Читать книгу Zmiany klimatu - Mark Maslin - Страница 26

IPCC dokonał również zestawienia danych dotyczących globalnego poziomu morza. Pokazuje ono, że poziom podniósł się o ok. 17–21 centymetrów (rysunek 9). Zmiany poziomu morza są trudne do zmierzenia, ponieważ dane pochodzą z dwóch różnych źródeł: pływomierzy (mareografów) i pomiarów satelitarnych.

9. Wskaźniki zmian klimatu

W przypadku tradycyjnych pływomierzy poziom morza mierzony jest względem położonego na powierzchni Ziemi punktu odniesienia. Problem polega jednak na tym, że powierzchnia Ziemi jest o wiele bardziej dynamiczna niż można by przypuszczać. Pojawiają się ruchy pionowe będące rezultatem geologicznego procesu zagęszczania osadów w miejscu sedymentacji, odpływu wód gruntowych z przybrzeżnych zbiorników, wypiętrzania się spowodowanego ruchami płyt tektonicznych (najbardziej ekstremalnym przykładem są Himalaje) oraz postępujących ruchów izostatycznych. Te ostatnie są konsekwencją wracania podłoża, wcześniej będącego pod ciężarem lodowców, do swojego pierwotnego położenia. Przykładem może być Szkocja, która unosi się jeszcze o 3 mm rocznie, mimo że pokrywa lodowa uległa tam stopieniu 10 tys. lat temu, w przeciwieństwie do Anglii, która aktualnie obniża się w tempie 2 mm rocznie. W przypadku pomiarów satelitarnych można natomiast mówić o stosunkowo krótkim czasie ich wykorzystywania, gdyż najbardziej rzetelne dane zaczynają się dopiero od stycznia 1993 r. Oznacza to, że do oceny trendów długookresowych poziomu morza niezbędne jest zastosowanie kompilacji danych satelitarnych oraz danych z mareografów. Wykazuje ona, że w okresie 1993–2010 globalny poziom mórz podniósł się o 60 mm.

Podsumowując, pomiędzy 1901 i 2010 r. poziom mórz średnio wzrastał o 1,7 mm rocznie, przy czym od 1971 r. w ciągu roku wzrost wyniósł 3,2 mm. Do wzrostu poziomu mórz w okresie od 1993 do 2010 roku przyczyniły się: termiczny wzrost objętości wody w oceanach (wzrost o 1,1 mm – 39%), topnienie pokrywy lodowej Antarktyki (0,27 mm – 9%), topnienie pokrywy lodowej Grenlandii (0,33 mm – 12%) oraz lodowców i innych pokryw lodowych (0,76 mm – 27%), oraz w przybliżeniu 0,38 mm/rok (13%) wody pochodzącej z odpływu wód powierzchniowych z lądów o zasobach wodnych rzędu 2,8 mm/rok. Z danych tych wynika, że topnienie pokrywy lodowej Grenlandii i Antarktydy w znacznej mierze odpowiada za ostatni wzrost poziomu mórz. Obecnie szacuje się, że Grenlandia traci rocznie 200 gigaton lodu, co stanowi sześciokrotny wzrost w porównaniu do początku lat 90. XX w. Podczas, gdy na Antarktydzie co roku znika 150 gigaton lodu, pięciokrotnie więcej niż w lat 90. XX w., głównie w północnym regionie Półwyspu Antarktycznego i w morskim sektorze lodowca Amundsena w Zachodniej Antarktyce.