Читать книгу Die dood van 'n goeie vrou - Chris Karsten - Страница 10

Ella sukkel om die vrolike, aantreklike Clara Heyns van die foto’s te versoen met die verrinneweerde gesig op die mat. Behalwe vir die twee indicator pins in haar oë het haar aanvaller haar nie uiterlik geskend nie; die rinnewasie is te wyte aan die sterwensproses self. Dié is nooit mooi nie. Haar oë is omraam deur perserige, dun vliese en ’n droë bloederigheid, asof sy trane gehuil het. En dit lyk kompleet of die duimspykers bedoel was om haar oë in hulle kasse op plek te hou terwyl sy verwurg is. Haar gesig is opgeswel en Ella merk dieselfde donker purper vel van versamelde suurstofarme bloed as aan haar hande en voete. Van die drukking aan haar nek is ook haar ore en neusgate gekoek met droë bloed. Oor haar lippe is ’n strook kleefband wat by een mondhoek opkrul waar ’n kors bloed en vomeersel gevorm het. Die serp is so styf vasgetrek dat dit skerp onder haar ken in die sagte vel van haar keel inkerf.

“Gee my tas en stoel daar, seblief … Hei, Ella!”

Sy skrik op van die groteske gesig, kyk na dok Koster.

“My tas en stoel.” Dan sagter: “Is jy oukei?”

Sy knik, vertrou nie haar stem nie, maar het ’n behoefte om te weet of Clara Heyns gely het, dis vir haar skielik belangrik.

Sy waag dit hees: “Dok, daardie duimspykers … was dit voor sy dood is, of is dit eers nadoods ingedruk?”

“Net die outopsie sal met sekerheid kan sê.”

Die antwoord sal ook baie verklaar van haar moordenaar se sieklike gees. Iemand wat duimspykers in sy slagoffer se oë indruk terwyl sy nog lewe, teenoor iemand wat dit doen nadat sy al dood is. Daar’s ’n groot verskil.

“Hierdie kneusings aan haar boarms lyk na vingermerke,” sê Dok.

“Sy’t teruggeveg,” sê Ella, asof trots op Clara Heyns se dapperheid. “Haar aanvaller het haar probeer beteuel, en toe hy dit nie kan regkry nie, het hy haar met daardie swaar glasbak geslaan. Tyd van dood, as jy moet skat, Dok? Ek weet jy bespiegel nie, maar help my, gee my ’n idee.”

“Ná middernag. Ek dink die outopsie sal dit bevestig.” Die japon het oopgeval. “Broekie lyk versteur, maar kan van die worsteling ook wees. Of erger,” sê hy. “En sy’t ’n frokkie aan.”

Hy druk op die dye, maag, bors om lykstyfheid te toets.

“Kamisool,” sê Ella.

“Ja, dis die naam. Jy kan dit later by haar man bevestig, maar miskien is dit mevrou Heyns se slaapdrag, broekie en kamisool.” Hy vou die japon kuis oor haar toe, kyk om stoep toe vir sy twee wagtende, stilswyende lykhuisdieners. “Bind die sakkies om haar hande en vat haar weg.” En aan Ella: “Kom Maandagoggend nege-uur vir die outopsie. Ek doen intussen die SAECK-toets.”

Dis wat sy nou boonop vrees, die uitslag van die Sexual Assault Examination Crime Kit. Aan watse verskriklike ánder dinge is die arme Clara Heyns alles laas nag onderwerp?

Sy voel die kolonel se groot hand aan haar elmboog. “Gaan skep ’n slag vars lug. En trek sommer daai bloemen oorpak uit, ek vrek van die hitte vir jou part.”

Op die stoep pluk sy die mus van haar kop af, kam haar vingers deur natterige kort hare, trek die pak uit en smyt dit op die patiotafel.

“Ons is klaar met haar kantoor,” sê Jimmy. “Over to you.”

“Oukei, dankie.” Sy stap van die stoep af, haar T-hemp klam van die sweet, en gaan staan by die visdam na die koi en kyk, haar gedagtes hinkend tussen Clara Heyns en Lou Pepler. Maar eintlik wil sy nie nou aan een van hulle dink nie. Moet haar kop eers leegmaak en afstof en uitvee en lug gee voor sy hulle weer kalm en ordelik kan toelaat om terug te kom.

