Читать книгу Skarbiec nauczyciela-terapeuty (na bazie własnych doświadczeń z pracy terapeutycznej) - Группа авторов - Страница 16

1 września 2001 r. chłopiec w wieku trzech lat został przyjęty do przedszkola z grupami integracyjnymi na podstawie orzeczenia kwalifikacyjnego do kształcenia specjalnego.

Dane o dziecku wynikające z orzeczenia (diagnoza psychologiczno-pedagogiczna):

● dobre rozumienie prostych poleceń i sytuacji z życia codziennego,

● słaba koncentracja na zadaniach umysłowych,

● rysunek w fazie bazgroty,

● bardzo słaba sprawność manualna,

● dziecięce porażenie mózgowe (prawostronne).

Wskazania i zalecenia wynikające z orzeczenia:

● terapia psychopedagogiczna ukierunkowana na rozwijanie procesów poznawczych, sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej,

● stymulacja rozwoju emocjonalno-społecznego.

Sytuacja rodzinna dziecka

Chłopiec jest drugim dzieckiem w rodzinie, jest otoczony troskliwą opieką rodzicielską. Regularnie poddawany jest rehabilitacji ruchowej, dzięki czemu jest u niego widoczny stopniowy postęp w zakresie sprawności ruchowej.

Etapy rozwoju dziecka po przyjęciu go do przedszkola integracyjnego – wstępne obserwacje pedagogiczne (diagnoza) w okresie wrzesień–październik 2001 r.

Dziecko dobrze się zaaklimatyzowało w grupie przedszkolnej; chętnie bierze udział w zabawach organizowanych dla grupy i podczas zabaw z powodzeniem naśladuje inne dzieci. W trakcie zajęć indywidualnych prowadzonych przez terapeutę bierze udział w prostych zabawach i ćwiczeniach, dobrze rozumie proste polecenia i bardzo dobrze wykonuje zadania na zasadzie naśladownictwa.

Nie rozróżnia i nie nazywa kolorów. Nie dostrzega zmian w prostych obrazach. Słabo rozróżnia typowe proste dźwięki dochodzące z otoczenia. Chętnie tworzy budowle z klocków, układa wieże, domy, pociągi.

Nie przelicza. Jego sprawność manualna jest bardzo słaba, chwyt narzędzia wymaga korekty. Samodzielny rysunek dziecka jest na etapie bazgroty.

Sygnalizuje potrzeby fizjologiczne, lecz ze względu na stan zdrowia wymaga pomocy podczas korzystania z toalety.

Na podstawie diagnozy oraz zebranych informacji o dziecku ustalono, że program terapeutyczny będzie prowadzony na poziomie poznawczym z wybranymi elementami z poziomu zmysłowego.

Ogólny program terapii pedagogicznej

1. Budzenie wiary we własne możliwości i umiejętności:

a) wzmocnienia pozytywne,

b) zabawy i ćwiczenia wynikające z zainteresowań dziecka („co lubię”, „co potrafię”).

2. Rozwijanie sfery społeczno-emocjonalnej poprzez:

a) zabawy w grupie (dowolne, inspirowane przez nauczyciela),

b) rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

3. Doskonalenie czynności samoobsługowych (wyrabianie nawyków estetyczno-higienicznych).

4. Budzenie aktywności poznawczej dziecka poprzez wprowadzanie nowych pojęć z otaczającego świata, dostarczanie informacji dotyczących życia codziennego:

a) wprowadzanie nazw kolorów podstawowych,

b) wprowadzanie nazw wybranych owoców, warzyw, zwierząt domowych,

c) sukcesywne wprowadzanie nazw figur geometrycznych (koło, kwadrat),

d) rozwijanie umiejętności przeliczania na konkretach w możliwie szerokim zakresie (według możliwości dziecka), porównywania ilości elementów (dużo, mało),

e) wprowadzanie nazw aktualnych pór roku i cech charakterystycznych dla każdej z nich,

f) nazywanie czynności wykonywanych przez dziecko i inne osoby.

5. Pobudzanie rozwoju pamięci dowolnej poprzez:

a) utrwalanie informacji o sobie,

b) zabawy pamięciowe,

c) wiersze i piosenki.

6. Usprawnianie percepcji wzrokowej i pamięci wzrokowej (na materiale konkretnym) poprzez:

a) dobieranki, loteryjki, domina,

b) wyszukiwanki,

c) dokładanki,

d) układanki z części: na wzorze, obok wzoru, bez wzoru (elementy pocięte według wzorów J. Magnuskiej – proste wzory 2-elementowe9).

7. Kształtowanie wrażliwości słuchowej, usprawnianie koordynacji słuchowej i pamięci słuchowej poprzez:

a) ćwiczenia oddechowe,

b) zachęcanie do nazywania wykonywanych czynności,

c) rozróżnianie i nazywanie dźwięków naturalnych i celowo wytwarzanych (z najbliższego otoczenia, zwierząt, pojazdów), d) zabawy rytmiczno-ruchowe.

8. Rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni poprzez:

a) wskazywanie i nazywanie części ciała,

b) rozróżnianie i przyporządkowywanie odzieży do danej części ciała,

c) układanie przedmiotów względem siebie – rozumienie pojęć: góra, dół, na, do, w.

9. Usprawnianie funkcji manualnej i grafomotorycznej poprzez:

a) rozwijanie umiejętności posługiwania się sztućcami w zakresie samoobsługi,

b) ćwiczenia rozmachowe,

c) rozwijanie sprawności manualnej poprzez zabawy z masami, malowanie farbami (całą dłonią, palcami), wydzieranki,

d) rozwijanie umiejętności posługiwania się narzędziami i przyborami plastycznymi,

e) ćwiczenia usprawniające z wykorzystaniem metody E. Cotton10,

f) ćwiczenia drobnych ruchów rąk i dłoni, palców (wydzieranki, wygniatanki, lepienie, wycinanie, wyklejanie, zbieranie, toczenie itp.),

g) ćwiczenia w rysowaniu, malowaniu (dowolne i na temat), rysowanie i malowanie po śladzie (wzory: M. Frostig, D. Horne, M. Bogdanowicz11),

h) wzbogacanie rysunku dowolnego i tematycznego (zwrócenie uwagi na elementy tworzące całość), rysowanie, tworzenie schematu.

Oczekiwania na pierwszy okres pracy terapeutycznej

Dziecko:

● uczestniczy w zabawach z innymi dziećmi podczas zajęć dowolnych i organizowanych przez nauczyciela,

● skupia uwagę na przedmiotach znajdujących się w najbliższym otoczeniu, rozróżnia je i nazywa,

● potrafi się przedstawić, powiedzieć i pokazać, ile ma lat,

● rozpoznaje, wyszukuje i nazywa kolory podstawowe (czerwony, żółty, niebieski),

● przelicza na konkretach we właściwym dla siebie zakresie,

● potrafi samodzielnie wykonywać codzienne proste czynności o charakterze manualnym (czynności samoobsługowe i korzystanie z narzędzi plastycznych: kredka świecowa, pędzel), wysłuchuje i rozpoznaje dźwięki naturalne i celowo wytwarzane (stukanie, klaskanie), rozpoznaje dźwięki odtwarzane (pojazdy, zwierzęta).

Osiągnięcia dziecka po roku pracy terapeutycznej

Chłopiec rzadko uczestniczy w zajęciach terapeutycznych z powodu wysokiej absencji (częste choroby dziecka). Jednak w wyniku prowadzonej wspólnie z rodzicami pracy terapeutycznej dziecko poczyniło znaczne postępy w rozwoju psychoruchowym. Potrafi się przedstawić i mówi, ile ma lat. Pokazuje na palcach. Potrafi przez dłuższą chwilę skupić uwagę na interesującym go przedmiocie, zabawie. Podczas zajęć indywidualnych prowadzonych przez terapeutę uczestniczy w prostych zabawach i ćwiczeniach. Dobrze rozumie proste polecenia, bardzo dobrze wykonuje proponowane mu zabawy i ćwiczenia dobrane do jego poziomu rozwoju.

Rozróżnia i nazywa kolory podstawowe (żółty, czerwony, z pomocą podaje nazwę koloru niebieskiego), wyodrębnia również przedmioty w kolorze zielonym, jak trawa – czasem jeszcze zapomina nazwę koloru. Dostrzega zmiany w prostych układach przedmiotów, obrazków w zabawach „czego tu brakuje?” (trzy elementy).

Określa, co widzi na obrazku, nazywa czynności z obrazka i wykonane przez drugą osobę – wypowiedzi są najczęściej jedno-, dwu-, trzywyrazowe, np. „Chłopiec buduje. On robi dom”.

Potrafi przeliczać na konkretach – do trzech przedmiotów, liczy tylko za pomocą liczebników porządkowych – pierwszy, drugi, trzeci.

Podejmuje próby rozróżniania typowych dźwięków dochodzących z otoczenia, bardzo dobrze rozpoznaje i naśladuje dźwięki celowo odtwarzane, takie jak: odgłosy zwierząt domowych (kot, pies, krowa, owca), pojazdów (samochód, pociąg).

W dalszym ciągu jego sprawność manualna jest bardzo słaba, chwyt narzędzia wymaga korekty. Rysunek samodzielny dziecka na etapie bazgroty chaotycznej. Dziecko chętnie się bawi, malując całą dłonią farbami, kreśli dowolne wzory palcami, wykorzystując przygotowane masy klejowe i z kisielu, bawi się masami papierowymi, glinkami – uklepuje je, gniecie, podejmuje próby toczenia.

Wykonuje proste czynności samoobsługowe – samodzielnie zjada posiłek, z pomocą korzysta z łazienki podczas mycia rąk i zębów. W dalszym ciągu wymaga pomocy w korzystaniu z toalety. Zachęcany, podejmuje próby zdejmowania i wkładania spodni.