Читать книгу Hartklop Omnibus 1 - Malene Breytenbach - Страница 9

Vir Brenda was haar eerste week as kliniese assistent vreesaanjaend. Dit het soms gevoel asof net stuwings van adrenalien haar gehelp het om deur alles te kom. Die interns, die mediese beamptes, die studente, die verpleegsters – almal vra vir haar wat hulle moet doen.

Sý moet die leiding neem en kophou, asof sy al lank in die land en baie ervare is. Haar handlangers – die studente-interns, wat hulle essies noem – moet vorms invul, x-strale neem, monitors opsit, bloed trek en bloeddruk neem. Die verpleegsters gee inspuitings. Sy en die ander kliniese assistente moet egter die operasies doen, en die krisisse en komplikasies hanteer. Meesal kontak hulle nie eens die konsultante of professore wat aan diens is nie, want daar is eenvoudig nie tyd nie. Hulle moet maar net self regkom.

Daar is boonop ’n tekort aan personeel en daarom gaan dit vir haar meer druk as in die Londense hospitaal. Soms is die sale stampvol en moet vroue twee-twee in ’n kamer kraam. Brenda kry oefening van hardloop deur die lang gang met sy vier kamers vir vroeë kraam, die ander drie kraamkamers, die nageboorte-area, teater en herstelkamer. Sy is seker sy kan nou al haar pad geblinddoek vind.

Aan diens kry sy skaars tyd vir slaap. Daar is banke in die teekamer waarop personeel kan gaan lê, maar sy doen dit selde. Sy bring vir haar kos saam werk toe, maar gewoonlik het sy nie tyd om te eet nie en vergeet sy sommer dat sy honger is.

Dis toe haar ergste krisisgeval nog gebeur dat sy tot haar verligting op die rotasielys sien dat Charl Naudé weer aan diens is. Hulle het vroegaand ’n oproep van ’n hospitaal in Worcester gekry dat ’n pasiënt met konvulsies per lugambulans na Tygerberg gebring word. Brenda wag in spanning vir die helikopter om te land.

Uiteindelik kom die ambulanspersoneel ingehaas met die vrou, wat in skok is nadat sy gekraam het en te veel bloed verloor het. Almal roep en skarrel, maar Brenda moet kalm bly, bevele gee en lyk asof sy alles onder beheer het.

Sy het klaar gereël dat die pasiënt ’n bed in die hoësorgeenheid kry, en sy vermoed dat die vrou ’n histerektomie sal moet kry as hulle haar lewe wil red. Die verpleegsters draf rond en die narkotiseur moet vir die vrou adrenalieninfusies gee en haar stabiliseer. Die ergste is dat Brenda nog nie ’n volledige histerektomie gedoen het nie. Maar nou is dit ’n krisis en sy durf nie bang word nie.

Sy besef sy moet vir Charl Naudé by haar hê, anders begewe haar moed haar dalk. Sy het al saam met professor Aucamp geopereer, maar sy weet hy is krities. Charl het ’n veel meer gerusstellende invloed op haar. Sy sal hom met haar eie lewe vertrou. Almal praat altyd van hoe hy vertroue inboesem en die bangste mens kan paai.

Sy besluit om hom te skakel. “Charl, hier is ’n noodgeval. Die vrou moet ’n histerektomie kry as ons haar lewe wil red. Sal jy my kom bystaan, asseblief? Ek het nog nie ’n volledige histerektomie gedoen nie.”

“Hou moed, Brenda, ek is nou daar,” belowe hy en sy kan huil van verligting.

Die teater word reggemaak en sy is nog aan die skrop toe hy ingehaas kom.

“Ja, dis bepaald ’n krisis,” sê hy nadat hy na die pasiënt gekyk het. Vinnig berei hy homself voor.

Vir wat soos ure voel, opereer Brenda terwyl die ander personeel – die narkotiseur, die verpleegsters, die assisterende dokter en Charl – bystaan en hulle deel doen.

Uiteindelik is dit verby. Die pasiënt word gestabiliseer en na die herstelkamer geneem. Brenda is uitgeput, maar tog tevrede met haarself. Sy het dit sowaar reggekry! Charl het wel hier en daar iets gewys, maar oor die algemeen het hy net toegekyk. Sy stap saam met hom en die narkotiseur na die herstelkamer om honderd persent seker te maak dat die pasiënt oor die ergste is.

Toe hulle uitstap, voel sy meteens hoe Charl haar elmboog neem. “Vanaand was regtig ’n vuurdoop, nè?”

