Читать книгу Kosmetologia t. 1 - Группа авторов - Страница 66

Kolagen stanowi jeden z podstawowych składników tkanek łącznych, m.in. skóry właściwej. Od niego w dużym stopniu uzależnione są właściwości fizyczne i biologiczne skóry, jak wytrzymałość mechaniczna i odkształcalność (budowę i syntezę kolagenu omówiono w rozdziale 6). Mimo tak wielkich nakładów na skomplikowaną syntezę włókna kolagenowe zaczynają ulegać degradacji właściwie od razu po zsyntetyzowaniu. Proces ten jest szczególnie nasilony w czasie późnych etapów regeneracji skóry. Początkowo tworzy się blizna (w tym czasie chodzi o szybkie odtworzenie wytrzymałej powłoki, nie o precyzję). Dopiero na dalszym etapie następuje przebudowa sieci włókien kolagenowych. Biorą w tym udział metaloproteinazy. Początkowo powstaje kolagen typu III, który wypierany jest później przez kolagen typu I, z jednoczesną reorganizacją przebiegu włókien. Najpierw są one syntetyzowane raczej chaotycznie, ale ich przebudowa jest bardzo precyzyjna – nowe włókna typu I powstają zgodnie z liniami działających sił i napięć w skórze.

Przebudowa włókien zaczyna się w ciągu paru tygodni od zranienia, a trwać może nawet latami. Równocześnie z przebudową substancji międzykomórkowej zmniejsza się ilość niepotrzebnych już fibroblastów, z których część podlega apoptozie, oraz zmniejszenie ilości naczyń krwionośnych, które również nie muszą już tak aktywnie zaopatrywać zbudowanej tkanki, co widoczne jest jako zblednięcie blizny.

Zaburzenie gojenia może prowadzić np. do keloidów, blizn przerosłych i owrzodzenia żylakowego. Zaburzenia bywają spowodowane czynnikami zewnętrznymi lub wewnętrznymi. Należą do nich np.: przewlekłe reakcje zapalne, niedobory żywieniowe, palenie tytoniu (niedotlenienie, nekroza), alkohol (zaburza proliferację), choroby (m.in. cukrzyca, zaburzenia metaboliczne), zakażenia, promieniowanie itd.

Uszkodzonych białkowych struktur nie da się przebudowywać ani naprawiać, nie istnieją takie mechanizmy fizjologiczne. Można je tylko pofragmentować za pomocą proteaz, wchłonąć do wnętrza komórek (jeśli były to białka zewnątrzkomórkowe) i zsyntetyzować na nowo. Białka mogą powstawać wyłącznie na matrycy kwasów nukleinowych, w procesie translacji, który zachodzi od początku do końca. Nie istnieje możliwość naprawy uszkodzenia w białku, bo nie byłoby możliwości „przymierzenia” go do matrycy, aby sprawdzić poprawność „montażu”.