Читать книгу Louisa du Toit Omnibus 9 - Louisa du Toit - Страница 6

Jonathan word hom daarvan bewus dat die wind weer aanswel. Woed dit dan nooit vandag uit nie? wonder hy met benouenis. Dan wind, dan reën. Hy het die eienaardige gevoel dat hy reeds eeue hier op Isaacsdam is. In werklikheid is dit nog nie eers twee ure nie.

Isaacsdam Kontantwinkel en Katrien Tosen voel ver, vreemd. Dat hierdie man oor haar met hom wil praat, onder andere, ontstel hom in geen geringe mate nie. Het sy allerlei onwaarhede verkondig? Of het sy die waarheid met sout en peper en kruie bewerk, sodat dit onaanvaarbaar geword het vir hierdie Gileam Dormehl? Hoedanig is hulle vriendskap? Of is hy ’n soort beskermheer? Dalk aandele in die winkel? Ongekroonde koning hier op Isaacsdam? Trotse nasaat van ’n heersersfamilie, ’n dinastie? Dit kry jy mos dikwels op die kleiner plekke. Hoekom was Malie Coetzee so beïndruk? Vanuit die kombuis kom daar koppieklanke. Hy besef skielik dat hy honger is; sal daar darem ’n stukkie beskuit op die skinkbord wees? En sal dit sindelik genoeg wees om te eet?

Hy berei hom voor om te begin praat oor die koeitjies en kalfies wat hier aan die orde van die dag is. “Die wind …” begin hy. Maar hierdie keer het hy hom misgis. Dormehl is nie van plan om klein geselsies te maak nie. In sy donker, hartstogtelike oë broei ’n vreemde gloed. Jonathan kan nie anders as om onder die indruk van sy dwingende persoonlikheid te kom nie.

Een van Jeannie se soort, besluit hy berekenend. Net minder gekultiveerd. Maar Jeannie sou ten minste nie van hom ontslae probeer raak nie. Hulle sou mekaar se taal verstaan op die terrein van geld, sukses en dryfkrag, al beteken dit dat jy oor die lyke van teenstanders moet loop.

Dat Jonathan reg is in sy oordeel, blyk uit die man se volgende woorde: “Ek weet wat ek wil hê, meneer … wat het jy nou weer gesê is jou naam?”

Jonathan mompel iets soos “Berg”, en vervolg harder: “My naam is nie relevant nie, die firma ken my en hulle het my gestuur.”

“Wat ook al. Wat my betref, ek weet wat ek wil hê, Berg of Wie-ook-al.”

Die familiariteit steek vir Jonathan dwars in die krop. Maar hy weet nie hoe om die man op sy plek te sit nie. Daar het vir hom ’n verskuiwing van sy gewone vastigheid plaasgevind en hy trap rond en bont om sy balans te herwin. As hy besef het hy lyk na sy pa, het hy nooit hier … het Katrien alles uitgelap, en speel Dormehl toneel?

“Die twee dinge wat ek wil hê, is die volgende,” sê Dormehl. “Een van my plase lê teenaan die nuwe uitbreiding. Ek gaan die deel aankoop wat van my plaas se grens af tot by die rivier loop. Die terrein sal heet Dormehldorp. Ek het allerhande planne daar. ’n Uitgebreide sakekompleks, later hotel en rivieroord en al dié dinge.”

Jonathan luister sonder om ’n woord te sê. Eerstens weet hy nie wat om te sê nie, tweedens vermoed hy dat hy gestoomroller sal word.

Dormehl moet dit as instemming vertolk, want hy stu voort: “Wat die nuwe supermark betref, ek en Katrien Tosen sal saam in die ding wees. Dit bring my by saak nommer twee: Katrien. Jy was vanmiddag daar by haar in die winkel en jy het haar ontstel.”

“Ontstel?” vra Jonathan. Volgens hom is hý die een wat ontstel is. “Omdat ek haar foon wou gebruik, en vir haar pad gevra het?”

“Sy was ontsteld. Ek ken vir Katrien. Ons is … wel, ek kan jou maar inlig, ons is meer as vriende. Sy het eers gegrap; my vertel van die vreemdeling, en dat jy gevra het wat doen sy vanaand, en sy is in ’n groef en jy wil haar daaruit help. Maar dis nie al nie. Ek weet dis nie al nie. Jy het iets anders gesê of gedoen om ou wonde oop te krap.”

