkom enige teorieë.”

Hy lag, gooi sy hande in die lug. “Goed, ek gee op. Mens kan mal raak om so in sirkels te loop, en dis nie my werk nie.”

Hy haak die pen voor by sy hemp in. “Kom ons los eers hierdie deurmekaarspul. Julle het Willem se rooi BMW dae later by die Menlyn-sentrum gekry. Dieselfde motor wat sy pa besig was om te verkoop?”

“Ja.”

“Was daar bloed in die motor?”

“Nee.”

“Jy kan mos nou nie …” stry Farr.

Ek beduie met ’n oop hand dat sy moet bedaar. “Net die gesin se DNS was in die BMW. Geen van die aanvallers se DNS wat ons in die huis gekry het, was in die kar nie.”

“En niemand weet waarheen die aanvallers is nie? Ook nie of hulle seergekry het nie?”

“Niemand het hulle met ’n oog gesien nie. Nie waar hulle ingekom of uitgegaan het nie. En net een huis in die Stables word verhuur en dis aan ’n gesin – drie kinders, twee ma’s. So dis nie asof die rowers ’n huis gehuur het en toe tot Oukersdag gewag het om die Van Zyls aan te val nie.”

“Werkers? Verwers?”

“Daar’s aan een huis op die landgoed gewerk tydens die vakansie. ’n Nuwe tuin is uitgelê op 19 en 20 Desember, maar al die werkers is skoon. Die res is net die gewone: vullisverwydering, tuindienste, nuwe IT-koppelinge aan die veselnetwerk, meubels wat afgelewer word. Maar niks op Oukersdag nie. Dit was immers ’n Sondag.”

Alex skud sy kop asof hy dit nie kan glo nie. “Willem is die sleutel. Móét wees.”

“Ek dink ook so.”

Farr kyk op haar horlosie, loop deur se kant toe. Ek kan haar irritasie tot hier voel.

Alex kyk na haar asof hy weet hy moet probeer om haar aan sy kant te kry. “Kon julle nie iets wys word uit Willem se foon nie, sersant? Hy’t sekerlik geld nodig om kos te koop. En waar bly hy?”

Weer eens weet ek Farr gaan nie antwoord nie.

“Volgens sy vriende het hulle hom nooit weer ná die 24ste gesien nie,” sê ek. “En daar’s geen oupas of oumas om te help nie. Hulle is almal oorlede. Daar is ook nie ooms of tannies nie, behalwe Annabel. Sy bly ook hier in die Stables en sy sê Willem het haar nog nooit sedert die aanval gekontak nie. Haar e-posse en foon bevestig dit. Die gesin se bankrekeninge staan doodstil en Willem se foon is morsdood, al sedert die Sondag van die aanval. Ditto Cath en Katerien s’n.”

Farr snork agter in haar keel waar sy teen die deurkosyn leun. “En môre lê dit als die koerante vol.”

“Glad nie,” keer Alex vinnig. “Ons het ’n deal. Dis als off the record. Ek’s al vyftien jaar lank ’n joernalis. Mens oorleef nie so lank as jy nie jou woord kan hou nie.”

Hy glimlag vir Farr, warm en opreg. ’n Glimlag wat sê sy hande en gewete is skoon. Elke skoonma se droom. En elke polisiebeampte se nagmerrie. Dis sulke smiles wat maak dat mense joernaliste vertrou.

Ek beduie ons moet aanbeweeg na die volgende kamer, maar hy steek vas.

“Meeste van die gesin se fone is gesteel, maar julle kan tog uitwerk waar hulle laas gepieng het. Julle kan mos sien naby watter selfoontorings hulle vroeër die dag was?” vra hy.

Farr se een wenkbrou lig.

Een is goed. Dit beteken sy’s beïndruk. Twee – die vraagteken, die is-jy-stúpid-kyk – is sleg.

“Ek sweer, as jy ’n storie skryf …” sê sy.

“Ek sal nie.”

“Ek glo jou nie.”

“Julle het my hierheen genooi. Tog sekerlik met ’n doelwit van julle eie? Niemand is ooit net gaaf met joernaliste nie.”

Die man is goed. O, so geduldig en logies …

“Ek like hierdie niks nie.” Farr loop uit.

Ek laat haar begaan.

“Jammer,” sê ek vir Alex. “Die media kritiseer ons nog net heeltyd oor hierdie saak.”