Sy word weer bewus van kolonel Sauls langs haar. “Enige idees?”

Sy skud haar kop. Vir idees is sy ook nog nie reg nie, te veel los flardes sonder verbande en verklarings, soos … en sy spreek dit hardop uit om die geldigheid te probeer toets: “Adam Jonker sê die skuifdeur was op ’n skreef oop. Die aanvaller kon daar ingekom het. Maar hoe het hy oor die hoë muur om die erf ingekom?”

“Dalk gevlieg, soos sy en die dooie mynah daar op die stoep.”

Sy wonder of dit ’n poging tot ’n grappie is om die somberheid te probeer verlig.

“Sersant Stalmeester loop al by bure en uitvra oor nagtelike besoekers,” sê hy. “En Fred … luitenant Lange kom ook help sodra hy klaar is by die veearts. Op sy laaste bene. Sy ou hond, nie Fred nie. Goed, spring aan die werk, warrant!”

Sy kyk die kolonel agterna, dankbaar dat hy haar nie op ’n Saterdag alleen los met ’n moordondersoek nie, dat hy Stallie en Fred opgekommandeer het, al sou dit ou suurgat Fred nie erg beïndruk nie.

Sy kry lewe, gaan vra ’n ziploc-sak by een van die forensiese manne, en kry die mynah, intussen uit die pad geskop agter een van die twee potte in. Die lyf stokstyf toe sy dit met ’n lateks-hand in die plastieksak laat val en die sak verseël. In die kombuis kry sy in ’n groentelaai van die yskas plek vir die voëlkarkas tot sy vanaand huis toe gaan.

Die massiewe dubbeldeur-yskas van vlekvrye staal, die graniet van die kombuis se werkoppervlakke – alles net die beste. Duidelik draai die Heynse nie sente om nie. Wat sou meneer Heyns doen wanneer hy nie diere doodskiet nie? Van die kombuis af stap sy voorportaal toe waar Clara Heyns haar mooi, groot huis skaars ’n halfuur terug die laaste keer verlaat het, op ’n draagbaar in ’n groen lyksak.

Nie eintlik ’n portaal nie, eerder ’n ruim foyer, Persiese mat, antieke kapstok, antieke penanttafeltjie met droë rangskikking, teen die muur ’n skildery van drie kleurryke kopdoekvroue teen ’n rokerige township-agtergrond. Koloane, is dit onderteken.

Uit die foyer, net regs van die voordeur, is Clara se kantoor. In dié deur staan Ella nou eers die vertrek en beskou, doodgewoon en prakties, selfs onpersoonlik. Die blindings voor die venster is toegetrek en op die lessenaar is die staanlig aan. Dit sê Clara Heyns is laas nag in ’n stadium hier by haar lessenaar onderbreek, net tydelik, want sy het verwag om terug te kom.

En sy is nie onsag onderbreek nie. Afgesien van die tekens van vingerafdrukpoeier is daar geen versteurings nie – geen laaie is oopgepluk, geen papiere lê verstrooi nie. Die kantoor is net so ordelik as die res van die huis.

Dis nie hoe gewelddadige inbrekers ’n vertrek agterlaat nie. Hulle werkwyse is net so chaoties as die barbaarse impulse wat hulle dryf. Watter inbreker sal daardie skootrekenaar net so los, en die iPhone en iPad, alles so oop en bloot?

Dis ’n moderne L-vormige lessenaar met ’n draaistoel. Oor die stoelrug hang ’n handsak. Die skootrekenaar staan op die kort been van die L, die skerm opgeslaan en donker, maar blou en rooi liggies wys dit slaap net, langsaan ’n boks Kleenex en ’n stapeltjie lêers. Op die lang L-been is die staanlig, ’n foto van haar twee seuns, twee aanknip-oorringe met blou steentjies, die sel, tablet, skryfgoed, dagboek, fyn porseleinkoppie met teereste en ’n landlynfoon met knippende rooi oog.

