31. Toksykologia substancji uzależniających – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek, Marta Napierała31.1. Podstawowe pojęcia i definicje – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.1.1. Farmakologiczno-biochemiczny mechanizm uzależnienia

31.2. Toksyczność dymu tytoniowego – Ewa Florek, Marta Napierała, Wojciech Piekoszewski

31.2.1. Historia tytoniu

31.2.2. Epidemiologia uzależnienia od tytoniu

31.2.3. Skład chemiczny dymu tytoniowego

31.2.4. Składniki kancerogenne dymu tytoniowego

31.2.5. Metabolizm nikotyny i kotyniny

31.2.6. Palenie tytoniu a ciąża

31.2.7. Konsekwencje zdrowotne palenia tytoniu

31.3. Toksykologiczne aspekty alkoholu etylowego – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.3.1. Informacje wstępne

31.3.2. Wchłanianie alkoholu

31.3.3. Dystrybucja alkoholu

31.3.4. Eliminacja alkoholu

31.3.5. Toksyczne działanie alkoholu

31.3.6. Cechy uzależnienia od alkoholu

31.3.7. Diagnostyka uzależnienia od alkoholu

31.3.8. Leczenie uzależnienia od alkoholu

31.4. Uzależniające środki psychodepresyjne – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.4.1. Informacje wstępne

31.4.2. Opioidy

31.5. Rozpuszczalniki (kleje) – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.5.1. Informacje wstępne

31.5.2. Toluen

31.5.3. Chlorowane węglowodory

31.6. Stymulanty – środki pobudzające OUN – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.6.1. Informacje wstępne

31.6.2. Amfetaminy

31.6.3. Kokaina

31.7. Halucynogeny – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.7.1. Informacje wstępne

31.7.2. Halucynogeny serotoninergiczne

31.7.3. Amfetaminy halucynogenne

31.7.4. Halucynogeny antycholinergiczne

31.7.5. Anestetyki dysocjacyjne halucynogenne

31.8. „Dopalacze” – Wojciech Piekoszewski, Ewa Florek

31.8.1. Informacje wstępne

31.8.2. Rośliny zaliczane do „dopalaczy”

Piśmiennictwo

32. Toksykologia pestycydów – Bartosz Wielgomas

32.1. Wstęp

32.2. Źródła ekspozycji dla człowieka

32.3. Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu i obrotem pestycydów w Polsce

32.4. Klasyfikacje pestycydów

32.5. charakterystyka pestycydów

32.5.1. Insektycydy

32.5.2. Herbicydy

32.5.3. Fungicydy

32.5.4. Repelenty

32.6. Rola pestycydów w ochronie zdrowia publicznego

32.7. Integrowana ochrona roślin

32.8. Ryzyko związane z pozostałościami pestycydów w żywności

32.9. Pestycydy stosowane w gospodarstwach domowych

Piśmiennictwo

33. Bojowe środki trujące – Krzysztof Ciszowski

33.1. Wstęp

33.2. Środki paralityczno-drgawkowe

33.3. Środki parzące (nekrozujące)

33.4. Środki ogólnotrujące

33.5. Środki duszące

33.6. Środki drażniące

33.7. Środki psychotoksyczne (psychomimetyczne)

33.8. Toksyny

Piśmiennictwo

Część V. TOKSYKOLOGIA STOSOWANA34. Toksykologia analityczna i analiza toksykologiczna – Kamil Jurowski, Ewa Gomółka, Mirosław Krośniak, Joanna Kasprzyk, Katarzyna Madej

34.1. Wstęp Kamil Jurowski

34.2. Główne cele analizy toksykologicznej – Kamil Jurowski

34.3. Ogólny tok postępowania w analizie toksykologicznej – Kamil Jurowski

34.4. Próbki biologiczne w toksykologii sądowo-lekarskiej i toksykologii klinicznej – Ewa Gomółka, Kamil Jurowski

34.4.1. Podstawowe pojęcia stosowane w analizie klinicznej/sądowej materiału biologicznego

34.4.2. Klasyfikacja próbek w toksykologii analitycznej

34.4.3. Charakterystyka najważniejszych próbek biologicznych

34.4.4. Pobieranie próbek w toksykologii analitycznej

34.4.5. Przechowywanie próbek w toksykologii analitycznej

34.4.6. Metody przygotowania próbek biologicznych

34.4.7. Kontrola jakości i zasady dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP) w badaniach próbek biologicznych