“Maar …” Jonathan onthou nie eers wat hy alles gesê het nie. So naïef onskuldig kan die meisie tog nie wees nie. “Ons het ’n bietjie gesels,” verklaar hy hulpeloos. Maar het hy nie dieselfde indruk gekry, dat hy iets gedoen of gesê het om haar te ontstel nie?

“Met Katrien gesels ’n man nie sommer net nie,” sê Dormehl. Hy wys met ’n dik bruin vinger in beskuldiging na Jonathan wat hom bloedig vererg. Hy hou hom nietemin in toom, een van die lesse in die Nothnagel-wêreld. Vingerwys is van die swakste maniere wat jy kan kry. Barbaar!

“Toe ek netnou vir Katrien gesien het, was sy hewig ontsteld. Ek weet nie presies wat jy gedoen of gesê het nie, maar …”

“Niks. Net mooi niks,” antwoord Jonathan bars.

“Ek weet wat ek weet. Sy is vanaand terug waar sy was. Na al my inspanning.”

“Moenie verwag ek moet weet waarvan jy praat nie. Ek wil ook nie.” Maar eintlik wil hy graag weet. Hy kan, om die waarheid te sê, oopbars van nuuskierigheid.

“Jy sal nie weet nie. Dis ook nie nodig nie. Genoeg as jy weet om heeltemal uit haar pad te bly. Katrien is my verantwoordelikheid. Haar pa is te swak en siek om na haar om te sien. Dis net ek wat haar waarlik verstaan, en dis na my toe dat sy met haar probleme kom.”

“’n Merkwaardige prestasie,” meen Jonathan sarkasties. Die klein rissie, reken … dat sy direk gedraf het om stories aan te dra nog voor sy voetspore koud is. Wie dink sy is sy? En hoe dink sy, wie is hy? ’n Desperate rokjagter? As sy maar vir Jeannie kon sien. Sy sal op haar neus kyk. Daar is nie eers sprake van ’n keuse tussen twee sulke meisies nie. Die antwoord lê kant en klaar oop voor jou.

“Ek hou nie van jou inisuasie nie, Berg.”

“Jy bedoel seker ‘insinuasie’,” korrigeer Jonathan styf, nie sonder die onpeilbare glimlagtrekkie van sy mondhoek, dit wat hy deeglik geoefen het nie. Dormehl word donker van ergernis. Dan is dit sy swakheid, besluit Jonathan. Geleerde woorde wat windskeef uitkom.

“Nou ja, Berg,” sê hy en staan op. Die kakie broekspyp het teen sy fris kuit opgeskuif. Hy skud-skud tot dit afsak. Op sy ruwe manier is hy duiwels aantreklik. Hy laat Jonathan bleek en skraal voel, en daarvan hou hy niks. Hy word beskou as aantreklik, ook welgeklee. Eintlik is hy ’n taamlik blink ster aan die dametjies se horison, maar hy het vir Jeannie uitgesoek … en sy vir hom.

“Kan ons nou na die terrein gaan kyk?” vra Dormehl. Dit klink meer na ’n bevel.

“Gaan kyk? Nee. Ek het geluister na jou plan, Dormehl, en dit klink heel interessant. Maar jy moet besef dat die onderhandelinge reeds geruime tyd aan die gang is tussen my firma en julle dorpsraad. Ek moet môre ook maar eers na hulle kantoor toe gaan en my oriënteer.”

En Katrien Tosen te sien kry, besluit hy onrustig. Een ding wil hy haar vra: dat sy van hom kan skinder soos sy wil, solank sy nie noem dat die Coetzees sy familie is nie. Hy kan sê dat, veral as hy hier loseer, dit as voordeel of partydigheid van die firma se kant beskou kan word.

Hy wil nie verder met haar argumenteer nie. Sy klink na ’n emosioneel onstabiele mens. Hy kan selfs vir haar sê hy het hom toe misgis, dis nie sy pa se niggie nie. Of so iets. Hy sal nog dink wat. Wat hierdie Dormehl betref: Dis absolute twak dat hy kom staan en hiet en gebied. ’n Ryk grootprater, en niks meer nie.

