Читать книгу Zmiany klimatu - Mark Maslin - Страница 4

Zmiany klimatu są jedną z nielicznych naukowych teorii, która każe nam zmieniać podstawy współczesnego społeczeństwa. Jest to wyzwanie nie tylko budzące spory wśród polityków, ale również antagonizujące całe narody, modyfikujące indywidualne wybory i ostatecznie prowokujące do pytania o związek pomiędzy ludzkością a planetą. Ostatni raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) dowodzi, że zmiany klimatu są niezaprzeczalne – w ostatnich stu latach globalna temperatura wzrosła o 0,8°C, a poziom wód podniósł się o 22 centymetry. W zależności od tego, jak będziemy kontrolować emisje gazów cieplarnianych (ang. green house gases, GHG) przeciętna temperatura powierzchni może wzrosnąć pomiędzy 2,8 a 5,4°C pod koniec XXI wieku. Dodatkowo poziom mórz może wzrosnąć od 52 do 98 cm. Zjawiskom tym towarzyszyć będą zasadnicze zmiany schematów pogodowych, w tym większa ilość ekstremalnych zjawisk pogodowych. Nie przyniosą one końca świata, jak wieściło wielu ekologów w późnych latach 80. i wczesnych latach 90. XX wieku, jednak oznaczać będą problemy dla miliardów ludzi.

Redukcja emisji GHG stanowi główne wyzwanie dla naszego globalnego społeczeństwa. Nie należy tego bagatelizować, ponieważ, pomimo trzydziestu lat negocjacji klimatycznych, nie udało się doprowadzić do rezygnacji z przyjmowanego dotąd scenariusza. Porażka międzynarodowych negocjacji klimatycznych, szczególnie widoczna w Kopenhadze w 2009 r., zatrzymała znaczące ograniczenia w emisji GHG o co najmniej dekadę. Nadzieje jednak rosną i pojawiają się oczekiwania co do przyszłych negocjacji klimatycznych. Chiny, obecnie największy emitent GHG, rozważały wprowadzenie narodowego systemu handlu uprawnieniami. Natomiast Stany Zjednoczone, odpowiedzialne za ⅓ obecnych w atmosferze zanieczyszczeń węglowych, przekazały uprawnienia w kwestii regulacji emisji dwutlenku węgla Agencji Ochrony Środowiska, bezpośrednio narażonej na polityczne naciski z Waszyngtonu.

Pomimo braku ogólnoświatowego politycznego porozumienia wiele argumentów ekonomicznych przemawia za podjęciem działań. Szacuje się, że rozwiązanie problemu zmian klimatu obecnie kosztowałoby 2–3% światowego PKB, natomiast w przypadku odłożenia działań do połowy wieku koszt mógłby wzrosnąć nawet do ponad 20%. Poza tym, nawet jeżeli analiza kosztów i zysków nie jest klarowna, z moralnego punktu widzenia należy myśleć o milionach istnień ludzkich, których przetrwanie i dobrobyt będą zagrożone. Międzynarodowe rozwiązanie polityczne powinno być imperatywem, gdyż bez realizacji porozumienia z 2015 r. musimy liczyć się ze zdecydowanym wzrostem emisji węglowych i dotkliwymi zmianami klimatu. Każde porozumienie będzie musiało uwzględnić państwa rozwijające się, chroniąc zarazem ich prawa do rozwoju, zgodnie z moralnym wskazaniem zakładającym, że ludzie z biednych państw powinni uzyskać podobny poziom opieki, edukacji, długości życia jak w krajach Zachodu. Polityka dotycząca zmian klimatu oraz wszelkie regulacje wynikające z międzynarodowych negocjacji muszą być realizowane zarówno na poziomie narodowym jak i regionalnym, aby zapewnić wielopoziomowe zarządzanie i w konsekwencji skuteczność ich realizacji.

Niezbędne są nowe sposoby redystrybucji bogactwa, globalnie jak i w ramach państwowych, umożliwiające wydostanie z ubóstwa miliardów ludzi bez ogromnego wzrostu konsumpcji, wyczerpywania zasobów i emisji gazów cieplarnianych. Wsparcie i pieniądze potrzebne są, aby pomóc państwom rozwijającym w adaptacji do zmian klimatu, które nieuchronnie nastąpią.

Zmiany klimatu podważają więc każdy aspekt dotychczasowej organizacji społeczeństwa. Kwestionują nie tylko pojęcie państwa narodowego w kontekście globalnej odpowiedzialności, ale również krótkowzroczność wizji naszych przywódców politycznych. Zmiany klimatu należy również rozpatrywać w kontekście innych wielkich wyzwań XX w., jak globalne ubóstwo, wzrost liczby ludności, degradacja środowiska naturalnego i bezpieczeństwo globalne. Aby sprostać tym wyzwaniom, musimy zmienić niektóre z podstawowych zasad naszego społeczeństwa, co pozwoli nam na przyjęcie podejścia bardziej globalnego i długoterminowego, prowadząc do wypracowania rozwiązania typu win-win, które wszystkim przynosi korzyści.