34.5. Najpopularniejsze techniki i metody stosowane w toksykologii analitycznej – Kamil Jurowski, Mirosław Krośniak, Joanna Kasprzyk, Katarzyna Madej, Ewa Gomółka

34.5.1. Techniki spektroskopowe – Kamil Jurowski, Mirosław Krośniak

34.5.2. Spektrometria mas

34.5.3. Techniki chromatograficzne i pokrewne – Katarzyna Madej

34.5.4. Techniki immunoenzymatyczne – Ewa Gomółka

Piśmiennictwo

35. Toksykologia kliniczna – Piotr Hydzik, Krzysztof Ciszowski, Dorota Szpak, Iwona Popiołek

35.1. Wstęp – Piotr Hydzik

35.2. Ośrodek informacji toksykologicznej – rola, funkcjonowanie, znaczenie i zadania – Piotr Hydzik

35.3. Toksydromy – zespoły specyficznych objawów klinicznych – Piotr Hydzik

35.3.1. Zebranie informacji dotyczących narażenia z uwzględnieniem danych toksykologicznych

35.3.2. Ponowna ocena kliniczna

35.3.3. Wdrożenie metod przyspieszających eliminację wchłoniętego ksenobiotyku

35.3.4. Przedłużona obserwacja

35.3.5. Rozpoznawanie toksydromów

35.4. Zatrucia lekami

35.4.1. Zatrucia lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi – Piotr Hydzik

35.4.2. Zatrucia lekami wpływającymi na ośrodkowy układ nerwowy – Krzysztof Ciszowski

35.4.3. Zatrucia lekami i innymi ksenobiotykami działającymi na układ krążenia – Dorota Szpak

35.5. Zatrucia substancjami psychoaktywnymi – Piotr Hydzik

35.6. Zatrucia wybranymi alkoholami – Piotr Hydzik

35.6.1. Zatrucia alkoholem etylowym

35.6.2. Ostre zatrucia izopropanolem

35.6.3. Ostre zatrucia metanolem i glikolem etylenowym

35.7. Zatrucia gazami duszącymi chemicznie – Krzysztof Ciszowski

35.7.1. Zatrucie tlenkiem węgla(II)

35.7.2. Zatrucie cyjankami

35.7.3. Zatrucia siarkowodorem

35.8. Zatrucia wybranymi metalami – Piotr Hydzik

35.8.1. Specyficzne efekty zatrucia metalami

35.8.2. Ołów

35.8.3. Rtęć

35.8.4. Kadm

35.9. Zatrucia środkami chemii gospodarczej, budowlanej i ogrodowej – Iwona Popiołek

35.9.1. Zatrucia środkami chemii gospodarczej/domowej

35.9.2. Zatrucia środkami chemii budowlanej

35.9.3. Zatrucia środkami chemii ogrodowej

35.10. Zatrucia truciznami pochodzenia naturalnego – Krzysztof Ciszowski

35.10.1. Zatrucia truciznami pochodzenia roślinnego

35.10.2. Zatrucia truciznami pochodzenia zwierzęcego

35.10.3. Zatrucia truciznami grzybowymi

Piśmiennictwo

36. Laboratoryjna toksykologia medyczna – Ewa Gomółka

36.1. Wstęp

36.2. Najważniejsze aspekty diagnostyki toksykologicznej

36.2.1. Faza przedanalityczna

36.2.2. Faza analityczna

36.2.3. Faza postanalityczna

36.3. Alkohole

36.3.1. Alkohol etylowy

36.3.2. Alkohole niespożywcze

36.4. Leki

36.4.1. Najważniejsze informacje

36.4.2. Terapia monitorowana

36.5. Narkotyki i nowe substancje psychoaktywne (NSP)

36.5.1. Najważniejsze informacje

36.5.2. Tabletka gwałtu

36.6. Toksyczne gazy

36.7. Związki methemoglobinotwórcze

36.8. Grzyby

36.9. Pestycydy

36.10. Metale

Piśmiennictwo

37. Toksykologia sądowa – Maria Kała, Wojciech Lechowicz, Piotr Adamowicz, Dariusz Zuba

37.1. Zarys historii toksykologii sądowej – Maria Kała

