Читать книгу Proces kształtowania kobiecej podmiotowości - Aneta Ostaszewska - Страница 12

Etymologicznie rzeczownik „rozwój” odwołuje się do czasownika „rozwijać”, „wić”, „rozwić” (łac. evolvere)[1]. We współczesnych słownikach języka polskiego termin „rozwój” jest określany jako „proces przeobrażeń, przemian, przechodzenia do stanów bardziej złożonych lub pod pewnym względem doskonalszych”[2]. Wśród wyrażeń bliskoznacznych terminu „rozwój” pojawiają się m.in.: zmiana, proces, przekształcenie, a także postęp, ewolucja, wzrost, rozkwit.

Słownikowe wyjaśnienia wskazują, że rozwój jest terminem ogólnym, treściowo nieprecyzyjnym i wielowymiarowym (rozwój ekonomiczny, naukowy, technologiczny, moralny etc.). W obszarze pedagogiki pojęcie rozwoju dotyczy życia człowieka, a więc rozwoju osobowego. Pojęcie to funkcjonuje jako kluczowe, szczególnie w kontekście procesu wychowania i jego celów. Pedagogika nie tyle wypracowuje własne koncepcje rozwoju, w pełni niezależne i odrębne od innych nauk i dyscyplin, co raczej integruje istniejące teorie, włączając je do własnego dyskursu (m.in. warstwicowa koncepcja wychowania Sergiusza Hessena).

Ważny wątek do pedagogicznego dyskursu o rozwoju człowieka wprowadziła subdyscyplina pedagogiki społecznej, która zajmuje się teorią i praktyką społecznych oddziaływań wychowawczych, czyli rolą środowiska społecznego i jego wpływem na rozwój człowieka na różnych etapach jego życia[3]. Pedagogika społeczna podkreśla znaczący udział środowiska w kształtowaniu osobowości jednostki, stosując przy tym szerokie ramy jego ujęcia (środowisko rodzinne, szkolne, rówieśnicze, pracownicze, lokalne etc.).

Omówienie koncepcji dotyczących rozwoju rozpocznę jednak od przywołania teorii psychologicznych, a ściślej mówiąc, teorii z zakresu psychologii rozwojowej, obecnych i ważnych w pedagogicznej refleksji o rozwoju człowieka. Następnie przejdę do omówienia środowiskowych – społecznych uwarunkowań rozwoju, odwołując się przede wszystkim do ustaleń pedagogiki społecznej.