Читать книгу Die verevrou - Jan van Tonder - Страница 14

Liora is onmiddellik die duiwel in toe iemand weer aan haar deur klop. Sy steek haar laaste sigaret op, frommel die leë pakkie met een hand in ’n bolletjie en mik daarmee na die snippermandjie. Dit tref die rand daarvan en skiet by die badkamer in.

’n Uur of wat vroeër was daar gedempte stemme en voetstappe in die gang; handelsreisigers en toeriste wat vertrek, het sy geraai, en weer aan die slaap geraak. Nou dié aanhoudende geklop.

“Liora!”

Sy herken Rosa se stem, bly lê, blaas rookkringetjies.

“Goed dan, as jy jou stom wil hou, luister maar net, tensy jy dood daar lê – ek sien hoeka jou brekfis staan onaangeraak hier. Vandat jy by hom was, kry ek Moshe met moeite van sy swaai af. Dis Alessandra voor en agter. Dis wat ek éintlik vir jou kom sê het: Jy kan nie uit die bloute hier wil opdaag en hom in mý huis kom ontstel en dan verdomp wegbly net omdat jý dit nie kan verduur om hom so te sien nie.”

Liora luister na Rosa se driftige voetstappe dofweg oor die gangmat, dan met die trap af, en weg. Maar haar woorde bly agter: “… wegbly net omdat jý dit nie kan verduur nie.” Dit is wat haar laat opstaan.

Sy trek haar beddegoed af, rol dit in ’n bondel en sit dit in die gang langs die skinkbord neer.

Nou moet sy warm water oor haar lyf kry en dan haar pruik was. As ’n reël haal sy dié af voor sy saans in die bed klim, maar nou, ná hoeveel dae van haarself verwaarloos, is die hare in alle rigtings verlê. Sy haal die pruik af en kyk na haarself in die spieël. Die kring hare om die kaal kol bo-op haar kop is hier yl en daar welig. Sy hou dit korterig, net lank genoeg dat sy dit met die hulp van knippies as anker vir haar pruik kan gebruik.

Sy gaan staan onder die stort. Eers met net die koue kraan oop om haar uit die kokon te ruk waarin sy haar die afgelope drie dae toegespin het – nie die gladde geel kokon van ’n sywurm nie, maar ’n blarerige, onnet spul, die nes van ’n tuinspinnekop. Ná ’n ruk haak sy die stortkop van die skragie teen die muur af en maak die warmkraan ook oop, net genoeg om die water as streling te ervaar.

Met ’n groot handdoek om haar borsel sy haar pruik, haal op haal nader aan die basis waar die hare vasgehekel is, sodat dit nie koek wanneer dit nat word nie. Sy onthou haar onhandigheid toe sy die heel eerste keer haar splinternuwe pruik gewas het, selfs ná die uitvoerige demonstrasie by die pruikmaker.

Nog ’n keer spoel sy die pruik met lou water af, vou dit dan in ’n droë handdoek toe om van die meeste water ontslae te raak voordat sy dit oor die kopvorm van Spaanse kurk trek. Nou sal haar bystandspruik moet deug; sinteties, maar perfek gekleur en van goeie gehalte om net so goed soos die duurder een te pas.

Toe dit op haar kop vasgeknip is, kyk sy in die spieël om dit reg te trek en haar grimering aan te wend: net genoeg om die fyn letsels aan haar bolip en neus en by haar oë te verbloem. Maar die lipstiffie is helder, en in kombinasie met die goue hare en weglê-bril ’n formidabele wapen om die meeste mense se aandag van die imperfeksie tussenin af te lei.

Sy trek ’n wye romp en bloes aan, en gemaklike skoene, want Rosa Olivier se plaas lê ver.

Op die vloer buite haar kamerdeur is ’n plastieksak met gestrykte en gevoude lakens en kussingslope. Dit laat haar sleg voel oor dié wat sy so onbedagsaam daar neergegooi het. Sy stoot die sak met haar voet oor die drumpel die kamer in, trek die deur agter haar toe en loop na die trap.

Die eerste ent, tot buite die dorp, vorder sy fluks, maar die bome langs die pad staan nou yler. Van skaduwee tot skaduwee stap sy, en rus telkens, want sy wil nie gesweet by Moshe aankom nie. Sy is dankbaar dat sy ’n hoed opgesit het. Nou en dan gaan sy by ’n plaashuis met ’n geil tuin verby en beny die inwoners die koelte wat hul groot bome bied.