Vreemd genoeg oefen Dormehl nie op die oomblik verdere druk uit nie. “Dan sien ek jou môre weer,” belowe of dreig hy.

Nie as dit van my afhang nie, dink Jonathan. Hy vra nie op sterkte waarvan Dormehl optree nie. Eintlik vind hy die man ontstellend en voel half vies om te dink dat Katrien Tosen ’n vriend in hom vind. In elk geval sal hy teen môre besluit hoe om van die vent ontslae te raak. Hy kan vir Senior Nothnagel self op hom sit. Hy hoop maar net nie Dormehl is reeds weer op pad na Katrien Tosen, waar hulle sy herkoms kan bespreek nie.

“Totsiens, oom Koos, totsiens, tannie Varkie,” roepgroet Dormehl in die gang af.

Jonathan kan nie glo wat hy hoor nie: tannie Varkie! Skynbaar ’n aanvaarde naam, want Malie Coetzee kap nie teë nie. Maar sy is goed nuuskierig nadat Dormehl met ’n bulderende stem gang afskeid geneem het. Hy wou nie eers vir die koffie wag nie.

“Wie is hy eintlik?” begin Jonathan terstond uitvis.

“Wie hy is?” Malie staar hom aan asof sy wil vra: Weet jy dan nie? Dis duidelik dat sy na tale soek om die onbeskryflike mee te beskryf. “Hy’t … hy’s … ag, meneer, hy is sommer Gieljam vir ons. So ken ons hom maar almal.”

“Wat doen hy?”

Sy frons. “Wat hy doen? Ag, sommer maar alles.”

“Ek het verneem dat hy die motorhawe het.”

“Die motorhawe … o, die… Koos, Gieljam het mos die garage? Ja, meneer, hy het die garage. Ek het nou amper daarvan vergeet. Hy’t ook so baie hooi op sy vurk.”

“Wat doen hy dan nog?”

“Koos, wat doen Gieljam nog?” Want Koos het intussen ingekom vir koffie, en hulle sit al drie in die kombuis. Jonathan probeer sy oë sluit vir die septiese vadoekie waarmee sy die koppies uitgevee het.

“Hy … e … dingeses. Hy’s mos met die vendusies, en by die slagpale … vrou, kan jy nie die varkies en goed uithou nie? Hulle kan nie hier tussen ons mense bly infoeter nie.”

“Uit, julle,” raas Malie ingedagte, en help een varkie en twee kuikens by die gaasdeur uit. Sewentien altesaam op en rondom die agterstoep, tel Jonathan. Dis nou varkies, katte, kuikens en twee honde, laasgenoemde regte vuilbaarde.

“En verder behartig hy ou Tosen se winkel van dié so siek geword het,” besluit Koos.

“Weet ook nie hoe Katrien anders sou reggekom het nie,” meen Malie. Sy het ’n pruttelende manier van praat, kop skeef, kortgeknipte hare in alle rigtings, terwyl sy die vadoekie in ’n bondeltjie op die tafel onder haar hand hou.

“Hoe lank is dié Katrien al in die winkel?” loods Jonathan sy poging vanuit ’n ander koers.

“Maar is dit dan nie nou … Koos, hoe lank is …?”

Verder as dit kom sy ook nie. Die varkies raak eens te vroetelrig by die gaasdeur. Hongerig oi-oi hulle, sodat Malie geduldig opstaan. Jonathan het reeds afgelei dat hulle nie kinders het nie, en dit kan die troetelgoed verklaar. Dit word ’n grootskaalse kosgeeëry buite, en Jonathan het geen opsie as om hand by te sit nie, hopende dat nie Jeannie of enige ander bekende siel op aarde hom ooit in hierdie rol betrap nie. Aanvanklik staan hy stywearm op ’n veilige afstand, maar die kosnood is ’n soort nood waarvan niemand hom kan distansieer nie. Hy kies in elk geval om kiepkos uit te strooi, bang die varkies kan sy broekspype bemors. Spoedig is hy volstoom aan die werk.