Die boodskappe moet eers wag. Sy trek die laaie oop. Dit bevat gewone skryfbehoeftes, A4-pak vir die drukker, lap met botteltjie blou Screen Cleaner, sakrekenaar, kabels vir elektroniese toestelle, oorfone. En in die onderste laai ’n plastieksak met ’n Sony PS4 nog in sy boks en ’n kwitansie vir ’n kontanttransaksie van R5 499,90 van The Gaming Spot, Central Road, Fordsburg. Die kwitansie is gedateer 2 Desember. Gister se datum. Is die PlayStation ’n Kersgeskenk vir een van haar seuns?

Oorkant die lessenaar is gastestoele, teen ’n muur ’n boekrak met Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5; Life Skills for Autistic Children; Gestalt Therapy: History, Theory, and Practice; The Art of Helping; Psychotherapy in a Cultural Context; A Person-centered Approach to Therapy …

Langs die venster twee liasseerkabinette, bokant hulle geraamde sertifikate en aanprysings, almal uitgereik of opgedra aan Clara Heyns: graadsertifikate; lidmaatskap van VOG (Vroue-Ondersteuningsgroep); toekenning van Abantwana abakhusekile – For your unselfish devotion to children in need; toekenning van die Centre for New Beginnings – For your inspirational service in the fight against drug addiction. Ook foto’s van Clara Heyns saam met verskeie jonger en ouer vroue, almal erg vernaam uitgedos.

Ella trek die blindings oop en kyk uit op die klein voortuin se grasperk en struike, en op die tuinpaadjie tot by die voorhek waar Adam Jonker se bromponie gestaan het. Goeie uitsig op besoekers. Maar die voorhek in die grensmuur is nou toe, met waarskynlik ’n wag buite en ’n fluisterende, skinderende samedromming op die sypaadjies.

Clara Heyns se draaistoel van chroom en swart leer gee sag mee toe sy gaan sit. Gemaklik, nóg diep uitgesit, nóg so hard soos haar eie staatsdiensstoel. Waarvoor sy spesiaal ’n kussing van digte spons gaan koop het omdat haar boude gou seer gesit raak, so sonder skokbrekervetjies.

Sy begin die handsak uitpak. Aan die begin het sy erg skuldig gevoel oor die gesnuffel in ’n dooie se intieme sake, maar dit het sy intussen leer regverdig: dis nie voyeuristies nie, dis vir ’n goeie doel, sy soek tog leidrade sodat geregtigheid kan geskied, juis sodat die slagoffer se dood vergeld kan word. Want dis die ánder aaklige ding van die dood: jy’s so uitgelewer, so ontneem van jou privaatheid, so weerloos teen vreemde oë en hande wat jou persoonlike besittings beloer en jou diepste geheime priem, jou intiemste liggaamsdele betas, tot selfs binne-in jou liggaam.

Dis hoekom sy haar altyd voorneem, elke keer met só ’n slagoffer, om te sorg dat haar eie sake in orde is, dat haar eie geheime opgeruim is, dat daar niks rondlê wat ook in die dood ’n verleentheid vir haar kan wees nie; dat haar voete as’t ware altyd gewas is, soos haar ma haar as kind gemaan het.

Sy pak Clara Heyns se persoonlike, daaglikse lewe op die lessenaar uit: bossie sleutels, snesies, lipstif, borsel, deodorant, sonbril, hoofpynpille, beursie. Sy maak die beursie oop en krap dieper in haar private lewe: krediet- en debietkaarte, tjekboek, kontant, ID, rybewys, afspraakkaartjies van ’n ginekoloog en optometris.

Die iPhone is, soos die rekenaar, ook steeds aangeskakel, maar die battery is byna afgeloop. Sy kry die laaier langs die rekenaar, konnekteer dit aan die sel. Gelukkig is daar geen sperkode nie. Sy soek die lys onlangse oproepe, ignoreer eers die gemistes.

Die eerste naam is ADAM. Haar oproep na sy nommer was Vrydag 17:14. Dit klop; hy het gesê sy het gistermiddag net ná vyf gebel.