By Geluksfontein se hek stap sy onder die koepel deur en in die laning op. Sy is bly dat Rosa se kar nie onder die prieel staan nie, en loop om die huis na Moshe se kamer. Die buitedeur staan oop. Hy sit by die wastafel sy snor en knip. Sy het hom dit voorheen al sien doen, in Algerië en Parys. En elke keer, soos nou, ten volle geklee, baret en al, asof sy snor deel van die uitrusting is en daarby moet pas.

Hy sien haar in die spieël. “My engeltjie!” sê hy en plak die skêrtjie neer. Hy spring op, sy arms wyd oop.

Sy hou haar vrolik. “Dis so goed om jou te sien.”

Hy soen haar op elke wang en hou haar styf vas. “Ek gaan jou nie laat teruggaan Parys toe nie,” sê hy in haar oor. Dan hou hy haar ’n armlengte weg van hom. “Rosa het vir my gesê jy is op pad. Hoe was jou vlug?”

“Ek het gewens hulle wil vinniger vlieg.”

Hy kyk na haar met dieselfde glimlag en oë as altyd: warm en vol liefde. “Mens kan sien wie se kind jy is – nog net so mooi en elegant as toe ek jou laas gesien het.”

“Ses jaar gelede toe jy vir ’n paar weke in Parys was om my en Maman te groet.”

“Hoe lank bly jy?”

“Ek weet nie,” antwoord sy.

Hy swaai sy hand voor hom, asof hy haar woorde wil wegwaai. “Vergeet nou eers van teruggaan, wat gaan ons doen om jou uiteindelike tuiskoms te vier? Kom ons gaan sit onder die boom, daarso, dan gesels ons die verlange van die afgelope jare weg – briewe en telefoonoproepe kan nie instaan vir die warmte van geliefdes se teenwoordigheid nie.”

Toe hulle op die swaaibank gaan sit, frons hy. “Ek het nie ’n motor gehoor nie, hoe het jy hier gekom?”

“Gestap.”

“In dié hitte?” Hy staan op, loop haastig na sy kamer en kom terug met ’n glas water. “Jy moet doodmoeg wees,” sê hy.

Sy drink en sit dan die leë glas op die tafeltjie langs die bank.

Moshe steek sy hand in sy onderbaadjiesak en haal iets daaruit. “Hou jou hand,” sê hy, en toe sy dit doen, vou hy ’n ringetjie met twee sleutels daarin toe. “Gebruik my kar, ek ry byna nooit meer met die ding nie.”

“Nee, dit kan ek nie,” sê sy.

Maar hy slaan haar beswaar in die wind. “Dis so ’n lieflike dag, ek gaan gou vir Jo-Ann vra om vir ons vrugtesap te bring. Jy kan solank op my skoppelmaai sit as jy wil.”

Liora gaan sit op die plank tussen die twee toue, met haar rug na die huis. Sy bekyk die geil tuin en netjiese grasperk wat strek tot by ’n heining waarin ’n hekkie oopstaan; agter dié is ’n stofpad en volstruiskampe en ’n hoë skuur van riet. Tussen die skuur en een van die kampe staan ’n trekker en sleepwa met lusernbale by ’n hamermeul. ’n Pou kom statig voor sy lang stert en sy wyfies deur die hek aangestap.

Dit duur nie lank voor Liora bewus word van Moshe agter haar nie. Hy stoot haar versigtig vorentoe, en weer en weer as sy na hom terugswaai.

“Dit neem my nou meer as vier dekades terug,” sê sy. “Jy het my laat glo ek sal eendag kan vlieg, onthou jy?”

Hy vang die toue en rem die skoppelmaai tot stilstand. “Was dit ’n slegte ding om te doen?”

“Nee, dit het my altyd hoop gegee. Nou nog is ‘eendag’ vir my die allermooiste begrip, al het ek vrede gemaak met die onhaalbare vliegery.” Sy haal ’n dik koevert uit haar handsak. “Ek het foto’s gebring wat Maman vir my gegee het – wil jy sien?”

Hulle het nog maar na enkele foto’s gekyk toe ’n motor voor die huis stilhou.