Sy verblyf hier het nie weer ter sprake gekom nie, maar ongemerk het Koos sy tas afgedra en ’n derde plek word gedek.

Toe hulle eindelik self klaarmaak om aan te sit vir ete, is dit die Coetzees se beurt om uit te vra. “Nou sien ek darem,” besluit Malie, “dat jy nie rêrig heeltemal soos Janmaans … ek meen, dis soos Koos sê: Hy was heelwat groter van lyf en growwer van gesig.”

“Seker maar toevallig,” mompel Jonathan. Reg op hierdie oomblik het hy ’n groter probleem: Daar is geen servette op die tafel nie, net dieselfde vadoekie, hierdie keer op ’n piering. Ongemerk vee hy sy vingers af aan die tafeldoek, ook nie alte skoon nie. Die kos is egter lekker, pangebakte skywe vleis met uie en tamatie. Dan ook die brood, hoewel reeds dagoud, waarvan die kriesels deeg aan haar voorskoot klou.

“Maar ek moet tog kyk of ek foto’s het,” bied Malie aan.

“Ek sal dit baie graag wil sien,” antwoord Jonathan beleef. “Dis net, my groot werk begin môre, ek wou vanaand my vere regskud.”

Koos Coetzee het ander voornemens as beide sy vrou en sy besoeker. Hy begin om Jonathan deeglik en stap vir stap te onderrig in die suksesvolle stook van mampoer. Dalk probeer hy my toets, dink Jonathan. Is die hele mampoerstorie een hele groot strik?

Koos begin by die begin: “Nou kyk, as jy van druiwe stook, is dit witblits. Maar mampoer is my sterk punt, dis nou perskebrandewyn. Teen die wet as jy nie liksens het nie. Jy mag stook, solank jy nie verkoop nie. Nog net ’n paar liksense gewees daarbo, maar dié sterf so saam met die houers uit. Ek weet nou nie of jou kinders dit kan erf as jy kinders het nie.”

Jonathan skuifel. Hy sou graag wou loskom. Hy het baie om te verwerk, en dan dink hy nie net aan papierwerk nie. Maar die oë onder die wippende wenkbroue pen hom vas. “Het jy al ’n propperse stookketel gesien?”

“Nee, oom, slaat my dood, nog nooit in my lewe nie.”

Die blik wat hy ontvang, laat hom vermoed dat hy buite hoop is. “Van koper. Met die hand gemaak. En dan sement jy dit stewig vas. Hoe sal jy die sement aangemaak het as dit nou jy was?” Die kennersblik pen hom vas.

“Jis, oom, dis ingewikkelde dinge. Kan ek nie eers asemskep nie?”

“Nee wat, ek kan sien jy stel nie belang nie,” besluit Koos Coetzee met ’n stem wat van swaar verlies getuig.

Jonathan besef dat hy teleurgestel het en wonder hoe hy weer in Koos Coetzee se goeie boekies kan kom. Hy hou werklik van die man. En van Malie ook. Hulle sal nooit huisvriende van hom en Jeannie kan word nie, maar hulle boei hom. Hy sal hulle altyd verbind met hierdie vreemde middag, en met Katrien Tosen in die winkel. Die vreemdste, egter, is dat hy intens geïnteresseerd geraak het in die kwessie van ’n stookketel. Hy wonder of die sement dan nou juis anders aangemaak word as vir gewone messelwerk?

Terwyl Malie opwas, nadat sy Jonathan se aanbod om te help summier van die hand gewys het, glip hy uit met die verskoning dat hy die dorp ’n bietjie wil bekyk. Koos is lekker aan ’t rook en hou hom verder besig met ’n twee dae oue koerant.

Die dorp is nie groot nie, en hy gaan te voet. Die vreemderige laatsomer-kouetjie is verby, maar die wind is nie uitgewoed nie. Met ’n slenter het hy uitgevind dat Tosen se huis vas aan die winkel is. As Malie Coetzee geweet het dat hy meer wil weet, sou sy sekerlik bereid gewees het om te vertel. Maar haar inligting was suinig, wat vir Jonathan oortuig dat hy ’n goeie toneelspeler is. Hy het beslis nie oorgretig gelyk nie.

