Читать книгу ТАНЛАНГАН АСАРЛАР - - Страница 131

Яна дилга ёғду тўкди муҳаббат,

Қалб ёнди бахшининг пок нафасидан.

Бу қисса баҳс этур, дўстларим, фақат

Тоза муҳаббатнинг мўъжизасидан.

Ривоят сўзидир: қай бир замонда,

Олтин тахт соҳиби қай бир ҳукмдор,

Бир гул ўтирмишди равза – бўстонда,

Яъни, моҳирўй қиз, кундек ҳусндор.

Боғнинг деворидан мўралаб бир кун

Бир йигит қаради фақир ва барно.

Ногоҳ кўргани шу – қиз васли учун

Ул ширин жонини этгудай фидо.

Севги ғунча очди қиз кўнглида ҳам,

Юрак замирида бир ўт уйғонди.

Ҳар сафар икковлон хайрлашув дам

Икки дилда соғинч олови ёнди.

Умр ришталарин уламоқ аҳди

Қарорга айланди ошиқ-маъшуққа.

О, улуғ неъматдир севмоқлик бахти

Энг гўзал мавзудир порлоқ қўшиққа.

Бу аҳду-паймондан ҳукмдор воқиф

Ёмон қасам айтди жаҳолат аро.

Қизининг заъфарон рўйига боқиб

Бошлади риёкор оғир можаро.

Разолат кўр этиб жоҳил отани,

Шафқатни, номусни, орни унутди.

Ота қалби гўё ғазаб ватани,

Ниҳоят қотиллик измини тутди.

Ишқий армонини шеърга солган қиз

Отасин юзига тик боқиб ногоҳ

Ва ўлим олдида увол ва эсиз

Энг сўнгги лаҳзада шеър сўйлади, оҳ:

“Ишқ – умрга орзу, кўнгилга – армон,

Ишққа на тўсиқ кор ва на-да фармон,

Бошим этсалар-да танимдан жудо…”

Ғазабли тутоқди жоҳил ҳукмрон…

Шеърининг энг сўнгги Тўртинчи сатри

Соҳибжамол қизнинг бўғзида қолди.

Зулфиқор қинидан суғурилди-ю,

Ота ўз қизининг бошини олди.

Атрофни тўлдирди нола ва фиғон,

Бу оҳлар осуда элни уйғотди.

Сўнг ўзига келган ота ногаҳон

Қиз жасади узра фарёдда қотди.

Ўкириб йиғлади нолон ва аччиқ,

Аламдан бошини тошларга урди.

Ақл кирган эди ва кўзи очиқ,

У нажот қидириб зир-зир югурди.

Қайғу йўл кўрсатар бундай он, ҳайҳот

Топилур ғафлатда йўқолган маъно.

Элда яшар эди битта валий зот,

Аъмоли – каромат, ҳар сўзи доно.

Ота бирла она ғам оввораси

Бордилар ул улуғ зотнинг қошига.

– Айтинг, тирилтмоқнинг борми чораси,

Вужуд кўлоб бўлди кўзлар ёшига.

Соқолин тутамлаб сўз бошлади чол,

(Ташриф буюрмишди султоннинг ўзи):

– Шундай очилғувси бу ўринда фол,

Жонга оро кирар ўшал шеър сўзи.

Ҳа, ҳа, ўша шеърнинг изҳори юрак —

Тўртинчи сатрини келтиринг бунда.

Ўша сатрдадир ҳамма гап, бешак,

Ҳамма гап шунга жо бўлган мазмунда.

Йигитни қидириб топдилар охир,

Чол сўзин айтдилар тушунтириб бот.

Айрилиқ юкидан қўзғалиб оғир,

Ошиқ сўйламади, куйлади ҳайҳот:

“Ишқ – умрга орзу, кўнгилга – армон,

Ишққа на тўсиқ кор ва на-да фармон.

Бошим этсалар-да танимдан жудо,

Бўсанг зулолидан қайта топгум жон”.

Дамини кесгувчи қилич тиғининг

Оташни севгидир жонбахш, бемалул.

Ахир, улар севган ишқ қўшиғининг

Жони ўшал эди, нақароти – шул.

Ошиқни элтдилар қизнинг қошига,

Ул жонсиз ётарди тан бошдан жудо.

Йигит яқин бориб қонли бошига,

Лабига лаб қўйди, жон топди барно…

Асрлар қаъридан келган афсона

Букун ёддир нечоғ кўҳна бўлса ҳам.

Ундан-да наридан келган афсона

Севганлар тилида айтилур кўркам.

Дарвоқе, ўшал шеър, Тўртинчи сатр —

Оддий шеърий йўлмас, сатри халоскор.

Қай шоирга азиз саналса, – қадр,

Шундай бир сатрга дилда армон бор.

Мен ҳам қалам тутиб эзгу ўй билан

Айтурман: севаман, дўстлар, севгайман.

Пок ният, ошиқ қалб, очиқ рўй билан.

Энг аввал ўзимга шундай дегайман:

“Оғир олма сира, ор қилма асло,

Сени атасалар ҳаваскор шоир.

Майли, ҳаваскор бўл, бироқ, аввало,

Халоскор шоир бўл, халоскор шоир.

Жонларни ғафлатдан этгувчи халос,

Юракларга софлик олиб киргувчи.

Имон – эътиқоди, орзусига мос,

Бош сатрига элни эргаштирувчи.

Кўнгил алдамайди, унинг матлаби:

Шеърлар қолдирсанг-да ортингдан минг-минг,

Барчаси бекордир, пуч эрмак каби

Гар бўлмаса ўша Тўртинчи сатринг.

Номинг, шаънинг сенинг, аъмолинг, қадринг.

Сен учун умрингда муқаддас не бор —

Борлиғинг мазмуни – Тўртинчи сатринг,

Сен уни қачондир айтмоғинг даркор.

Сенинг кимлигингни аён кўрсатур,

У – армон, яшашга илинж ва имон.

У сенинг шоҳ сатринг – Тўртинчи сатр,

Бир кун топишингга инонгил, инон.

Шеър, ахир, севгига, покликка мезон,

Тоза ниятларга ёруғ ифода.

Сен шоир эмассан, эмассан инсон,

Тўртинчи сатрингни айтмай дунёда.