“Seker nou Rosa,” sê Moshe, en sy verskyn inderdaad ’n oomblik later om die hoek.

Liora hou ’n foto op. “Wil jy saam met ons kyk, madame Rosa?”

“Natuurlik.”

Liora gee die foto’s een-een aan en sê ter wille van Rosa wie daarop verskyn. Een hou sy sonder verduideliking na Rosa uit. “Is sy nie mooi nie?”

Rosa kyk lank daarna. “Jou ma? Ja, sy is mooi.”

“En op die foto gelukkig en verlief in die arms van die bliksem met wie sy getrou het.”

Op die sepia-afdruk het Emilio en Maman albei baaikostuums aan. Hy het haar opgetel, haar bene is oor een van sy arms gehaak, sy ander arm is onder haar rug deur. Sy hand krul boontoe, met sy vingers openlik oor haar bors gesprei.

“Dit lyk of hy van haar besit wil neem,” sê Rosa.

Liora glimlag. “Jy praat asof jy hom ken. Weet julle hoeveel keer ek daardie foto gesien het wanneer ek deur Maman se album blaai, sonder om op te let waar hy vat. Ek het altyd net na hul laggende gesigte gekyk, na hom wat haar soos ’n baba dra, na my mooi Maman wat so gelukkig lyk. En op ’n dag, toe sy weer met die album oop op die tafel sit, het ek dit vir die eerste keer raakgesien en na sy hand gewys. Sy het my rok se hals met haar vinger weggetrek en daar ingeloer. ‘Mmm, dis tyd dat ons praat, Lioratjie,’ het sy gesê en die album toegemaak.”

Moshe neem die foto by Rosa. “Ek hou nie hiervan nie.”

“Jaloers, seker – of hoe dink jy, madame Rosa?” sê Liora.

Rosa staan abrup op, maak verskoning en gaan die huis in.

“En nou, Moshe?”

’n Ligte skouerophaling. “Sy het my hoeveel keer gevra of ek nie ’n foto van Charlotte het nie – hóéveel keer. Hoe meer ek vir haar sê ek het nie een nie – en dis die reine waarheid – hoe minder glo sy my. Sy het ’n obsessie oor jou ma.” Hy haal sy baret af, kam sy hare met sy vingers agtertoe. “Ek hoop seker verniet saam met Rosa dat sy jou sal volg, nè?”

Liora staan op en soen hom op die voorkop. “Maman sal kom as daar bestendigheid in Suid-Afrika gekom het.”

Moshe sit sy baret terug. “Moet jy so gou al weer gaan?”

Sy hou die karsleutels tussen duim en wysvinger. Is jy seker hieroor? sê haar houding.

“So lank as wat jy op Oudtshoorn is, is die Dart joune. Hoe anders sal jy Charlotte op die lughawe kan gaan haal?”

Hy stap saam met haar kar toe, maar op pad steek hy vas, neem Liora se hand en lei haar die woonkamer binne. Sy verkyk haar aan die hoë patroongedrukte plafon, die muurpapier, die meubels en matte en ornamente. “Sowat van oordaad,” sê sy.

“Verkry in ruil vir ’n handvol vere,” antwoord Moshe. “Maar dis nie wat ek jou kom wys het nie.” Hy gaan staan by ’n klavier en slaan die deksel op. “Asseblief,” sê hy, “enigiets waarvoor Charlotte lief is.”

Sy hang die klawerdoek soos ’n serp om sy nek en gaan sit om te speel, kies doelbewus ’n ligte stuk met helder tone, maar toe sy ’n keer opkyk na Moshe wat langs haar staan, hand op haar rug, sien sy trane in sy oë, en laat haar hande sak. Sy skuif op om vir hom langs haar op die klavierstoeltjie plek te maak en leun na hom toe oor. Hy maak ook so. En met hulle koppe teenmekaar bly hulle sit.

“Jy het haar só lief, Moshe, hoekom gaan jy nie terug Parys toe nie?”

“Soos ek nou is? Dit kan ek haar nie aandoen nie. Ek is reddeloos aan die verdwaal, my engel. Jy moet haar asseblief nie sê nie.”

