Читать книгу Zmiany klimatu - Mark Maslin - Страница 9

Zmiany klimatu zrekonstruowano na podstawie licznych geologicznych dowodów m.in. osadów mórz i jezior, rdzeni lodowych, osadów jaskiniowych czy pierścieni drzew. Te różne zapisy wskazują, że w okresie ostatnich 50 mln lat klimat Ziemi ochładza się, ewoluując od tzw. „stanu cieplarni” eocenu o ciepłych i delikatnych warunkach do zimniejszego i bardziej dynamicznego współczesnego „stanu chłodni”. Może wydawać się dziwne, że w kategoriach geologicznych nasza planeta jest niezwykle chłodna, gdy tymczasem ta książka podnosi problem szybkiego ocieplania się planety. Wynika to z faktu, że ogromne pokrywy lodowe na Antarktyce i Grenlandii oraz prawie nierozmarzający Ocean Arktyczny czynią klimat globalny bardzo wrażliwym na zmiany poziomu GHG w atmosferze.

Długookresowe oziębienie Ziemi rozpoczęło się od zlodowacenia Antarktyki około 35 mln lat temu oraz od wielkich zlodowaceń Półkuli Północnej, które rozpoczęły się 2,5 mln lat temu. Od ery wielkich zlodowaceń północnych klimat globalny ewoluował od warunków, które przypominały obecne lub były nawet nieco cieplejsze do pełnych zlodowaceń, kiedy pokrywa lodowa osiągała grubość ponad 3 kilometrów i pokrywała większą część Ameryki Północnej i Europy. Pomiędzy 2,5 a 1 mln lat temu cykle zlodowaceń występowały co 41 tys. lat, natomiast od 1 mln lat co 100 tys. lat. Cykle zlodowaceń są konsekwencją zmiany orbity Ziemi względem Słońca. W rzeczywistości więc przez ok. 80% z ostatnich 2,5 mln lat świat był chłodniejszy niż obecnie. Trwający współcześnie interglacjał holoceński rozpoczął się 10 tys. lat temu i jest przykładem wyjątkowo ciepłych warunków występujących pomiędzy zlodowaceniami. Holocen rozpoczął się szybkim i dramatycznym zakończeniem ostatniej epoki lodowcowej: przez mniej niż 4 tys. lat temperatura globalna wzrosła o 6°C, względny poziom mórz podniósł się o 120 metrów, poziom CO₂ w atmosferze zwiększył się o jedną trzecią, a poziom metanu podwoił się. Pomimo to wskazane zmiany były i tak o wiele wolniejsze niż te obserwowane obecnie. James Lovelock w swojej książce The Ages of Gaia (Epoki Gai), sugeruje, że interglacjały, jak holocen, stanowią „stan gorączki” naszej planety, która ewidentnie przez ostatnie 2,5 mln lat preferuje niższe temperatury. Lovelock widzi obecne globalne ocieplenie jako stan, do którego ludzkość tylko się przyczynia. W mojej innej książce pt. Klimat: bardzo krótkie wprowadzenie (ang. Climate: A Very Short Introduction) bardziej szczegółowo opisuję owe wielkie zmiany globalnego klimatu.