Hy stoot sy vingers deur sy verwaaide hare. Jeannie hou daarvan om, tergend, sommer twee vuistevol van sy hare te gryp. Soms net voor ’n vergadering, sodat hy eers skade moet regstel. “Hy kan aan sy pragtige dik hare op die grond vasgemaak word,” het Katrien Tosen gesê.

Tog snaaks hoe bitterlik gou ’n mens jou by omstandighede kan aanpas. Vanmiddag nog, met sy aankoms hier, was hy vies oor die sending en sou hy enigiets doen om die Isaacsdammers te laat verstaan dat hy nie hulle gelyke is, of hulle syne nie. Maar op hierdie oomblik het hy net een voorneme, en dis om incognito aan die werk te spring en so gou moontlik weer ongemerk hier weg te kom.

Ek het ’n fout gemaak, dink hy vir die soveelste maal. Hoe feilbaar is ’n mens tog. Jy gaan deur die lewe, skep selfs vir jou ’n nuwe lewe na jou sin en begeerte, gly foutloos soos ’n outomaat deur ’n wêreld wat vir jou vroeër ondeurdringbaar was. Dan, plotseling, soos tydens een stormagtige middag op die dorpie Isaacsdam, maak jy een fout, een klippie in die water, en jy voorsien beangs die gevolge wat kan uitkring. Miskien is jy gelukkig en kom daar absoluut niks van nie. Maar miskien is jy ongelukkig en …

Ongemerk loop Jonathan vinniger onder die suf gewaaide en gereënde dorpsbome deur. Die straatligte se dowwe glans swaai saam met die wind om ’n mosaïek van lig en skaduwee te vorm, wisselende blaarpatrone.

Die dorpsbewoners het vroeg in hulle huise teruggetrek en die strate is so te sê verlate. Die wat wel buite is, drentel nie sommer net nie, maar is haastig op koers na wie weet waar; dalk ’n vergete inkopie of ’n boodskap na bure toe, koestend teen die wind. Dis so ’n skreiende teenstelling met die stadslewe waaraan hy gewoond geraak het, dat ’n gevoel van bevreemding vir Jonathan omvou.

’n Ent van Isaacsdam Kontantwinkel af gaan hy staan en staar na die lig deur die ruite van die woonhuis onmiddellik teenaan. Waaiende takke gooi wisselende skaduwees teen die voormuur. Die Tosens se huis? Katrien en haar pa? Tot sy verligting sien hy geen besoekersmotor nie, Dormehl was immers per motor by die Coetzees.

Ek moet Katrien Tosen sien, besluit hy koorsagtig. Want wat het my besiel om vir haar te sê ek het familie hier? Ek, wat in geen jare eers onthou het dat ek familie het nie? En toe gaan staan en raak ek sentimenteel en gryp die Isaacsdam-projek aan?

En veral noudat Dormehl sy opwagting gemaak het met ’n begeerte wat ek vir hom moet bevredig. Doen ek dit nie, sal hy ’n stok verwelkom om my mee te slaan. Tannie Varkie … Dis genoeg om van te kreun.

Jeannie. Die Nothnagels. Hulle wat hom onder die vlerk geneem en ’n sakeman asook gentleman van hom gemaak het. Wat hulle betref, is hy die tweede geslag uit Duitsland. Sy ouers is dood en hy is volkome alleen. Hier gebore en hier getoë, en tog alleen. Hy het dit self begin glo. Dit kan waar wees ook.

Hulle glo hom, tensy hulle toneel speel. Hy wonder of Jeannie hom dalk menige sosiale blaps vergewe het op grond van sy herkoms. Dat sy gereken het sy familie het nie van beter geweet in ’n aangenome land nie.

Dit maak seer om oor hulle te praat, verseker hy vir Jeannie wanneer sy te spesifiek uitvra. En daarby bly dit dan. Nou het hy deur ’n dom fout alles opgemors.

Inderdaad maak dit seer, dink Jonathan Bergman waar hy onder die reuse-eik na die huis staan en staar. Die lig is dof. Dalk ook lampe? Dalk is daar met die bedrading ook fout, soos in die winkel? Hy voel vreemd leeg, asof die stormwind van vroeër dwarsdeur hom gewaai het en hy toe verder skoon gereën is. Hy kan verstaan hoekom die suidooster die Kaapse Dokter genoem word. Dis of dit die wasem laat wegdroog wat teen die spieël van jou lewe versamel het.

