Читать книгу Anderman se vrou - Chris Karsten - Страница 13

Augustus 2006

Petit-Cap, Quebec, Kanada

Vrydagoggend haal Serge Baribeau die #71-bus na die Le Vieux-winkelsentrum. Hier laat skeer hy eers sy kop poens en daarna sy baard, en staar na die spieël, haarloos vreemd vir homself ná al die harige jare. By Le Lenutier laat toets hy sy oë, besluit op ’n bril met klein raamlose lense, reken dit gee aan hom, met sy kaal kop en skoon gesig (tatoes bedek deur die moue van die nuwe windjekker), ’n intellektuele voorkoms. By die selfoonwinkel kry hy sonder probleme ’n Nokia en by Miss Bella eet hy ’n groot stuk bloederige steak met gebakte aartappels. Hierna sluit hy aan by die ÉconoFitness-gim en haal die bus terug na sy woonstel.

Hy is opgewonde oor sy reis. Die Vrydag daarna, op 1 September, moet hy hom vir werk gaan aanmeld. ’n Totaal nuwe ervaring. Wanneer laas het hy hom vir ’n werk aangemeld – ná skool toe hy drie kreefseisoene op een van ou Pat Dufresne se skuite gewerk het? Nou voëls beskerm, teen $12 per uur. Fokken hel!

Serge gaan stort, vryf daarna sy kaal kop met lyfroom in en betrag dit opnuut in die spieël. Sal hy ook ’n tatoe vir sy kopvel kry, om sy metamorfose te vier? Nee. Hy vryf ook room aan sy gespierde lyf, bet sy wange met naskeer, bespuit sy oksels, trek van sy nuwe klere aan en voel inderdaad weergebore. Hy hou van Serge Baribeau, Serge voel en lyk skoon en vars. Aimé Simard is besmet, onheelbaar, en dit is goed dat dié verdwyn het, asof in die lug opgeraap.

Stiptelik agtuur bel hy Monsieur Bastien. Sy pokgesig-hanteerder het ’n paar roetinevrae:

Gedra jy jou soos ’n wetsgehoorsame burger?

Ja.

Is dit moeilik?

Is wat moeilik?

Om jou soos ’n wetsgehoorsame burger te gedra.

Nee.

Het jy sedert jou vrylating alkohol of dwelms gebruik?

Nee.

Nie eens een bier nie?

Nee.

Nie eens een joint nie?

Nee.

Kan ek ’n paramedikus stuur om jou bloed en urine te toets?

Ja.

Het jy al begin werk?

Nee, op my papiere, dié wat jy vir my gegee het, begin ek eers op 1 September.

Moenie laat wees nie.

Is dit ’n vraag?

Het jy al die dokumente gelees?

Ja.

Ook Serge Baribeau se biografiese agtergrond en familiegeskiedenis?

Ja.

Het jy vrae?

Ja. Hoekom Thetford Mines?

Ry en gaan kyk, sodat jy dit kan beskryf as jy oor jou geboorteplek uitgevra word.

Maar hoekom daardie plek … asbeshoofstad van die wêreld?

Dis waar Serge Baribeau gebore is.

Ja, dit het hy gelees – dit is waar Serge se oupa en sy pa in die oopgroef-asbesmyne gewerk het, waar ook Serge in die laaste oorblywende asbesmyn gewerk het, tot hy 2004 by die myn weg is. Besluit het dáár is geen toekoms nie, die enigste toekoms in asbes is mesotelioom, en ’n kankerdood soos sy oupa en sy pa soek hy nie. Kry werk by Wildlife Canada, in die Frontenac-park, vars lug in sy longe pleks van asbesvesel. Dit is hoekom Serge die oorplasing na Couvée-eiland se voëls gekry het, hy wou stad toe kom, ’n slag tussen mense leef, moeg vir die platteland, vir myners en bome.

Hy sluit die gesprek af sonder om Monsieur Bastien in te lig dat hy ’n reis gaan onderneem.

