Читать книгу Vlakwater - Ingrid Winterbach - Страница 5

DIE MEISIE KOM roep hom een oggend.

Daar’s ’n vark in die tuin, sê sy.

Saam staan hulle op die stoep daarna en kyk. ’n Groot, swart vark wat rustig wei. Net sowel hy het nog nie begin tuinmaak nie.

Waar dink sy kom dit vandaan? Waar sou dit by die erf ingekom het?

Sy weet nie. (Hoewel hy om een of ander rede dink sy weet, maar wil nie sê nie.)

Wil sy nie ’n foto neem nie, vir haar portefeulje?

Nee. Sy neem nie varke af nie. Varke is bad luck.

Sê wie?

Die mense waar sy vandaan kom.

Watse soort bad luck?

Dit kan sy nie sê nie. Enige soort.

Soos wát? hou hy vol.

Sy wil nie sê nie. Dis bad luck om oor bad luck te praat, sê sy.

Sy glo dit?

Sy gaan nie ’n kans vat nie.

Sy is vanoggend vir hom mooi, hierdie meisie met die welige hare en die sagte, teekleurige vel.

Hulle sê varke is baie intelligent, sê hy.

Die duiwel is ook slim, sê sy.

O ja, sê hy, en glo sy in die duiwel?

Sy sê niks, gee net ’n klein glimlaggie. (Hy vermoed sy is besig om met hom die gek te skeer.)

Later lê die vark in die skaduwee van ’n struik. Miskien ’n mooi ding om te skilder, maar hy is geen skilder van varke, of van mense nie. Die nuwe huis voel nog chaoties. Die sitkamer staan vol onuitgepakte bokse. Hy bly bewus van die vark in die tuin, in die skaduwee. Hy het nog nie gekyk waar dit moontlik iewers langs die heining ingekom het nie.

Laatoggend lui iemand die voordeurklokkie. ’n Man. Hy’t sy vark kom haal, hy sien hy lê hier in die tuin. Die man het ’n groot, oop, aantreklike gesig. Vriendelik. Vertrouend. Bruingebrand.

Hy’t nie geweet mens mag varke in ’n residensiële gebied aanhou nie, sê Niek.

Hy het ’n groot erf, hier bo, teen die hang, beduie hy met sy skouer.

“Marthinus Scheepers,” sê hy, en steek sy hand uit.

“Niek Steyn.”

Die man se handdruk is stewig. Moet dit seker wees, om varke in toom te hou.

“Kom ’n keer langs,” sê Marthinus, “kom ontmoet die ander varke.” (Hy gee ’n kort, opgewekte laggie.)

Daar’s iets aan die man. Die groot, harmonieus gebeitelde kop en gelaatstrekke. ’n Edel gesig. Het iets foutgegaan, vreet hy nou semels saam met die varke?

“Het die vark ’n naam?” vra Niek.

“President Burgers,” sê Marthinus. “Die voorste onder die varke. Werklik ’n leier. Werklik geroepe.”

“Ek sien,” sê Niek.

Man en vark vertrek. Byna naasbure. Hy sal moet gaan kyk. Iets aan die man, iets aan die vark. Albei iets superieurs aan hulle? Albei met die nobele hoofde en ’n liggaamlike welskapenheid.

*

Niek het onlangs die huis in Tamboerskloof gekoop. Hy werk nie hier nie, huur tydelik ’n ateljee in Observatory. Weg uit Stellenbosch, daardie hotbed van selftevredenheid; nuwe begin, nadat die verhouding met Isabel ten einde geloop het. Skaars is hy hier, of ’n meisie klop een oggend aan sy voordeur. Sy’t gehoor hy verhuur kamers. Waar’t sy dít gehoor? By die vrou by die galery. Hy’t nog net die móóntlikheid van verhuring genoem en hier staan daar reeds ’n potensiële huurder voor sy deur. Die meisie dra ’n swart fluweelbroek, verslete boots, ’n babablou fleece top wat lyk na ’n pajamatop. Haar hare krul wild in alle rigtings om haar kop asof sy pas op stowwerige paaie hierheen geryloop het. Haar oë is wákker. Haar naam is Charelle Koopman. Sy lyk nie veel ouer as twintig nie. Sy doen ’n kursus in fotografie by die Skiereiland Kunsakademie. Dis haar eerste jaar. Sy’s ernstig oor haar studies. Waar kom sy vandaan? vra hy. Van die Weskus, Veldenburg. Maar sy’s al van verlede jaar in die Kaap. Die volgende dag trek sy in die ruim agterste kamer in.

En nou staan daar skielik op ’n dag ’n man met ’n vark in sy voortuin. Sy pa en ’n susterskind van hom het indertyd saam ’n paar varke gekoop: Large Whites, as Niek reg onthou. Sy pa het in Johannesburg gewerk en die varke op sy suster se plaas in die Roossenekal-distrik laat aanhou. Iets het die varke oorgekom. Hy kan nie onthou wat nie. Die varke was groot en pragtig en sy pa het geesdriftig beduie hoe hoog hulle staan en hoe hulle blink van die vet en toe gebeur daar iets. Is daar enigiemand oor wat sal weet wat gebeur het? Daar moet iémand wees wat weet wat die varke oorgekom het.