“Ja,” sug sy. “Dit was die ergste wat ek nog beleef het, behalwe daardie eerste aand toe ek jou laat kom het.”

Sy blik flits oor haar. “Jy is maerder, en jy lyk moeg. Maar dit lyk darem of jy nog kop bo water kan hou.”

“Ek kan nog hou, dankie.”

Sy het die verspotste begeerte om teen sy bors aan te leun. Sy mag nie so ’n swakkeling wees nie.

Ruk jou reg, betig sy haarself, en lig haar ken. Sy wou mos kom spesialiseer; sy sal maar net aan die druk gewoond moet raak. Dat ’n mens emosioneel so gedreineer kan raak soos die afgelope week, het sy nie voorsien nie.

“Wanneer het jy laas geëet?” vra hy besorg.

“Ek is nie seker nie. Nie na elfuur vanoggend nie.”

“Jy moet sjokolade byderhand hou sodat jy darem ’n koolhidraat-inspuiting kry.”

“Ja, maar ek dink nie aan so iets nie.”

“Volgende keer sal ek vir jou ’n paar stafies saambring.”

Sy kyk op in sy oë en lag. “Dit sal lekker wees, as jy onthou. Tex is my gunsteling.”

“Ek sal onthou. Ek bring sommer ’n sak vol Tex’e.”

Hy onthou elke detail van haar, maar hy sal dit nie vir haar sê nie. Van nou af sal hy sorg dat sy ’n voorraad sjokolade kry. Die donker kringe onder haar pragtige oë maak sy hart week. Sy slaap seker ook te min.

“Kom ons gaan sit iewers, dan vertel jy my hoe dit met jou gesteld is,” stel hy voor.

Sy lei hom na die teekamer, en gelukkig is daar niemand anders nie. Hy gaan sit langs haar op die bank en wens hy kan haar hand neem. Sy is nie iemand wat jy moet probeer oorweldig of oordonder nie. Hy dink aan die naam Skigtige Saartjie en onderdruk ’n glimlag. Dis net wat sy is – skigtig.

“Ek weet die eerste ruk hier by ongevalle kan nogal skrikwekkend vir ’n nuweling wees,” sê hy. “Vertel my hoe dit met jou gaan.”

Brenda kyk na hom. Sy nabyheid is, anders as in die teater, nogal eienaardig verontrustend, want sy kan nie ongevoelig teenoor hom staan nie. Terselfdertyd kan sy nie help om sy besorgdheid te waardeer nie. Hy maak sulke uiteenlopende emosies in haar wakker.

“Ek beleef die een krisis na die ander, maar ek kan dit hanteer,” sê sy. “My belangstelling lê eintlik by ginekologie – by die hele proses van geboorte van begin tot einde, en by die ma’s en die babas. Hier is ’n mens heeltyd met verloskunde besig, want die geboortes en komplikasies is op die nippertjie en jy moet red wat jy kan. Ek troos myself daaraan dat ek eendag in ’n praktyk sal wees waar dit rustiger en meer afgerond sal wees.”

“Ja, hier gaan dit byna net oor noodgevalle, maar so leer ’n mens. Jy moet altyd gereed wees en enige situasie kan hanteer.”

Hy staan op en sy ook.

“Wat doen jy tydens jou af naweke?”

“Ek gaan kuier vir Rolf-hulle, of by vriende, of ek gaan ry perd. Hier is ’n perdeplaas buite Durbanville waar ek gaan ry. ’n Vriend in Engeland het my leer perdry, of ten minste daarmee begin. Nou geniet ek dit.”

Hy glimlag. “Het jy al jou eie perd?”

“Nee, ek leen een, maar ek sal nog eendag my eie perd aanskaf.”

“Ek ry ook graag perd.”

Hy sien dat sy half skrik en hom agterdogtig aankyk. Sy dink seker hy skimp om haar te ontmoet. Vinnig voeg hy by: “Maar deesdae het ek nie veel tyd vir perdry nie, my lewe is so besig.” Hy sug effens. “Ek moet seker maar huis kry.”

Sy loop saam met hom voordeur toe en sien dat suster Hendriks hulle uit die gang dophou. Dié het al erken dat sy gaande is oor hom en sy hou hom altyd dop. Brenda voel die suster se oë deurpriemend op haar, maar sy kyk nie om nie.

“Jy het jou vanaand besonder goed van jou taak gekwyt,” komplimenteer Charl haar. “Soos ’n ervare verloskundige. Ek sou nie beter kon doen nie.”