Ná die oproep haal hy weer ’n bus, nou in ’n westelike rigting met die Jacques Cartier-brug oor die Sint Lawrence na Montreal, verruil die bus vir ’n kort rit in die Metro tot by Beaudry-stasie, en stap ’n blok tot by die Saloon in die hart van Le Village, beter bekend as Gay Village. Hy is ’n sterk man, fiks met ’n groot eetlus, benodig baie proteïen. Ná sy ete drink hy tydsaam koffie. Kwart voor elf die aand betaal hy kontant, los ’n stewige fooitjie vir Paul, die mooi kelner met die stywe boudjies wat hom so vriendelik bedien het, en stap in Ste-Catherine na die nagklub Mado Cabaret Spectacles, betyds vir die nag se hoogtepunt, Mado Lamotte se drag queen show.

* * *

Saterdagmiddag, met ’n duffelsak oor die skouer, gaan kry Serge by Eazy Rentals die Toyota Corolla wat hy vir ses dae bespreek het. Hy sal dit in die loop van Donderdag 31 Augustus terugbesorg, betyds vir sy eerste dag by die werk en betyds vir die Vrydagaand se oproep na pokgesig-Bastien.

Hy ry met die Transkanadahoofweg van Montreal na Quebec City. Daarvandaan die lang skof van agt ure al langs die suidelike oewer van die Sint Lawrence.

Petit-Cap, geboorteplek van Aimé Simard. Aimé en sy pa en oupa en al die voorsate van wie hy uit vertellings te hore gekom het. Hier het hulle almal op die see groot- en oud geword, nie in asbesmyne soos die Baribeaus nie. Wanneer die ouer een afsterf, het die jonger een die skuit en kreeflisensie geërf. Dit is die gebruik, nog steeds. Maar toe die fratsgolf sy pa daardie onstuimige winternag in Desember 1978 van die skuit afpluk en die diepte invat, het Aimé besluit hy wil nie sy pa se skuit en lisensie erf nie. Hy sal op ou Pat se skuit gaan werk om sy ma en sibbes aan die lewe te hou, en buite kreefseisoen in die visfabriek in Gaspé. Maar die oomblik as ’n ander werk of kans hom voordoen, maak hy gat skoon.

Naweke, om al die gate te help toestop, kry hy werk as algemene pispaal in die Boni-Soir Dépanneur op Roete 132 net buite Gaspé. Maar in Julie ’81 vang hulle hom oor die driehonderd dollar wat hy uit die dep se geldlaai geleen het. Sy ma was siek en daar was nie geld vir al die medisynes nie. Wat moes hy doen – met gevoude hande kyk hoe sy ma krepeer en doodgaan?

Hulle vat hom hof toe vir diefstal. Die boete kan hy nie betaal nie en hy gaan sit vir ’n maand, deel ’n sel met ’n skinhead wat ’n immigrant uit Haiti ’n paar snotklappe gegee het. Aanranding met die doel om ernstig te beseer. Die skinhead moet vir ses maande sit om af te koel en te besin oor sy rassistiese lewensuitkyk. Hy vertel hy’s ’n biker en hy vertel hoe baie geld hulle maak. Hy beduie ook waar hulle klubhuis is, sou Aimé ooit besluit om by ’n biker club aan te sluit. Aimé word ontslaan, besluit fok julle almal, vat die pad Montreal toe, en gaan maak ’n oorlas van homself by die klubhuis van die Schwarze Schar bikers in Pointe-aux-Trembles. Spul wit nieu-Nazi-rassiste. Maar Biff Hamel leer hom die fynere punte om vinnig geld te maak. Hy begin klein met die koop en verkoop van marijuana, nogtans ’n winsgewender aktiwiteit as om gekleurde immigrante rond te klap. Aimé word ook onderrig in die soms dodelike binnewerkings van die eenpersenters – die persentasie motorfietsryers wat buite die wet leef, en aan klubs behoort soos die SS, Popeyes, Devil’s Disciples, Satan’s Choice, Bandidos, Pagans, Death Riders, Outlaws, Warlocks, Gypsy Jokers, Mongols, Hells Angels.