Uiteindelik loop hy skoorvoetend nader aan die voordeur wat die Tosens s’n moet wees. Hoedanige ontvangs hy sal geniet, weet nugter alleen. Hy kan nie die meisie in sy vertroue neem nie. Sy klink na ’n neurotiese tipe, as hy Dormehl moet glo. En tog was sy vanmiddag – was dit net vanmiddag? – heel koel en beheers, selfs toe sy kwaad geword het.

Maar hy vertrou haar g’n niks. Nie as sy ’n skoothondjie van Dormehl is nie. Hy is reeds op die kaal voorstoepie, toe staan hy nog oor die wysheid van die besoek en twyfel. Oplaas lig hy tog sy hand en voel die ou hout teen sy kneukels.

Dis Katrien self wat oopmaak. Hy is amper seker dat sy wou sê: Al weer jy. Maar daarvoor is sy seker te dorps ordentlik. Sy sê trouens niks. Haar lippe gaan net baie effens oop, en hy verbeel hom dit bewe. Sy het gemaklike drag aan, ’n langbroek en hempbloes. Sy het ’n groot, moderne bril op die neus, wat haar geleerd laat lyk. Gelukkig lyk sy nie meer vies nie, of sy steek dit goed weg.

Hy sê die eerste ding wat in sy kop kom, en besef dadelik self dat dit ’n stompsinnige ding is: “Jy’t vanmiddag sonder bril gebrei.”

“Ek kyk nie as ek brei nie. ’n Mens noem dit blind brei.”

“O.” En daar staan hy sonder ’n verdere woord. Gelukkig weerhou hy ’n nog stompsinniger opmerking oor eenoog in die land van die blindes, of so iets. Sy het hom met die Lilliput-storie te deeglik op sy neus laat kyk.

Sy staan teenoor hom met ’n vraag in haar gespikkelde grys oë. “Jy wou seker inkom,” sê sy na etlike lang oomblikke. “Dis oor Gileam wat jy kom, is dit nie?”

“Ja en nee.”

“Ek is jammer as hy gaan rusie maak het. Ek wou hom keer.”

“Lyk my nie hy is te keer nie.”

“Eintlik nie,” glimlag sy skeef. “Wat het hy vir jou te sê gehad? Sy groot planne vir die nuwe uitbreiding?”

“Eintlik júlle nuwe planne. Kan ek inkom?”

“Ek het mos gesê jy kan.”

“Nee, jy’t gesê ek wil seker.”

Sy antwoord nie en staan net opsy. “Los maar die deur oop,” versoek sy.

“Ja, seker veiliger vir jou,” kan hy dit nie weerhou nie.

In die eenvoudige, basiese sitkamer sit hulle, en sy vryf met haar een duim oor die rug van die ander. “Dis net … ek en Gileam …”

“Ek verstaan,” gebaar hy. En wens hy het. Hoe min hy ook van haar weet, pas sy tog nie juis by Dormehl nie. Sy is van fyner allooi.

“Dalk verstaan jy tog nie,” weerlê sy ook. “Glo dit as jy wil, en ek weet jy glo dit nie van hom nie, maar Gileam is een wat kan begryp.”

“Hy sal ’n gedugte vyand kan wees.”

“Juis. Maar ’n dierbare maat … vriend.”

“Het ek jou eintlik werklik rede gegee om klagtes oor my by hom aan te dra? Wees eerlik, was jy nie ’n bietjie naïef om aanstoot te neem net omdat ek ’n vriendskaplike afspraak met jou probeer maak het nie? Ek is tog vreemd hier, en jy’t vir my na goeie geselskap gelyk. Jy is ook.”

“Op die ou end?” sêvra sy skamper. “Nadat dit geblyk het ek is nie heeltemal onkundig oor Gulliver se storie nie?”

“Kan ons nie daardie een vergeet nie? Ek was grootdoenerig. Dalk die onsekerheid van vreemdheid.”