Verras en bly kyk sy na hom op. Sy waardeer die warmte in sy oë.

“Komende van jou is dit vir my ’n groot kompliment.”

Hy glimlag. “Nag, Brenda.”

Hy loop vinnig weg, maar sy kyk hom nie agterna nie, want suster Hendriks staan nog steeds in die gang.

Sy kom nader. “Daardie is nou vir jou die ideale dokter,” sug sy. “Ek vrek al lankal oor hom.” Sy kyk Brenda skalks aan. “Vrek jy nie ook oor hom nie? Almal soek sy lyf. Die essies raak skoon verspot as hy die dag by saalrondes is of net sy gesig wys. Het jy dit nog nie agtergekom nie?”

Brenda klik net vies met haar tong. “Nee. En ek verseker jou: ék raak nie verspot as hy sy verskyning maak nie. Hy is net ’n baie goeie ginekoloog, dis al. Ek soek nie sy lyf nie, maar sy brein en sy kennis.”

Die suster se wenkbroue lig spottend. “Stel jy hoegenaamd in mans belang?”

Brenda vererg haar liederlik. “As jy beweer ek kolf links, beweer jy verkeerd.”

Sy loop aan en laat die suster agter. Sowaar, as ’n mens nie man-mal is nie, kyk hulle jou skeef aan. Sy het net nie tyd om te mors nie.

Al is Charl Naudé die enigste man wat haar tot dusver kon oortuig dat daar wel mans is wat die moeite werd is om mee te trou, is hy ongelukkig reeds getroud, en sy heul nie met getroude mans nie.

Brenda is so moeg na ’n skof van byna ses-en-twintig uur dat sy voel asof sy op haar voete aan die slaap kan raak. Sy moes ’n hele aantal noodgevalle hanteer.

“Ek gaan nou huis toe,” sê sy vir die kliniese beampte wat haar aflos. “As ek nou my oë toemaak, slaap ek staande soos ’n perd.”

Dis al aand en sy het nie verwag om so lank by die hospitaal te bly nie, maar sy kon nie die pasiënt by wie daar fetale nood was, los nie. As ’n noodkeisersnit gedoen moet word, kan jy nie sê: “Ekskuus, ek is moeg, ek gaan eers huis toe” en “Kom môre weer” nie. Sy sal ook nie die pasiënt vir die volgende kliniese assistent oorgee nie. Wat sy begin, maak sy klaar.

Dis inderdaad soos Charl Naudé gesê het: babas kom nie op bestelling nie. Hulle kom enige tyd van die dag of nag.

Toe sy buite kom en die ent na haar motortjie stap, bibber sy van die koue, want sy het net ’n dun wit jas aan. Nou moet sy net so gou moontlik by die huis kom. Al wat sy wil doen, is slaap.

Die deurhandvatsel voel soos ys toe sy daaraan raak. Dis amper winter en die aande raak snerpend koud. Elke dag sê sy vir haarself dat sy ’n warm jas in haar motor behoort te hou, maar dan vergeet sy weer. Sy skuif agter die stuurwiel in en skakel aan. Die enjin maak so ’n huilgeluidjie en vrek summier.

“Nee, Saartjie, jy kan my nie nou in die steek laat nie!” roep sy moedeloos uit.

Weer probeer sy, maar Saartjie wil nie lewe kry nie.

“Ag, jou battery is seker pap,” kla sy hardop. “Wat nou?”

Sy moet gaan hulp kry. Iemand sal dit met jumpers vir haar kan laai, maar sy is te moeg om te gaan soek. Haar voete is loodswaar van moegheid en haar rug is stram van ure lank staan.

Met haar voorkop leun sy teen die stuurwiel en probeer vir ’n oomblik ontspan.

Sy skrik wakker en kyk verward op. Dis donker, maar ligte skyn in die parkeerterrein. Sy sit nog in haar motor en sy is yskoud.

Iemand staan by haar venster!

Toe besef sy dis Charl Naudé. Dank die hemel. “Brenda, is jy orraait?” hoor sy hom vra.

Sy rol die venster af en die koue lug slaan haar in die gesig. “Ek … m … my m … motor w … wou nie v … vat nie.” Hemel, sy praat klappertand. Dis regtig ysig.

Hy maak die deur oop. “Kom, ek neem jou huis toe. Ek sal jou motortjie laat insleep, of iemand kry om dit môre aan die brand te kry.”

