Читать книгу 100 przebojów muzyki klasycznej - Robert Ginalski - Страница 10

Bach był płodny pod każdym względem. Zostawił po sobie dwadzieścioro dzieci i ponad tysiąc skatalogowanych kompozycji.

Skąd brał na to wszystko czas? Przecież miał obowiązki kantora, grał na skrzypcach, organach, klawesynie, klawikordzie, gitarze. A pod jednym numerem katalogowym często kryją się nie kilkuminutowe drobiazgi, tylko dzieła tak monumentalne jak Pasja według świętego Mateusza. Zresztą dzięki swoim poważnym pasjom czy fugom Jan Sebastian Bach w powszechnej świadomości kojarzy się z człowiekiem surowym, któremu nie w głowie były swawole.

Tak liczna trzódka dzieci świadczy jednak o czymś przeciwnym. A skoczne tańce i wesołe melodie w jego suitach dowodzą, że co jak co, ale ponurakiem nie był. Badinerie, zamykająca II Suitę orkiestrową h-moll BWV 1067, jest tego najlepszym przykładem.

Ten przeuroczy, sowizdrzalski temat z wirtuozowską partią fletu znają dosłownie wszyscy. Występuje jako sygnał programów radiowych i telewizyjnych, rozbrzmiewa z telefonów komórkowych, a kiedy się do nas przyczepi, nie sposób się od niego uwolnić.

Podczas recitali Badinerie Bacha często wykonują wirtuozi fletu, ale transkrypcje obejmują nie tylko instrumenty dęte (jak trąbka), lecz nawet gitarę klasyczną, nie mówiąc już o gitarzystach elektrycznych, którzy na tym utworze sprawdzają szybkość swoich palców. Do najciekawszych opracowań należą: nieco rockowa wersja Johna Williamsa na gitarę klasyczną z zespołem oraz wyborna Wendy Carlos na syntezatorach.

Nawiasem mówiąc, trudności techniczne stwarzane przez wiele dzieł starych mistrzów nasuwają pytanie o poziom wirtuozerii dawniej i dziś. Zarówno Badinerie, jak opisane niżej utwory Bacha i innych kompozytorów, świadczą niezbicie, że na poziomie najwyższym muzycy sprzed stuleci nie ustępowali biegłością techniczną współczesnym tytanom fortepianu czy skrzypiec. Istotna różnica dotyczy kształcenia młodzieży – obecnie już uczniowie szkół średnich grywają na przykład koncerty, które przed wiekami budziły sprzeciw słynnych wirtuozów (jako kompozycje „niewykonalne”). Jednak na samym parnasie nic się raczej nie zmieniło.

Badinerie możemy usłyszeć w komedii Ojciec panny młodej, a w wersji śpiewanej na przykład w wykonaniu oktetu Swingle Singers.

Polecam klasyczne nagranie Academy of St. Martin-in-the-Fields pod dyrekcją Neville’a Marrinera (na instrumentach współczesnych), a dla porównania – Tona Koopmana z jego Amsterdamską Orkiestrą Barokową (na instrumentach z epoki). Do tego wirtuozowską wersję flecisty Jamesa Galwaya.

Badinerie jest tylko jednym z wielu miniaturowych przebojów Bacha – części suit orkiestrowych, lutniowych, skrzypcowych. Do najpopularniejszych należy niewątpliwie Bourée e-moll ze Suity e-moll BWV 996. Ten pisany na lutnię utwór należy obecnie do żelaznego repertuaru gitarzystów klasycznych, był ulubionym klasycznym „kawałkiem” takich gigantów rocka jak Led Zeppelin czy Jethro Tull, ale i raper Tenacious D wplata go w środek piosenki Rock Your Socks, w której śpiewa go i gra na gitarze.

Linki:

Badinerie (Koopman): http://www.youtube.com/watch?v=xVxwuirUX-M

Badinerie (Galway): http://www.youtube.com/watch?v=Gf1ngUirGD4

Bourée (Williams): http://www.youtube.com/watch?v=mbgGdAdJiDM