Ella wonder oor meneer Heyns se voornaam, grou opnuut in die lessenaar se laaie en kry pos. ’n Rekening, dis wat sy soek, soos dié een van die Johannesburgse munisipaliteit aan Mr & Mrs Tom Heyns.

Maar dit sal onvanpas en bietjie hardvogtig wees as ’n wildvreemde stem hom skielik bel en sê: Jou vrou is verwurg, kom huis toe. Die regte optrede is om ’n familielid of familievriend te kry om hom te bel. Die fatsoenlikste is dat so iemand persoonlik Sun City toe ry om hom te gaan bystaan en terug te vergesel en te ondersteun. Maar waar kry sy familie of vriende? Sal die bure weet?

Sy bel vir Stallie.

“Hoe voel jou kop?” vra hy. “Dog dis jou af naweek.”

“Dog ook so,” sê sy. “Wat kry jy?”

“Sover niks, niemand het niks gesien nie, jy’s te haastig.”

“Vra oor familie, dis wat ek nou eers soek.”

Dan begin sy met die oproepe wat Clara Heyns Vrydag gemaak en ontvang het. Tegniese Dienste sal later die hele oproepgeskiedenis van die iPhone ontleed en volledige selfoonstate bekom. Intussen hoop sy op ’n spoor uit al Vrydag se oproepe, nommers, boodskappe en teksgesprekke op SMS en WhatsApp, of watter app Clara Heyns ook al gebruik vir haar instant messaging.

Maar ’n uur later is sy teleurgesteld. Dit blyk dat Clara, soos sy, nie ’n groot app-gebruiker is nie. As sy ’n kitsgeselser is, gesels sy sommer direk oor die foon.

Sy bekyk die lysie van Vrydagaand se laaste paar oproepe en boodskappe van en na die iPhone:

18:42 – Sy bel Tom, waarskynlik by Sun City.

19:11 – Sy bel ’n landlynnommer met kode 014.

21:09 – Sy kry ’n oproep van ene Max.

21:36 – Sy kry ’n SMS van Tom: Wens jy was hier. XXX.

21:38 – Sy stuur ’n SMS aan Tom: Ek wens ook so. Mis jou. XXX.

Vanoggend se misgeloopte oproepe is:

07:31: Van Tom. Hy los nie ’n boodskap nie.

07:42: Van die 014-nommer. ’n Jong seun se stem: “Mamma, ons gaan vandag saam met Oupa dam toe. Ons gaan bokke kyk.”

07:50: Dieselfde 014-nommer, dieselfde jong stem: “Dis ek wat gebel het. Alwyn. Baai.”

09:06: Van Tom en weer nie ’n boodskap nie. (Dis min of meer die tyd toe Adam Jonker agterdogtig begin raak het oor die oop skuifdeur, en ’n rooikop haar arms om Lou Pepler se dêm nek gesit het.)

10:16: Van ene Babs: “Gaan ons nog kwekery toe?” (Min of meer die tyd toe sy op die stoep met Adam Jonker gesels het.)

Op die landlyn is drie boodskappe, almal vanoggend gelos:

Die eerste is weer ’n seunstem, maar ouer as Alwyn s’n: “Mamma, antwoord jou sel! Ons kuier nog lekker. Ouma stuur groete. Baai. Alwyn het ook al gebel. Baai. Dis ek, Tommy.”

Die tweede is ’n vrou: “Haai, weer ek. Gisteraand vergeet om te vra: gaan ons vandag nog kwekery toe? Laat weet.”

Die derde en laaste is die stem van ’n man: “Die konferensie begin nou. Ek probeer later weer jou sel.”

Dus, gisteraand omstreeks halftien het Clara Heyns nog geleef, en sy het waarskynlik hier by haar lessenaar gesit en werk, haar sel byderhand om ’n laaste Mis jou met soentjies aan haar man te stuur. Later is sy uit, sonder om haar sel, rekenaar of staanlig af te skakel. Miskien om gou na iets op TV te gaan kyk, sommer ook vlugtig deur die koerant te blaai, dalk om die ketel te gaan aansit vir nog tee, ’n laataand-snoepie te gaan soek.

Was sy toe al klaar gebad?

Wat sy ook al gaan doen het, die enigste afleiding is dat sy van plan was om na haar kantoor terug te kom.