Niek se suster en sy oudste broer sal nie weet nie, want hulle is wat hom betref write-offs. Sy suster is ’n hartsjirurg en sy vlieg deur die sale van een of ander akademiese hospitaal, spanne witgekledenes met kloppende harte op ys in steriele houers kort op haar hakke. Sy’t nie tyd vir varkherinnerings nie. Sy oudste broer is ’n tycoon. Well, good for him. Die verlede is ook nie deel van sy verwysingsveld nie. Die enigste een wat sou weet – sy ander broer, vyf jaar ouer as hy – het homself des moers gery op ’n motorfiets in Namibië. Diamante aan’t smokkel. (Wie sal ooit weet?) Sy held en tormenteerder. Niek is die jongste. Sieklike kind, almal dag hy’s vertraag. Hy het sy geheime lewe gehad, sy fantasie wat hom bloots gery het. Verskriklike nagmerries, visioene van die hel op teer leeftyd; Bosch gedroom voor hy sy werk ooit gesien het. Rondgeseil in die tuin op sy maag soos ’n slang of ’n slak op soek na iets wat hy nie op ooghoogte kon vind nie. Wat de hel, hy sou wurms vreet as dit moet. Sy suster het wel ’n sagte plek vir hom gehad; oudste broer soos ’n perd ooggeklap op pad na tycoon-skap. Dit laat Niek met smokkelaarbroer, sy held. Saam gerook, saam gedrink, saam porno mags gekyk en hy skaars ouer as tien, twaalf. Broer vee sy gat aan alles af en is onweerstaanbaar sjarmant op die koop toe. Hy het Niek laat teken. Alle posisies. Broer is die eerste een met waardering vir Niek se vaardigheid. Niek is ’n slow developer en eers toe almal ophou groei, skiet hy op. Asma, ringwurm en pokkies kon hom nie meer terughou nie. Eers wou hy ’n rugbyspeler word, toe ’n bomber pilot. Word ’n artist, sê sy broer. Painters is sissies, sê Niek. Broer wys vir hom ’n foto van Jackson Pollock energiek besig. Lyk dit vir jou na sissie-werk? (In die broer se oë tel dit ook in Pollock se guns dat hy homself op vier-en-veertig, dronk, des moers in ’n kar gery het.)

Donker vroue is vir Niek die mooiste, maar as dit by kattemaai kom, het hy altyd ’n voorkeur vir blondes gehad. Sterk kuite, bene éffens bak, gaping tussen die voortande. Uitdrukking iets tussen onnosel en jags. Om gotsnaam net nie wholesome blondes nie. Effens af, éffens slonsig en verloop. Die leë, dromerige blik op partytjies ná twaalf. Wat seks betref? Teen sy middel dertigs het hy al genoeg daarvan gehad om hom twee leeftye lank te hou. Tot en met sy kortstondige huwelik. En daarna, na sy mislukte huwelik, sy verhouding met Isabel die afgelope sewe jaar. Haar hare so wit soos vlas en haar vel heuningbruin in die somer. Swaar ooglede, ’n trae blik, ’n huiwerige glimlag. Haar rug en ledemate lank en smal, soos dié van ’n Sikladiese grafidool.

*

Toe hy die oggend sy motor uittrek op pad werk toe, kom hy Marthinus Scheepers op ’n oggendwandeling teë. Geen vark op sy hak nie.

Marthinus dra ’n soort Peruviaanse wolmus, ’n snazzy sweetpakbroek, vreemde boots en ’n helderkleurige windbreaker. Hy groet Niek hartlik. Kom maak vanaand ’n draai, sê hy, kom kyk ’n video saam met ons.

Die middag kry Niek ’n poskaart in sy posbus. Dis ’n afbeelding van El Greco se skildery van Vincenzo Anastagi.Die boodskap agterop lui: Enige ekstra eksemplare van Vlakwater? V.S.

V.S., nè?! Dit kan net Viktor Schoeman wees. ’n Suid-Afrikaanse posseël. Hier gepos dus. Dit voorspel niks goeds nie. Beteken dit Viktor is in die land? Wanneer het hulle mekaar laas gesien? (En dit geld trouens ook vir Blinky, en Chris Kestell, en Marlena?!) Het hy enige begeerte om weer met Viktor kontak op te neem? Nee. Die ekstra eksemplare van Vlakwater wat hy jare lank gestoor het, het hy laat verpulp toe hy niks meer van Viktor hoor nie. Hoekom sou hy met die skuld én die bokse boeke bly sit?

Goeie keuse van poskaart, Viktor, dink hy. Die El Greco is een van sy gunstelingskilderye. Hy het hierdie portret laas saam met Isabel in die Frick gesien, op hulle laaste, fatale reis saam, kort voor die einde van hulle verhouding, in November verlede jaar. Nie dat hý so geesdriftig was om die Frick te besoek nie (grotendeels uitgekuier met die Westerse skilderkuns), maar vir haar was dit ’n belade reis, ’n soort pelgrimstog dalk. En daar in die Frick het sy skielik haar ore toegedruk (waarom nie haar oë nie, het hy gewonder), in aller yl haar jas by die garderobe gaan afhaal, en weggehardloop (hy kan dit nie anders beskryf nie). Hy is agterna, die koue strate in, ’n yskoue wind (asof uit Siberië) op hulle wange en nat sneeu op die strate. Hy kon haar by ’n Oosterse museum en teehuis inlok, waar hy haar met ’n delikate sneeu-ertjie-en-garnaalsop en tee uit Japanse erdewerk-teepotjies tot bedaring kon bring. Daar het effens kleur in haar wange gekom. (Ek kan nie meer nie, het hy gedink, ek kán jou nie langer dra nie, dit verg te veel van my.) Sy het so opgevrolik dat sy later selfs uitgelate was, flankeerderig, maar die dag was vir hom bederf. Hy was stug; hy wou hom nie meer deur haar laat bekoor nie. Vergeef my, het sy gesê, ek weet nie wat met my aan die gang is nie.