Serge slaap die Saterdagaand in ’n B&B in Rivière-du-Loup, so halfpad na sy bestemming. Ná ’n goeie brekfis behoort hy die volgende dag so tweeuur op Petit-Cap aan te kom. Moet ook padkos by ’n dépanneur gaan koop, wil nie op Petit-Cap sy gesig by te veel plekke gaan wys nie. Al twyfel hy of iemand hom ná al die jare, en met ’n nuwe voorkoms, sal herken. Maar tog.

Teen 1985 veg en moor lede van 350 motorfietsbendes mekaar vir ’n sny van Quebec en veral Montreal se misdaadkoek. Quebec se onderwêreld word tot “Rooi Sone” verklaar en selfs die Italiaanse Mafia se berugte hitmen is skrikkerig om gesig te wys in Montreal.

Aimé Simard kry sy vuurdoop in Maart van daardie jaar: Hy word aangewys as een van die skieters wat in die Hells Angels se klubhuis in Lennoxville van vyf belhamels van ’n groep afvallige Hells Angels ontslae moet raak.

Drie maande later vang ’n hengelaar in die Sint Lawrence ’n stuk van ’n ontbindende kadawer. Dit word uiteindelik as dié van een van die belhamels geïdentifiseer. Polisieduikers soek dae en kry al vyf slagoffers op die bodem, ook ’n geraamte wat aan DNS uitgeken word as dié van Berthe Desjardins, eens ’n minnares van ’n ander Hells Angel. Daar was baie stories dat Berthe se bek gesnoer moes word omdat sy glo ’n polisie-informant was, daar was ook baie stories dat Aimé Simard haar gesnoer en as viskos gaan dump het. Baie stories, geen bewyse nie.

Die slagting in die klubhuis laat Aimé voel hy het uiteindelik sy werklike nering gevind: fixer en hitman. Dit is wat hy wil doen. Hy wil op sy Harley ry en fix en hit.

Serge draai links uit Boulevard Renard af water se kant toe, na die Golf van Sint Lawrence waar die Noormanne die eerste seevarende besoekers was toe hulle in die elfde eeu hier by die monding ingevaar het, eeue later gevolg deur Cabot, Cartier, Baskiese walvisjagters, De Champlain, Cook, en honderdduisende desperate Iere wat in 1847 die hongersnood van die aartappelpes in hulle land probeer ontvlug het.

Die huis wat hy soek, is steeds eenkant. Hy het in Oktober 1991 sy ma, Sophie, hier kom begrawe. Lore was die enigste ander familielid op die begrafnis, maar ook sy jongste sus kon nie wag om weer die stof van die plek van haar voete af te skud nie. Ná die begrafnis het hy die agterstallige belastings op die vervalle huisie gaan betaal en oorweeg of hy dit moet verkoop. Nie een van sy sibbe sou ooit terugkom nie, wat doen hý daarmee? Maar wat sou hy kry as hy sou verkoop? Fokôl. Hy kry ’n huurder.

In 1994, op vlug voor die polisie, is hy terug en laat die huurder ’n nuwe kontrak teken: bly verniet, betaal net gereeld die erfbelasting en water en ligte. En onderhou die plek, verf buite, die soutweer is hel op mure.

Dit was die laaste keer dat hy in sy ouerhuis en geboortedorp was.

Ses maande voor sy ontslag spoor die balju hom in Archambault op; nie eens in ’n fokken tronk is jy veilig nie! Met ’n dagvaarding vir $13 923.60 se skuld aan agterstallige munisipale belasting en dienste. Hy stuur sy prokureur Petit-Cap toe om die huurders te gaan uitskop en die skuld te betaal en ’n kontrakteur aan te stel om herstelwerk te doen, dak en mure en deure en vensters te inspekteer en te vervang indien nodig, en die hele huis buite oor te verf. Die ou skuur moet hy los, dié wou al vyftien jaar terug intuimel, hy sal dit sloop wanneer hy vry en reg is om terug te gaan Petit-Cap toe. Sy prokureur weet van beter as om ooit te probeer vis na Aimé Simard se skynbaar onuitputbare bron van inkomste.