“Nou toe nou. Skaars in Isaacsdam, en reeds op die regte pad. Goeie ou plattelandse sedes.”

“Moenie spot nie. Is dit waarom jy vies was? Oor my houding?”

“Nee, glo my, ek sê mos jy verstaan nie. Ek verwag ook nie dat jy moet verstaan nie. Maar … ek was onwetend van enigiets en besig in die winkel. Ek pla niemand nie. Ek verwag niemand nie. Die wind was erg, en toe die reën. Hier gooi jy die deur oop …” “Omdat daar staan: Kom binne asseblief.”

“Hoe ook al. En jy kom in, jou kraag opgeslaan, en …” Dit lyk of dit vir haar te swaar word om verder te praat.

“En …?” por hy versigtig.

“Toe herinner jy my sterk aan ’n ander dag en geleentheid. Net dit, die opgeslaande kraag in die nek van ’n man met ruie hare. Verstaan jy nou beter? Dis net … ag, wat doen ’n mens as jy nie kan vergeet nie?”

Hy sit oorstelp. Die hartstogtelike uitbarsting was hy nie te wagte nie. Sy lyk inderdaad oorstuur. Dormehl was reg.

“Maar was dit nou nodig om by hom te kla omdat ek gevra het wat doen jy vanaand, en gesê het jy is in ’n groef?”

“Nee,” prewel sy. “Nee, dis nie reg nie. Maar Gileam … jy sal nog sien. Hy is ’n oorrompelende mens.”

“Of anders gestel, hy het ’n sterk invloed op jou.” Of ’n houvas, wie weet? wonder hy vies.

“Hy is in elk geval nie met ’n halwe waarheid tevrede nie. Hy wil altyd alles weet voordat hy optree. Dit maak van hom ’n goeie sakeman en betroubare raadgewer. In elk geval is dit lekker om hom alles te vertel. Met iemand moet ’n mens tog kan praat?”

“Ja,” sê hy en dan, onbesuis: “Ek het ook nie iemand nie.” Dit wil sê niemand vir wie hy alles kan vertel nie.

“O?” Haar wenkbroue lig. Sy het die bril afgehaal om stipter na hom te kan kyk. “Ek dag … jou familie …”

“Dis daaroor dat ek gekom het. Het jy vir Dormehl genoem dat die mense my familie is?”

“Ek weet nie. Ek glo nie … nee. Net gesê jy is daar tuis.”

“Mag ek dan vra dat jy vir niemand sal vertel nie? Nepotisme, en so aan. Sodra daar plek in die hotel is, skuif ek in elk geval soontoe. Die Coetzees weet self nie, verstaan?”

Soos sy netnou, besef hy ook dat hy nie op soveel begrip van haar kant kan staatmaak nie. Nie so vroeg nie. “Jy sien,” vervolg hy en kom agter dat hy onbewus sy asem dieper intrek, “ek het ook dinge wat ek nie kan vergeet nie. Dit hang daarmee saam. Wat ek vir jou gesê het van die Coetzees … dit was in ’n onbewaakte oomblik.”

“Maak dit soveel saak?”

“O, alte seker.”

“Goed dan. Dit kos my niks om dit te verswyg nie.”

“Is jy seker dat jou Gileam jou nie sal oorrompel nie?”

“So erg is dit nie,” antwoord sy stywerig. “Ek is darem nog meester van myself.” Maar dit lyk nie of sy dit self glo nie.

“Dormehl noem haar tannie Varkie,” blaker hy gebelg uit. Hy voel soos ’n seuntjie wat by die juffrou oor ’n boelie kla.

“Almal noem haar so. Sy is lief vir varkies.”

“Nie omdat sy onsindelik is nie?”

“Nee, die mense hier sal nie so wreed wees nie. Daar is kodes wat nie oortree word nie.”

’n Stem roep iewers vandaan, seker uit ’n slaapkamer.

“My pa. Hy lê siek.”

“Dan sal ek jou nie langer ophou nie.”

Hy loop terug na die Coetzees se huis. Die straat is selfs stiller as netnou.

Hy kry die eienaardige gevoel dat hy, in die waan dat hy na kalmers waters op pad is, ongemerk ’n maalstroom binnegedryf het.