Читать книгу Terapia schematów w zaburzeniu osobowości typu borderline - Arnoud Arntz - Страница 9

Badania nad tradycyjnymi formami terapii psychoanalitycznej wykazały wysoki odsetek osób porzucających terapię (46–67%) i stosunkowo wysoki wskaźnik samobójstw. Z czterech badań podłużnych wynika, że około 10% pacjentów straciło życie wskutek samobójstwa popełnionego w czasie trwania terapii lub w ciągu 15 lat od jej zakończenia (Paris, 1993). Porównywalny odsetek samobójstw stwierdzono w populacji pacjentów z zaburzeniem osobowości typu borderline leczonych bez zastosowania psychoterapii (8–9% – Adams, Bernat i Luscher, 2001).

Pierwsze eksperymentalne badanie poświęcone terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zaburzenia osobowości typu borderline przeprowadziła Marsha Linehan ze współpracownikami (Linehan, Armstrong, Suarez, Allmon i Heard, 1991). Wprowadzili oni dialektyczną terapię behawioralną, która w porównaniu do zwyczajowo wówczas stosowanej terapii charakteryzowała się mniejszą liczbą przypadków porzucania leczenia, mniejszą liczbą hospitalizacji i większą redukcją zachowań samookaleczających i samobójczych. Pod względem innych mierników psychopatologii nie było istotnych różnic w porównaniu do grupy kontrolnej. Badania bez grupy kontrolnej nad skutecznością terapii poznawczej Becka również wykazały u pacjentów spadek ryzyka samobójstwa i objawów depresyjnych, a także zmniejszenie liczby objawów zaburzenia osobowości typu borderline (Arntz, 1999; Beck, 2002; Brown i in., 2004). Dodatkowo odsetek osób porzucających terapię w trakcie pierwszego roku jej trwania był niższy niż zwykle (około 9%).

Terapia schematów w formacie opracowanym przez Younga była badana w Holandii, gdzie porównywano ją do psychoterapii skoncentrowanej na przeniesieniu (transference focused therapy), metody psychodynamicznej rozwiniętej przez Ottona F. Kernberga i współpracowników (Giesen-Bloo i in., 2006). Badanie rozpoczęło się w 2000 roku i obejmowało trzyletnią terapię. Terapia schematów przyniosła lepsze rezultaty niż terapia skoncentrowana na przeniesieniu pod względem redukcji objawów zaburzenia osobowości typu borderline oraz innych aspektów psychopatologii, a także jakości życia. W badaniu kontrolnym przeprowadzonym cztery lata od rozpoczęcia terapii 52% pacjentów, którzy podjęli terapię schematów, wyleczyło się z zaburzenia osobowości typu borderline, a u ponad dwóch trzecich widać było znaczącą poprawę w postaci redukcji objawów zaburzenia. Te dane robią wrażenie, tym bardziej że z wyników nie usunięto przypadków porzucania terapii (nawet tych spowodowanych chorobą somatyczną).

Jednym z najbardziej przekonujących wyników jest fakt, że udało się złagodzić wszystkie problemy związane z zaburzeniem osobowości typu borderline, a nie tylko najbardziej spektakularne objawy, takie jak samookaleczanie. Co więcej, poprawiła się ogólna jakość życia pacjentów i znacząco wzrosła ich samoocena. W następstwie przeprowadzonej terapii nastąpiło znaczne złagodzenie wszystkich psychopatologicznych cech zaburzenia borderline, zarówno tych objawiających się na zewnątrz, jak i tych głębszych, związanych z osobowością. Podobne rezultaty stwierdzono w serii norweskich studiów przypadku. Z badań przeprowadzonych po terapii wynikało, że 50% osób badanych już nie spełniało kryteriów diagnozy zaburzenia osobowości typu borderline, a w przypadku 80% pacjentów można było stwierdzić, że odnieśli wyraźne korzyści z terapii (Nordahl i Nysaeter, 2005).

Terapia schematów to wymagające przedsięwzięcie, które trwa mniej więcej od półtora roku do czterech lat (a niekiedy nawet dłużej). Zaczyna się od dwóch sesji w tygodniu, w późniejszej fazie terapii częstotliwość można zredukować do jednego spotkania tygodniowo. Badania wskazują, że pomimo wysokich kosztów terapia schematów jest opłacalna. Z analizy opłacalności wynika, że była skuteczniejsza od terapii skoncentrowanej na przeniesieniu, a do tego kosztowała mniej. Co więcej, w porównaniu do terapii kontrolnej terapia schematów zmniejsza koszty społeczne zaburzenia osobowości typu borderline. Ostatecznie mamy więc redukcję kosztów, nawet jeżeli nakłady poniesione na przeprowadzenie tej terapii nie są małe (van Asselt i in., 2008). Terapia schematów przynosi pozytywne efekty, a przecież tak wiele osób z zaburzeniem borderline czeka na pomoc. W tej sytuacji udostępnienie tej formy terapii większej liczbie odbiorców wydaje się jak najbardziej pożądane.