Sy voel hoe hy haar arm vat en haar uithelp. “Maar mens, jy bibber van die koue!”

“Ek s … sou vanm … middag huis toe ge … gegaan het. Ek het n … nie ’n w … warm jas ge … gebring n … nie.”

Hy trek sy swart woljas uit en vou haar daarin toe. “Dit sal jou tot by jou huis warm hou.”

“M … maar n … nou k … kry jy k … koud.”

Hy glimlag en sy sien die ry wit tande in die swak lig. “Nee wat, ek is ’n warmbloedige ou. Ek kry jou sak. My motor staan daar anderkant.”

Sy wag dat hy haar drasak uit Saartjie haal en die motor sluit. Toe sit hy sy arm om haar skouers en lei haar na die Mercedes, waar hy vir haar die deur oopmaak en haar laat inskuif. Sy voel klaar warmer in sy jas wat sy heerlike liggaamshitte bevat en haar omvou. Dis so persoonlik soos ’n omhelsing, flits dit deur haar brein.

“Ek is só dankbaar dat jy my kom red het, ek was eenvoudig te moeg om iets te doen,” sê sy toe hy die motor aanskakel en die verwarmer hoog stel.

Hy kyk na haar en sy gesig is so deernisvol dat haar hart wild aan die klop gaan.

“Dis my plesier. Ek het gesien jou motortjie staan daar, en toe kom ek agter daar is iemand in. Ek het bekommerd geraak en gaan kyk. En sowaar, daar tref ek jou aan, vas aan die slaap met jou kop op die stuurwiel. Gelukkig het ek pas klaargemaak met my diensbeurt. Verduidelik nou vir my waar jy woon.”

Sy beduie die pad na haar dorpshuis.

“Gelukkig is dit op my pad. Ek woon nie ver van jou af nie,” sê hy en trek weg.

Die weldadige warmte, skielike geborgenheid en gezoem van die kragtige enjin laat Brenda weer wegdommel.

Charl kyk na die moeë dog pragtige gesig langs hom en die glansende hare wat half daaroor val. Soos ’n verwese dogtertjie sit sy daar, toegevou in sy jas. Sy sug en gee ’n klein snorkie. Sy hart verteder teenoor haar. Elke keer dat hy haar sien, maak sy die oorweldigendste beskermingsdrang in hom wakker.

Nee, dis nie net ’n beskermingsdrang wat sy opwek nie … dis allerlei drange wat hy moet beheer. Hy respekteer haar as ’n toegewyde en doelgerigte mens, wat die reputasie gekry het dat sy teerhartig is, sodat almal graag met haar saamwerk. En hoewel sy nog jonk is, boesem sy vertroue in. Sy het die vermoë om die bangste pasiënt gerus te stel.

Haar vars, onopgesmukte skoonheid is iets wat onmiddellik opval. Daardie reguit blik – deurtastend, eerlik. Jy weet waar jy met haar staan. Sy lyk asof sy nooit vir jou sal jok nie.

Hy sug. Sy ongelukkigheid dra hy al lank soos ’n klip in sy bors saam en hy probeer daarby verby lewe. Maar hierdie meisie gee hom die eienaardigste gewaarwording van geluk, net om by haar te wees. Maar hy hoor ook dat sy mans met mening weerstaan. Arm grootgeword, en brand van ambisie. Pa lankal weg, seker dood. Rolf-hulle is goddank darem haar ondersteuning.

“Ons is hier. Word wakker, kleine meisie.” Brenda skrik die tweede keer die aand wakker en voel heerlik warm. Maar die motor staan voor haar huis en dis Charl Naudé wat oorleun na haar kant, sy gesig naby hare.

“O, ek was besig om te droom, van die een geboorte na die ander, en ek moes al die babas vang.” Sy lag.

Hy klim uit, maak haar deur oop en help haar uit. “Ek neem jou in en sorg dat jy veilig in die bed kom.”

Sy wil nog protesteer dat sy van hier af sal regkom, maar dan aanvaar sy die bystand gelate. Dis tog lekker dat hy so sorgsaam is.

Binne gee sy sy jas terug. “Dankie. Hierdie jas het my lewe gered. Ek het amper verkluim daar in Saartjie.”

Hy staan voor haar, groot en oorweldigend, en doen snaakse dinge aan haar lyf en gemoed.

“Jy lyk voos,” sê hy simpatiek. “Gaan trek nagklere aan en klim in die bed. Ek gaan vir jou iets te ete maak, as jy nie omgee dat ek in jou kombuis rondkrap nie. Dan sal ek jou los om ’n behoorlike slapie in te kry. Ek sal sorg dat ek die deur agter my sluit as ek uitgaan.”