Liora klim in die Dart en draai die sleutel. Die kar brul so skielik dat sy skrik en die koppelaar onder haar voet laat uitgly. Die enjin ruk dood. Sy probeer weer, dié keer versigtiger met die pedale. Sy trek stadig weg, ry tot by die teerpad, en daarvandaan vinniger, maar dit voel vir haar vreemd om aan die verkeerde kant van die pad te ry. En dit boonop in ’n voertuig so na aan die grond. Dit herinner haar te veel aan Emilio se BMW-syspan.

Toe sy voor die hotel parkeer, laat sy per ongeluk die Dart se linkervoorwiel teen die sypaadjie se randsteen skuur.

In haar kamer, terwyl sy ’n vaal Baron’s Hotel-skryfblok uit ’n laai haal om ’n brief aan Maman te skryf, tref dit haar vir die eerste keer: wat gaan sy sê, en wat verswyg?

Lank kyk sy na haarself in die spieël. Toe skuif sy die skryfblok oor die blad sodat dit terug in die laai val. Sy sit die pen neer, laat haar gesig in haar hande sak.

Liora wou vroeër De Rust toe gekom het, ’n week of wat gelede al, maar het bly uitstel. Vanoggend weer. Maar nou teen die namiddag kan sy die versoeking om die steltevrou weer te sien nie weerstaan nie. Sy parkeer oorkant ’n restaurant, stap soontoe en gaan sit by ’n tafel op die sypaadjie. Sy bestel rooibostee en kyk na die mense wat verbykom.

Die steltevrou kom aangestap. Sy buk tussen ’n boom se takke deur en verdwyn agter die loof. Al wat nou van haar sigbaar is, is die pype van die langbroek en stukkies aluminium-bene met rubbervoetjies wat daaronder uitsteek.

“Wat is haar naam?” vra Liora die kelnerin wat kom hoor of sy nog iets wil bestel.

“Candice, juffrou.”

“Ek het haar uit die bus gesien,” sê Liora, meer vir haarself as vir die kelnerin.

Vyf minute lank hang die steltpote ’n entjie bo die grond, swaai nou en dan heen en weer. Dan kom die vrou weer te voorskyn, met ’n rugsak dié keer. Haar oë vang Liora s’n en sy bly met klein waggelbeweginkies staan. Sy grawe tussen haar smousgoed in die sak aan haar lyfband en haal iets daaruit, te klein om te eien, en laat dit vry. Dit skroef grond toe.

Toe Candice die pad na die vlagpaal voor die polisiekantoor oorsteek, gaan haal Liora dit, hou dit in die palm van haar hand: ’n gelerige sprietjie met die allerfynste blou-en-swart baardklossie aan die bopunt, een van die kroonveertjies van ’n pou. Sy haal ’n spieëltjie uit haar handsak, maak die perlemoerdeksel oop, knip die veer daarin toe.

Oorkant die straat laat sak Candice haar smousgoed met ’n tou en ’n seun vat dit aan, sit dit eenkant neer en vang dan die stelte wat sy na hom toe laat kantel. ’n Polisieman met offisierskentekens op die skouers kom nader gestap terwyl sy teen die paal afgly. Hulle gesels ’n rukkie. Toe sy wegstap, tel die seun haar rugsak op, en saam met ’n troppie ander kinders volg hy haar. Die offisier kyk haar agterna. By ’n systraat gaan sy staan.

Eers vat sy na die sak wat die seun na haar uithou, maar in plaas daarvan sit sy haar stelte neer en buk by hom. Sy kyk van naby na sy gesig. Dit lyk of sy ernstig met hom praat. Hy skud sy kop. Sy neem haar sak by hom, sit dit neer en vat hom aan sy hand. Hy probeer losruk, maar sy het hom stewig beet.

Sy loop met lang treë in die rigting van die polisiekantoor, die seun op ’n onwillige drafstap langs haar. Voor hulle by die gebou kan instap, kom die offisier weer na buite. Sy wys na die kind se gesig, beduie iets en druk hom teen haar aan voor sy hom loslaat. Hy hol oor die pad.

Die polisieman trek sy skouers op.

Candice gaan terug na waar die ander kinders vir haar wag. Hulle gee haar sak en stelte vir haar. Sy neem dit en stap alleen teen die afdraande af, waar sy met elke tree korter en korter word en oplaas verdwyn. Op die presiese plek waar sy weggeraak het, kom ’n blaffende wolfhond te voorskyn.

Die steltevrou is ’n towenares, dink Liora, sy kon net so wel in ’n kat verander het.