Serge sit lank in die kar na sy eertydse ouerhuis en staar. Veral na die vensters bo in die mansardedak. Die een links, dit was sy ouers se slaapkamer. Regs was Emily en Lore se kamer, agter hulle het hy ’n kamer met Guy en Denis gedeel. Waar sy broers en susters is, weet hy nie. Op sy ma se begrafnis het Lore gesê sy is getroud en bly nou in Mississauga, Ontario. Sy dink Emily is in Vancouver, maar het ses, sewe jaar laas iets van haar gehoor. Van die tweeling weet sy niks, maar Emily het een keer gesê sy het gehoor Guy en Denis is in Seattle. Maar dit is lank terug, hulle kan op enige plek wees, of op geen plek meer nie.

Serge klim uit. Uit die bagasiebak haal hy ’n groterige jagmes en ’n flits, klop aan sy sakke om seker te maak dat hy die huissleutels het, en sluit die Corolla. Hy beskou weer die leë huis. Lyk darem nie of iemand kom plak het nie; sy prokureur sou ’n vertroueling aangesê het om ’n ogie te hou. En die buitemure lyk nog goed. Die tuin erg verwaarloos, maar so lyk dit vandat hy as kind kan onthou. Wie gee om vir ’n tuin as jy sukkel om jou en jou kinders se mae vol kos te kry en warm klere in die winter?

Hy stap om die huis, haal die sleutels uit en pas een in die agterdeur. Die deur piep skril oop op geroeste skarniere. Binne is dit skemerig, bedompig, muwwerig, stowwerig. Hy los die deur agter hom oop en stap deur die huis, sy voetstappe galmend op die krakende vloere. Die outydse stukkies meubels herleef ineens iewers in ’n ewe donker en muwwerige hoek van sy kop, die een wat gereserveer is vir jeugherinneringe. Daarvan is daar nie baie goeies nie en hy besoek daardie hoek selde. Op met die trappe. Hy slenter tydsaam deur al die vertrekke, steek hier vas, en daar, wanneer iets spesifieks opduik en aan sy geheue torring.

Buite is die seelug vars en die Golf van Sint Lawrence blou, amper sonder rimpeling. ’n Seldsame gesig, want hier waai die wind altyd, hier het die water altyd wit skuim. Hy stap so honderd meter na die skuur wat steeds skeef hang. Dit is waar sy pa sy bakkie in die winter gebêre het, waar hy sy kreeffuike gestapel het, sy vangnette en visgereedskap gebêre het, die dromme met diesel vir sy kreefskuit, al die toerusting wat ’n seevisserman benodig om ’n bestaan te kan maak.

Hy vroetel weer na ’n sleutel en trek een van die dubbeldeure oop. Binne lê nog kreeffuike en hulle merkboeie en ’n spul ou nette en buitebande en oliedromme en grawe en vurke en harke en ander gereedskap tussen geroeste ysters van onsekere doel. Hy aarsel ’n oomblik, gaan terug deur toe en kyk buite rond. Die skuur is afgesonder. Hy sien niemand, net die seemeeue wat in die lug duik en sweef en twee swart kraaie wat tussen die gras loop en pik. Hy trek die deur toe, laat sak ’n stutbalk wat verhoed dat die deure oopgemaak kan word, en gee sy oë kans om aan die nuwe donkerte gewoond te raak. Die ruite van die enkele klein venster is amper ondeursigtig van jare se aanpaksel van seelug en stof.