Maar sy het nie, en omstreeks middernag was sy dood.

Wat hét alles in daardie verskriklike twee ure tussen tien en twaalf gebeur? Belangriker: Wié het dit aan haar gedoen? En hoekom?

Sy raak nou verdiep in die e-posse, maar dié lyk almal werkverwant, meestal reëlings vir vergaderings en afsprake wat bevestig word – Clara Heyns had ’n bedrywige lewe.

Later kyk sy op toe Jimmy in die deur verskyn. Sy merk dis al halfdrie.

“Iets gekry?” vra hy.

“Nee, en julle – dalk die naam van haar moordenaar, met haar vinger in haar eie bloed geskryf terwyl sy haar laaste asem uitblaas?”

Hy grinnik. “Jy kyk te veel TV.”

“Kyk nie moord en doodslag nie.” Eintlik kyk sy net na ligte goed, romanties en lig, romkoms, sy wil hardop giggel terwyl sy kyk. Partykeer kan daar maar ’n traan ook val. Niks fout met ’n traan wat af en toe oor ’n wang biggel nie. Solank dit ’n gelukkige einde het; ’n gelukkige einde is ononderhandelbaar.

“Ons is klaar met die woonkamer en eetkamer,” sê Jimmy. “Daar’s tekens dat die vlerke op die eettafel gelê het. Ons is nou in die kombuis en formele sitkamer besig, môre en Maandag is dit die slaapkamers.”

“Lyk nie toevallig nie, nè? Sy’t hom geken en ingelaat. Toe loop dinge skeef. Die aanvaller sou tog nie sy eie laken saamgebring het nie. Ook nie die vlerke nie.”

“In die slaapkamers lyk alles normaal. Die doel was beslis nie roof nie – daar lê juweliersware op haar spieëlkas. Al wat ek uit plek kon sien, was by die linnekas. Die deur is nie op knip nie.”

“Dis waar hy die laken gaan soek het. Maar hoekom haar so mooi bedek?”

Teorieë is logies onvermydelik, maar Ella probeer dit so vroeg in ’n ondersoek eers vermy, wil haar eerder deur leidrade en bewyse laat lei. En die vroeë leidrade begin ’n spoor wys, hopelik nie ’n dwaalspoor nie.

Dan tref dit haar: Forensies is in die kombuis.

“Jimmy, die voël in die yskas, dis myne.”

“Die mynah? Vir wat?”

Sy trek ’n skouer op. “Ek weet nie, sommer net.”

Hy grinnik. “Ella Neser se berugte intuïsie. Jy weet ’n sesde sintuig is onwetenskaplik, nè?”

“Miskien is ek paranormaal, selfs heldersiende – maak ’n afspraak as jy wil hê ek moet iets vir jou voorspel.”

Jimmy sê met sy oë op die venster: “Hier kom Stallie nou. Sien jou later.”

Sy beskou Stallie in die deur, vandag terug in sy sersant-figurasie, prim en proper gestroop van laas nag se gejelde hare, ring in die oor, stywe boudjies in stywe blink broekie, belle of the ball.

Sy lig haar wenkbroue. “Ten minste kon jy jou roes lê en afslaap. Enigiets oor ’n nagtelike besoeker?”

“Sover het niemand iets gesien nie en niemand is besonder hegte vriende met hulle nie.”

“Dis oukei, ek dink ek het die naam van ’n vriendin gekry.” Dit hinder haar dat Tom Heyns nog nie in kennis gestel is nie. Die arme man het vanoggend al twee keer vergeefs gebel, min wetend van die tragedie wat sy gesin getref het. “Het jy vir Fred gesien, of is hy steeds –”

“Hy’s klaar met die veearts, ek het hom in die straat raakgeloop, besig met die ongelyke nommers.”

Sy’s skielik honger, nog g’n nat of droog oor die lippe sedert haar jogurtbrekfis nie. “Wat van iets te ete, Stallie?”

“Wat soek jy?”

“Slaptjips. En moenie skaam wees met die sout en asyn nie.”

Sy bel vir Babs, wat saam met Clara Heyns kwekery toe wou gaan.