37.2. Rola i zadania toksykologii sądowej – Maria Kała

37.3. Rola i odpowiedzialność biegłego sądowego – Maria Kała

37.4. Toksykologia sądowo-lekarska – Maria Kała

37.4.1. Zakres działania

37.4.2. Materiał do badań w toksykologii sądowo-lekarskiej

37.4.3. Badania toksykologiczne dla celów sądowych

37.4.4. Metody analityczne w toksykologii sądowo-lekarskiej

37.4.5. Wymagania wobec metod stosowanych w laboratorium sądowym

37.4.6. Interpretacja wyników badań

37.5. Analityka toksykologiczna w laboratorium sądowym – Wojciech Lechowicz

37.5.1. Zagadnienia ogólne

37.5.2. Przygotowanie materiału

37.5.3. Metody separacyjne

37.5.4. Metody detekcji

37.5.5. Analiza danych i archiwizacja

37.6. Wybrane zagadnienia szczegółowej toksykologii sądowej

37.6.1. Nowe substancje psychoaktywne – Piotr Adamowicz

37.6.2. Substancje ułatwiające dokonanie przestępstwa – Piotr Adamowicz

37.6.3. Środki działające podobnie do alkoholu – Maria Kała

37.6.4. Alkohologia – Dariusz Zuba

Piśmiennictwo

38. Toksykoproteomika – Joanna Kasprzyk, Wojciech Piekoszewski

38.1. Wstęp

38.2. Biomarkery proteomiczne

38.3. Proteomika w toksykologii narządowej

38.4. Perspektywy toksykoproteomiki

38.5. Przyszłość proteomiki w badaniach toksykologicznych

Piśmiennictwo

39. Toksykologia i ocena bezpieczeństwa żywności i żywienia – Małgorzata Schlegel-Zawadzka

39.1. Wstęp

39.2. Autentyczność żywności a możliwość zafałszowania i zagrożenia dla zdrowia

39.3. Jakość zdrowotna świeżych warzyw i owoców. Potencjalne zagrożenie zdrowotne ze strony żywności świeżej, nieprzetworzonej i minimalnie przetworzonej

39.4. Bezpieczeństwo żywieniowe/żywnościowe

39.5. Bezpieczeństwo żywności

39.6. Kulturowe uwarunkowania bezpieczeństwa żywności

39.7. Bezpieczeństwo sanitarno-epidemiologiczne w Polsce

Piśmiennictwo

40. Toksykologia kosmetyków i ocena bezpieczeństwa produktów kosmetycznych – Kamil Jurowski40.1. Wstęp

40.1.1. Ekspozycja na ksenobiotyki obecne w produktach kosmetycznych

40.1.2. Podstawowe definicje

40.2. Toksykologia kosmetyków

40.2.1. Znaczenie toksykologii kosmetyków i stopień jej rozwoju

40.2.2. Zakres współczesnej toksykologii kosmetyków

40.3. Ocena bezpieczeństwa produktów kosmetycznych

40.3.1. Wstępne informacje na temat oceny bezpieczeństwa produktów kosmetycznych

40.3.2. Aktualne regulacje prawne i inne dokumenty niezbędne do oceny bezpieczeństwa produktów kosmetycznych

40.3.3. Raport z oceny bezpieczeństwa produktów kosmetycznych

Piśmiennictwo

41. Ekotoksykologia – Ryszard Laskowski

41.1. Wstęp

41.2. Ekotoksykologia jako nauka podstawowa

41.3. Ekotoksykologia jako nauka stosowana

41.4. Ekotoksykologia organizmu

41.4.1. Koszty detoksykacji – ogólna teoria stresu

41.4.2. Toksykokinetyka i toksykodynamika (TK-TD)

41.5. Ekotoksykologia zespołów

41.6. Ekotoksykologia w praktyce

Piśmiennictwo

42. Toksykologia środowiska – Bogusław Buszewski, Katarzyna Rafińska, Paweł Pomastowski, Aneta Krakowska-Sieprawska, Agnieszka Rogowska, Anna Król