“Dis okay. Joernaliste is nie juis gewild nie.” Hy druk ’n vinger op sy bors. “Bloedsuiers. Leuenaars. Sensasiejagters. Luigatte wat heeltyd rondflenter op ander mense se geld.”

Ek tik op myne. “Useless. Regstellende aksie.”

“Oor jy ’n vrou is. En bruin? Tel dit nog?”

“Ek’s half bruin. My ma is pure Duitse perfeksie en presisie. My professor-pa geregtigheid en etiek en Upingtonse spartaansheid.”

“Duits?” Hy klink verbaas.

Ek knik. Dis al wat hy oor my hoef te weet.

Ek wys weer na die bed met die figuur wat kamtig lê en slaap. “Niemand weet waar Willem van Zyl is nie. Dis die bottom line.”

“Wat van die fone?” vra hy weer. “Help dit julle regtig niks nie? Waar was almal die oggend van die 24ste?”

Ek laat rus my hande op my heupe. “Wil nie vir jou sê nie. Jy weet reeds meer as wat jy moet weet. En ek wil nie hê jy moet in hierdie saak begin rondkrap nie.”

“Okay.” Hy glimlag weer. “Sê dan vir my oor die geld. Jy sê Lafras se lewe is vir R10 miljoen verseker en Katerien s’n vir R3 miljoen. Die koerante sê die wynplaas is lankal weg, Lafras se pa het dit weggedobbel en hy het niks van waarde geërf nie. Katerien se pa is oorlede toe sy klein was en haar ma is onlangs aan ’n hartaanval dood. Is hulle inligting reg?”

“Ja.”

Van die feite was selfs vir óns nuus toe dit in die koerante verskyn het, maar ek sê dit nie.

“Is daar nog iets wat hulle nie geskryf het nie?”

“Nee,” sê ek, met net die regte hoeveelheid oortuiging.

Ek beduie hom gang toe, tik aan ’n deur aan die regterkant. “Gastekamer.” Nog ’n deur. “Badkamer. Niks snaaks of besonders nie.”

Ons hou verby. “En hier is die hoofslaapkamer.”

Die deur staan oop. Dis donker binne, die gordyne dig getrek, nog nes dit daardie aand was. Die bed is deurmekaar, die duvet op die vloer, die lakens in ’n bondel op die matras.

Ek skakel die lig aan en hou hom stip dop. Wonder skielik wat joernaliste op misdaadtonele raaksien. “Vertel my wat jy dink.”

Hy pluk aan die handskoene by sy gewrigte, asof dit hom begin irriteer. Sê vir lank niks. Kyk na die geraamde gesinsfoto bokant die koninggrootte-bed. Die een netjiese bedkassie en die ander deurmekaar een.

Ek weet wat hy sien: besigheidsboeke aan die deurmekaar kant, liefdesverhale en Afrikaanse en Engelse letterkunde aan die ander kant. Kate Atkinson, Breyten Breytenbach, Helene de Kock, Zadie Smith. Die lakens is te deurmekaar om te weet of een of twee mense hier geslaap het.

“Sy slordigheid affekteer haar nie,” besluit hy oplaas om saam te speel. “Sy kompartementaliseer dit. Solank haar eie spasie netjies en skoon is, maak dit nie saak nie. Sy beheer wat sy kan, wat binne haar vermoë is. En sy beheer dit goed.”

Interessante observasie.

“En?”

“Hulle het steeds ’n kamer gedeel.”

Ek knik ingenome.

“So Katerien en Lafras was nog lief vir mekaar?” vra hy.

“Dis wat Annabel sê.”

“Geen probleme nie?”

“Een of twee. Die gewone.”

“Maar niks wat sou maak dat sy hom wou vermoor nie?”

“Nee. Tensy sy dit vir almal weggesteek het.”

Hy loop om die bed, kyk weer na die deurmekaar lakens. “Het hulle seks gehad, of is Katerien aangeval? Of het julle die beddegoed so omgekrap?”

“Ons het geen van die inbrekers se DNS in die bed of enige ander plek hier bo gekry nie.”

“Waar was Katerien tydens die aanval? Hier, in die bed?”

“Ons raai hier bo iewers.”

Hy staar na die foto bo die bed. “Mooi gesin.”