Sy besef sy is te moeg om te stry en gehoorsaam net. Sy trek dadelik nagklere aan. Môre sal sy lank in ’n skuimbad lê. Sy hoor hom in die kombuis werskaf en glimlag. Hy klink of hy weet wat hy doen. Hy help seker sy vrou by die huis.

Sy vrou! Brenda vries ’n oomblik. As daardie Maureen wat glo so jaloers is, moet weet waar haar man nou is, sal die vere waai.

Nee, sy sal seker nie daarvan te hore kom nie. Brenda is in elk geval te moeg om haar nou daaroor te bekommer.

Charl vind broodrolletjies, kaas en tamatie, smeerbotter, agurkies en die eetgerei. Hy smeer, sny, kap en kerf totdat hy vier ordentlike broodjies het. Twee maak hy in kleefplastiek toe en sit dit in die yskas, en die ander twee sit hy op ’n bord, op ’n skinkbord, met ’n papierservet.

Hy kyk rond na die inhoud van haar huis. Sy het hier en daar mooi goedjies, ’n hele paar goeie boeke, en alles wat nodig is as jy eenvoudig lewe. Hierdie is nie die plek van iemand wat ure by die huis deurbring nie. Dis net ’n afspringplek waar jy vinnig eet, stort en aantrek, en dan weer uitgaan om te werk of wat ook al.

Hy wens hy kon dit vir haar meubileer. ’n Mooi handgeweefde mat vir die sitkamer kry. Nee, hy is nou verspot. Dis die begeertes en gedrag van ’n besitter … ’n minnaar.

Hy loop na die kamer en tref haar in die bed aan, bedlamp aan en haar oë toe. Maar toe hy die skinkbord langs haar neersit en op die bed gaan sit, gaan die groot blou oë oop.

“Haai, wat het jy vir my gemaak?” vra sy, maar die stemmetjie is yl van die moeg.

Sy is so naby, hy wil sy hand uitsteek en aan haar raak, maar hy doen dit nie.

“Broodjies. Wanneer het jy laas geëet?”

“Lank laas.”

“Probeer eet, al is dit net een.”

Sy neem die broodjie en hap. Hy kyk hoe sy kou en sluk en sy hart swel.

“Wil jy nie koffie of iets drink nie?” vra sy. “Jy was vanaand so goed vir my, ek skuld jou ten minste lekker koffie.”

“Nee, dankie, dit sal my net wakker maak en ek wil vanaand vroeg inkruip.” Hy kyk op sy horlosie. “Wel, dis al tienuur. Nie meer so vreeslik vroeg nie.”

“Dis my skuld …”

“All in a day’s work.” Hy glimlag en kyk hoe sy eet.

“Wil jy nie asseblief die ander een eet nie? Ek is te moeg om twee te eet.”

“Wel … net die helfte.”

Hy breek dit versigtig in twee en hap.

Brenda kyk deur haar wimpers na hom. Sy kan nie glo Charl Naudé sit hier op haar bed nie. Hy het nou werklik die perfekte bedside manner. Hoe mooi is hy nie vir haar nie. Sy hare krul effens by sy ore en sy baard skyn swart onder sy vel. Hy het seker vanoggend laas geskeer. Sy oë lyk blink en lewendig. Word hy dan nooit moeg nie?

Sy eet haar broodjie klaar en skrik toe hy die servet optel en haar mond en wang afvee asof sy ’n kind is wat morsig geëet het.

“Jy is vol botter en krummels,” jok hy. “Dit sou alles aan jou kussing afgesmeer het.”

Hy staan op en neem die skinkbord. “Lê en maak jou toe. Jou oë kan skaars oop bly.”

Brenda sak af teen die kussing, en ten spyte van die rillings wat hy haar gee en die opgewondenheid oor sy teenwoordigheid, oorval die slaap haar.

Charl kom weer in en staan langs haar bed. Lank kyk hy na haar. Dié meisie kruip in sy hart, moet hy aan homself erken. Hy trek die kombers tot by haar ken soos hy met ’n kind sou doen.

Sal hy toegee aan die versoeking?

Hy buk af en soen haar op die wang. Haar unieke geur vul sy neus en hy hou daarvan.

Toe skakel hy die bedlamp af, en die ander ligte, sorg dat die voordeur op knip is, en vertrek.