Hy stap na die hoek waar die ou verweerde kreeffuike tot byna teen die dak opgestapel is. Hy klim op, en begin hulle een vir een afpak. Dit is harde werk en later trek hy sy hemp uit en in die dowwe lig is daar ’n glinstering van druppels aan die tatoes wat saam met sy rollende spiere beweeg asof sy hele bolyf en rug ’n binnelewe van hulle eie het. Nadat hy uiteindelik omtrent die helfte van die fuike verplaas het, is die vloer naby die hoek oop. Dit is bedek met ou linoleum, bedoel om klam vrot aan die fuike te keer.

Hy lig ’n punt van ’n linoleumstrook op en trek dit versigtig van die vloer weg. Onder die stuk linoleum verskyn plaveisel van roustene. Hy klop-klop met die hef van sy mes op die bakstene. Dit klink solied. Al kloppend volg hy stelselmatig ’n ruitpatroon, sy kop effe skuins asof dit sy gehoor sal help. Dan hoor hy dit wel. Hy klop-klop weer op die steen. Klop-klop op die steen langsaan. Daar is ’n verskil in die klopgeluide, die een solied, die ander een effe hol. Hy druk die breë lem tussen twee stene in, wikkel dit los en lig die stene uit en pak hulle langsaan op ’n netjiese hopie. Hy is nie haastig nie. Onder die stene verskyn ’n vierkantige plank van lamelhout, so ’n meter by ’n meter. Nadat al die stene van die plank weg is, lig hy die plank op, skakel die flits aan en tuur agter die skerp lig in die donker gat af. Hy gaan lê op sy maag en strek ’n arm af, voel-voel en kry sy vingers om die tou. Die spiere in sy arm span en hy lig die sak aan die tou uit die gat. Die katoendoek is in rou lynolie gekook om dit waterdig te maak, en stewig vasgewoel met nylonbergklimtou.

Hy wikkel die seemansknope los en vou die oliekleed oop. Binne is ’n pak in dik swart plastiek met plastiese kleefband vasgebind. Hy sny die kleefband met sy jagmes los en vou die plastiekomhulsel oop. Vier stapels note. Ook ’n kleiner pakkie, apart in waterdigte plastiek en nog ’n stuk oliekleed toegebind. Hy hoef nie die note te tel nie, hy weet presies hoeveel daar is. Hy lig weer in die gat af, tevrede dat die ander sakke steeds veilig is. Hy beskou dit nie as buit nie, eerder aanwins, selfs beloning; ten minste kom dit hom toe as spoils of war vir al die werk wat hy gedoen het, teen groot opoffering en risiko vir sy persoon en vir sy oorlewing.

Hy maak die kleiner pak oop en gaan vlugtig die inhoud na. Persoonlike dokumente, alles in die naam van Aimé Simard, en ’n klein pistool, ’n Baby Glock, waarvan die reeksnommer met suur afgevreet is. Tevrede vou hy weer alles in die oliedoek toe, en bind dit opnuut, maar losserig, met die nylontou vas tot hy dit in sy duffelsak kan gaan bêre.

Daarna begin hy sy spore doodvee – eers weer die plank op sy plek, dan die stene, die linoleum, en die groot werk met die opstapeling van die fuike.

Hy eet die aand teen skemer in die kombuis die baguette met koue vleis wat hy van Rivière-du-Loup saamgebring het, en sluk dit met ’n liter melk af. En gaan slaap bo op die vloer van sy eertydse slaapkamer. Maandagoggend begin hy sy terugtog. Hy het baie tyd en besluit op ’n toerismeroete waarop hy drie aande kan oorslaap, een van hulle miskien tog op Thetford Mines, net ingeval Monsieur Bastien dit in sy kop kry om Serge oor sy mynagtergrond te toets.

Hy is gewoond aan harde tronkbeddens, selfs tronkvloere as slaapplek, en sukkel nie om aan die slaap te raak nie. En in daardie interim tussen wakker en slaap duik die Saloon se kelner met die stywe boudjies in sy taai, slaperige brein op.