Ek knik instemmend. Willem trek op sy ma. Donkerblonde hare, blou oë. Oop gesig, vriendelik en laggend. Cath trek meer na haar pa, donker hare, broeiend, maar bleker. Almal lyk atleties en fiks, asof hulle baie tyd in die buitelug deurbring.

“Kom.” Ek beduie Alex moet my volg.

Ons loop deur die aantrekkamer se ry kaste wat onverwags in ’n ruim studeerkamer open.

“Dit was Katerien se werksplek. Annabel sê sy’t gereeld hier gesit en lees of musiek luister.”

Die vertrek is gevul met ’n klein lessenaar, rye boekrakke, ’n netjiese stapel ou langspeelplate, alfabeties georden, ’n duur klankstelsel en ’n groot rooi leerstoel met ’n kombers oor die een armleuning. ’n Boek lê oop op die ander een. A World History of Carpets and Tapestries. ’n Jogamat staan opgerol langs ’n boekrak.

Die enigste muur sonder boekrakke is vol vakansiefoto’s van die gesin op eksotiese plekke. Alex loop nader om daarna te kyk. Daar is ’n handvol pragtige onderwaterfoto’s van Katerien. ’n Jong Lafras op Everest se piek, op ’n bergfiets voor die piramides in Egipte.

“As Cath wakker was tydens die aanval, dink julle sy het hierheen gevlug?” vra Alex.

“Maar mens sou dink sy sou hierheen kom, ja.”

“Maar als is dan so netjies?”

“Ek weet. Dit beteken heel waarskynlik dat sy onkant betrap is in haar slaap.”

“Dalk was die inbrekers agter die vroue aan, soos jy gesê het.” Hy kyk onderlangs na my. “Wat sou die motief wees? Seks? Wraak?”

“Kaptein Mthembu kon niemand kry wat nié van Katerien of Cath gehou het nie.”

Hy knik. “Dit sou seker te maklik wees, nè?”

Hy loop tot by die venster, lig die gordyn. Anders as Cath en Willem se kamers kyk dit nie op die garage uit nie. Voor ons lê ’n groen grasperk en ’n klompie struike, met die swembad na links. ’n Aantrekkamer vir die swembad staan weggesteek in die hoek van die erf.

Hy laat sak die gordyn. “Ek kan nie glo niémand het die polisie gebel nie. Ook nie die bure nie.”

Ek besluit om eerlik te wees. “Katerien se selfoon wys sy’t probeer, maar die 10111-lyn het seker gesukkel.” Dié feit maak my smoorkwaad, maar ek weet om dit nie te wys nie.

“Die Stables se sekuriteit het ook ’n oproep ontvang,” gaan ek voort, “maar die foon het uitgesny voor iemand iets gesê het. Niemand anders het gebel nie.” Ek hou my hand op. “Maar asseblief …”

“Ek weet. Moenie dit skryf nie.”

“Korrek.”

“Is daar nie ’n alarm nie? Daar’s ’n noodknoppie in die gang.”

Ek gee vir hom nog ’n broodkrummel, hou hom fyn dop. “Die rekening was ses maande agterstallig, so dis afgesny. Dalk het Lafras gedink ’n alarm is oorbodig in ’n plek soos hierdie.”

Ek kan nie onthou of Annabel in die koerantonderhoude genoem het dat die Van Zyls nie meer ’n huishulp of tuinier gehad het nie. As Alex oor Lafras van Zyl se geldsake wonder, wys hy niks.

“Het die sekuriteitsmense ten minste ná die oproep ’n draai hier kom maak?” vra hy.

“Nee.”

“En later, met die patrollies, het hulle nie agterdogtig geraak toe hulle sien die huis se ligte brand nie?”

“Die ligte was af.”

“Almal?”

“Elke laaste een, behalwe die lamp langs die TV, wat steeds aan was toe ons hier opgedaag het. En mense doen dit mos maar as hulle weggaan.”

“Het die hond se geblaf nie aandag getrek nie? Het Lafras nie geskree nie? Het niemand iets gehoor nie?”

“Nee. Ek sê mos, meeste van die landgoed se mense was weg.” Ek beduie na die foto’s teen die muur. “En ek wonder of Lafras die tipe man is wat om hulp sou skree. Of hy nie net sou aanhou baklei tot hy dood neerslaan nie.”