Читать книгу Kosmetologia t. 1 - Группа авторов - Страница 77

Podstawowymi funkcjami gruczołów potowych zwykłych (ekrynowych) jest udział w termoregulacji, omówionej w podrozdziale 3.7 oraz gospodarce wodno-elektrolitowej (podrozdz. 3.2.1), i marginalna rola w usuwaniu produktów przemiany materii.

Gruczoły potowe apokrynowe (zapachowe) pełnią, a raczej powinny pełnić, funkcję społeczną. Jest ona bardzo wyraźnie realizowana u innych gatunków ssaków. U nich też stanowią podstawowy lub jedyny rodzaj gruczołów potowych. Dzięki zapachowi specyficznemu dla gatunku, płci i osobnika zwierzęta rozpoznają się, manifestują pozycję społeczną, nastawienie, emocje. Zapach jest konsekwencją składu chemicznego. Ten z kolei do jakiegoś stopnia zależy od genotypu. Prawidłowy dobór genotypu partnera jest kluczowy dla sukcesu rozrodczego, kondycji potomstwa. Dlatego zapach pełni bardzo ważną funkcję u ssaków.

U ludzi zmysł węchu jest mocno uwsteczniony (w porównaniu z szympansem człowiek utracił większość genów odpowiedzialnych za budowę chemoreceptorów umożliwiających rozpoznawanie zapachów). Mimo to prawdopodobnie indywidualny zapach może wpływać na nastawienie wobec innych osób, co nie przebiega w sposób dla człowieka świadomy. Funkcja ta jest w dużym stopniu zaburzona przez używanie detergentów do mycia, które uniemożliwiają identyfikację zapachową.

W świecie zwierząt znaczącą rolę w regulacji zachowań społecznych i w doborze partnerskim odgrywają feromony. U człowieka takiej funkcji nie wykazano. Można wskazać kilka substancji, które mogłyby tak działać (m.in. androstenon, androstenol, androstadienon, kwasy tłuszczowe wydzielane w pochwie, tzw. kopuliny). Obserwuje się np. różnice w poziomie ich wydzielania w zależności od fazy cyklu. W eksperymentach udawało się czasem wykazać, że mieszanina substancji zawierająca te związki była oceniana jako odznaczająca się przyjemnym zapachem. Jednak związki te nie wyczerpują definicji feromonów, gdyż nigdy nie zaobserwowano, aby zmieniały w jakikolwiek sposób reakcje fizjologiczne czy zachowanie się ludzi. Oczywiście nie przeszkadza to producentom kosmetyków reklamować niezawodnie podnoszących atrakcyjność „feromonów” w swoich wyrobach.