42.1. Znaczenie toksykologii środowiska we współczesnym świecie

42.2. Wpływ zanieczyszczeń na ekosystemy

42.3. Źródła substancji toksycznych w środowisku naturalnym

42.4. Drogi migracji substancji toksycznych w środowisku

42.5. Proces oceny ryzyka środowiskowego

Piśmiennnictwo

43. Nanotoksykologia – Marcin Kruszewski, Agnieszka Grzelak, Lucyna Kapka-Skrzypczak, Anna Małgorzata Lankoff

43.1. Wstęp

43.2. Wnikanie nanomateriałów do komórek

43.2.1. Kinetyka wnikania nanomateriałów do komórek

43.2.2. Komórkowe mechanizmy warunkujące wnikanie nanomateriałów

43.2.3. Dystrybucja wewnątrzkomórkowa

43.3. Biodystrybucja, farmakokinetyka i usuwanie nanomateriałów z organizmu

43.4. Toksyczność nanomateriałów

43.4.1. Toksyczność nanomateriałów in vitro

43.4.2. Toksyczność nanomateriałów in vivo dla ssaków

43.5. Rola układu immunologicznego w odpowiedzi na działanie nanomateriałów

43.6. Rola stresu oksydacyjnego w toksyczności nanomateriałów

43.7. Podsumowanie

Piśmiennictwo

44. Toksykologia weterynaryjna – Andrzej Posyniak

44.1. Wstęp

44.2. Specyfika zatruć zwierząt

44.3. Czynniki determinujące działanie trucizn u zwierząt

44.4. Toksykokinetyka

44.4.1. Procesy metaboliczne w organizmie zwierzęcym

44.4.2. Rola mikroflory trawieńca w procesach metabolicznych

44.4.3. Wpływ innych substancji obcych na biotransformację

44.5. Bezpieczeństwo stosowania pasz

44.5.1. Ryzyko przechodzenia substancji toksycznych do żywności

44.6. Toksyczne działanie pestycydów

44.7. Toksyczne działanie mykotoksyn i mykotoksykozy

44.8. Toksyczne działanie roślin

44.8.1. Dlaczego zwierzęta zjadają trujące rośliny?

44.8.2. Substancje toksyczne występujące w roślinach

44.9. Toksyczne działanie żywności

44.10. Toksyczne działanie trwałych związków organicznych

44.11. Toksyczne działanie metali

44.12. Toksyczne działanie azotanów(V) i azotanów(III)

44.13. Zatrucia lekami weterynaryjnymi i dodatkami do pasz oraz na skutek zafałszowania pasz

44.13.1. Zabezpieczenie konsumentów przed pozostałościami leków

44.14. Zatrucia lekami, substancjami chemii gospodarczej i innymi substancjami

44.15. Zatrucia jadem zwierzęcym

44.16. Weterynaryjna diagnostyka toksykologiczna

44.17. Postępowanie lecznicze w zatruciach zwierząt

Piśmiennictwo

45. Toksykologiczna ocena ryzyka zdrowotnego – Adam Prokopowicz, Andrzej Sobczak

45.1. Wstęp

45.2. Identyfikacja zagrożenia

45.3. Ocena zależności dawka–odpowiedź

45.4. Ocena narażenia

45.5. Charakterystyka ryzyka

45.6. Nowe kierunki w ocenie ryzyka zdrowotnego

Piśmiennictwo

Przypisy

Toksykologia. TOM 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana

Подняться наверх